Aýstralıa materıginiń geografıalyq orny, jer bederi, paıdaly qazbalary men zerttelý tarıhy
Sabaqtyń maqsaty: Aýstralıa materıginiń geografıalyq orny men jer bederi týraly túsinik berý. Kartamen jumys isteý sheberligin arttyrý. Óz betimen oqýyn uıymdastyrý.
Sabaqtyń túri: Ótken materıaldy bekitý, jańa sabaqty ıgerý.
Sabaqty ótkizý ádisi: ACTIVstudio baǵdarlamasy boıynsha
Oqý jabdyǵy: Interaktıvti taqta, dúnıe júziniń, Aýstralıa materıginiń fızıkalyq kartasy.
Júrý barysy: Uıymdastyrý
A) synyp oqýshylarynyń sabaqqa qatysyn tekserý
á) kóńil - kúılerin anyqtaý
Kóńil - kúı paraǵy
Kóńil kúıi ------------------ Túsi
Shattanǵan kúıde --------- qyzyl
Qýanyshty ------------------ Kók
Jaǵymdy ------------------- jasyl
Alańdaýly ----------------- sary
Muńdy ----------------------- Qara
Baǵalaý betshesi:
Men suraqtyń jaýabyn taba almadym, qınaldym - 1 bal
Men suraqtyń jaýabyn bildim, biraq jaýap bermedim - 2 bal
Men jaýapty bilip, óz tobymda talqylaýǵa aralastym - 3 bal
Men suraqtyń jaýabyn bildim, ózimniń bilgenimdi basqaǵa aıttym - 5 bal
25 - 30 bal -«5»
20 - 25 bal - «4»
15 - 20 bal - «3»
Ótkendi qaıtalaý
Osyǵan deıin ótken Eýrazıa, Afrıka, Soltústik Amerıka, Ońtústik Amerıka materıkteriniń qıyqsha kartasyn taqtaǵa ornalastyra otyryp sıpattama berý.
(ınteraktıvti taqta múmkindikterin paıdalana otyryp)
Muǵalim: Oqýshylar dúnıe júzinde 6 materık bar ekenin jaqsy bilesińder, jańa ǵana ózderiń ótken materıkterge qysqasha sıpattama berdińder, ıaǵnı ár materık ózine tán qaıtalanbas tabıǵat jaǵdaılarymen erekshelenetinin aıtyp óttińder. Búgin óteıin dep otyrǵan materık «Úlken júrekti kishkentaı materık». Ol jaqta baqtar qazan aıynda gúldeıdi, ózenderi sýsyz aǵady, keıbir janýarlar jumyrtqadan shyǵady. Sonymen qatar, bul materıkte dúnıe júziniń barlyq elinen jınalǵan ult ókilderi tatý - tátti ómir súrip jatyr. Sonymen bizdiń búgingi óteıin dep otyrǵan jańa taqyrybymyz: «Aýstralıa materıginiń geografıalyq orny, jer bederi, paıdaly qazbalary men zerttelý tarıhy»
Sabaǵymyzdyń negizi ustanymy: «Estidim - umyttym, kórdim – eske saqtaımyn, jasadym - máńgilik meniki»
İ bólim «Meniń biletin derekterim» dep atalady.
Suraq: Aýstralıa materıgi týraly kim ne biledi?
Oqýshy jaýaptary:
• Eń kishkentaı materık.
• Eń ońtústikte ornalasqan materık.
• 2000 jyly Aýstralıa materıgindegi Sıdneı qalasynda ótken olımpıada oıyndarynda, qazaqtyń birtýar uldarynyń biri B Sattarhanov altyn ıelendi.
• Bul materıkte qaltaly janýarlar kóp. Sonyń biri kengýrý. Onyń balasy týǵanda jańǵaqtyń úlkendigindeı ǵana bolady eken. Sodan ol úlken bolǵansha anasynyń qaltasynda júredi.
• Bul materıkte ómir súretin koala da erekshe janýar. Ol beıbit súıgish ań. Ol esh yzalanbaıdy. Eger renjise aldyńǵy aıaǵymen kózin basyp «jylaı salady». Bir zooparkte mynadaı qyzyq jaǵdaı bolǵan. Bir koalanyń balasy ólip qalypty. Ol qatty qaıǵyryp ekinshi koalanyń balasyn urlaýǵa áreket jasaǵan. Aqyr sońynda zoopark dırektory oǵan oıynshyq aıýdyń balasyn bergende ǵana tynyshtalǵan eken. Olar óte balajan, balasyn qolyna alyp, terbetedi de.
• Eltańbasynda Emý qusy men kengýrý beınelengen.
İİ bólim «Meniń muny bilgenim jón»
Bul bólimde taqyrypqa saı jańa málimettermen tanysamyz. Ol úshin ádettegishe tómendegishe jospar boıynsha jumys jasaımyz.
Jospar:
Materıktiń ekvatorǵa, bastapqy merıdıanǵa, tropık sheńberine qatysty orny.
1. Shetki núkteleri, koordınatasyn anyqtaý.
2. soltústikten ońtústikke, batystan shyǵysqa km men alǵandaǵy qashyqtyǵy.
3. Materıktiń muhıttarǵa qatysty orny, jaǵalyq syzyǵy.
4. jer bederi.
5. Paıdaly qazbasy.
6. Zertteýshiler.
Oqýshylar fızıkalyq kartanyń kómegimen jospardaǵy №1, 2, 3, 4 tapsyrmalardy oryndap anyqtama beredi.
Kútiletin jaýap:
1. Materık túgelimen ońtústik jarty sharda, túgelimen bastapqy merıdıannyń shyǵysynda ornalasqan, ońtústik tropık sheńberi ońtústiginen kesip ótedi.
2. Shetki núkteleri: Soltústik - Iork - 10 o. e; 142 sh. b
Ońtústik - Saýt - Ist - Poınt - 26 o. e: 113 sh. b
Batys - Stıp Poınt - 26 o. e; 113 sh. b
Shyǵysta – Baıron - 28 o. e; 153 sh. b
3. Batystan shyǵysqa -
1) a) 153°– 113°=40°
b) 100 km H 40* =4000 km;
2) Soltústikten ońtústikke -
a) 39°– 10°=29°;
b) 111 km H 29* = 3219 km.
4. Materıktiń muhıttarǵa qatysty orny, jaǵalyq syzyǵy, teńizderimen shyǵanaqtaryn anyqtap, keskin kartaǵa túsiredi.
5. Jer bederi:
Muǵalim: Oqýshylar,qazir sizderge mátin beremin jáne «Jer qyrtysynyń qurylysy» kartasyn paıdalana otyryp jer bederine sıpattama beresińder. Sonymen qatar Aýstralıa men Afrıka jer bederin salystyra otyryp oqyp úırenesińder.
Oqýshylarǵa Aýstralıanyń jer bederi jazylǵan shaǵyn mátin beriledi. Mátindi oqyp, kartadan taýyp, tómendegi kesteni toltyrady:
Afrıka --------- Uqsastyǵy -------- Aýstralıa
Úlken sý aıryq jotasy, Kosúshka taýy, jergilikti turǵyndar qasıetti sanaıtyn Aıers - rok jartasy ataýlaryn túrtkende siltemeler arqyly vıdeorolık kórsetiledi.
Paıdaly qazbalary:
Materıktiń paıdaly qazbalar kartasynan qandaı paıdaly qazbalar bar ekenin oqýshylar ózderi anyqtap taqtadaǵy materıktiń kartasyna shartty belgilerin salady. (ınteraktıvti taqta múmkindigin paıdalaný arqyly )
Zerttelý tarıhy:
• B Ianszon
• L Torres
• A Tasman
• Dj Kýk
Flıpchartta siltemeler arqyly sýretteri, qysqasha ómirbaıandary jáne júrip ótken joldary kartadan kórsetiledi.
Muǵalim jańa taqyryp boıynsha mátindik, beıne qujattardy jáne Internet resýrstaryn qoldana otyryp qorytyndylap ótedi.
İİİ bólim: «Ózińe sen, ózińdi alyp shyǵar bilimiń men eńbegiń»
Búgingi sabaǵymyzdy qorytyndylaýǵa arnalǵan tapsyrmalar men suraqtar beriledi.
1. Sýretter kórsetiledi, oqýshylar qorytyndy jasaıdy.
• Eń kishkentaı materık
• Eń ońtústiktegi materık
• Eń jazyq materık
• Janýarlar dúnıesi erekshe materık
• Bir ǵana memleket ornalasqan materık
2.«Ol kim? Bul ne?»
• Iork -?
• Koala -?
• Tasman -?
• Jańa Gvıneıa -?
• Torres -?
• Tımor -?
3. Taqtaǵa nazar aýdaraıyq!
Test suraqtary (ACTIVote qurylǵysyn paıdalaný arqyly test júrgizý)
4. Sabaqtyń basynda oqýshylar ózderi sıpattama bergen 4 materık ornalasqan flıpchartty ashyp, búgin ótken Aýstralıa materıginiń qıyqsha kartasyn sıpattama bere otyryp ornalastyrý.
