Aıtys týraly túsinik (kúndelikti sabaq jospary)
Kúndelikti sabaq jospary, qazaq ádebıeti 9 synyp
Taqyryptar:
71. Aıtys týraly túsinik
72. "Birjan men Sara" aıtysy
73. Osy kúngi aıtystar
74. HV - XVIII ǵasyrlardaǵy qazaq ádebıeti
75. Asan Qaıǵy
Sabaqtyń taqyryby: Aıtys týraly túsinik
Sabaqtyń maqsaty:
a) Aıtystyń túrleri týraly túsinik bere otyryp, oqýshylardyń pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý;
á) tárbıelik máni bar mysaldar keltire otyryp oqýshylardy elin, jerin, Otanyn súıýge tárbıeleý;
b) oqýshylardyń bilimin baqylaý arqyly mánerlep oqýǵa daǵdylandyrý;
Sabaqtyń túri: aralas sabaq
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, shyǵarmashylyq izdený
Sabaqtyń kórnekiligi: kitaptar, qosymsha materıaldar
Pánaralyq baılanys: tarıh
Sabaqtyń barysy:
a) Uıymdastyrý kezeńi:
Oqýshylarmen amandasý, túgeldeý, oqý quraldaryn tekserý. Synyptyń tazalyǵyna kóńil bólý. Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdarý.
á) Úı tapsyrmasyn pysyqtaý:
Úıge berilgen tapsyrmany suraımyn. Oqýshylarǵa birneshe suraqtar qoıamyn
b) Jańa sabaqty túsindirý.
Qazaqtyń aýyz ádebıetinde erte zamannan kele jatqan aıtys janrynyń týý negizderi men ózine tán erekshelikteri, damý tarıhy bar.
Aıtys — halyq aýyz ádebıetiniń erekshe bir túri. Aıtys qazaqtan basqa arabtyń bádáýıler taıpasynda jáne túrik tildes elderdiń birqatarynda, iri aqyndar aıtysy Úndistan halyqtarynda bar.
Keıbir zertteýshiler aıtystyń alǵashqy shyǵý tegi óte erte zamannan kele jatqanyn aıtady. Onyń áýelgi elementi kórkemónerdiń túrleri saralanyp, bir - birinen áli ajyramaı, bári birigip bir bútin óner sanalyp, áni de, óleńi de, ony shyǵarý da, oryndaý da, qımyl, bet qubylysy, taǵy basqalary da qosyla júrgen dáýirde týsa kerek dep topshylaıdy. Aıtystyń alǵashqy adymy osy kezeńde bastalsa kerek.
Aıtystyń eski túri dep esepteletin bádik aıtysynyń negizinde adam balasynyń tabıǵatqa áser etý maqsaty jatsa, basqa aıtystardyń ishinde qaısysy erte, qaısysy kesh týdy, ony aıtý qıyn.
Degenmen, keıbir aıtystardyń mazmunyna, leksıkasyna, sóılem qurylystaryna qarap, qaı zamanda paıda bolǵanyn topshylaýǵa bolady. Mysaly, janýarlar aıtysyna, óli men tiriniń aıtysyna qaraǵanda, jumbaq aıtysynyń anaǵurlym kesh týǵandyǵy anyq.
Salt aıtysynyń eski túri qyz ben jigit aıtysynda negizgi taqyryp — jastyq kóńil kúıi men óner synasý bolsa, aqyndar aıtysyńda óner salystyrý, sóz synasýdyń ústine ár aqyn óz rýyn dáripteı jyrlaýshylyq kelip qosylǵanyn kóremiz. Ásirese bul XIX ǵ. etegin keńirek jaıǵan. Osy dáýirde ómir súrgen ataqty aqyndar: Shóje, Balta, Orynbaı, Kempirbaı, Tezekbaı, Súıinbaı, Túbek, Omarqul, Tabıa, Murat, Súgir, Jaskileń, Bala Omar, Birjan, Sara, t. b. túrli taqyrypta shyǵarǵan qysqa óleńderimen qatar, aıtysqa túsip, san alýan sóz tartystaryn bastarynan keshirgen jáne tarıhta kópshiliginiń attary osy aıtys arqyly saqtalǵan.
Toptastyrý strategıasy:
Aıtystyń túrleri
↓
Bádik aıtysy
Janýarlar men adamnyń aıtysy
Jumbaq aıtys
Salt aıtys
Bilimdi bekitý: Ótilgen taqyrypqa baılanysty birneshe suraqtar qoıamyn. Túsinbegen suraqtaryna jaýap beremin.
Bilimdi baǵalaý: Oqýshylardyń jaýaptaryna, sabaqqa belsene qatysyp otyrǵandaryna qaraı bilimderi baǵalanady.
Úıge tapsyrma: Aıtystyń túrlerin oqyp kelýge beremin.
