InfoHub Logo

Baýyrsaqtyń bastan keshkenderi (ertegi)
Baıaǵy erte zamanda bir kempir men shal bolypty. Bir kúni ol ekeýi shaıǵa dámdi baýyrsaq pisirip, sýysyn dep tereze aldyna qoıady da, ol týraly umytyp ketedi. Baýyrsaq ári otyrady, beri otyrady, sosyn:
- Tóı, meni eshkim jemedi ǵoı, - dep terezeden túsip ormanǵa qaraı domalaı jóneledi.
Domalap kele jatyp orman shetindegi alańqaıda sekirip júrgen qoıandardy kóredi de:
- Áı, qoıandar. Qoıandar! Toqtańdar! – dep aıqaılaıdy. Muny estigen qoıandar záreleri ushyp jan - jaqqa qasha jóneledi. Baýyrsaq arttarynan qýa jóneledi. Qoıandardyń birin qýyp jetedi de:
- Qoıan, meni jeshi - deıdi. Tań tamasha bolǵan qoıan:
- Sen kim ediń? – dep suraıdy.
- Men maıǵa pisken dámdi baýyrsaqpyn, atam men ájem meni pisirdi, tárelkege túsirdi, sýysyn dep tereze aldyna qoıdy da, men týraly umytyp ketti. Qoıan, meni jeshi.
- Qyzyqsyń baýyrsaq, men sábiz ben qyryqqabatty jaqsy kórem, al seni men jemeımin. Qosh saý bol! – deıdi de qoıan óz jónimen ketedi. Baýyrsaq bolsa ári qaraı domalaı jóneledi. Domalap kele jatyp jortyp kele jatqan qasqyrdy kóredi de qasqyrǵa qaraı domalaı jóneledi.
- Qasqyr, qasqyr toqtashy - dep aıqaılaıdy. Qasqyr baýyrsaqtyń qasyna kelip:
- Iá, qulaǵym sizde, - deıdi. Al, baýyrsaq:
- Meni jeshi! – deıdi jalynyp. Ózi kelip «jeshi» dep turǵan baýyrsaqqa tańdanǵan qasqyr:
- Óı, sen kim ediń? – dep suraıdy. Baýyrsaq:
- Men maıǵa pisken dámdi baýyrsaqpyn. Atam men ájem meni pisirdi, tárelkege túsirdi, sýysyn dep tereze aldyna qoıdy da, men týraly umytyp ketti. Qoıanǵa baryp edim, qoıan meni jemedi, qasqyr sen jeshi meni – deıdi. Qasqyr:
- Qandaı qyzysyń baýyrsaq, sen nansyń, al men nan emes et jeımin. Qosh saý bol!- deıdi de qasqyr da óz jónimen ketedi. Al baýyrsaq ary qaraı domalaı jóneledi. Domalap kele jatyp, búldirgen jep otyrǵan aıýdy kóredi de, qýanyp ketedi. Aıýdyń qasyna domalap kelip:
- Aıý, aıý, meni jeshi! – dep jalynady. Aıý:
- Sen kimsiń? – deıdi. Baýyrsaq:
- Men maıǵa pisken dámdi baýyrsaqpyn. Atam men ájem meni pisirdi, tárelkege túsirdi, sýysyn dep tereze aldyna qoıdy da, men týraly umytyp ketti. Qoıanǵa baryp edim, qoıan meni jemedi, qasqyr da men jemedi, eń bolmasa aıý sen jeshi meni – deıdi. Aıý:
- Men búldirgen jep otyrmyn kórmeısiń be? Men baldy, jemis - jıdekti jaqsy kóremin, al seni jemeımin. Qosh saý bol! – deıdi de, aıý da óz jónimen ketedi. Al baýyrsaq bolsa «meni eshkimde jemedi» dep kóńilsiz kele jatady, aldynan buralańdap, maıysyp kele jatqan túlki kez bolady. Qýanyp ketken baýyrsaq qasyna jetip barady da:
- Túlki, túlki meni jeshi, ótinemin, - dep jalynady. Túlki tańdana:
- Sen kim ediń? – dep suraıdy.
Baýyrsaq:
- Men maıǵa pisken dámdi baýyrsaqpyn. Atam men ájem meni pisirdi, tárelkege túsirdi, sýysyn dep tereze aldyna qoıdy da, men týraly umytyp ketti. Qoıanǵa baryp edim, qoıan meni jemedi, qasqyrǵa bardym, jemedi, aıýǵa bardym, olda jemedi. Túlkijan eń bolmas meni sen jeshi, - dep jalynady. Túlki bolsa:
- Maıly baýyrsaq deımisiń? Ha - ha men maıly baýyrsaqty múlde jemeımin - deıdi de, quıryǵyn bulǵań etkizip, óz jónine ketedi. Al baýyrsaq bolsa:
- Meni eshkim jemedi, meniń eshkimge de keregim joq boldy, - dep eńirep jylap orman shetimen domalap kele jatady. Baýyrsaqtyń jylaǵan daýysyn estip qasyna qarǵa ushyp keledi de:
- Baýyrsaq sen nege sonshama jyladyń? - dep suraıdy. Baýyrsaq:
- Atam men ájem meni pisirdi, tárelkege túsirdi, sýysyn dep tereze aldyna qoıdy da, men týraly umytyp ketti. Qoıanǵa baryp edim, qoıan meni jemedi, qasqyrǵa bardym, jemedi, aıýǵa bardym, jemedi, túlkige aıttym jemedi. Men eshkimge de kerek bolmadym, óóó - dep odan beter eńirep qoıa beredi. Saýysqan:
- Baýyrsaq, orman shetindegi úıde turatyn ataı men ájeı tańerteńnen seni izdep júr, úıińe qaıt, deıdi de óz jónine ushyp ketedi. Bul habardy estigen baýyrsaq qatty qýanyp:
- Alaqaı! Meni atam men ájem izdep júr! Alaqaı! – dep úıine qaraı domalaı jóneldi.