• Baǵalaý paraǵyn tekserý.
• Kóńil kúılerin anyqtaý.
Sabaqtyń túri: Ótken materıaldy bekitý, jańa sabaqty ıgerý.
Sabaqty ótkizý ádisi: ACTIVstudio baǵdarlamasy boıynsha
Oqý jabdyǵy: Interaktıvti taqta, dúnıe júziniń, Aýstralıa materıginiń fızıkalyq kartasy.
Júrý barysy: Uıymdastyrý
A) synyp oqýshylarynyń sabaqqa qatysyn tekserý
á) kóńil - kúılerin anyqtaý
Kóńil - kúı paraǵy
Kóńil kúıi ------------------ Túsi
Shattanǵan kúıde --------- qyzyl
Qýanyshty ------------------ Kók
Jaǵymdy ------------------- jasyl
Alańdaýly ----------------- sary
Muńdy ----------------------- Qara
Baǵalaý betshesi:
Men suraqtyń jaýabyn taba almadym, qınaldym - 1 bal
Men suraqtyń jaýabyn bildim, biraq jaýap bermedim - 2 bal
Men jaýapty bilip, óz tobymda talqylaýǵa aralastym - 3 bal
Men suraqtyń jaýabyn bildim, ózimniń bilgenimdi basqaǵa aıttym - 5 bal
25 - 30 bal -«5»
20 - 25 bal - «4»
15 - 20 bal - «3»
Ótkendi qaıtalaý
Osyǵan deıin ótken Eýrazıa, Afrıka, Soltústik Amerıka, Ońtústik Amerıka materıkteriniń qıyqsha kartasyn taqtaǵa ornalastyra otyryp sıpattama berý.
(ınteraktıvti taqta múmkindikterin paıdalana otyryp)
Muǵalim: Oqýshylar dúnıe júzinde 6 materık bar ekenin jaqsy bilesińder, jańa ǵana ózderiń ótken materıkterge qysqasha sıpattama berdińder, ıaǵnı ár materık ózine tán qaıtalanbas tabıǵat jaǵdaılarymen erekshelenetinin aıtyp óttińder. Búgin óteıin dep otyrǵan materık «Úlken júrekti kishkentaı materık». Ol jaqta baqtar qazan aıynda gúldeıdi, ózenderi sýsyz aǵady, keıbir janýarlar jumyrtqadan shyǵady. Sonymen qatar, bul materıkte dúnıe júziniń barlyq elinen jınalǵan ult ókilderi tatý - tátti ómir súrip jatyr. Sonymen bizdiń búgingi óteıin dep otyrǵan jańa taqyrybymyz: «Aýstralıa materıginiń geografıalyq orny, jer bederi, paıdaly qazbalary men zerttelý tarıhy»
Sabaǵymyzdyń negizi ustanymy: «Estidim - umyttym, kórdim – eske saqtaımyn, jasadym - máńgilik meniki»
İ bólim «Meniń biletin derekterim» dep atalady.
Suraq: Aýstralıa materıgi týraly kim ne biledi?
Oqýshy jaýaptary:
• Eń kishkentaı materık.
• Eń ońtústikte ornalasqan materık.
• 2000 jyly Aýstralıa materıgindegi Sıdneı qalasynda ótken olımpıada oıyndarynda, qazaqtyń birtýar uldarynyń biri B Sattarhanov altyn ıelendi.
• Bul materıkte qaltaly janýarlar kóp. Sonyń biri kengýrý. Onyń balasy týǵanda jańǵaqtyń úlkendigindeı ǵana bolady eken. Sodan ol úlken bolǵansha anasynyń qaltasynda júredi.
• Bul materıkte ómir súretin koala da erekshe janýar. Ol beıbit súıgish ań. Ol esh yzalanbaıdy. Eger renjise aldyńǵy aıaǵymen kózin basyp «jylaı salady». Bir zooparkte mynadaı qyzyq jaǵdaı bolǵan. Bir koalanyń balasy ólip qalypty. Ol qatty qaıǵyryp ekinshi koalanyń balasyn urlaýǵa áreket jasaǵan. Aqyr sońynda zoopark dırektory oǵan oıynshyq aıýdyń balasyn bergende ǵana tynyshtalǵan eken. Olar óte balajan, balasyn qolyna alyp, terbetedi de.
• Eltańbasynda Emý qusy men kengýrý beınelengen.
İİ bólim «Meniń muny bilgenim jón»
Bul bólimde taqyrypqa saı jańa málimettermen tanysamyz. Ol úshin ádettegishe tómendegishe jospar boıynsha jumys jasaımyz.
Jospar:
Materıktiń ekvatorǵa, bastapqy merıdıanǵa, tropık sheńberine qatysty orny.
1. Shetki núkteleri, koordınatasyn anyqtaý.
2. soltústikten ońtústikke, batystan shyǵysqa km men alǵandaǵy qashyqtyǵy.
3. Materıktiń muhıttarǵa qatysty orny, jaǵalyq syzyǵy.
4. jer bederi.
5. Paıdaly qazbasy.
6. Zertteýshiler.
Oqýshylar fızıkalyq kartanyń kómegimen jospardaǵy №1, 2, 3, 4 tapsyrmalardy oryndap anyqtama beredi.
Kútiletin jaýap:
1. Materık túgelimen ońtústik jarty sharda, túgelimen bastapqy merıdıannyń shyǵysynda ornalasqan, ońtústik tropık sheńberi ońtústiginen kesip ótedi.
2. Shetki núkteleri: Soltústik - Iork - 10 o. e; 142 sh. b
Ońtústik - Saýt - Ist - Poınt - 26 o. e: 113 sh. b
Batys - Stıp Poınt - 26 o. e; 113 sh. b
Shyǵysta – Baıron - 28 o. e; 153 sh. b
3. Batystan shyǵysqa -
1) a) 153°– 113°=40°
b) 100 km H 40* =4000 km;
2) Soltústikten ońtústikke -
a) 39°– 10°=29°;
b) 111 km H 29* = 3219 km.
4. Materıktiń muhıttarǵa qatysty orny, jaǵalyq syzyǵy, teńizderimen shyǵanaqtaryn anyqtap, keskin kartaǵa túsiredi.
5. Jer bederi:
Muǵalim: Oqýshylar,qazir sizderge mátin beremin jáne «Jer qyrtysynyń qurylysy» kartasyn paıdalana otyryp jer bederine sıpattama beresińder. Sonymen qatar Aýstralıa men Afrıka jer bederin salystyra otyryp oqyp úırenesińder.
Oqýshylarǵa Aýstralıanyń jer bederi jazylǵan shaǵyn mátin beriledi. Mátindi oqyp, kartadan taýyp, tómendegi kesteni toltyrady:
Afrıka --------- Uqsastyǵy -------- Aýstralıa
Úlken sý aıryq jotasy, Kosúshka taýy, jergilikti turǵyndar qasıetti sanaıtyn Aıers - rok jartasy ataýlaryn túrtkende siltemeler arqyly vıdeorolık kórsetiledi.
Paıdaly qazbalary:
Materıktiń paıdaly qazbalar kartasynan qandaı paıdaly qazbalar bar ekenin oqýshylar ózderi anyqtap taqtadaǵy materıktiń kartasyna shartty belgilerin salady. (ınteraktıvti taqta múmkindigin paıdalaný arqyly )
Zerttelý tarıhy:
• B Ianszon
• L Torres
• A Tasman
• Dj Kýk
Flıpchartta siltemeler arqyly sýretteri, qysqasha ómirbaıandary jáne júrip ótken joldary kartadan kórsetiledi.
Muǵalim jańa taqyryp boıynsha mátindik, beıne qujattardy jáne Internet resýrstaryn qoldana otyryp qorytyndylap ótedi.
İİİ bólim: «Ózińe sen, ózińdi alyp shyǵar bilimiń men eńbegiń»
Búgingi sabaǵymyzdy qorytyndylaýǵa arnalǵan tapsyrmalar men suraqtar beriledi.
1. Sýretter kórsetiledi, oqýshylar qorytyndy jasaıdy.
• Eń kishkentaı materık
• Eń ońtústiktegi materık
• Eń jazyq materık
• Janýarlar dúnıesi erekshe materık
• Bir ǵana memleket ornalasqan materık
2.«Ol kim? Bul ne?»
• Iork -?
• Koala -?
• Tasman -?
• Jańa Gvıneıa -?
• Torres -?
• Tımor -?
3. Taqtaǵa nazar aýdaraıyq!
Test suraqtary (ACTIVote qurylǵysyn paıdalaný arqyly test júrgizý)
4. Sabaqtyń basynda oqýshylar ózderi sıpattama bergen 4 materık ornalasqan flıpchartty ashyp, búgin ótken Aýstralıa materıginiń qıyqsha kartasyn sıpattama bere otyryp ornalastyrý.
• Baǵalaý paraǵyn tekserý.
• Kóńil kúılerin anyqtaý.
You Might Also Like
