Aýanyń mańyzy. Aýany lastanýdan saqtaý
Taqyryby: «Aýanyń mańyzy». Aýany lastanýdan saqtaý. (slaıdymen)
Sabaqtyń maqsaty:
1. Aýanyń tirshilik úshin, tiri tabıǵat úshin paıdasyn ǵylymı túrde dáleldeý, aýanyń serpimdilik, syǵymdyq qasıetterin tájirıbeler jasaý arqyly kórsetý. Aýanyń lastaný kózderi men lastanýdy boldyrmaý týraly bastapqy kózqaras qalyptastyrý, aýanyń tirshilik úshin mańyzdylyǵyn uǵyndyrý.
2. Oqýshylardyń qorshaǵan orta týraly bilim - bilikterin damytý, sóıleý tilin, oı - órisin, shyǵarmashylyǵyn damytý.
3. Balalardyń tabıǵatqa degen súıispenshilikterin arttyra otyryp, ony qorǵaı bilýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Damytpaly sabaq.
Ádis - tásili: oı shaqyrý, áńgimelesý, «Úsh qadam suhbat» ádisi, tájirıbeler jasaý, suraq - jaýap, oı qorytyndylaý, ınteraktıvti taqtamen jumys, oqýlyqpen jumys, syn turǵysynan oılaý strategıalary.
Pánaralyq baılanys: beıneleý óneri, qazaq tili, ana tili, geografıa, fızıka.
Kórnekilikter: ınteraktıvti taqtadan tabıǵat kórinisteri, tárbıelik máni bar sózder, syzbalar,, maı sham, dop, shyny ydystar, rezeńke, shar,.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý.
Oqýshylardy sabaqqa daıdyǵyn tekserý.
- Sabaqqa daıynbyz ba?
- Ótken sabaqta biz qandaı taqyryppen tanystyq?
- «Aýa», «Aýanyń qasıeti».
Qyzyǵýshylyǵyn oıatý. «Kórinbeıtin sıqyrshy»
- Balalar, sender bilesińder me? Jer betinde kózge kórinbeıtin bir sıqyrshy bar. Onymen sender kúndelikti kezdesip otyrasyńdar. Biraq ony kórmeısińder, tek sezesińder. Esikti tars japty, terezeni ashyp jiberdi, aǵashtyń butaǵyn janap ótti. Keıde tipti arqańnan eptep ıterip jibergenin sezesiz, «dórekilenip» bas kıimińdi de julyp áketedi. Eger sen kenetten japyraqtyń julynyp túsip, jorǵalaı jónelgenin kórseń, ony kórinbeıtin sıqyrshynyń alyp bara jatqanyna sene ber. Teńselip turǵan egindi, basyn shulǵyp yrǵalǵan shópterdi baıqaısyń. Mundaı sıqyrshyny kózben kórmegenmen, onyń kúndelikti isi men minez - qulqy senderge tanys. Ol únemi senderdi qorshap turady.
- Bul ne?...
- Aýa.
- Ol qaıda? Ony qalaı sezesińder? (Áńgimelesý)
Oı shaqyrý strategıasy
Kózderińdi jumyńdar dep, muǵalim qolyna jelpeýish alyp, jelpı bastaıdy. Oqýshylardan suraıdy?
- Betińe ne soqty?
- Aýa betke soqqanda salqyndaısyń.
- Aýany kórdiń be?
- Sezdin be?
- Aýa tirshilik úshin óte paıdaly. Al aýa bolmasa aınala qandaı kúıge túser edi?
- Bir ýaqyt muryndaryńdy qysyp, dem almańdar. Qansha ýaqyt shydaı alasyń?
Tapsyrmalar:
2. Úı jumysyn tekserý
1. Tájirıbeler jasaý.
2. Dáleldeý.
3. Óz oılaryn ortaǵa salý.
● Oqýshylar ózderi dáleldeıdi.
1 - tájirıbe: - Bir stakan sýǵa qant saldy. Sýdyń betine aýa kópirshikteriniń shyqqanyn kórdiń. Ne baıqadyńdar? Kez - kelgen zattyń boıynda ne bar? Kez kezgen zattyń boıynda aýa bar.
