Balabaqsha men otbasy
Ata - anamen jumys.
Taqyryby: Balabaqsha men otbasy
Maqsaty: Ata - analardyń ózara qarym - qatynasyn jaqsartý. Balabaqsha ómirimen tanystyrý, tárbıeshimen durys qarym - qatynasta bolý. Psıhologıalyq keńes, aǵartý jumystaryn júrgizý.
Kórnekiligi: Mýzyka jazylǵan úntaspa, qaǵaz - qalamdar, aǵash, almalar, sharlar, sebet
Shattyq sheńberi:
Ata - analardy qolymyzdan ustap, shattyq sheńberine turǵyzý. Men sizdermen kezdeskenime óte qýanyshtymyn. Qane, bárimiz bir - birimizdiń qolymyzdan ustap sheńber quraıyq. Osy dóńgelek sheńberdi nege shattyq, jylýlyq sheńberi dep ataımyz? Qalaı oılaısyzdar. Sheńberge turýdyń úlken bir qasıeti bar. Sheńberimiz kóktegi jylý beretin kún sıaqty dóńgelek. Sheńberge turyp, bir - birimizdi jaqsy kóre alamyz, jaqsylyq pen jylýlyǵymyzdy syılaı bilýge úırenemiz. Mine, sondyqtan bul sheńberdi jylýlyq, shattyq sheńberi dep ataımyz. Endi bárimiz jaqsylyq tilep, shattana qýanyp, kúlkimizdi syılaıyq.
Trenıń:
Endi ata - analar, «Tabıǵatsyz adamdardyń kúni joq, ony aıtýǵa tabıǵattyń tili joq» demekshi adam tabıǵatpen tyǵyz baılanysty tabıǵattaǵy eń mańyzdy nárse aǵash, endi sol aǵashtyń nesi bolar edińiz tamyry ma, álde dińi me, álde japyraǵy ma? Árkim óz qalaýy boıynsha tamyr, japyraq, dińi bolyp bólinedi.
Al endi ata - analar tamyrlar bir bólek, japyraqtar bir bólek, dinder bir bólek otyrýymyz kerek. Sizder ne úshin tamyr tobyn tańdadyńyzdar, sizder ne úshin japyraq tańdadyńyzdar, sizder ne úshin dińin tańdadyńyzdar sony tobyńyzben kelise otyryp bir kelisimge kelip, toptan bir adam shyǵyp qorǵaısyzdar. (ár toptyń sózi tyńdalyp, qoshemetpen shapalaq urylyp otyrady).
Sizderdiń bul tańdaýlaryńyz kezdeısoqtyq emes, psıhologıalyq sáıkestik. Tamyr tańdaǵandar istiń nátıjesine mán beretin adamdar. Dińgekti tańdaǵandar berik, myqty bireýge tirek bola alatyn adamdar. Japyraq tańdaǵandar sulýlyqty, ásemdikti, uqyptylyqty qalaıtyndar. Endi ata - analar myna úlken qaǵazǵa «tamyr toby»- tamyrdy, «dińgek toby»- dińgekti,»japyraq toby»- japyraqty salamyz.
(Mýzykalyq súıemel, qalam - qaǵazdar)
Ustazdaryńyzǵa degen talap - tilekterińizdi «tamyr toby»- tamyrǵa, «dińgek toby» - dińgekke, «japyraq toby» - japyraqqa jazyńyzdar.
Osy aǵashtyń tamyry – ata - ana, dińgegi - tárbıeshi, japyraǵy – balalarymyz. Eger tamyrdan nár alyp, dińgegi myqty bolyp, butaǵy japyraǵyn jaısa aǵashymyz jemisin beredi.
Endi myna sebetten almalardy alyp, óz balalaryńyzǵa tilek jazyp, aǵashtyń jemisin ilip, balalaryńyzdyń qyzyǵyn kóreıik.
(mýzykalyq súıemeldeý, tilek jazý)
Oıyn: «Qaı jup kúshti?»
