Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 1 kún buryn)
Ahmet Baıtursynuly - ult ustazy

Ahmet Baıtursynuly - qazaq ádebıetiniń kórnekti ókili, qoǵam qaıratkeri. Ahmet atamyz qazaq eliniń maqtanyshy, ultshyl jandardyń biregeıi jáne ómir shyndyǵyn men qoǵam shyndyǵyn jetkizgen ult ustazy.

Ahmet Baıtursynuly 1872 jyly Torǵaı oblysyndaǵy Torǵaı ýeziniń Sarytúbek jerinde dúnıege kelgen. Qazaqtyń kórnekti tulǵasy men qazaq ádebıetiniń negizin salýshylardyń biri, pedagog, aýdarmashy bolyp tabylady. Jastaıynan oqýǵa zerek bolyp, aýyl moldasynan saýat ashqan. Árdaıym bilimniń baýraıynda júrgen.

Ahmet Baıtursynuly shyǵarmashylyq jumystaryn, óleń jazýdan bastaǵan. Óleńderinde qarapaıym qazaq halqynyń kórinisi, ál-aýqaty, jáne qazaq balalaryn oqýǵa, bilimge, qushtarlyqqa, adamgershilikke, eńbekqorlyqqa shaqyrady. Alǵashqy kitabynyń biri "Qyryq mysal" bolyp tabylady. Qundy kitabynyń maqsaty men máni, qazaq halqyn uıqydan oıatyp, shel basqan kózin ashý boldy. Ekinshi jaryqqa shyqqan kitaby - "Masa". Asyl qundy kitabynda, adamdardyń jalqaýlyǵyn, nadandyǵyn kemshilikterin synı turǵydan jazǵan.

Qazaq jerinde kóptegen aqyn, jazýshylar, ataǵy álemge jaıylǵan tulǵalar bar. Olardyń ózindik quny ketpes orny sıaqty, Ahmet Baıtursynulynyń da solaı, ózindik óshpes orny bar. Óziniń talmaı, eńbekqorlyǵynyń arqasynda qazaq balalary qazaq tilinde emin erkin sóılep júr. Qazaq alfavıtiniń negizin qalaýshy - Ahmet atamyz. Áleppeni, alfavıtti shyǵarýda talaı qıyndyq keshkeni bizge málim. Álippe qazaq tiliniń tabıǵatyna beıimdelgen, arab jazýy retinde jasaldy. Men sizdeı uly tulǵamyzdyń bolǵanyna shabyttanamyn.

Qazaq halqy maqtanyshpen, jigerlikpen óleńderin jatqa aıtyp uǵynýda. Óleńderiniń taqyryby basqa bolǵanymen, atamyzdyń maqsaty bireý ǵana ol - adamdardy adamgershilikke, jaman - ádetterden arylýǵa baýlıdy. Óleńderiniń quny qazirgi kúnge sheıin, óz qundylyǵyn joımaı keledi.

Ult ustazy qazaq jastarynyń bolashaǵyna óte qatty alańdaǵan. Óz zamanynda jastarymyzdyń saýaty joqtylyǵy, atamyzdy qatty qynjyltatyn. Qazaq halqynyń tolyǵymen oqýyn qalap, kún men tún demeı óleńder men mysaldar jazǵan bolatyn. Osy eńbekterdiń barlyǵyn qazaq halqyna arnaǵan.

Ahmet Baıtursynulynyń aqyndyqtan bólek bir óneri, ulttyq aspaptardyń bárinde birdeı sheber oryndaýy. Ulttyq aspaptarda oınap, án shyǵaryp, júrekti tebindire aıtqan. Qazaqtyń ánderi keremet qoı shirkin!

Ahmet atamyz qalyń uıqyda jatqan qazaq halqyna óleńderin arnap, qýǵyn-súrginge ushyratyp, 1937 jyly atý jazasyna kesilip, ómirden ozdy. Qazaq halqyna bul óte aýyr jaǵdaı edi. Sebebi: Ahmet Baıtursynuly sıaqty uly tulǵalarymyz  az edi.

Ahmet Baıtursynuly qazaq qoǵamynda óshpesteı iz qaldyrdy jáne qazaq júreginde eshqashan óshpeıdi. Men sizdeı uly tulǵanyń urpaǵy bolǵanyma maqtanamyn!


You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama