InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Ahmet Baıtursynov «Eginniń bastary»(prezentasıasymen)
Sabaqtyń maqsaty:
1. Bilimdilik: A. Baıtursynovtyń ómiri men shyǵarmalarynan qysqasha málimet berý;
«Eginniń bastary» óleńiniń taqyryby men ıdeıasyn ashý.
2. Damytýshylyq: Sóıleý tilin túsinip, shapshań oı qoryta alýǵa daǵdylandyrý; óleń taldaý mashyǵyn jetildirý.
3. Tárbıelik: Aqyn, jazýshylarymyzdyń óleńderin oqı otyryp, adamgershilik qasıetke tárbıeleý, jaqsy, jaman ádet - qylyqtardy ajyrata bilýge baǵyttaý.
Sabaqtyń ádis - tásili: Suraq - jaýap, áńgimeleý, taldaý
Sabaqtyń túrleri: Aralas sabaq. Shyǵarmashylyq - izdenis sabaq
Pánaralyq baılanys: qazaq tili, ádebıet teorıasy, beıneleý óneri.
Sabaqtyń kórnekiligi: Interaktıvti taqta, Slaıd
Sabaqtyń barysy:

İ. Uıymdastyrý kezeńi:
Oqýshylarmen sálemdesý, kezekshiniń sózi. Oqýshylardy túgendeý.
Oqýshylardyń nazaryn sabaqqa aýdarý.

İİ. Úı jumysyn tekserý kezeńi.
- Abaı Qunanbaev kim?
- Abaı poezıasynyń arqaýy ne? (ǵylym, bilim, eńbek)
- Aqynnyń 1890 jyl men 1898 jyl arasynda jazylǵan shyǵarmalary qalaı atalady? (Qara sózder)
- Qara sóz degenimiz ne? (Erkin oı bildirý formasy. Adamgershilik, moral máselelerine arnalǵan ósıet, tolǵaý)
- Qansha qara sózi bar?
Balalar, úıge qaı qara sózinen úzindi jattaý berildi? (38 qara sóz)
Onda tyńdaıyq. (Abaı Qunanbaevtyń 38 qara sózinen. úzindi tyńdaý)
Al qazir aqyn Sadıev aǵamyzdyń «Abaıdyń qara sózderi» atty óleńin tyńdap, qara sózderge qandaı baǵa bergenin bileıik.
- Balalar, Abaı atamyz bizdi qandaı bolmaýymyz kerek, boıymyzdy qandaı jaman qasıetterden aýlaq ustaýymyz kerektigin aıtady? (nadan, bilimsiz, talapsyz, jigersiz, uıatsyz, erinshek bolmaýymyz kerek). Al ondaı bolmaýymyz úshin ne isteýimiz kerek? (bilim alý, jaqsy oqý, eńbek etý, tárbıeli bolý).
Osy uly Abaı sıaqty qazaq halqyn óner - bilimge, adamgershilikke shaqyrǵan qazaq halqynyń HH ǵasyr basyndaǵy kórnekti ókili, aǵartýshy, aqyn A. Baıtursynovtyń qosqan úlesi zor. Sondyqtan biz búgingi sabaǵymyzdy A. Baıtursynovtyń shyǵarmalaryna, onyń ishinde «Eginniń bastary» atty mysalyna arnaımyz.
(Dápterge taqyrypty jazý, sabaqtyń maqsatyn aıtý)

İİİ. Jańa sabaqty meńgertý jáne ony bekitý kezeńderi.
Muǵalimniń kirispe sózi:
- Balalar, búgin sabaqta A. Baıtursynovtyń ómiri men shyǵarmalarynan qysqasha málimet alyp, «Eginniń bastary» óleńiniń taqyryby men ıdeıasyn ashamyz.