Qazir árkim ózine serik tańdaıdy, shardy alyp, kóńildi mýzykaǵa bılep, shardy jarady. Shardyń ishinen jaqsy tilekter alyp shyǵyp, qalǵan oıynshylarǵa daýystap oqyp berý. Ár jup kezektesip belgilengen ýaqyttan belgilengen jerge deıin shardy bir - birin qushaqtap shardy jarady.
Oıyn: «Kim ekenin tap»
Árbir adam óziniń aty - jónin kórsetpeı, óz - ózine psıhologıalyq minezdeme jazady. Óziniń unamsyz qasıetterin jazýy kerek. Bul minezdeme jazylǵan betterdi jetekshi jınap, aralastyrady da, arasynan bireýin alyp, daýystap oqıdy. Top músheleri minezdemeniń ıesin tabý kerek.
«Tilek gúli» (qorytyndylaý)
Sonymen ata - analar bala tárbıesi eń mańyzdy - másele. Eń basty – ata - ananyń bala tárbıesindegi mańyzy zor. Búgin mine bala tárbıesine baılanysty oılaryńyzdy ortaǵa saldyńyzdar. Osy is - sharamyzdyń sońynda sizderge mandarın usynǵym kelip otyr. Mandarındi bergen maqsatym: Mandarın jemistiń bir túri. Ózi jumsaq, nárli shyrynynda dárýmeni kóp jemisterdiń ishindegi, tez kóp jemis beretin ósimdik. Mandarın qandaı qasıetterge ıe bolsa bizde balalarmyzǵa jumsaq minez tanytyp, jan - jaqty tárbıe bereıik.
Áke, Ana úsh - aq árip tirshilik,
Úsh – aq áripten úlbireıdi gúl shyǵyp.
Úsh – aq árip dúnıeni tanytqan,
Úsh – aq árip qoıǵan jyrshy ǵyp – deı kele trenıńimizdi aıaqtaımyz.
Qorytyndy.
«Úı, jol, jylan, bokal, shalbar jáne oramal» dıagnostıkasy
Ata - analarǵa mynandaı erejelerdi qadaǵalap otyryp sýret salatyndyǵy eskertiledi:
• Bul jumysta Sizder óz beısanalaryńyzdyń hatshysy ispettes bolasyzdar, sol sebepti de esh oılanbaı, qoryqpaı, berilgen tapsyrmany tezdetip oryndaýǵa tyrysyńyzdar.
• Sýret salý tapsyrylǵanda, «Qalaı salamyn? Sýretter qandaı bolý kerek?» dep suraýǵa bolmaıdy: óz qalaýlaryńyz ben sheshimderińiz boıynsha salý kerek.
• Sýretterdi tez salý kerek, óıtkeni olardy salýǵa ýaqyt óte az beriledi.
• Sýretterdi salǵanda, basqalardyń sýretterine qaraýǵa bolmaıdy.
Osydan keıin ata - analarǵa úı, jol, jylan, sharap ishetin bokal, shalbar men áıelderdiń basyna taǵatyn oramaldy kezekpen salýǵa tapsyrý kerek: ár zatty salýǵa meılinshe az ýaqyt berip (5 - 10 sek), ata - analardy asyqtyryp, jumystaryn jedeldetip otyrǵan jón.
Ata - analar salynyp bitken sýretterin bir - birine kórsetkennen keıin, oqytýshy olardyń mynandaı maǵyna bildiretindigin aıtady:
Úı – adamnyń ózin - ózi baǵalaý deńgeıin kórsetedi.
Úıdiń sýreti keń ári bıik bolsa, onda bul ata - ana ózin - ózi baǵalaý deńgeıi joǵary dep esepteýge turarlyq.
Úıdiń esik - terezeleri bar bolsa onda bul stýdent – qarym - qatynasqa ashyq adam.
