InfoHub Logo

Ótegen dalada júrip, bir kúni keshke taman Alban degen eldegi Ájibaı degen ózimen qatarlas bir azamattyń úıine qonýǵa kelse, Ájibaı úıinde joq eken. Ájibaıdyń áıeli Ótegendi qondyryp, qonaqasyǵa qoı soıyp, ishek-qarnyn arshyp, bas-sıraq úıtip júrgende eki tulym, bir kekili bar úsh-tórt shamasyndaǵy bala qyńqyldap jylaı bergen soń Ótegen:

— Eı, qyzym, jylama, — depti.

Bas úıtip otyrǵan Ájibaıdyń áıeli:

— Aty qyryq jeti emes, at ustar edi, — deıdi. Ótegen:

— At ustar bolsa, bul shirkin maǵan bala (kúıeý) bolsyn, — dep mańdaıynan sıpapty. Ótegen ketken soń birneshe kúnnen keıin Ájibaı úıine kelgende áıeli:

— Áne kúni osynda Ótegen qonyp, bizdiń Jaqsylyqty «Maǵan bala bolsyn», — dep ketti, — dedi.

Sodan birneshe jyldar ótken soń joryqta júrgen Ótegenniń shideri úzilip qalypty. Kúndiz bir jerde at otta- typ otyrǵanda Ótegen Aıýsaǵa aıtady:

— Sen myna úzilgen shiderdi alyp Ájibaıǵa barshy. Uqypty nárse edi, basy artyq shideri bar ma eken? — dep Aıýsany jumsaıdy. Aıýsa úzilgen shiderdi qolyna alyp Ájibaıǵa baryp, Ótegenniń shider suratyp jibergenin aıtypty. Ájibaı úzilgen shiderge bir saý shiderdi qosyp eki shiderdi qolyna ustap, tamasha etýshi kópshilikke aıqaılaı aıtady:

— Ýa, jıylǵan kóp! Mynaý ekeýmiz quda edik. Bul menen bir shider suratyp jiberipti. Men oǵan myna shiderdi berdim. Bul shiderdiń úsh butaǵy.— Ótegenniń úsh túlik qalyń maly, shiderdiń myna jelisi — Ótegenniń ártúrli kádesi. Endi men Ótegenniń qyzynyń qalyń malynan qutyldym ba? — dep aıqaılapty. Erigip otyrǵan kópshilik:

— Ájibaı, sen Ótegenniń qalyń maly men barlyq kádesinen qutyldyń, — dep (tamashalap) shýlasypty. Aıýsa eki shiderdi de alyp Ótegenge keledi. Joryqtan jurt tarasyp, úılerine ketedi.

Taǵy birneshe jyl ótip, qyz ben ul erjetken mezgilde Ótegen bir jatqan kelse, aýlynan úsh-tórt bóten ertteýli attardy kórip, dalada júrgen báıbishesinen:

— Bul attar kimdiki, — dep surapty. Báıbishesi:

— Qańǵyrma (túzde kóp júrgendikten «qańǵyrma» degeni eken), bir basyńa jetetin dúnıe bar ǵoı. Qaıda júrip qaryzdandyń, «kúıeýmiz» — dep kelip otyrǵan eldiń attary, — depti ashýlanyp.

Ótegenniń «Ájibaıdyń balasy maǵan bala bolsyn» degeni sonda esine túsipti de: «E, Maqpaljannyń kúıeýi eken ǵoı», — dep oılanyp, báıbishesine:

— Sen maǵan uryspa. Qolyńa qap al da, úsh keregeniń astynda jatqan kúıeý balańdy kórshi. Men kórgen bala bolsa, ósken soń buzylyp ketpese, seniń Maqpaljanyńa laıyqty edi. Eger kúıeý balań kóńilińe jaqsa, mende ne daýyń bar? — depti.

Ótegen aıtqan soń báıbishesi qolyna qap alyp, tezek tergen áıel bolyp úsh keregeniń astynda jatqan kúıeý balany kórip: «Qańǵyrmanyń aıtqany ras eken», — dep rıza bolyp, úıine qaıtypty.

Kúıeý birneshe kún aýyl syrtynda jatyp, eline qaıtqanda, İleniń ózenindegi muzdyń ústimen júrse, muz oıylyp, kúıeý bala sýǵa ketip ólipti. Ótegenniń áıeli: «Qý kózim, jas balanyń túbine jettiń ba?» — dep jylapty.

Kúıeý ólgen soń, artyndaǵy jeti jasar inisi Jaqypqa qalyńsyz beripti. Qyzdy alyp barǵan jeti jasar Jaqyp erjetip, jigit bolǵan soń, Jaqyp pen Maqpaldan eki ul týady.

Úlkeniniń aty — Esirkep, kishisiniń aty — Músirkep. osy eki bala atqa minetin bolǵanda, Ájibaı bir kúni Jaqyp pen Maqpaldy shaqyryp alyp:

— Bir aýyz qaljyńmen Ótegenniń qaryzy meniń moınymda ketip barady. Mynaý eki jıenin ertip, Maqpal, Jaqyp, qastaryńa on shaqty adam joldas alyp, júz jylqy, elý túıe aıdap baryp, kózimniń tirisinde Ótegenniń qaryzynan qutqaryńdar! — deıdi.

Maqpal men Jaqyp Ájibaıdyń aıtqan maldaryn aıdap, eki ul men joldastaryn ertip, birqansha kún jol júrip, Ótegenniń úıine kúndiz kelip túsedi. Ótegen úıde joq eken. Keshke Ótegen aýlyna kelse, aýlynyń syrtynda ertteýli attardy kórip, attan túspeı báıbishesin shaqyryp, jaı surapty. Báıbishe:

— Kelip otyrǵan Jaqypjan men Maqpaljan, taǵy eki jıen, joldastarymen. Ana jylqylar men túıeler—solardyń aıdap kelgen maldary, — deıdi. Ótegen bul sózdi estip, segiz ulyn shaqyryp:

— Balalarym, menen týǵan bala bolsańdar, Ájibaıdyń taǵaly taılaryna tımeı, ózderine qaıtaryńdar! — depti. Balalary:

— Áke, bul qyzyńyzdan qalyń mal almaımyz ba? — dese, Ótegen:

— Ájibaı kóptiń ishinde aıqaılap bir shider ótkizdi. «úsh butaǵy — úsh túlik maly, jelisi — barlyq kádesi. Qutyldym ba, kópshilik!» — degende, kópshilik: «qutyldyń», — dedi. Sol jetedi, — dep, Ájibaıdyń bir malyna emes, malynyń jalǵyz qulynyna tıgizbeı, neshe kún qonaq qylyp jiberipti.

Sodan Jaqyptar aýyldan shyǵa bergende Ótegenniń Bazarbaı degen uly bir aıǵyrdy qalap alyp qalǵan eken, ákesine aıtpaı. Muny arada bir-eki jyl ótken soń ǵana bilgen batyr balasyna qatty renjipti. Sodan Bazarbaı urpaǵy óspeı qalǵan eken. Ótegen balalary ishindegi azy da osy Bazarbaı balalary desedi.

---