InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Baıqońyr – ǵarysh aılaǵy.
Sabaqtyń maqsaty: Ǵarysh álemi jaıly túsinik berý. Ǵarysh aılaǵy
– Baıqońyr týraly bilim berý. Ǵarysh álemine degen qyzyǵýshylyqtaryn qalyptastyrý.
Ǵaryshkerlerge degen qurmet sezimderin tárbıeleý.
Kórnekiligi: Baıqońyrdyń, ǵaryshkerlerdiń, zymyrannyń sýretteri, slaıd.

Sabaqtyń júrisi:

Tárbıeshi:
- Balalar, bizdiń turatyn jerimiz – Jer planetasy dep atalady. Tóbemizde ádemi aspan álemi bar. Bul – aspan álemi - ǵarysh. Biz ózimizdiń Jer planetasynda tatý - tátti ómir súremiz. Qane, bárimiz Jermen, Kúnmen, dostarymyzben amandasaıyqshy.
Amansyń ba, altyn Kún!
Amansyń ba, Jer ana!
Amansyń ba, dostarym,
Senderdi kórsem qýanam!
- Kólikterdiń qandaı túrlerin bilesińder?
- Jer kóligi (mashınalar, velosıped, motosıkl), sý kóligi (keme, qaıyq), áýe kóligi (ushaq, tikushaq, zymyran).
- Durys aıtasyńdar, balalar! Erte zamannan adamdar áýede qus sıaqty ushýdy armandaǵan, sondyqtan aspanǵa kóterilýdiń túrli joldaryn oılastyrǵan. Eń aldymen, áýe sharlary paıda boldy. Kele - kele ushaq, tikushaq paıda boldy. Ushaqtar adam tasymaldaýǵa arnalǵan. Al tikushaqtarmen aýyr júkterdi tasıdy.
- Qazir men senderge jumbaq jasyramyn. Durys sheshýge tyrysaıyq:
Aspanda bir alyp qus,
Yzǵyp ushyp barady.
Qarap tursań ǵajaıyp,
Sońynda iz qalady.
(Zymyran)
- Aspanda neler bolady, balalar?
- Kún, aı, bulttar bolady.
- Durys aıtasyńdar, al zymyran bizge ne úshin qajet? Zymyranmen kimder ushady? Zymyrandar ushatyn oryndy ne dep ataımyz? (Balalardyń jaýaptary tyńdalady).
- Zymyranmen ǵaryshkerler ushady. Olar ǵaryshqa ushyp baryp, aspan álemin zertteıdi. Biz búgin ǵaryshker aǵalarmen, aspan álemimen tanysamyz. Zymyrandar ushatyn oryndy ǵarysh aılaǵy dep ataımyz. Bizdiń Qazaqstanda ǵarysh aılaǵy Baıqońyr degen jerde ornalasqan. Baıqońyr ǵarysh aılaǵy - Qazaqstanda, onyń ishinde ózimizdiń Qyzylorda oblysynda ornalasqan. Ǵaryshkerlerdiń bári osy jerden ǵaryshqa ushady. Eń alǵash 1961 jyly 12 sáýirde ǵaryshqa ushqan Reseı azamaty Iý. A. Gagarın boldy. Iý. A. Gagarınnen buryn eki ıt – Belka jáne Strelka ushyrylǵan.
- Al, Qazaqstannan eń alǵash ǵaryshqa ushqan kimderdi bilesińder?
Qazaqstannan alǵash ǵaryshqa ushqan ǵaryshkerler – Toqtar Áýbákirov pen Talǵat Musabaev. Olar ǵaryshqa ushyp, zertteý jumystaryn júrgizdi. Bul kisiler bizdiń elimizdiń maqtanyshtary. Olar - erjúrek, batyr, halyq qaharmandary. Osy kisiler sıaqty batyl, erjúrek bolý úshin, bilimdi, tártipti úlken azamat bolýymyz kerek.
Ǵaryshkerler ǵaryshqa ushar aldynda olar ár túrli daıyndyqtan ótip, arnaıy bilim alady. Ǵaryshta adam demalatyn aýa joq, kóleńke jaqta qatty sýyq, kún túsip turǵan jaǵy óte ystyq bolady. Sondyqtan osylardan saqtaný úshin ǵaryshkerler «skafandr» dep atalatyn arnaıy kıim kıedi. Skafandrdyń arqasynda aýa toltyrylǵan balony, jermen jáne ózara baılanysqa arnalǵan baılanys quraldary bolady (beınefılm kórsetý).
Sózdik jumysy:
Aılaq – ǵaryshqa ushýǵa arnalǵan qolaıly alań.
Ǵarysh – aspan álemi.
Sergitý sáti: Aspan, aspan, araılym,
Saǵan jıi qaraımyn.
Seni kózben sholamyn,
Men ǵaryshker bolamyn.
Álippe - dáptermen jumys
- Balalar, sender ǵarysh, aspan álemi týraly bildińder. Qalaı oılaısyńdar, ǵaryshqa qandaı kólikpen baramyz eken? Ushaqpen be, tikushaqpen be álde zymyranmen be?
- Ǵaryshqa zymyranmen baramyz.
- Endeshe, oılanyp, qıaldaryńdaǵy zymyrannyń sýretin dápter betine salyp kórińder. Ol úshin aldymen aspan álemi, ǵarysh jaıly bir sát kóz aldymyzǵa elestetip kóreıik (jaǵymdy áýen oınalyp turady).
Sabaqty qorytyndylaý.
Dıdaktıkalyq oıyn: «Ǵaryshqa ushý». Oıynnyń sharty: Balalar zymyranmen ǵaryshqa ushyp, juldyzdyń tapsyrmasyn oryndap, suraqtarǵa jaýap beredi:
- Aspan denelerine neler jatady?
- Ǵaryshqa ushqan ǵaryshkerlerdi ata.
- Skafandr degen ne?
- Ǵaryshqa qandaı kólikpen ushady?
- Ǵaryshker, ǵarysh, Baıqońyr týraly týraly qandaı taqpaq bilesiń?
- Mine kórdińder me, balalar, sender bilimdi, aqyldy ekenderińdi kórsetip, suraqtarǵa óte jaqsy jaýap berip, jumbaq sheship, sýretti jaqsy salyp, sabaqqa jaqsy qatystyńdar! Jaraısyńdar!