InfoHub Logo

Avtomattandyrylǵan kitaphanalyq júıeler men aqparattyq tehnologıalardyń kolejdegi aqparattyq bilim berý deńgeıine áser eter yqpaly. «Aqparatty meńgergen adam - álemdi bıleıdi» M.A.Rotshıld Qazaqstan Respýblıkasynyń bilim berý júıesin aqparattandyrý elimizdiń damý strategıasynyń negizgi baǵyttarynyń biri, sebebi HHİ ǵasyr – bilim berý júıesin aqparattandyrý ǵasyry. El prezıdenti N.Á.Nazarbaevtyń 2011 jyldyń qańtaryndaǵy Qazaqstan halqyna joldaýynda aıtylǵandaı, ústimizdegi jyly bilim berý sapasyn modernızasıalaý jalǵasatyn bolady. Iaǵnı, barlyq bilim berý mekemeleri, sonymen qatar barlyq jumys oryndary men halyqqa qyzmet kórsetý oryndary tolyq kompúterlenetin bolady.Sondyqtan kompúterlik tehnologıalardy orta býyn men jastardyń túgeldeı meńgergeni abzal. Joldaýda aıtylǵandaı aldaǵy jyldary bilim men ǵylymdy damytýdyń jańa deńgeıi júzege asyrylady. Árbir Qazaqstan azamaty dúnıejúzilik bilim men ǵylym standarttaryna sáıkes bilim alýy tıis jáne osynyń barlyǵy tikeleı jańa ınovasıalardy endirýmen, jańa tehnologıalardy meńgerýmen baılanysty bolyp otyr.

Joldaýda aıtylǵandaı: «Sapaly bilim Qazaqstannyń ınovasıalyq damýy men ındýstrıalanýynyń negizi bolýy tıis». Táýelsiz elimizdi órkenıetti álemge tanytatyn, damyǵan elder qatarynda terezesin teń etetin kúsh – bilim jáne bilimdi urpaq. Búgingi tańda barlyq adamzat aldynda turǵan basty maqsat – bilimdi urpaq tárbıeleý. Bilimdi urpaq – egemendi eldiń berik tiregi. Bilim berý júıesinde jańa tehnologıalardy paıdalaný - zaman talaby.

Kásiptik jáne tehnıkalyq bilim berý júıesiniń basty mindeti – ulttyq jáne jalpy adamzattyq qundylyqtar, ǵylym men praktıka jetistikteri negizinde oı-órisi jańashyl, dúnıetanymy joǵary, shyǵarmashylyq deńgeıde qyzmet atqara alatyn, jan-jaqty qalyptasqan jeke tulǵany damytýǵa jáne kásibı shyńdaýǵa baǵyttalǵan bilim alý úshin qajetti jaǵdaılar jasaý. Kásiptik bilim beretin oqý oryndarynyń aldyna qoıǵan mindetteriniń biri «irgeli bilimdi keńinen meńgergen, bastamshyl, eńbek rynogy men tehnologıalardyń aýysyp turatyn talaptaryna beıimdelgen komandada jumys isteı biletin jańa turpatty maman daıarlaý». Jańa zaman kompúter dáýiri bolǵanymen qazirgi tańdaǵy jan-jaqty bilim men tárbıe berer mádenı oryndardyń biri, rýhanı azyq izdegen, bilimge umtylǵan jas urpaqtyń, ustazdardyń tabylar jeri – kitaphana.

Qazirgi kitaphanalar – aqparattyq, mádenı-aǵartýshylyq, ǵylymı-zertteýshilik mekeme. Kitaphanashy tek qazirgi zaman talabyna saı tehnologıany bilip qana qoımaı,sonymen birge ony saýatty túrde qoldanady. Árbir oqýshy jeke tulǵa, onyń jan-jaqty damýyna múmkindik jasap, yqpal kórsetý bizdiń kitaphanamyzdyń alǵa qoıǵan maqsaty. Budan jarty ǵasyr buryn dúnıe júzi kitaphanany tynysh, jaıly, kitap sóreleri men katalog jáshikteri ornalasqan jáne oqyrman zalynda kitapqa úńilgen oqyrmandarǵa toly ǵımarat esebinde kóretinbiz, al bul kúnde kitaphanalarda monıtor aldynda otyrǵan kompúterli oqyrmandar zaly paıda boldy. HHİ ǵasyrdaǵy qoǵamdyq ózgerister, qazirgi mádenı sharalar – adamzattyń ashyq aqparattyq qoǵamǵa ótýi kitaphanada úlken ózgerister engizýde. Kompúter kómegimen bilim alýshylar elektrondy kitaphanalarǵa shyǵa alady, elektrondy kitaptar oqıdy, elektrondy betterdi paraqtaıdy. Mádenı sharalardyń bastylary–qoǵamnyń aqparattanýy, komersıalanýy, demokratıalanýy, kompúterlenýi bir sózben aıtqanda zańdy túrde sıvılızasıalanýy kitaphana jumysyn jańa deńgeıge kóteredi. Aqparatsyz bilim de, ǵylym da damymaıdy. Sondyqtan bilim men ǵylymnyń oshaǵy sanalatyn kitaphananyń mańyzy jyldan jylǵa artyp keledi.Búgingi kúni oqyrmandar talabyn qanaǵattandyrý, rýhanı baılyǵy men jalpy qabiletin damytý jáne joǵary estetıkalyq talǵamyn qalyptastyrý mindetterin iske asyrýda kitaphanalardyń alar orny erekshe. Bilim alýshylarǵa bilim berýde jańashyl tehnologıalaryn qoldaný ınovasıalyq baǵytta jumys jasaý zaman aǵymyna saı talap etilýde. Sondyqtan búgingi kitaphanalar aldyna paıdalanýshylarǵa sapaly qyzmet kórsetý, jańa tehnologıa, baǵdarlamalardy engizý, kitaphana qoryn nasıhattaý, aqparattyq resýrstardy qurý mindetteri qoıylyp otyr.

Aqparattyq-kommýnıkatıvtik tehnologıany tıimdi paıdalaný - bilimniń artýyna ákeledi.Sanaly da sapaly bilim alýshy – ult keleshegi. Zymyrandaı zýlaǵan almaǵaıyp zamanda bilim sapasyn arttyrý, bilim alýshylardyń bilim, bilik daǵdylaryn jetildirý mańyzdy másele retinde qoıylyp otyr. Kitaphana jumysyn avtomattandyrýdyń negizgi maqsaty-kitaphana qyzmetin jetildirip, ashyq aqparat keńistigine aqparat túrlerin erkin paıdalanyp, aqparat jáne kitaphana-bıblıografıa qyzmetin keńeıtý, aqparattardy oqyrmanǵa tez jáne yńǵaıly túrde jetkizý,sonymen qatar kitaphana jumysyna jańa aqparattyq tehnologıany engizý. Munda oqyrmandarǵa aqparattyq-bıblıografıalyq qyzmet kórsetý zamana ozyq tehnologıalardyń kómegimen júzege asyp otyr. Aqparatty der kezinde taratý, qabyldaý jáne tıimdi paıdalaný kitaphananyń negizgi mindeti bolǵandyqtan, kitaphana qyzmetinde jańa tehnologıalar keńinen qoldanylýda. Kitaphana búgingi kún talabyna saı jabdyqtalǵan jáne kompúterlendirilgen, ári oqý prosesinde qoldaný isi jaqsy jolǵa qoıylǵan. Tehnıkalyq jáne kásiptik bilim berý oqý oryndaryna qoıylatyn basty talap, bilim alýshylardyń oqýlyqtar men elektrondyq basylymdarmen normatıvke saı qamtamasyz etilýi bolyp tabylatyn bolsa, kolej ákimshiligi kitaphana qoryn sapaly tolyqtyrýda elektrondyq oqýlyqtarǵa asa zor kóńil bóledi. Kolejde anyqtamalyq-bıblıografıalyq jumysty zamanýı tehnologıaǵa sáıkes júrgizý baǵytynda 2013j. kolej kitaphanasyna «KABIS» (Qazaqstandyq avtomattandyrylǵan kitaphanalyq aqparattyq júıe) baǵdarlamasy alyndy.Naýryz aıynan bastap «KABIS» baǵdarlamasy boıynsha kitap qory elektrondy katalogqa engizildi. Bul baǵdarlamanyń maqsaty-qordaǵy kitaptardyń elektrondy nusqasyn jasaqtaý, kompúterlik-aqparattyq komýnıkasıaǵa negizdeý.