Qazir taqtada Ahmet Baıtursynov jaıynda beriletin málimetter boıynsha klaster quraıyq.
1. Ol halyqty oqýǵa shaqyrǵan, aǵartýshylyq jumystar júrgizgen, qazaq aýyldarynda oryssha - qazaqsha mektep ashyp, balalarǵa sabaq berdi? (aǵartýshy, qoǵam qaıratkeri, ustaz)
2. Baıtursynuly qazaq balalary úshin «Oqý quraly» (1912), «Til quraly» (1914), «Ádebıet tanytqysh» atty oqýlyqtar jazdy (Jazýshy )
3. Arab áripteriniń negizinde qazaq alfavıtin jasady. (ǵalym - lıngvıs)
4. «Masa» óleńder jınaǵynyń avtory (1911 jyl). Óleńderi: «Qazaq salty», «Qazaq qalpy», «Jıǵan - tergen», «Dosyma hat» t. b. (aqyn)
5. A. Baıtursynov – Abaı dástúrin jalǵastyryp, mysaldar (basnı) jazǵan. (mysalshy)
6. A. Baıtursynov I. A. Krylov mysaldaryn qazaq tiline aýdaryp, «Qyryq mysal» (1909 j.) degen atpen jınaq shyǵardy. (aýdarmashy).
Klaster: A. Baıtursynov - aǵartýshy, qazaqtyń iri qoǵam qaıratkeri, talantty ǵalym - lıngvıs, daryndy aqyn, pedagog, jazýshy, aýdarmashy, mysalshy.
Al, mysal degenimiz degen ne? Mysal – adamǵa sabaq bolar ósıeti bar shaǵyn alegorıalyq shyǵarma. (Kratkıı, chashe vsego stıhotvornyı, nravoýchıtelnyı rasskaz) Alegorıa degen ne? Astarly, tuspaldaý, meńzeý arqyly sýretteýdi alegorıa deıdi.
Astarly - ınoı smysl slova, chem govorıtsá vslýh (dvýsmyslenno, ınoskazatelno) Tuspaldaý – so skrytym smyslom.
Meńzeý - namekat (s namekom)
Ár mysaldyń sońynda túıindi oıy bolady. (V konse basnı soderjıtsá kratkoe nravoýchıtelnoe zaklúchenıe — moral)
Búgin sabaqta biz A. Baıtursynovtyń Ivan Ivanovıch Hemnıserden aýdarǵan «Eginniń bastary» mysalyn oqyp, ıdeıasyn ashýǵa tyrysaıyq. (I. I. Hemnıser - orys aqyny, mysalshy)

Á) Jańa sózdermen tanysý.
Saıran etý, qydyrý - gýlát, progýlátsá
Dán – zerno
Taǵzym etý - poklonátsá
Kókke qaraý – smotret na nebo
Mán - znachenıe
Qaıran qalý - ýdıvlátsá
Eginshi - zemledeles
Tákappar - vysokomernyı
Kópke balaý - prıravnıvat so vsemı
Shikireıý – hvastatsá, gordıtsá chem - to
B) Muǵalim mánerlep oqyp shyǵady, oqýshylar tizbektep oqıdy.
Óleńdi mánerlep, rólge bólip oqytý, taqyrybyn anyqtap, ıaǵnı onda qandaı másele sóz bolyp otyrǵanyn aıtý. İ — shýmaqtaǵy negizgi oıdy túsindirý.

V) Suraqqa jaýap berý.
1. Balasy men ákesi qaıda bardy? Egin ekken jerge bardy
2. Bıdaılar qandaı bolyp tur? Bastary dánge toly, taǵzym etip turdy.
Olar nege taǵzym etip turdy? Olarǵa alla taǵala dán bergen úshin
3. Bala nege tańdandy? Jalǵyz bir bıdaı kókke qarap turǵanǵa
4. Ol ákesinen ne týraly surady? Mátinnen taýyp oqý. Sonshama bul bıdaıdyń dáni kóppe, nege basqalaryna qaraǵanda ol basyn kókke qarap tur, basqalardy mensinbeı tur ma?
5. Ákesi ne dep jaýap berdi? Mátinnen taýyp oqyńdar. Túrine qarap tańdanba oǵan, ózgesi tómen qarap búgilgenge, basqalarynan kem eken dep oılama.
6. Bıdaı qandaı? Bıdaı sıaqty adamdar ómirde kezdese me?
7. Mysaldyń negizgi túıini qaı joldarda berilgen. Taýyp, oqy.