InfoHub Logo

Teńiz jaǵasyndaǵy jarbıǵan jaman lashyqta balyqshy men áıeli ómir súripti. Balyshqy kún saıyn teńizge qarmaq salyp, balyq aýlaıdy eken. Ol bir kúni ádettegideı qarmaǵyn salyp, tolqyndana jaltyraǵan sýdyń sáýlesine kóz taldyra qaraǵan boıy uzaq otyrǵan edi.

Kenet qarmaǵyna áldene ilingen boıda tereńge qaraı tarta jóneledi. Balyqshy jalma-jan baýdy tarta bastaıdy. Sóıtkende qarmaqqa ilingen bir dáý kambala bulqynyp shyǵady.

Sonda balyq oǵan adamsha sóılep bylaı deıdi: «Tyńdańyzshy meni, balyqshym! Meni qarmaqtan bosatyp teńizge qaıtaryńyzshy, ótinem sizden! Men — shyndyǵynda naǵyz kambala emespin, sıqyrlanyp balyqqa aınalǵan hanzadamyn. Siz meni jep qaıtesiz? Meniń etimniń dámi de sizge unamas. Onan da meni sýǵa qaıtadan jiberińiz, aıdyn-shalqaryma keri oralaıyn». «Jaraıdy, onda — deıdi balyqshy, — osynshama sózińdi shyǵyndap jalynyp jatyrsyń ǵoı. Árıne, men onsyz da ózimizdiń tilimizde saırap turǵan sendeı balyqty bosatyp jibergen bolar edim». Ol osy sózdi aıtady da, balyqty sýǵa salyp, qarmaqtan bosatyp jiberedi. Kambala bolsa izinde shubalǵan qandy jolaq qaldyryp teńizdiń tereńine súńgı berdi. Sýǵa biraz ýaqyt tesile qarap turǵan balyqshy óziniń jaman lashyǵynda otyrǵan áıeline qaraı bettep, ilbı jóneldi.

— Al, qanekı, jubaıym, oljańdy ákel, — deıdi áıeli, — álde búgin qarmaǵyńa eshteńe ilinbedi me?

— Joq, ilindi — deıdi balyqshy, — búgin bir dáý kambala ustaǵan edim. Sóıtsem ol maǵan óziniń kambala emes, sıqyrlanǵan hanzada ekenin aıtqan soń, teńizge qaıtadan bosatyp jiberdim.

— Sonda sen ózin bosatqanyń úshin odan eshqandaı aqy suramaǵanyń ba? — deıdi áıeli,

— Joq, meniń odan ne suraýym kerek edi ózi?

— Áı osy seni me, — deıdi áıeli, — mynaý aınala sasyq ıisi múńkigen saz-batpaqtyń ortasyndaǵy jaman lashyqta osylaı qaıyrshy halde otyra beremiz be? Lashyqtan góri ońtaıly baspana bolarlyqtaı úıshik suramadyń ba? Sen otyrma, balyǵyńa qaıtadan bar. Balyqty shaqyryp alyp, bizge bir tamasha úıshik qajet ekendigin aıt. Múmkin berip qalar.

— Ah, seni me! — deıdi balyqshy, — endeshe men keteıin tentirep, solaı qaraı!

— Sen ol balyqty óziń ustap alyp, sýǵa qaıtadan bosatyp jibergen joqsyń ba? Sondyqtan ol sen úshin barlyǵyn jasaýy kerek emes pe?

Balyqshynyń balyqqa qaıta barýǵa esh yqylasy bolmasa da, áıeline qarsy sóz aıta almaı, teńizge qaraı ilbı basyp kete bardy. Ol teńizge kelip jetkende, sýdyń beti qaraýytyp tur eken. Tolqyny da tańerteńgideı aqbaýyrlana jarqyrap turǵan joq edi. Ol teńiz jaǵasynda turyp bylaı dep aıqaılady:

Balyǵym-aý, balyǵym,
Teńizde júzgen kambalam!
Ótinishimen jarymnyń,
Eriksiz keldim men saǵan!

Osy kezde kambala júzip jetip kelip balyqshydan: «Iá, sizge ne qajet bolyp qaldy?» — dep suraıdy.