Úıdiń esigi ashyq bolyp nemese onyń tutqasy bar bolatyn ıýolsa, bul jáıt ata - ananyń qonaqjaı ekendigin bildiredi.
Jol – adamnyń qarym - qatynasqa qandaı deńgeıde aralasatyndyǵynyń aıǵaǵy.
Jol keń, ári úıdiń esiginen bastalatyn bolsa, bul adamnyń qarym - qatynasqa beıim jáne qonaqjaı ekendigin kórsetedi.
Jol tar nemese úıdiń qasynan (úıge burylmaı) ótip jatsa, onda bul jáıt adamnyń qarym - qatynasqa ońaı kirisip ketpeıtindigin bildiredi.
Jylan – «Basqa adamdardyń men týraly pikiri qandaı?» degen suraqqa ózińizdiń qalaısha jaýap beretinińizdiń aıǵaǵy.
Jylan úı jaqqa qarap tursa ári onyń aıryq tili aýzynan kórinip tursa, onda Siz «Basqalardyń men týraly pikiri jaqsy emes: olar kúni boıy meni jamandaýdan basqa ispen aınalyspaıdy eken» degen oıdasyz.
Jylan úı jaqqa qarap turmasa, onda, onda Siz «Basqalardyń men týraly oıy jaman emes» degen ustanymdasyz.
Bokal – adamnyń ishimdikke degen kózqarasyn bildiredi. Bokaldyń sýreti kishkene bolyp, onyń ishi bos bolsa, onda muny salǵan adamnyń ishimdikke nemquraıdy bolǵany.
Shalbar men oramal – ata - analardyń túsinigindegi er adamdar men áıelderdiń dárejesin kórsetedi.
Shalbardyń sýreti oramaldan bıik tursa, onda ata - ana ómirde er adamdy áıelderden joǵary sanaıdy degen sóz.
Keri baılanys
Sizge trenıń unady ma? ___________________________________
Ne unamady? _____________________________________________
Júrgizýshige usynystaryńyz ________________________________
Taqyryby: Balabaqsha men otbasy
Maqsaty: Ata - analardyń ózara qarym - qatynasyn jaqsartý. Balabaqsha ómirimen tanystyrý, tárbıeshimen durys qarym - qatynasta bolý. Psıhologıalyq keńes, aǵartý jumystaryn júrgizý.
Kórnekiligi: Mýzyka jazylǵan úntaspa, qaǵaz - qalamdar, aǵash, almalar, sharlar, sebet
Shattyq sheńberi:
Ata - analardy qolymyzdan ustap, shattyq sheńberine turǵyzý. Men sizdermen kezdeskenime óte qýanyshtymyn. Qane, bárimiz bir - birimizdiń qolymyzdan ustap sheńber quraıyq. Osy dóńgelek sheńberdi nege shattyq, jylýlyq sheńberi dep ataımyz? Qalaı oılaısyzdar. Sheńberge turýdyń úlken bir qasıeti bar. Sheńberimiz kóktegi jylý beretin kún sıaqty dóńgelek. Sheńberge turyp, bir - birimizdi jaqsy kóre alamyz, jaqsylyq pen jylýlyǵymyzdy syılaı bilýge úırenemiz. Mine, sondyqtan bul sheńberdi jylýlyq, shattyq sheńberi dep ataımyz. Endi bárimiz jaqsylyq tilep, shattana qýanyp, kúlkimizdi syılaıyq.
Trenıń:
Endi ata - analar, «Tabıǵatsyz adamdardyń kúni joq, ony aıtýǵa tabıǵattyń tili joq» demekshi adam tabıǵatpen tyǵyz baılanysty tabıǵattaǵy eń mańyzdy nárse aǵash, endi sol aǵashtyń nesi bolar edińiz tamyry ma, álde dińi me, álde japyraǵy ma? Árkim óz qalaýy boıynsha tamyr, japyraq, dińi bolyp bólinedi.
Al endi ata - analar tamyrlar bir bólek, japyraqtar bir bólek, dinder bir bólek otyrýymyz kerek. Sizder ne úshin tamyr tobyn tańdadyńyzdar, sizder ne úshin japyraq tańdadyńyzdar, sizder ne úshin dińin tańdadyńyzdar sony tobyńyzben kelise otyryp bir kelisimge kelip, toptan bir adam shyǵyp qorǵaısyzdar. (ár toptyń sózi tyńdalyp, qoshemetpen shapalaq urylyp otyrady).
Sizderdiń bul tańdaýlaryńyz kezdeısoqtyq emes, psıhologıalyq sáıkestik. Tamyr tańdaǵandar istiń nátıjesine mán beretin adamdar. Dińgekti tańdaǵandar berik, myqty bireýge tirek bola alatyn adamdar. Japyraq tańdaǵandar sulýlyqty, ásemdikti, uqyptylyqty qalaıtyndar. Endi ata - analar myna úlken qaǵazǵa «tamyr toby»- tamyrdy, «dińgek toby»- dińgekti,»japyraq toby»- japyraqty salamyz.
(Mýzykalyq súıemel, qalam - qaǵazdar)
Ustazdaryńyzǵa degen talap - tilekterińizdi «tamyr toby»- tamyrǵa, «dińgek toby» - dińgekke, «japyraq toby» - japyraqqa jazyńyzdar.
Osy aǵashtyń tamyry – ata - ana, dińgegi - tárbıeshi, japyraǵy – balalarymyz. Eger tamyrdan nár alyp, dińgegi myqty bolyp, butaǵy japyraǵyn jaısa aǵashymyz jemisin beredi.
Endi myna sebetten almalardy alyp, óz balalaryńyzǵa tilek jazyp, aǵashtyń jemisin ilip, balalaryńyzdyń qyzyǵyn kóreıik.
(mýzykalyq súıemeldeý, tilek jazý)
Oıyn: «Qaı jup kúshti?»
Qazir árkim ózine serik tańdaıdy, shardy alyp, kóńildi mýzykaǵa bılep, shardy jarady. Shardyń ishinen jaqsy tilekter alyp shyǵyp, qalǵan oıynshylarǵa daýystap oqyp berý. Ár jup kezektesip belgilengen ýaqyttan belgilengen jerge deıin shardy bir - birin qushaqtap shardy jarady.
Oıyn: «Kim ekenin tap»
Árbir adam óziniń aty - jónin kórsetpeı, óz - ózine psıhologıalyq minezdeme jazady. Óziniń unamsyz qasıetterin jazýy kerek. Bul minezdeme jazylǵan betterdi jetekshi jınap, aralastyrady da, arasynan bireýin alyp, daýystap oqıdy. Top músheleri minezdemeniń ıesin tabý kerek.
«Tilek gúli» (qorytyndylaý)
Sonymen ata - analar bala tárbıesi eń mańyzdy - másele. Eń basty – ata - ananyń bala tárbıesindegi mańyzy zor. Búgin mine bala tárbıesine baılanysty oılaryńyzdy ortaǵa saldyńyzdar. Osy is - sharamyzdyń sońynda sizderge mandarın usynǵym kelip otyr. Mandarındi bergen maqsatym: Mandarın jemistiń bir túri. Ózi jumsaq, nárli shyrynynda dárýmeni kóp jemisterdiń ishindegi, tez kóp jemis beretin ósimdik. Mandarın qandaı qasıetterge ıe bolsa bizde balalarmyzǵa jumsaq minez tanytyp, jan - jaqty tárbıe bereıik.
Áke, Ana úsh - aq árip tirshilik,
Úsh – aq áripten úlbireıdi gúl shyǵyp.
Úsh – aq árip dúnıeni tanytqan,
Úsh – aq árip qoıǵan jyrshy ǵyp – deı kele trenıńimizdi aıaqtaımyz.
Qorytyndy.
