InfoHub Logo

Taqyryby: Azattyq tańyn ańsaǵan Alash arystary
Maqsaty: Oqýshylarǵa qazaq halqynyń ǵasyrlar boıy ótken qıynshylyqtaryn aıta kelip, osy zulmat jyldary eliniń azattyǵyn ańsaǵan ult zıalylaryna toqtalý, óz elin, jerin qorǵaıtyn urpaq tárbıeleý.
Kórnekiligi: «Alash» atty kitap kórmesi», Alash qaıratkerlerine arnalǵan býklet, «Azattyqty ańsaǵan Alash» atty gazet, Alash týraly jazylǵan sózder.

Barysy
Uıymdastyrý kezeńi
Muǵalimniń kirispe sózi
«XX ǵasyrdyń basynda ulttyq birlikti nyǵaıtý ıdeıasyn alǵa tartqan rýhanı - zerdeli ıgi jaqsylar qazaqtyń ulttyq ıdeıasyn jasaý mindetin óz moınyna aldy. Olar qoǵamnyń túrli tarabynan shyqqandar, ári eń aldymen dástúrli dala aqsúıekteriniń ókilderi edi. XX ǵasyrdyń basyndaǵy qazaq qoǵamynda zıaly qaýym qalyptasýynyń urpaqtar estafetasy sıaqty sıpaty bolǵanyn atap aıtqan abzal» dep elbasymyz N. Á. Nazarbaev óziniń «Tarıh tolqynynda» atty kitabynda aıtyp ótti. Ótken HH ǵasyr qazaq halqynyń tarıhynda uly oqıǵalarmen este qalady.
Sol oqıǵalardyń ishinde «myń ólip, myń tirilgen» halqymyzdyń basynan ótken 1930 - 1938 jyldar aýyr da azapty kezeń boldy. Egemen el, táýelsiz memleket bolý jolynda ómirin sarp etken Ahmet Baıtursynuly, Mirjaqyp Dýlatov, Maǵjan Jumabaev syndy arys azamattarymyz surqıa saıasattyń qurbandary boldy.

1. Júrgizýshi:«Alash» partıasy – qazaqtyń tuńǵysh ulttyq demokratıalyq partıasy. 1917 jyly shildede Orynbordaǵy búkilqazaq sezinde quryldy. Kóp uzamaı on taraýdan turatyn partıa baǵdarlamasynyń jobasy jasaldy.
Alash partıasyn uıymdastyrýshy – Álıhan Bókeıhanov.
HH ǵasyrdaǵy qazaq tarıhynda tereń iz qaldyrǵan Alash partıasynyń negizgi maqsaty Reseı Federasıalyq demokratıalyq respýblıkasynyń quramynda qazaq avtonomıasyn qurý boldy.

2. Júrgizýshi: «Alashorda úkimeti» 1917 jyly Orynborda 3 - 15 - jeltoqsan aralyǵynda İİ Búkilqazaq quryltaıyn ótkizdi. Negizgi maqsaty Alashorda úkimetin qurý. Tóraǵasy Álıhan Bókeıhanov. Ult keńesi quramyna 25 adam kirdi. Alash astanasy Semeı qalasy edi.
Sol kezde Reseıde oryn alǵan jaǵdaıǵa baılanysty qazaqtardyń jarıalaǵan avtonomıasyn júzege asyrý múmkin emes edi, kezekte bostandyqtyń jaýy bólshevızmmen kúresý turdy.
Ózderiniń qolǵa alǵan sharalaryn iske asyrý jolynda Alashorda úkimeti Keńeske qarsy jaqpen birigýge týra keldi. 1918 jyly Azamat soǵysynyń bastalyp ketýi Alashorda úkimetiniń jumysyn toqtatýǵa májbúr etti.

1. Júrgizýshi:
Qazaǵym, qaqtyqpa, qamalma,
El bolar halyńdy amalda!
Ketti týy, atty tań, shyqty kún,
Sal maldy, sal jandy aıanba!
Ne kórsem de Alash úshin kórgenim,
Maǵan ataq ultym úshin ólgenim.
Men ólsem de alash ólmes kórkeıer,
İsteı bersin qoldarynan kelgenin.

2. Júrgizýshi: Alash týy astynda,
Kún sóngenshe sónbeımiz.
Endi alashty eshkimniń
Qorlyǵyna bermeımiz.
Óler jerden kettik biz,
Jasaıdy Alash, ólmeımiz.
Jasasyn Alash, jasasyn!

2. Júrgizýshi: Bar. Bar bolǵanda qandaı!
Kazymbekova Arýjan Zar zaman mánerlep oqý.

1. Oqýshy: Kez bolǵan soń ker zaman bizdiń baqqa,

Jaý jaraǵyn asyryp, mindik atqa.
El bastaıtyn erlerge bul bir zor syn,
Jańa talap, jas ulan, qarap jatpa.
Zaman - aı?
Azamaty alashtyń
Attanatyn kún týdy.
Tulpar minip, tý ustap,
Baptanatyn kún týdy.
El bastaıtyn qaıdasyń, kósemderim?
Sóz bastaıtyn qaıdasyń, sheshenderim?
Táýekelge bel baılap, bastap topty
Tıgizbesin jurtqa jaý keselderin.
Zaman - aı!
Baı, qaıdasyń, ortaǵa malyńdy sal,
Azdy - kópti aıamaı baryńdy sal.
Jany tátti jaqsylar, qaıdasyńdar?
Musylmannyń jolyna janyńdy sal.
Zaman - aı!
El qorǵaıtyn qaıdasyń, batyrlarym?
Óleń, kúıdiń sheberi aqyndarym?
Azamattyń mindeti eldi qorǵaý,
Tóngeli tur basyna kúshti tolǵaý.
Zaman - aı!

1. Júrgizýshi: Alash dese, rýhyń silkinip, ulttyq «meniń» oıanyp, maqtanysh sezim bıleıdi. Osy sezimdi aspan astyn Alash atymen tundyryp, án salǵyń keledi. Al, Alashtan qalǵan án bar ma osy?

1. Júrgizýshi: Aıbarly eldiń ulymyn aı tańbaly,
Keıipkeri emespin erteginiń.
Qazaq degen jalǵyz uly men bolamyn,
Jer álemge jetedi kópke únim!
Azattyq tańyn ańsaǵan Alash arystary. júkteý