«Iá, bylaı ǵoı, — deıdi balyqshy kúmiljip, — men seni búgin aýlap edim ǵoı. Sony aıtyp edim, áıelim maǵan senen sol ózińdi bosatyp jibergenim úshin aqysyna áldeneni surap alýyń kerek edi dedi. Sol úshin kelip turǵan jaıym bar. Aıtaıyn degenim mynaý: ol budan ári jaman lashyqta turmaımyn, jańa úıshikke kóship, sonda ómir súremiz deıdi.» — «Jaraıdy, endeshe, úıge bara berińiz, — deıdi kambala, — bári de sizdiń aıtqanyńyzdaı bolady.»

Úıge qaraı bettep kele jatqan balyqshy aldyńǵy jaǵyna qarasa — áıeli men ózi otyratyn jarbıǵan jaman lashyǵy kórinbeıdi. Lashyqtyń ornynda eńseli úı tur eken. Áıeli úıdiń aldyndaǵy oryndyqta otyr eken.

Áıeli balyqshyny qolynan ustap úıge jetelep kelip: «Úıge kirip aınala kóz júgirtip qarashy. Endi biz burynǵydan áldeqaıda jaqsy ómir súretin bolamyz», — dedi.

Sóıtip olar úılerine kiredi. Úıdiń ishinde úlken senek pen keń bólmeler bar eken. Ekeýiniń kereýeti ornalasqan jatyn bólme, qoımaly sholan bar. Aınala tolǵan sóreler. Sórelerge ózderine ne kerektiń bári salynǵan eken. Qalaıy, mys ydystardyń bári samsap tizilip tur. Al úıdiń artqy jaǵynda úırekter men qazdardy baǵatyn aýla, askók pen kókónis egetin shaǵyn baqshasy bar eken. «Qarashy, — deıdi áıeli, — bul degeniń tamasha emes pe?». «Iá, — deıdi balyqshy, — biz endi esh alańsyz ómir súretin bolamyz.» — «Iá, biraq, ony kóre jatarmyz áli», — deıdi áıeli. Sóıtip olar keshki astaryn ishken soń uıqyǵa kirisedi.

Sóıtip osylaısha eki apta ýaqyt ótken kezde zaıyby jubaıyna bylaı deıdi: «Tyńdashy meni, jubaıym. Myna úıimiz bizge tym tarlyq ete bastaǵanyn, mynaý aýla men baqsha da tym shaǵyn ekenin baıqap júrmisiń? Seniń álgi kambalań bizge budan úlkenirek úı syılasa jaqsy bolar edi. Meniń budan bylaı úlken tas qamalda turǵym keledi. Sen kambalaǵa baryp, bizge tas qamal ber dep ótinish aıt!» «Ah, osy seni me, zaıybym! — deıdi balyqshy. — Bizge mynaý úı de ábden jarap tur edi ǵoı. Aý sonda biz sol qamalda qalaı ómir súrmekshimiz?» — «Iapyraý, osy sen nege túsinbeısiń aıtqandy? Kambalańa bar endi: onyń qolynan bári keledi.» — «Joq, zaıybym! — deıdi balyqshy, — kambala osy jaqynda ǵana bizge myna úıimizdi syılaǵan joq pa? Meniń oǵan qaıtadan barýǵa betim joq: onyń ashýlanyp qalýy múmkin ǵoı.» — «Barsańshy endi! — deıdi áıeli. — Ol sen úshin bárin de jasaıdy jáne shyn yqylasymen jasaıdy! Ket endi!»

Balyqshy áıeliniń bul qlyǵyn júregine sonshama aýyr qabyldady. Onyń múlde barǵysy joq edi. «Bulaı isteýge bolmaıdy ǵoı!» — dedi ishteı. Biraq aqyrynda barmaýǵa amaly qalmady.

Ol teńizge kelip jetken kezde, sýdyń beti túnere túsken eken. Burynǵydaı ashyq jasyldaý emes, kókshil-surǵylt túske enipti. Degenmen áli de bolsa tolqyndaı qoımaǵan, tymyq eken. Balyqshy sonda jaǵada turyp bylaı deıdi:

Balyǵym-aý, balyǵym,
Teńizde júzgen kambalam!
Ótinishimen jarymnyń,
Eriksiz keldim men saǵan!

