Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 3 kún buryn)
Bilimdi myńdy jyǵar!
Taqyryby: Bilimdi myńdy jyǵar

Maqsaty: Pánder boıynsha oqýshylardyń bilim deńgeılerin baqylaý, bilimdi oqýshylardy anyqtaý, bilimdi, tapqyr, izdenimpaz oqýshylar qataryn kóbeıtý.
Pánaralyq baılanys:
Qazaqstan tarıhy, qazaq tili men ádebıeti, matematıka, fızıka, bıologıa, geografıa, óner jáne sport.

Júrgizýshi sózi:
Adamzat tarıhynda qaı kezeńde bolmasyn ǵulamalar ǵylym men bilim máselelerine erekshe kóńil bólgen. Qazirgi ǵalamdyq zamanda 50 eldiń qataryna qosylý úshin bilimniń asa qajet ekenin Elbasy N. Nazarbaevta joldaýlarynda basa kórsetti. Qazaqstan Respýblıkasy órkenıetti el bolý úshin eń bastysy bilim. Bilim - patrıotızm negizi. Bilimdi bolý júıeli túrde úırenýdiń, oqyǵandy zerdege, mıǵa toqýdyń nátıjesi. Búgingi saıysymyzdyń urany:
Bilekti birdi jyǵady,
Bilimdi myńdy jyǵady.

Qurmetti Ustazdar, saıysqa qatysýshy úmitkerler 9 - 10 - 11 synyp oqýshylary. «Bilimpazdar báıgesi» atty bilimdiler saıysyn bastaýǵa ruqsat etińizder Barlyǵy 10 oqýshy. «Batyldyq - balalyq shaqta shyńdalady» desek balany bala etetin tárbıe quralynyń biri - oıyn ekendigi belgili. Saıyskerler: Altaı Tolqyn, Mýtıgýllın Erkebulan, Shamuratova Altynzer, Qabıbolla Aıdana, Qýanǵalı Kórkem, Álip Aıdos
Endigi kezek ádilqazylar alqasy. Sarapshylar: tarıh páni muǵalimi – Nuryshev E. Qazaq tili men ádebıeti páni muǵalimi – Kúnshyǵarova Q., geografıa páni muǵalimi – Tileýmuhanova, bıologıa páni muǵalimi – Kúzembaeva G. matematıka páni muǵalimi – Ýteeva K. aǵylshyn tili pániniń muǵalimi Iýsýpova A.
Saıystyń kezeńderimen tanystyryp óteıik.
İ. Jalpy suraqtar.
İİ. Kókpar.
İİİ. Báıge.
İV. Jorǵa.

İ. Jalpy suraqtar.
Baǵalanýy 10 upaı. Upaı sandaryn aıtyp otyrý. Upaıy az oıynshy kelesi oıyndy bastaıdy. Jaýap bere almasa, jaýap berý kelesi oıynshyǵa aýysady.
1 suraq. Sheshendik óneri týraly ǵylym qalaı atalady?
A) etımologıa V) rıtorıka S) geraldıka
2 suraq. Qyzylorda oblysynan shyqqan tuńǵysh olımpıada chempıony
A) B. Sattarhanov V) B. Jumadilov S) J. Úshkempirov
3 suraq. Grek tilinen aýdarǵanda “halyq bıligi” degen maǵyna beretin sóz
A) plýtokratıa V) avtokratıa S) demokratıa
4 suraq. Qazaqtan shyqqan tuńǵysh grek - rım (fransýz) kúresiniń sheberi, álem chempıony
A) Balýan Sholaq V) Qajymuqan S) D. Turlyqanov
5 suraq. Qazaq eliniń daryndy kúıshisi, “Kisenashqan”, “Kóbikshashqan”, “Kishkentaı” kúıleriniń avtory
A) Dáýletkereı V) Yqylas S) Qurmanǵazy
6 suraq. “Myńjyldyq Adamy” ataǵy berilgen uly qolbasshy, jıhanger, ımperıa ámirshisin atańyzdar
A) Ámir Temir V) Batý han S) Shyńǵys han
7 suraq. Qazaqstan Respýblıkasynda Tilder Kúni merekesi qashan toılanady?
A) 25 qarasha V) 28 qazan S) 22 qyrkúıek
8 suraq. “Baqytsyz Jamal” romanynyń avtory kim?
A) M. Dýlatov V) İ. Jansúgirov S) J. Aımaýytov
9 suraq. “Hıjra” sózi arab tilinen aýdarǵanda qandaı maǵyna beredi?
A) Jyl sanaý V) Ýaqyt ólsheý S) Qonys aýdarý
10 suraq. Metal aqshalardyń aınalymyn, tarıhyn zertteıtin ǵylym salasy
A) bonıstıka V) nýmızmatıka S) pegýnıa
11 suraq. 2010 - shy jyly júz jyldyǵy toılanǵan qazaq batyryn, jazýshysyn atańyzdar.
A) T. Bıgeldınov V) B. Momyshuly S) T. Toqtarov
12 suraq. Uly Otan soǵysy jyldarynda erlik kórsetken qazaqtyń ushqysh qyzy
A) M. Mámetova V) Á. Moldaǵulova S) H. Dospanova
13 suraq. Alash partıasynyń kósemi, ult zıalysy, qoǵam qaıratkeri
A) A. Baıtursynov V) M. Dýlatov S) Á. Bókeıhanov
14 suraq. “Adamdyq boryshyń” óleńiniń avtoryn ata?
A) A. Qunanbaev V) S. Máýlenov S) Sh. Qudaıberdıev
15 suraq. Qazaqstan Respýblıkasynyń “Bilim týraly” zańy qashan qabyldandy?
A) 16 jeltoqsan 1991 jyl V) 27 shilde 2007 jyl S) 20jeltoqsan 1986 jyl