«Úı, jol, jylan, bokal, shalbar jáne oramal» dıagnostıkasy
Ata - analarǵa mynandaı erejelerdi qadaǵalap otyryp sýret salatyndyǵy eskertiledi:
• Bul jumysta Sizder óz beısanalaryńyzdyń hatshysy ispettes bolasyzdar, sol sebepti de esh oılanbaı, qoryqpaı, berilgen tapsyrmany tezdetip oryndaýǵa tyrysyńyzdar.
• Sýret salý tapsyrylǵanda, «Qalaı salamyn? Sýretter qandaı bolý kerek?» dep suraýǵa bolmaıdy: óz qalaýlaryńyz ben sheshimderińiz boıynsha salý kerek.
• Sýretterdi tez salý kerek, óıtkeni olardy salýǵa ýaqyt óte az beriledi.
• Sýretterdi salǵanda, basqalardyń sýretterine qaraýǵa bolmaıdy.
Osydan keıin ata - analarǵa úı, jol, jylan, sharap ishetin bokal, shalbar men áıelderdiń basyna taǵatyn oramaldy kezekpen salýǵa tapsyrý kerek: ár zatty salýǵa meılinshe az ýaqyt berip (5 - 10 sek), ata - analardy asyqtyryp, jumystaryn jedeldetip otyrǵan jón.
Ata - analar salynyp bitken sýretterin bir - birine kórsetkennen keıin, oqytýshy olardyń mynandaı maǵyna bildiretindigin aıtady:
Úı – adamnyń ózin - ózi baǵalaý deńgeıin kórsetedi.
Úıdiń sýreti keń ári bıik bolsa, onda bul ata - ana ózin - ózi baǵalaý deńgeıi joǵary dep esepteýge turarlyq.
Úıdiń esik - terezeleri bar bolsa onda bul stýdent – qarym - qatynasqa ashyq adam.
Úıdiń esigi ashyq bolyp nemese onyń tutqasy bar bolatyn ıýolsa, bul jáıt ata - ananyń qonaqjaı ekendigin bildiredi.
Jol – adamnyń qarym - qatynasqa qandaı deńgeıde aralasatyndyǵynyń aıǵaǵy.
Jol keń, ári úıdiń esiginen bastalatyn bolsa, bul adamnyń qarym - qatynasqa beıim jáne qonaqjaı ekendigin kórsetedi.
Jol tar nemese úıdiń qasynan (úıge burylmaı) ótip jatsa, onda bul jáıt adamnyń qarym - qatynasqa ońaı kirisip ketpeıtindigin bildiredi.
Jylan – «Basqa adamdardyń men týraly pikiri qandaı?» degen suraqqa ózińizdiń qalaısha jaýap beretinińizdiń aıǵaǵy.
Jylan úı jaqqa qarap tursa ári onyń aıryq tili aýzynan kórinip tursa, onda Siz «Basqalardyń men týraly pikiri jaqsy emes: olar kúni boıy meni jamandaýdan basqa ispen aınalyspaıdy eken» degen oıdasyz.
Jylan úı jaqqa qarap turmasa, onda, onda Siz «Basqalardyń men týraly oıy jaman emes» degen ustanymdasyz.
Bokal – adamnyń ishimdikke degen kózqarasyn bildiredi. Bokaldyń sýreti kishkene bolyp, onyń ishi bos bolsa, onda muny salǵan adamnyń ishimdikke nemquraıdy bolǵany.
Shalbar men oramal – ata - analardyń túsinigindegi er adamdar men áıelderdiń dárejesin kórsetedi.
Shalbardyń sýreti oramaldan bıik tursa, onda ata - ana ómirde er adamdy áıelderden joǵary sanaıdy degen sóz.
Keri baılanys
Sizge trenıń unady ma? ___________________________________
Ne unamady? _____________________________________________
Júrgizýshige usynystaryńyz ________________________________
You Might Also Like
-
«Ata – ana sizder úshin.....»