— Iá, áıelińiz taǵy neni qalap otyr? — dep suraıdy kambala. «Ýa, balyǵym, bylaı ǵoı, — deıdi qyrynan qysylǵan balyqshy, — ol endi úlken tas qamalda turǵysy keledi.» — «Bara berińiz, qalaýyńyz esiktiń aldynda tur», — deıdi kambala. Balyqshy muny estip keri burylady. Úıine taıap kelip qarasa, aldynda turǵan záýlim tas saraıdy kóredi. Áıeli qamaldyń bir búıirinde, saraıǵa kirmek bolyp tur eken. Áıeli munyń qolynan ustap: «Júr, birge kireıik», — dedi.

Kirgen soń aınalaǵa kóz salyp qarasa, qamaldyń edenine tutastaı mármar taqta tóselgen eken. Ár buryshta qyzmetshiler tur. Olar bul ekeýine aıqara esik ashyp qyzmet kórsetýde. Ádemi túsqaǵazdar japsyrylǵan qabyrǵalar jarq-jurq etedi. Bólmelerdiń ár tusynda altyn jalatylǵan oryndyqtar men ústelder qoıylǵan. Tóbede hrýstal shamdaldar salbyrap tur. Ár tusqa qaly kilemder tóselgen. Ústel ústi dámdi taǵamdar men eń sapaly sharaptarǵa tolyp tur. Al qamaldyń artqy jaǵynda atqora men sıyr qorasy bar úlken aýla ornalasqan eken. Qorada eń júrdek jegin jylqylary men arbalar tur eken. Jáne sondaı-aq ásem gúlder men jemis aǵashtary samsaǵan úlken ári ǵajaıyp baq bar eken. Baq aýmaǵynyń kólemdiligi sondaı, qamaldan beri qaraı shamamen jarty mılge sozylyp jatyr. Baqtyń ishinde tola ańdar: buǵylar, jabaıy eshkiler men qoıandar júr. Qysqasy, munda janyń ne qalaıdy sonyń bári bar eken.

— Qanekı, — deıdi dán rıza keıiptegi áıeli, — munyń bári tamasha emes pe? «A, ıá! — deıdi balyqshy. — Osymen endi toqtataıyqshy. Budan bylaı osy ǵajaıyp qamalda ómir súretin bolamyz. Endi bizde qamsyz ómir súrýge qajettiniń bári bar.» — «Iá, ony oılanyp kóre jatarmyz», — deıdi áıeli. Sóıtip olar uıqyǵa bas qoıady.

Erteńinde áıeli tań jaryqtap qalǵanda oıandy. Tóseginde jatqan qalpy, qamaldyń aınalasynda keńinen kósilgen bereketti, baqýatty eline kóz jiberdi.

Kúıeýi áli de tuıaq serippesten uıyqtap jatqan edi. Brazdan soń áıeli kúıeýin shyntaǵymen búıirden túrtip-túrtip oıatyp alyp, oǵan bylaı dedi: «Jubaıym, tósegińnen jydam tur da, terezeden aınalaǵa kóz salyp qarashy. Osy maǵan taǵy bir oı kelip tur: mynaý baıtaq eldiń koroli men patshaıymy bolyp alsaq tipten jaqsy emes pe a? Álgi dáý balyǵyńa bar da, bizdiń koról otbasy bolǵymyz keletinin aıt?" «O, qudaıym-aı, — deıdi balyqshy, — oý, biz qalaısha koról men patshaıym bolmaqpyz? Men eshqandaı da koról bolmaımyn!» — «Al, seniń koról bolǵyń kelmese, endeshe meniń patshaıym bolǵym keledi. Shyq endi, dáý balyǵyńa bar da meniń patshaıym bolǵym keletinin jetkiz.» — «Ah, zaıybym-aý! Sen qalaı patshaıym bolmaqshysyń sonda? Men muny oǵan tipti de aıta almaıdy ekenmin!» — «Nege aıta almaısyń sen a? — dep aıqaıǵa basady áıeli. — Qazir jyldam jet oǵan — meniń patshaıym bolǵym keledi!»

Balyqshy áıeliniń janynan alystaǵan saıyn, onyń patshaıym bolmaq nıetine qatty uıalyp, amalsyz ketip bara jatty. «Olaı bolmaýy kerek, olaı bolmaýy kerek!» — dep oılady ol ishteı. Sóıtip teńizge qanshalyqty barǵysy kelmeı tursa da, amalsyz jaǵalaýǵa kelip jetti. Ol teńizge kelgen kezde, aıdynnyń beti qaraqoshqyldanyp tolqyndap jatyr eken. Sýy da burynǵydan laılana túskendeı.

Balyǵym-aý, balyǵym,
Teńizde júzgen kambalam!
Ótinishimen jarymnyń,
Eriksiz keldim men saǵan!

— Iá, áıelińiz taǵy neni qalaıdy? — dep suraıdy kambala. «Ýa, balyǵym, — deıdi balyqshy, — ol endi patshaıym bolsam deıdi!"

— Úıge bara berińiz, dál áıelińizdiń aıtqanyndaı bolady, — deıdi kambala.

Balyqshy úıine betteıdi. Kelip kóz salyp qarasa, aldyńǵy qamaldyń kólemi barynsha ósip, burynǵysynan anaǵurlym keńeıip, úlkeıip ketipti. Qamaldyń qaqpasy bıik ári ádemi eken. Qaqpanyń aldynda kúzetshiler tur. Qamaldyń aınalasy tolǵan baraban men kerneı ustap samsaǵan áskerler. Saraıdyń ishine kirip kóz jiberse — jan jaǵy túgeldeı altyn jalatylǵan mármar, barqytpen bezendirilgen. İshinde altyn tola dáý sandyqtar jınalyp tur. Munyń aldynan zaldyń esigi aıqara ashyldy. Saraıda kópshilik qaýym jınalyp qalǵan eken. Ol almaspen bezendirilgen eńseli altyn taqtyń ústinde, basyna bıik altyn táj kıgen, qolynda taza altynmen, asyl tastarmen bezendirilgen asataıaǵy bar óziniń áıelin kórdi. Áıeliniń eki jaǵynda birinen biri ótken sulý qyzdar alty-altydan sap quryp tur eken.

Balyqshy áıeliniń aldyna kelip qol qýsyryp: «Al, minekeı, zaıybym, sen endi patshaıym atandyń!» — deıdi. «Iá, — deıdi ol, — men endi patshaıymmyn!»

Ol biraz ýaqyt ótkende áıeliniń aldynda kibirtiktep, kózine jasqana tikteı qarap turyp bylaı deıdi: «Al endi, zaıybym, osylaı patshaıym bolyp ómir súrgeniń jaqsy bolar bálkim? Endi eshqandaı qalaýyń bolmas dep oılaımyn!» — «Joq, jubaıym, — deıdi sonda áıeli zildenip, — men patshaıym bolýdan da jalyqtym. Budan ári patshaıym bolmaımyn. Bar da, dáý balyǵyńa aıt, men qazir patshaıymmyn, endi kaızer bolǵym keledi".  «Aý, zaıybym-aý! Kaızer bolýdyń qajeti qansha edi saǵan!» — «Jubaıym! Dáý balyǵyńa baryp aıt: bitti, meniń kaızer bolýym kerek!» — «Oý, munyń bolmaıdy ǵoı! — dep ún qatady balyqshy. — Ol seni kaızer qylyp qoıa almaıdy: koról kóp, al kaızer bireý ǵana emes pe! Meniń bilýimshe, ol seni kaızer etip qoıa almaıdy. Qolynan kelmeıdi, qolynan eshqandaı kelmeıdi!" «Bul ne ádet ózi? Men patshaıymmyn, al sen bar bolǵany — meniń kúıeýimsiń. Maǵan qarsy kelýge seniń qalaı dátiń barady a? Qazir dereý balyǵyńa bar! Meni patshaıym bolǵyza alǵan dáý balyqtyń qolynan kaızer qylyp shyǵarý da keledi! Estip tursyń ba, meniń kaızer bolǵym keledi. Qazir-aq dáý balyǵyńa baryp aıt!»

