InfoHub Logo

Taqyryby: Atmosferalyq jaýyn - shashyn
Maqsat - mindetter:
Bilimdilik maqsaty – oqýshylardy jalpy geografıalyq zańdylyqtar týraly ótken uǵymdary men túsinikterin jınaqtap, «Tuman jáne bult» taqyrybyn qorytyndylaý negizinde bilimdi qalyptastyrý, oqýshylarǵa atmosferalyq jaýyn - shashyn túrleri men olardyń paıda bolý joldary týraly túsinik berý
Damytýshylyq maqsaty – Oqýshylardyń geografıalyq oı - órisin damytý. Jalpy oqý, shyǵarmashylyq iskerlikterin úırený, jalpy tabıǵat týraly oqýshylardyń kózqarastaryn damytý, pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, tanymdyq qyzyǵýshylyǵyn damytý, geografıalyq oılaýyn qalyptastyrý.
Tárbıelik maqsaty – Ekologıalyq tárbıe berý, eńbek tárbıesin, patrıottyq tárbıesin berý, oqýshylardyń óz oılaryn jetkize bilý, qarym - qatynas jasaýdy úıretý. Balalardy uıymshyldyqqa tárbıeleý, adamgershilik qasıeti men geografıalyq mádenıetin qalyptastyrý.
Oqý quraldary: ınteraktıvtik taqta, test, kesteler
Sabaq túri: Ashyq sabaq
Oqytý ádisteri: Suraq - jaýap
Sabaqtyń jospary:
İ kezeń – uıymdastyrý (2 mın) İİ kezeń – ótken taqyrypty suraý (19 mın)
İİİ kezeń – jańa taqyrypty túsindirý, bilim men ıkemdilikterin bekitý (20 mın)
İV kezeń – baǵalaý kezeńi (2 mın) V kezeń – qorytyndy (2 mın)

Sabaq barysy:
Muǵalim áreketi
Muǵalim oqýshylarmen amandasyp, tynyshtyqqa ornatady. Sosyn balalarmen tanysyp, óziniń jumys tártibin ornatady. Balalardyń kim - joǵyn synyp ákimine sabaq sońynda paraqqa túsirip jazyp berýin suraıdy.
Sosyn oqýshylardyń sabaqqa daıyndyǵyn tekseredi.
Eń aldymen muǵalim oqýlyqpen jumys isteý tártibimen tanystyrady. Sodan keıin úı tapsyrmasyn suraıdy. Úı tapsyrmasy suraq - jaýap túrinde bolady.
Mıǵa shabýyl strategıasy.

Úı tapsyrmasyn tekserý
1. Tuman degenimiz ne? Olar qalaı paıda bolady?
2.. Bult qandaı túrlerge bólinedi?
3. Býdaq bult jaıly málimet
4. Qabat bult qandaı bolady?
5. Sharby bult qandaı bolady?
6. Kún men Aı qandaı jaǵdaıda qoralanady?
7. Bulttylyq degen ne?
8. Bulttylyq neshe balmen ólshenedi?
9. Bizdiń jerimizde bulttyń qandaı túri bolady?

Tamshylar bir - birine qosylý nemese tóńiregindegi sý býynyń sýǵa aınalyp qonýynyń nátıjesinde irilenedi. Sóıtip olar aýada qalyqtap júre almaıtyn halge keledi de, salmaǵymen quldılap qulaıdy,
ıaǵnı JAŃBYR jaýady
Jańbyr bulty joǵary órlegen jerge tap kelse, ondaǵy sý tamshylary óte úlken bıikke kóterilip ketedi de, qatyp muz túıirshikterine aınalady. Mundaıda salmaǵymen qulap kele jatqan muz túıirshikteri salqyndaǵan sý tamshylaryna qosylyp jumyrlanady ári úlkeıe túsedi. Sonyń nátıjesinde
jerge BURSHAQ jaýady.
Qysta úlken bıiktikte bulttaǵy sý tamshylary qatyp, áýeli ıne sıaqty muz túıirshikterin túzedi. Keıin olar bir - birimen jabysyp QARǴA aınalady
Kúzde, qysta jáne kóktemde jyly qalpyn saqtaǵan aýa jer betindegi salqyndaǵan zattarmen janasqanda boıyndaǵy sý tamshylary muz qatyp, shóp, buta t. b. baılanysqanda QYRAÝ paıda bolady
Qalyń tumanda nemese qatty aıazda aýanyń jer betine jaqyn qabatyndaǵy sý býy muz túıirshikterine aınalyp, usaq qıyrshyq muz symǵaǵ aǵashtyń qylqanyna, úılerdiń jeldiń ótindegi qabyrǵasyna aq borpyldaq zat túrinde iligip turyp qalady. Ony QYLAÝ dep ataıdy.
Jaz kúnderi kúndiz býlaný kúshti júretindikten aýaǵa sý býlary kóp jınaqtalady. Jyly qalpyn saqtaǵan aýa jer betindegi salqyndaǵan zattarmen (shóp, buta, t. b.) janasqanda boıyndaǵy sý tamshylaryn bólip shyǵarady, ıaǵnı SHYQ túsedi

Kesteni toltyr
Jaýyn - shashyn túrleri
Jańbyr
Qar
Burshaq
Qandaı aýa - raıynda túsedi?
Jyldyń qandaı mezgilinde túsedi?
Qandaı bulttardan túsedi?

TEST

1. Óte bıikte, jaýyn - shashyn jaýmaıtyn bult:
A) Býdaq
B) Qabat
C) Sharby
2. Aýanyń jer betine túsiretin salmaǵy
A) Aýa temperatýrasy.
V) Atmosferalyq jaýyn - shashyn.
S) Atmosferalyq qysym.
3. Atmosferanyń tómengi qabaty
A) Troposfera.
V) Stratosfera.
S) Mezosfera.
4. Táýlik ishindegi eń joǵarǵy jáne eń tómengi temperatýra arasyndaǵy aıyrmashylyq
A) Táýliktik ortasha temperatýra.
V) Temperatýranyń táýliktik amplıtýdasy.
S) Aýa-raıynyz ózgerisi.
5. Aýanyń quramyndaǵy eń kóp kezdesetin gaz.:
A) ottegi
B) azot
C) kómir qyshqyl gaz.
6. Belgili bir jaǵdaıda sý býlarynyń suıyq kúıge aınalýy:
A) Ylǵadylyq
B) Kondensasıa
C) Amplıtýda