Tolyq nusqasyn qaraý
Taqyryptar:
71. Aıtys týraly túsinik
72. "Birjan men Sara" aıtysy
73. Osy kúngi aıtystar
74. HV - XVIII ǵasyrlardaǵy qazaq ádebıeti
75. Asan Qaıǵy
Sabaqtyń taqyryby: Aıtys týraly túsinik
Sabaqtyń maqsaty:
a) Aıtystyń túrleri týraly túsinik bere otyryp, oqýshylardyń pánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý;
á) tárbıelik máni bar mysaldar keltire otyryp oqýshylardy elin, jerin, Otanyn súıýge tárbıeleý;
b) oqýshylardyń bilimin baqylaý arqyly mánerlep oqýǵa daǵdylandyrý;
Sabaqtyń túri: aralas sabaq
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, shyǵarmashylyq izdený
Sabaqtyń kórnekiligi: kitaptar, qosymsha materıaldar
Pánaralyq baılanys: tarıh
Sabaqtyń barysy:
a) Uıymdastyrý kezeńi:
Oqýshylarmen amandasý, túgeldeý, oqý quraldaryn tekserý. Synyptyń tazalyǵyna kóńil bólý. Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdarý.
á) Úı tapsyrmasyn pysyqtaý:
Úıge berilgen tapsyrmany suraımyn. Oqýshylarǵa birneshe suraqtar qoıamyn
b) Jańa sabaqty túsindirý.
Qazaqtyń aýyz ádebıetinde erte zamannan kele jatqan aıtys janrynyń týý negizderi men ózine tán erekshelikteri, damý tarıhy bar.
Aıtys — halyq aýyz ádebıetiniń erekshe bir túri. Aıtys qazaqtan basqa arabtyń bádáýıler taıpasynda jáne túrik tildes elderdiń birqatarynda, iri aqyndar aıtysy Úndistan halyqtarynda bar.
Keıbir zertteýshiler aıtystyń alǵashqy shyǵý tegi óte erte zamannan kele jatqanyn aıtady. Onyń áýelgi elementi kórkemónerdiń túrleri saralanyp, bir - birinen áli ajyramaı, bári birigip bir bútin óner sanalyp, áni de, óleńi de, ony shyǵarý da, oryndaý da, qımyl, bet qubylysy, taǵy basqalary da qosyla júrgen dáýirde týsa kerek dep topshylaıdy. Aıtystyń alǵashqy adymy osy kezeńde bastalsa kerek.
Aıtystyń eski túri dep esepteletin bádik aıtysynyń negizinde adam balasynyń tabıǵatqa áser etý maqsaty jatsa, basqa aıtystardyń ishinde qaısysy erte, qaısysy kesh týdy, ony aıtý qıyn.
Degenmen, keıbir aıtystardyń mazmunyna, leksıkasyna, sóılem qurylystaryna qarap, qaı zamanda paıda bolǵanyn topshylaýǵa bolady. Mysaly, janýarlar aıtysyna, óli men tiriniń aıtysyna qaraǵanda, jumbaq aıtysynyń anaǵurlym kesh týǵandyǵy anyq.
Salt aıtysynyń eski túri qyz ben jigit aıtysynda negizgi taqyryp — jastyq kóńil kúıi men óner synasý bolsa, aqyndar aıtysyńda óner salystyrý, sóz synasýdyń ústine ár aqyn óz rýyn dáripteı jyrlaýshylyq kelip qosylǵanyn kóremiz. Ásirese bul XIX ǵ. etegin keńirek jaıǵan. Osy dáýirde ómir súrgen ataqty aqyndar: Shóje, Balta, Orynbaı, Kempirbaı, Tezekbaı, Súıinbaı, Túbek, Omarqul, Tabıa, Murat, Súgir, Jaskileń, Bala Omar, Birjan, Sara, t. b. túrli taqyrypta shyǵarǵan qysqa óleńderimen qatar, aıtysqa túsip, san alýan sóz tartystaryn bastarynan keshirgen jáne tarıhta kópshiliginiń attary osy aıtys arqyly saqtalǵan.
Toptastyrý strategıasy:
Aıtystyń túrleri
↓
Bádik aıtysy
Janýarlar men adamnyń aıtysy
Jumbaq aıtys
Salt aıtys
Bilimdi bekitý: Ótilgen taqyrypqa baılanysty birneshe suraqtar qoıamyn. Túsinbegen suraqtaryna jaýap beremin.
Bilimdi baǵalaý: Oqýshylardyń jaýaptaryna, sabaqqa belsene qatysyp otyrǵandaryna qaraı bilimderi baǵalanady.
Úıge tapsyrma: Aıtystyń túrlerin oqyp kelýge beremin.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
Tolyq nusqasyn qaraý