Minekı, sóıtip balyqshy baıǵustyń teńizge taǵy da barýyna týra keldi. Teńizge qaraı bettep kele jatyp ol qalshyldaı dirildep: «İs nasyrǵa shaýyp barady! Munyń kaızer bolǵysy kelgeni — múlde uıattan jurdaı bolǵany ǵoı. Bul áıel óziniń aqymaq is-áreketterimen dáý balyqty ábden jalyqtyratyn boldy», — dep ishteı oılaýmen boldy.

Osylaısha oılaı-oılaı ol teńizge de kelip jetti. Al bul kezde teńiz bolsa qaraýyta túsip, jel gýlep tur eken. Sýdyń betinde kóbikti tolqyndar sarpyldap, ekpini kúshti jel balyqshynyń úreıin ushyryp ysqyra bastady. Balyqshy jaǵalaýda turyp aıqaıǵa basady:

Balyǵym-aý, balyǵym,
Teńizde júzgen kambalam!
Ótinishimen jarymnyń,
Eriksiz keldim men saǵan!

«Iá, áıelińiz taǵy neni qalaıdy?» — dep suraıdy kambala. «Aý, kambalajan! Áıelim endi kaızer bolǵysy kelip otyr!» — dedi balyqshy. «Áıelińizge qaraı qaıta berińiz, — deıdi balyq, — onyń qalaǵany bolady.»

Balyqshy sóıtip úıine betteıdi. Taıap kelip qarasa, aldynda jyp-jyltyr mármarmen jyltyrata qaptalǵan, alebastr músinder men altyn jalatylǵan áshekeılerge toly eńseli de úlken qamal tur eken. Qamalǵa kirer qaqpanyń aldynda áskerler kerneılerin baqyldatyp, barabandaryn urǵylap, marshpen sap túzep keledi. Qamaldyń ishinde barondar men graftar, gersogtar qyzmetshiniń mindetin atqaryp, ári-beri zyr júgirip júr: olar munyń aldynan esikti aıqara ashty. Esikter de taza altynnan jasalǵan eken.

Zalǵa kelip kirgen kezinde balyqshy saf altynnan quıylǵan eńsesi bıik altyn taqtyń ústinde otyrǵan áıelin kórdi. Basynda úsh qarys bıik, tutastaı gaýhar men jaqut tastarmen bezendirilgen altyn táj kıgen. Bir qolyna asataıaq, al ekinshi qolyna derjava ustaǵan. Taqtyń eki jaǵynda birinen biri ótken symbatty, ári eń uzyn eńgezerdeı úlkeninen, shynashaqtaı ergejeılisine deıingi boı uzyndyǵyna qaraı ornalasqan kúzetshiler eki qatardan sap quraǵan eken.

Taqtyń aldynda knázder men gersogınálar tizilip tur.

Áıeliniń aldyna kelip turyp, kúıeýi oǵan bylaı dedi: «Al, zaıybym, sen endi kaızer boldyń!» — «Iá, men endi kaızermin!», — dedi áıeli. Ol áıeline súısine qarap turyp: «Bálkim, osy kaızer bolyp qala bergeniń jaqsy shyǵar?» — dedi. «Al, sen munda neǵyp tursyń? — deıdi áıeli. — Men mine kaızer boldym. Endi papa bolǵym keledi. Dáý balyǵyńa bar da, osyny aıt». «Aý, zaıybym-aý! Taǵy neni kókseı qaldyń? Sen papa bola almaısyń: papa — búkil katolık áleminde bireý ǵana ǵoı! Dáý balyqtyń qolynan bul kelmeıdi!» — «Jubaıym! — deıdi áıeli. — Meniń papa bolǵym keledi! Qazir dereý teńizge jónel! Dál búgin papa bolǵym keledi!» — «Joq zaıybym, dáý balyqqa muny aıtýǵa meniń dátim jetpeıdi! Bul oıyń durys emes, ıá bul oıyń tym óreskel: kambala seni papa ete almaıdy!» — «Kaızer bolǵyzý qolynan kelgen soń, papa da bolǵyza alady! — deıdi áıeli. — Qazir dereý teńizge bar! Men kaızermin, al sen — meniń kúıeýimsiń! Barasyń ba, joq pa ózi?». Áıelinen qorqyp ketken balyqshy, kóńil-kúıi ábden túsip, beıne ystyǵy kóterilgendeı qaltyrap, eki tizesi dirildep ilbip barady.