İİ. Kókpar. Ár pánnen 5 suraqtan. Jaýap naqty ári tez bolýy kerek. Qaı oıynshy birinshi bolyp kartochkasyn kóteredi, sol oqýshy birinshi jaýap beredi. Baǵalanýy 10 upaıdan. Jalpy upaıdy esepteý.
Qazaqstan tarıhy
1. Shyńǵyshannyń Orta Azıaǵa jibergen 450 adamy bar kerýeni Otyrarda qyrǵynǵa ushyraǵany belgili. Bunyń sońy qaı oqıǵaǵa aparyp soqtyrdy? (“Otyrar opaty”)
2. Geraldıka ǵylymy neni zertteıdi? eltańbalardy
3. 1731 jyl orys elshileri kelgende Ábilhaıyrdyń ordasy qaı jerde boldy? (Yrǵyz ózeni boıynda)
4. Asa uzaqqa sozylǵan tarıhı kezeń. (tas dáýiri)
5. tarıhtyń atasy (Gerodot)

Matematıka
1. Latyn tilinen bul sóz «dóńgelektiń symdary» dep aıtylady. Bul ne? (radıýs)
2. Dóńgelekke ishteı syzylǵan kvadrattyń aýdanyn tap. (2R2 )
3. IX ǵasyrda ómir súrgen qazaq matematıgi kim? (Ǵabbas Jaýharı)
4. Bir núkteden birdeı qashyqtyqta jatqan núkteler jıyntyǵy qalaı atalady (sheńber)
5. Eshqandaı amal qoldanbaı 666 sanyn jarty ese arttyrǵanda qandaı san shyǵady 999

Bıologıa
1. Bıologıa sózine anyqtama berińiz? (“Bıos” – tirshilik, “logos” – ǵylym )
2. Tuńǵysh ret ana tilimizde jaratylystaný ǵylymy boıynsha oqý quraldaryn jazǵan ǵalym. Ol kisiniń “Janýarlar” kitaby 1922 jyly Tashkentte basylyp shyqty? (Halel Dosmuhammedov )
3. Jasýshanyń syrtynda qabyqshasy bar, ishi shyrynǵa toly bolatyn bóligi qalaı atalady? (Sıtoplazma )
4. Alǵash ret 1665 jyly ósimdik qabyǵynyń juqa kesindisin mıkroskoppen qaraǵan aǵylshyn ǵalymy kim? (Robert Gýk )
5. Ósimdik tamyrlary qandaı eki túrge bólinedi? (Kindik tamyr jáne shashaq tamyr )

Qazaq tili
1. Jaqtyń qatysyna qaraı daýysty dybystar qalaı bólinedi? (Ashyq jáne qysań )
2. Belgili bir aımaqta ǵana qoldanylatyn sózder jıyntyǵy qalaı atalady? (Dıalekt sózder )
3. Jazylýy birdeı, maǵynasy ár túrli sózder qalaı atalady? (Omonım sózder)
4. Sóılem jáne sóz tirkesin zertteıtin ǵylym salasy qalaı atalady? (SINTAKSIS )
5. “Qazaq” gazetiniń negizin salýshy, ulttyq jazýymyzdyń reformatory kim? (Ahmet Baıtursynov)