2 - tájirıbe: Shyny ydysqa sý quıyp, stakandy tóńkerý. Stakanǵa sý kirmeıdi. Nelikten? Sebebi stakan ishinde aýa bar, ol oryn alyp tur.
3 - tájirıbe: - Doptyń eki búıirin qyssań, qabysyp ishine kiredi. Jiberip qalsań, serpilip qaıtadan óz ornyna keledi. Nelikten? Dop ishindegi aýa syǵylady.
4 - tájirıbe: Úılerdiń terezesine eki qabat áınek qoıylady. Eki qabat áınek arasynda aýa bolady. Aýa úıdegi jylýda syrtqa shyǵarmaıdy. Sebebi aýanyń boıynan jylý nashar ótedi
5 - tájirıbe: Qys kezinde teri ton, jún qolǵapty nege kıesiń? Árıne, tońbaý úshin. Olardyń túginiń arasynda aýa bar. Sol aýa deneńniń jylýyn syrtqa shyǵarmaı ustap turady.
6 - tájirıbe: Maıshamdy úshke bólip, jaǵyp, bireýin stakanmen, ekinshisin bankamen jaýyp, úshinshisin ashyq qaldyramyn.
- Qaı shyraǵdan buryn sónedi? Aýa otty jandyrady.
Úı jumysyn bekitý.
- Kez kelgen qýysta, keńestikte, bos jerdiń bárinde aýa baryn qalaı dáleldeı alasyńdar?
Aýanyń qasıetine toqtalý.
Aýa → dámsiz → ıissiz → tússiz → kózge kórinbeıdi
Aýa → syǵylady → serpiledi
Taqtamen jumys:
Toptastyrý strategıasy
Dámsiz ıissiz tússiz
Kózge kórinbeıdi syǵylady
Serpiledi jylýdy saqtaıdy otty janǵyzady
Ótilgen materıaldardan suraqtar qoıý
Blıs - suraqtar
3. Jańa sabaq
- Aýanyń búkil tirshilik úshin tıgizetin paıdasyn aıtyńdarshy. Aýasyz adam, janýar jáne ósimdik tirshilik ete almaıdy.
Aýa - tirshilik kózi
Sabaqty slaıd arqyly túsindirý
- Aýa tirshilik, tiri tabıǵat úshin óte qajet. Bizdi qorshap turǵan aýa bizdi túrli tabıǵı qaýipten saqtaıdy. Aýa bolmasa, kúnnen túsken qyzý jer betin kúıdirip keter edi. Kún sáýlesin aýa jan - jaqty taratady.
Sondyqtan da bizdi kún kúıdirip ketpeıdi.
Polıglot
Aýa — vozdýh — air
Kún — solnse — saan
Jer — zemlá -- earth
A) aýanyń kosmosta, bıik taýda, teńiz túbinde qajettigi týraly áńgime.
Á) aýanyń qasıeti, mańyzy jaıly, aýanyń búkil tirshilik úshin tıgizetin paıdasyn syzba arqyly kórsetý.
Sózdikpen jumys
Akvalań - sý astynda júzetin adamdardyń tynys alý úshin arnaıy, ishine aýa toltyrylǵan apparat.
Batıskaf - tereń muhıttardaǵy sý astyn zertteýge arnalǵan arnaýly apparat.
Adam óziniń jaqsy ómir súrý úshin túrli qurylystar, zaýyt, fabrıkalar salady. Biraq tazalyq erejelerin saqtamaǵandyqtan aınalany lastap, adam densaýlyǵyna zıanyn tıgizedi.
Syzbamen jumys
Tabıǵı jolmen lastaný Adamnyń is - áreketi saldarynan lastaný
1. Janartaýlardyń atqylaýynan 1. Jylý elektr stansıalarynan
2. Shań - tozańnan 2. Munaı óńdeý
3. Ýly gazdan 3. Metal óndirý
4. Orman órtenýinen 4. Kólikterden
5. Ósimdik pen janýarlardyń 5. Las sý qaldyqtarynan
qaldyǵy shirigende 6. Kúl - qoqystan
Osyndaı lastanǵan aýasy bar jerlerdi ekologıalyq aımaqqa jatqyzamyz. Ol jerlerde ekologıalyq problemalar bolady.
Biz jerimiz de sondaı ekologıalyq aımaqqa jatady.
Slaıdpen jumys.
6. Qorytyndylap bekitý.
«Úsh qadam suhbat» ádisi
Suraqtar men tapsyrmalardy oryndaý.
- Jer betindegi tirshilik úshin aýanyń qandaı mańyzy bar?
- Aýany lastamaý úshin ne isteý kerek?
Qorytyndylaý:
- Balalar, aýa týraly kóp maǵlumat aldyq. Sonda sender ne bildińder, ne úırendińder?
- Tabıǵı lastaný men adam áreketinen lastanýdyń qandaı aıyrmasy bar?
- Aýany lastanýdan saqtaý úshin óziń qandaı úles qosasyń?
- Aýa tirshilik úshin óte qajet. Aınalamyzda jasyl ósimdik neǵurlym kók bolsa, aýada soǵurlym taza bolady. Taza aýada demalsaq, sportpen aınalyssaq, densaýlyǵymyz zor bolady.
Aýa tirshilik kózi. «Aýa ómir tynysy» dep halyq beker aıtpaǵan. Tynys alý toqtasa ómir de toqtaıdy. Eń qymbatty, qasıetti nárse «Aýadaı qajet» dep aýany erekshe baǵalaıdy.
Tirshilikte ne deısiń ǵoı eń qymbat?,
Tirshilikte adam qymbat sen qymbat.
Al adamǵa aýa qymbat bárinen,
Aýa qymbat alatuǵyn dem qymbat.
Úıge tapsyrma: Oqý, túsinik aıtý,
Baǵalaý.
«QÝANYSHTY HABARLAMA»
Qurmetti ata - ana! Búgin sizdiń balańyz ________________
Dúnıetaný sabaǵynda belsendilik kórsetti. Sabaq barysynda berilgen tapsyrmalardy joǵarǵy deńgeıde oryndap shyqty. Rahmet!
Sabaqtyń maqsaty:
1. Aýanyń tirshilik úshin, tiri tabıǵat úshin paıdasyn ǵylymı túrde dáleldeý, aýanyń serpimdilik, syǵymdyq qasıetterin tájirıbeler jasaý arqyly kórsetý. Aýanyń lastaný kózderi men lastanýdy boldyrmaý týraly bastapqy kózqaras qalyptastyrý, aýanyń tirshilik úshin mańyzdylyǵyn uǵyndyrý.
2. Oqýshylardyń qorshaǵan orta týraly bilim - bilikterin damytý, sóıleý tilin, oı - órisin, shyǵarmashylyǵyn damytý.
3. Balalardyń tabıǵatqa degen súıispenshilikterin arttyra otyryp, ony qorǵaı bilýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Damytpaly sabaq.
Ádis - tásili: oı shaqyrý, áńgimelesý, «Úsh qadam suhbat» ádisi, tájirıbeler jasaý, suraq - jaýap, oı qorytyndylaý, ınteraktıvti taqtamen jumys, oqýlyqpen jumys, syn turǵysynan oılaý strategıalary.
Pánaralyq baılanys: beıneleý óneri, qazaq tili, ana tili, geografıa, fızıka.
Kórnekilikter: ınteraktıvti taqtadan tabıǵat kórinisteri, tárbıelik máni bar sózder, syzbalar,, maı sham, dop, shyny ydystar, rezeńke, shar,.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý.
Oqýshylardy sabaqqa daıdyǵyn tekserý.
- Sabaqqa daıynbyz ba?
- Ótken sabaqta biz qandaı taqyryppen tanystyq?
- «Aýa», «Aýanyń qasıeti».