Ol teńizge jetken kezde, teńizdiń ústinde aspandaǵy bulttardy qýalaı soqqan qatty jel gýlep, batys jaqta aspan túnerip, aǵashtardyń japyraǵy sytyrlaı julynyp, teńiz tolqyndary jaǵaǵa shalp-shulp soǵylyp, alysta kóringen kemeler tolqynmen shaıqala qalqaqtap júzip kele jatyr edi. Degenmen bulttardyń arasynan aıadaı bolsa da zeńgir aspan jylt etip kórinip qalady. Ońtústik jaqtan daýyl kele jatqany da anyq ańǵarylyp turdy. Úreıi usha qoryqqan balyqshy jaǵada turyp bylaı dep aıqaı saldy:

Balyǵym-aý, balyǵym,
Teńizde júzgen kambalam!
Ótinishimen jarymnyń,
Eriksiz keldim men saǵan!

«Iá, áıelińiz taǵy neni qalaıdy?» — deıdi kambala. «Ah,balyǵym— deıdi balyqshy, — áıelim endi papa bolǵysy keledi!» — «Bara berińiz úıińizge, áıelińizdiń qalaýy oryndalady», — deıdi kambala.

Balyqshy keri oralǵanda aldynda jan jaǵyn saraılar qorshaǵan óte úlken kırha (shirkeý) turǵanyn kóredi. Qaptaǵan qalyń toptyń arasynan áreń degende ary qaraı ótip shyǵady.

Kırhanyń ishinde jaǵylǵan myń-myńdaǵan shamdar samaladaı jarqyraıdy. Ústine taza altynnan jasalǵan kıim kıgen, basynda úsh aıyr úlken altyn táji jarqyraǵan áıeli bıik taqta otyr eken. Aınalasy tola — mártebeli dinbasylar. Taqtyń eki jaǵynda eń úlkeni dáý bórenedeı, eń kishentaıy — bolmashy jyltyraǵan shyraqtaı kólemdegi shamdar eki qatar boılaı jaǵylǵan eken. Al kaızerler men korólder papanyń aldynda tize búgip otyryp, onyń etigin súıýde.

— Zaıybym, — deıdi balyqshy, áıeline qarap, — sen shamasy papa boldyń ǵoı sonda?

— Iá, men endi papamyn!

Ol áıeline kóz salyp edi, ózin beıne qyzǵylt sary kúnge qaraǵandaı sezindi. Biraz ýaqyt ótken soń balyqshy áıeline: «Aý, jan jarym, papa bolǵan jaqsy shyǵar endi?» — dedi. Áıeli bolsa kúıeýiniń qarsy aldynda ornynan qozǵalmaı melshıgen qalpy qaqqan qazyqtaı bolyp otyrdy. Sonda kúıeýi: «Zaıybym! Endi osyǵan rızasyń ba? Sen endi papa boldyń, budan ári eshkim bolǵyń kele qoımas?» — deıdi. — «Iá, men osy jóninde áli oılanyp otyrmyn», — dep jaýap beredi sonda áıeli.

Osydan keıin olar uıyqtaýǵa betalady. Alaıda áıeli qolyndaǵy bul bılikke áli de qanaǵattana qoıǵan joq edi. Onyń ashkózdigi ózine uıqy bermeıtin boldy. Ol árdaıym osydan keıin endi áli de qandaı bılik ıesi bolsam eken degendi oılap jatty.

Kúni boıy jaıaý júrip qaljyraǵan kúıeýi qalyń uıqyǵa ketti. Al áıeli bolsa kerisinshe, eki búıirine kezek-kezek aýnap, endi taǵy qandaı tilek oryndatsam dep túnimen dóńbekshise de, eshteńe oılap taba almapty.

Sóıtip jatyp, tań atqan kezde, ol atqan kúnniń shapaǵyn kórdi. Tóseginiń shetine jyljyp kelip otyrǵan qalpy, kókjıekke kóterilip kele jatqan kúnge terezeden telmirýmen boldy.

«A, ıá — dep oılady ol, — Kún shyǵýy men Aıdyń týýyna nege ámirimdi júrgize almaıdy ekenmin osy?»

Sóıtedi de: «Jubaıym, a, jubaıym! — deıdi ol kúıeýin shyntaǵymen búıirden túrtkilep oıata bastady. — Tur, oıan! Taǵy da dáý balyǵyńa bar. Bar da aıt, meniń endi Qudaı bolǵym keledi!»

Oıanyp ketken kúıeýi uıqysyn áli asha qoıǵan joq edi. Sonda da áıeliniń bul sózin shala-pula estı sala tóseginen qarǵyp turdy. Ol muny qate estidim dep oılady. Kózin ýqalap jiberip áıeline: «Áı, zaıybym, sen osy jańa ne aıttyń?» — dedi. «Jubaıym, — dedi áıeli, — men Kúnniń shyǵýyna, Aıdyń týýyna ámir júrgize almaıdy ekenmin ǵoı. Kúnniń qalaı shyǵatyny men Aıdyń qalaı týatynyn kóre almaıdy ekenmin. Endi budan bylaı Aı men Kúnge óz ámirimdi júrgizgenge deıin múlde tynyshtyq tabar emespin!»

Osyny aıtyp ol kúıeýine qaraǵan kezde, bul etinen súıeginen deıin sýyq ótkendeı qaltyrap turǵan edi. «Dál qazir teńizge jónel! Meniń dál Qudaıdyń ózi bolǵym keledi!» — «Aý, zaıybym! — dep aıqaılap jiberedi balyqshy. Sóıtedi de etpetinen túsip onyń aıaǵyna jyǵylady. — Kambala muny jasaı almaıdy ǵoı! Seni kaızer de, papa da qylý onyń qolynan keldi. Al endi men qazir senen jalynyp suraımyn. Aqylǵa kelshi, osy papa qalpyńda qala bershi!»

Osy kezde ashý-yzadan basyndaǵy shashy úrpıip ketken áıeli bar daýsymen sharyldap aıqaıǵa basty: «Menimen bylaısha sóılesýge qalaı batylyń jetti seniń! Olaı bolmaıdy! Tez ket, bar balyǵyńa!

Záresi ushqan balyqshy esin jıyp aldy da, jyndy adamdaı sendelip teńizge qaraı ilbidi. Teńizde bul kezde kúshti daýyl turǵan eken, ekpini kúshtiligi sonshama, muny ushyryp kete jazdady: úıler men aǵashtar kútirleı qulap, taýlar mújile shaıqalyp, jartastar shytynaı jarylyp teńizge jutylyp jatyr. Aspan qap-qara bolyp túnergen, kún shatyrlaı kúrkirep, naızaǵaı jarqyldaı oınaıdy. Teńizdiń betine aq kóbik atqan taýdaı bıik tolqyndar kóterilipti. Jaǵaǵa jetken soń bar daýsymen aıqaılaǵan balyqshy tipti ózi aıtqan sózin áreń estip tur.

Balyǵym-aý, balyǵym,
Teńizde júzgen kambalam!
Ótinishimen jarymnyń,
Eriksiz keldim men saǵan!

«Iá, áıelińiz  taǵy neni qalaıdy?» — dep suraıdy kambala.

— Átteń, balyǵym — dep mińgirleıdi balyqshy, — endi Jaratýshy Qudaıdyń ózi bolǵysy keledi onyń!

— Qamyqpańyz, úıińizge qaıta berińiz, áıelińiz ózderińizdiń báz-baıaǵy lashyqtaryńyzda otyratyn bolady!

…Olar áli sol lashyqta turady eken, telmirip kók teńizge qaraıdy eken.

 
Aýdarǵan: Asylbek Baıtanuly

---