Geografıa
1. Qazaqstandaǵy eń bıik taý shyńy qalaı atalady? ( Han Táńiri )
2. Avstralıa aborıgenderiniń ımek aǵash túrindegi qarýy qalaı atalady? (býmerań )
3. Qashqarıaǵa ekspedısıalyq saparmen barǵan qazaqtyń tuńǵysh geografy? (Sh. Ýálıhanov)
4. Álemdegi eń úlken aral qalaı atalady? (Grenlandıa)
5. “Tumandy Albıon ” ataýy qaı elge qatysty aıtylady? (Ulybrıtanıa )

Qazaq ádebıeti
1. “Er Tóstik” ertegisindegi bas keıipkerdiń tulparynyń aty qandaı? (Shalquıryq )
2. “Kóshpendiler” tarıhı trılogıasynyń avtory (İ. Esenberlın )
3. Qazaq halqynyń uly jyrshysy, aqyny. Qazirgi Taraz qalasy keńestik dáýirde osy kisiniń esimimen atalǵan? ( Jambyl Jabaev)
4. “Men qazaqpyn” poemasynyń avtory kim? (J. Moldaǵalıev )
5. Kóp jyldar boıy “Baldyrǵan” jýrnalyn basqarǵan, balalar aqyn (M. Álimbaev )
Jalpy upaı sanyn anyqtaý.

İİİ. Báıge.
Qarap turmaı báıgege erińiz,
Shákirtterge ádil sheshim berińiz
Júzden júırik myńnan tulpar shyǵarar,
Báıge, báıge, báıgelerdi kórińiz.
Máńgi baqı este qalar,
Ǵajaıyp bir kesh bolsyn.
Bilimdirek shákirt ozar,
Qıynyraq suraq bolsyn
10, 20, 30, 40 uıashyqtaryn tańdap, sol uıashyqtardyń suraqtaryna jaýap beredi. Upaı az oıynshydan bastaımyz. Jaýap bere almasa, daıyn oqýshy jaýap beredi de, jaýaby durys bolsa, uıashyq tańdaıdy.
Ǵylym 10 20 30 40
Tulǵa 10 20 30 40
Sport 10 20 30 40
Qubylystarmen qasıetter 10 20 30 40
Kıno 10 20 30 40
Jyldar 10 20 30 40

“Ǵylym”
10. Iirile oralyp, tostaǵanǵa úńile qarap turǵan jylannyń beınesi qaı ǵylym salasynyń tańbasy? (medısına )
20. Qorshaǵan ortany qorǵaýǵa baǵyttalǵan bıologıa ǵylymynyń salasy. (ekologıa)
30. Ǵaryshty zertteýmen aınalysatyn ǵylym salasy qalaı atalady? (kosmonavtıka )
40. Ejelgi dáýirden jetken jádigerler arqyly ótkendi zertteıtin tarıh ǵylymynyń salasy. (arheologıa )

“Tulǵa”
10. Parsy patshasy Kırdi jeńgen saq patshaıymy. (Tomırıs )
20. Qazaqtyń arasynan shyqqan tuńǵysh ǵaryshker, QR - nyń Halyq Qaharmany
(T. O. Áýbákirov )
30. Qazaq Ǵylym Akademıasynyń tuńǵysh prezıdenti, ǵalym. (Q. I. Sátbaev )
40. Áıgili shyǵystanýshy ǵalym, Sh. Ýálıhanovtyń dosy. (G. N. Potanın)

«Sport»
10. Sport salasynda «pentakampeon» sózi qandaı maǵyna beredi? (Bes dúrkin chempıon)
20. 2004 jyly Afıny qalasynda ótken olımpıadada bokstan altyn medaldi jeńip alǵan qazaq sportshysy. (B. Artaev )
30. 2011 jyly Almaty - Astana qalalarynda qandaı sport oıyndary ótti? (qysqy Azıa oıyndary)
40. 2000 - shy jyly Sıdneı olımpıadasynan jeńispen oralyp, kóp uzamaı qaıǵyly qazaǵa ushyraǵan qazaq boksshysy. ( B. Sattarhanov )

«Qubylystarmen qasıetter»
10. