InfoHub Logo

Shyǵarmashylyq joba taqyryby: «Balalardyń oılaý qabiletin oıyn arqyly damytý»

Mazmuny:
İ. Kirispe
• Maqsat, mindeti.
İİ. Negizgi bólim
• Mektepke deıingi jasta oıyn áreketiniń mańyzy
• Oıyn arqyly balalardy jan jaqty tárbıeleý
• Oıyn – balalardyń oılaý qabiletin arttyratyn is - áreket
• Ulttyq muranyń baı qazynasy – halyqtyq ulttyq oıyndar
İİİ. Tájirıbelik bólim
İÚ. Qorytyndy.
Ú. Qoldanylǵan ádebıetter

Balalardyń oılaý qabiletin oıyn arqyly damytý
XXI - ǵasyr bilimdiler ǵasyry bolǵandyqtan búgingi tańda zamanymyzǵa saı zerdeli, oı - órisi joǵary, jan - jaqty damyǵan urpaq qalyptastyrý memleketimizdiń alǵa qoıǵan asa mańyzdy mindeti bolyp tur. Tárbıe men bilimniń alǵashqy dáni – mektepke deıingi tárbıe oshaǵynda beriledi. Otbasynda ata - ananyń yqylasy men meıiriminen nár alǵan bala balabaqshada tárbıeshilerdiń shuǵylaly shýaǵyna bólenedi. Balanyń boıyndaǵy jaqsy qasıetter men múmkindikterdi ashyp, olardyń ónegeli de tárbıeli bolyp tárbıelenýine tárbıeshilerdiń mańyzy zor. Balalardy tárbıeleýde oıyn ádisiniń mańyzy kóp. Oıyn degenimiz — jas erekshelikke qaramaıtyn, adamnyń kóńil - kúıin kóteretin, oılandyratyn úrdis. Oıyn - tózimdilikti, alǵyrttyqty, tapqyrlyqty, uqyptylyqty, izdenimpazdyqty, iskerlikti, dúnıetanym órisiniń kólemdiliginiń, kóp bilýdi, sondaı - aq, basqa da tolyp jatqan sapalylyq qasıetterdiń qalyptastyrýǵa úlken múmkindigi bar pedagogıkalyq, tıimdi ádisteriniń bipi.

Mektepke deıingi jastaǵy balanyń oıynǵa degen qulqy, qarym - qatynasy, minez - qulyq kórinisteri olar ósip - eseıgende de jalǵasy beredi.
Oıyn barysynda bala ózin qorshaǵan úlkender sıaqty, óziniń súıikti áńgimeleri men keıipkerleri sıaqty ómir súredi, áreket jasaıdy. Oıyndy qoldanýmen birge oılaýǵa, tildi damytýǵa, shyǵarmashylyq áreketin baıytýǵa baǵyt alady.
Balanyń oıyn kezindegi qımyl - qozǵalysy dene bitimin jetildirse, al qarym - qatynastaǵy paıymdaýlary ózindik tanym - túsinik, minez - qulyq ádepterin bekitýine áser etedi.
Bala oıyn arqyly bir áreketten ekinshi áreketke aýysa otyryp, ózine túrli aqparattar alady, dúnıe syryn ashady.
Oıyn túsinigi.
Adam is - áreketiniń erekshe bir túri – oıynnyń paıda bolýyn zertteýshilerdiń birazy óz eńbekterinde óner jáne oıyn kórkemdik is - árekettiń alǵashqy qadamy dep túsindiredi. Oıynda shyndyqtyń kórinisi, onyń beıneli sáýlesi qylań beredi. Jalpy oıynǵa tán nárse ómirdiń ártúrli qubylystary men úlkenderdiń túrli is - áreketterine elikteý ekeni belgili. Oıynnyń shartty túrdegi maqsattary bar, al sol maqsatqa jetý jolyndaǵy is - áreketter bala úshin qyzyqty.