Aqparatty qyzmet kórsetýdiń jańa túrleriniń biri elektrondy katalog bolyp tabylady. Elektrondy katalog-aqparat izdeýdegi basty qural. Elektrondy katalogty qoldaný kitaphanadaǵy oqyrmandarǵa qyzmet kórsetýdiń múmkindigin keńeıtedi, elektrondy katalogty paıdalaný arqyly kitaptar, maqalalar qazaq, orys jáne aǵylshyn tilderindegi elektrondy basylymdardy jyldam taba alady, tabylǵan ádebıetter tizimin basyp shyǵarýǵa bolady. Qazirgi zaman talaby boıynsha, bilim berý júıesin aqparattandyrýdaǵy negizgi talaptardyń biri – oqý prosesinde elektrondyq oqýlyqtardy jasaý jáne ony qoldaný. Kolejdegi aqparattandyrý úrdisi damyp kele jatqandyqtan elektron oqýlyqtardyń qajettiligi kún sanap artyp keledi.Oqýlyqtarǵa qaraǵanda elektrondyq oqýlyqtardaǵy kórnekilik óte joǵary. Aqparattyq-kommýnıkatıvtik tehnologıalardy qoldaný tıimdiligin arttyrý maqsatynda elektrondyq oqýlyqtardy paıdalanyp, bilim alýshylarmen birge slaıdtar men prezentasıalar jasaýǵa bolady. Elektrondyq oqýlyqtardy qoldaný barysynda bilim alýshylar aqparattyq materıalmen tikeleı jumys isteıdi, modýlderge kirip túrli tapsyrmalar oryndaıdy. Bilim alýshynyń bilim, bilik daǵdylaryn arttyrý múmkindigimen qatar óz betinshe izdenýge, bilim aıasyn keńeıtýge tolyq jaǵdaı jasalady. Elektrondy oqý zaly 7 kompútermen, prınter, skanermen jabdyqtalyp, jergilikti júıelikke Internet jelisine qosylǵan. Sońǵy jyldary kolejde elektrondy oqýlyqtardy daıyndaý dástúrge aınaldy. Qazirgi ýaqytta oqytýshylardyń elektrondyq oqýlyqtary jınaqtalýda. Máselen: Elektrondy oqý zalynda ár oqýshy ózine qajetti materıaldardy qarap, elektrondy oqýlyqtardy erkin paıdalanyp, referattar, kórnekilikter jáne Internet júıesin paıdalaný arqyly óz bilimderin tereń de, sapaly damyta alady. Elektrondy oqýlyqtardyń dástúrli oqýlyqtardan artyqshylyǵy:birinshiden, jańalyǵy, ekinshiden, oqýshy oqýlyqta berilgen testi suraqtary boıynsha sol pánnen bilim deńgeıin anyqtaı alady,ýaqytyn únemdeıdi. Elektrondy oqýlyqtar, beınetaspalar tizimi zalda ilingen. Elektrondy oqý zalynda «Elektrondy oqýlyqtar» atty tolyq mátindi oqýlyqtar qory jasaldy.

Elektrondy oqýlyqtardy paıdalaný úshin 6 kompúter jáne elektrondy katalog úshin 2 kompúter bólingen. Kásiptik-tehnıkalyq bilim berý salasyndaǵy sekildi, bizdiń kolejde de pánder kabınetteri mýltımedıalyq jabdyqtarmen qamtylǵan. Qoǵamdyq pánderdiń barlyǵyna arnalǵan mýltımedıalyq prezentasıalar (syzbalar, kesteler, grafıkter, beınefılmder)oqý materıalynyń tolyq baıandalýyna úlken úles qosady. Aqparattyq tehnologıalardy sabaq barysynda qoldanýdyń tıimdi tustaryn atap kórsetsek, olar: - oqýshylardyń kompúterlik saýattylyǵyn arttyrady - ózdik tanym áreketterin uıymdastyrý arqyly izdenis belsendiligin,shyǵarmashylyq qabiletterin damytady. - oqýshylardyń ózdik jumystaryna ózindik baǵa berý is-áreketin qalyptastyrady. - bilim alýshynyń pánge degen jeke qyzyǵýshylyǵyn oıatady; - tanymdyq qabiletin qalyptastyrady; - etnopedagogıkalyq tárbıe beredi; - bilim alýshyny shyǵarmashylyq jumysqa baýlıdy; - oqytýshynyń ýaqytyn únemdeıdi; - oqýlyqtan tys, qosymsha málimetter beredi; Elimizdiń órkenıetke bet buryp, bolashaqqa alshań basyp kele jatqan shaqta, mamandardy zaman talabyna saı, qaı salada bolmasyn el tizginin ustaýǵa laıyq, halyq qamyn oılaıtyn azamat etip tárbıeleý mindetimiz. Qazaqstannyń bolashaǵy jastardyń qolynda desek, sol jas urpaqty adamgershilik qasıetterge baýlyp, estetıkalyq talǵamy joǵary, eliniń naǵyz patrıoty etip tárbıeleý barshamyzdyń mindetimiz. Olaı bolsa jańalyqtyń ádemilik, ásemdik jarshysy retinde qoldanylyp júrgen kórnekti aqparat quraldary mándi bolsyn.

Taldyqorǵan gýmanıtarlyq-tehnıkalyq kolejiniń
kitaphana meńgerýshisi
Ibraeva Ardaq Qadyrjanqyzy

---