Qyzyǵýshylyǵyn oıatý. «Kórinbeıtin sıqyrshy»
- Balalar, sender bilesińder me? Jer betinde kózge kórinbeıtin bir sıqyrshy bar. Onymen sender kúndelikti kezdesip otyrasyńdar. Biraq ony kórmeısińder, tek sezesińder. Esikti tars japty, terezeni ashyp jiberdi, aǵashtyń butaǵyn janap ótti. Keıde tipti arqańnan eptep ıterip jibergenin sezesiz, «dórekilenip» bas kıimińdi de julyp áketedi. Eger sen kenetten japyraqtyń julynyp túsip, jorǵalaı jónelgenin kórseń, ony kórinbeıtin sıqyrshynyń alyp bara jatqanyna sene ber. Teńselip turǵan egindi, basyn shulǵyp yrǵalǵan shópterdi baıqaısyń. Mundaı sıqyrshyny kózben kórmegenmen, onyń kúndelikti isi men minez - qulqy senderge tanys. Ol únemi senderdi qorshap turady.
- Bul ne?...
- Aýa.
- Ol qaıda? Ony qalaı sezesińder? (Áńgimelesý)
Oı shaqyrý strategıasy
Kózderińdi jumyńdar dep, muǵalim qolyna jelpeýish alyp, jelpı bastaıdy. Oqýshylardan suraıdy?
- Betińe ne soqty?
- Aýa betke soqqanda salqyndaısyń.
- Aýany kórdiń be?
- Sezdin be?
- Aýa tirshilik úshin óte paıdaly. Al aýa bolmasa aınala qandaı kúıge túser edi?
- Bir ýaqyt muryndaryńdy qysyp, dem almańdar. Qansha ýaqyt shydaı alasyń?
Tapsyrmalar:
2. Úı jumysyn tekserý
1. Tájirıbeler jasaý.
2. Dáleldeý.
3. Óz oılaryn ortaǵa salý.
● Oqýshylar ózderi dáleldeıdi.
1 - tájirıbe: - Bir stakan sýǵa qant saldy. Sýdyń betine aýa kópirshikteriniń shyqqanyn kórdiń. Ne baıqadyńdar? Kez - kelgen zattyń boıynda ne bar? Kez kezgen zattyń boıynda aýa bar.
2 - tájirıbe: Shyny ydysqa sý quıyp, stakandy tóńkerý. Stakanǵa sý kirmeıdi. Nelikten? Sebebi stakan ishinde aýa bar, ol oryn alyp tur.
3 - tájirıbe: - Doptyń eki búıirin qyssań, qabysyp ishine kiredi. Jiberip qalsań, serpilip qaıtadan óz ornyna keledi. Nelikten? Dop ishindegi aýa syǵylady.
4 - tájirıbe: Úılerdiń terezesine eki qabat áınek qoıylady. Eki qabat áınek arasynda aýa bolady. Aýa úıdegi jylýda syrtqa shyǵarmaıdy. Sebebi aýanyń boıynan jylý nashar ótedi
5 - tájirıbe: Qys kezinde teri ton, jún qolǵapty nege kıesiń? Árıne, tońbaý úshin. Olardyń túginiń arasynda aýa bar. Sol aýa deneńniń jylýyn syrtqa shyǵarmaı ustap turady.
6 - tájirıbe: Maıshamdy úshke bólip, jaǵyp, bireýin stakanmen, ekinshisin bankamen jaýyp, úshinshisin ashyq qaldyramyn.
- Qaı shyraǵdan buryn sónedi? Aýa otty jandyrady.
Úı jumysyn bekitý.
- Kez kelgen qýysta, keńestikte, bos jerdiń bárinde aýa baryn qalaı dáleldeı alasyńdar?
Aýanyń qasıetine toqtalý.
Aýa → dámsiz → ıissiz → tússiz → kózge kórinbeıdi
Aýa → syǵylady → serpiledi
Taqtamen jumys:
Toptastyrý strategıasy
Dámsiz ıissiz tússiz
Kózge kórinbeıdi syǵylady
Serpiledi jylýdy saqtaıdy otty janǵyzady
Ótilgen materıaldardan suraqtar qoıý
Blıs - suraqtar
3. Jańa sabaq
- Aýanyń búkil tirshilik úshin tıgizetin paıdasyn aıtyńdarshy. Aýasyz adam, janýar jáne ósimdik tirshilik ete almaıdy.
Aýa - tirshilik kózi
Sabaqty slaıd arqyly túsindirý
- Aýa tirshilik, tiri tabıǵat úshin óte qajet. Bizdi qorshap turǵan aýa bizdi túrli tabıǵı qaýipten saqtaıdy. Aýa bolmasa, kúnnen túsken qyzý jer betin kúıdirip keter edi. Kún sáýlesin aýa jan - jaqty taratady.
Sondyqtan da bizdi kún kúıdirip ketpeıdi.
Polıglot
Aýa — vozdýh — air
Kún — solnse — saan
Jer — zemlá -- earth
A) aýanyń kosmosta, bıik taýda, teńiz túbinde qajettigi týraly áńgime.
Á) aýanyń qasıeti, mańyzy jaıly, aýanyń búkil tirshilik úshin tıgizetin paıdasyn syzba arqyly kórsetý.
Sózdikpen jumys
Akvalań - sý astynda júzetin adamdardyń tynys alý úshin arnaıy, ishine aýa toltyrylǵan apparat.
Batıskaf - tereń muhıttardaǵy sý astyn zertteýge arnalǵan arnaýly apparat.
Adam óziniń jaqsy ómir súrý úshin túrli qurylystar, zaýyt, fabrıkalar salady. Biraq tazalyq erejelerin saqtamaǵandyqtan aınalany lastap, adam densaýlyǵyna zıanyn tıgizedi.
Syzbamen jumys
Tabıǵı jolmen lastaný Adamnyń is - áreketi saldarynan lastaný
1. Janartaýlardyń atqylaýynan 1. Jylý elektr stansıalarynan
2. Shań - tozańnan 2. Munaı óńdeý
3. Ýly gazdan 3. Metal óndirý
4. Orman órtenýinen 4. Kólikterden
5. Ósimdik pen janýarlardyń 5. Las sý qaldyqtarynan
qaldyǵy shirigende 6. Kúl - qoqystan
Osyndaı lastanǵan aýasy bar jerlerdi ekologıalyq aımaqqa jatqyzamyz. Ol jerlerde ekologıalyq problemalar bolady.
Biz jerimiz de sondaı ekologıalyq aımaqqa jatady.
Slaıdpen jumys.
6. Qorytyndylap bekitý.
«Úsh qadam suhbat» ádisi
Suraqtar men tapsyrmalardy oryndaý.
- Jer betindegi tirshilik úshin aýanyń qandaı mańyzy bar?
- Aýany lastamaý úshin ne isteý kerek?
Qorytyndylaý:
- Balalar, aýa týraly kóp maǵlumat aldyq. Sonda sender ne bildińder, ne úırendińder?
- Tabıǵı lastaný men adam áreketinen lastanýdyń qandaı aıyrmasy bar?
- Aýany lastanýdan saqtaý úshin óziń qandaı úles qosasyń?
- Aýa tirshilik úshin óte qajet. Aınalamyzda jasyl ósimdik neǵurlym kók bolsa, aýada soǵurlym taza bolady. Taza aýada demalsaq, sportpen aınalyssaq, densaýlyǵymyz zor bolady.
Aýa tirshilik kózi. «Aýa ómir tynysy» dep halyq beker aıtpaǵan. Tynys alý toqtasa ómir de toqtaıdy. Eń qymbatty, qasıetti nárse «Aýadaı qajet» dep aýany erekshe baǵalaıdy.
Tirshilikte ne deısiń ǵoı eń qymbat?,
Tirshilikte adam qymbat sen qymbat.
Al adamǵa aýa qymbat bárinen,
Aýa qymbat alatuǵyn dem qymbat.
Úıge tapsyrma: Oqý, túsinik aıtý,
Baǵalaý.
«QÝANYSHTY HABARLAMA»
Qurmetti ata - ana! Búgin sizdiń balańyz ________________
Dúnıetaný sabaǵynda belsendilik kórsetti. Sabaq barysynda berilgen tapsyrmalardy joǵarǵy deńgeıde oryndap shyqty. Rahmet!
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
-
Maqsaty: Uly aqyn A. Qunanbaev týraly maǵlumattar berý, óleńniń negizgi ıdeıasyn ashý. Oqýshynyń oqý daǵdysyn qalyptastyrý, oqýshyǵa kúzdiń erekshelikterin túsindirý.