Balalarǵa aqyl - oı, adamgershilik, dene shynyqtyrý jáne estetıkalyq tárbıe berýdiń mańyzdy tetigi oıynda jatyr. Oıyn barysynda balalar ózin erkin sezinedi, izdenimpazdyq, tapqyrlyq áreket baıqatady. Seziný, qabyldaý, oılaý, qıaldaý, zeıin qoıý, erik arqyly túrli psıhıkalyq túısik pen sezim álemine súńgıdi.

Mektepke deıingi jasta oıyn áreketiniń mańyzy
Memlekettik tilge úıretý sabaqtaryn qurý jáne ony oqytý maǵynasyn irikteý kezinde birqatar prınsıpterdi eskerý qajet. Basty prınsıpterdiń biri — tárbıe men oqýdy biryńǵaı úrdiske biriktirý. Bul til damytý qazaq tili sabaqtarynyń negizgi maqsaty retinde ǵana bolady degendi bildiredi, alaıda sabaqta sheshiletin mindetter bul maqsatpen shektelip qalmaıdy.

Oıyn – balalardyń oılaý qabiletin arttyratyn is - áreket
Qurylys oıynynda bala syzyq boıyna ádemi úı qurylysyn jasap, onyń boıaýlarynyń bir - birimen kelisimdi bolýyn qadaǵalaıdy. Qurylys materıaldaryn pishini, túsi boıynsha sımmetrıaly ornalastyryp, olardy kólemi (keń, tar), bıiktigi (bıik, alasa) boıynsha salystyrady. Oıyn barysynda shyǵarmashylyq tanytyp, jańa mazmun oılastyryp, belsendilik kórsetedi. Óziniń jáne joldastarynyń turǵyzǵan qurylystarynyń sapasyna baǵa beredi.

Ulttyq muranyń baı qazynasy – halyqtyq, ulttyq oıyndar
Osydan kelip oıyn týraly mynandaı tujyrym jasaýǵa bolady:
- oıyn - tárbıe quraly, aqyl - oıdy, tildi ustartady, sózdik qordy baıytady, ómirdi tanytyp, sezimdi keńeıtedi tárbıeleıdi.
- erik jáne minez qasıetterin bekitedi, adamgershilik sapany jetildiredi.
- ujymdyq sezim áreketteri óse túsedi.
- estetıkalyq tárbıe berý - ónerdi, kórkemdikti túsindirý quralyna aınalady.
- eńbek tárbıesin berý maqsattaryn sheshýge múmkindik beredi.
- dene kúshiniń jetilýine kómektesedi - oıyn balany jan - jaqty jarasymdy tárbıeleýdiń psıhologıalyq jáne fızıologıalyq negizderi bolyp tabylady.

Maqsaty: mektep jasyna deıingi balalardyń oıyn arqyly oılaý qabiletin damytý
Mindetteri:
- oıynnyń tárbıelik aspektileriniń teorıalyq negizderin zertteý;
- oıyn túsinigin ashý;
- mektepke deıingi jasta oıyn áreketiniń mańyzyn kórsetý;
- oıyn arqyly balalardy jan jaqty tárbıeleýdi taldaý;
- oıyn – balalardyń oılaý qabiletin arttyratyn is - áreket retinde zertteý;
- ulttyq muranyń baı qazynasy – halyqtyq ulttyq oıyndarǵa sıpattama berý;
- qajetti dene qozǵalys daǵdylaryn, tanymdyq - qozǵalys belsendiligin arttyrý;
- qyzyǵýshylyǵyn qalyptastyryp, damytý;
- oıyn – balanyń bilim - bilik daǵdysyn qalyptastyratyn tárbıe quraly retinde qarastyrý.
Zertteý boljamy:
Mektep jasyna deıingi nemese mektepke deıingi mekemelerde oıyn ádisi tárbıeleý jáne oqytýdyń basty nátıjeli quraly bolyp tabylady, sondyqtan da olardy jetik zerttep ıgerý arqyly ǵana, qarastyrylyp jatqan jastyq shaqta tárbıe jumysynyń nátıjeliligine jetýge bolady.

Merki aýdany ákimdiginiń bilim bóliminiń
«Baldyrǵan» balalar baqshasy MKQK
Dosmahanbetova Botagóz Aqylbekovna

Balalardyń oılaý qabiletin oıyn arqyly damytý. júkteý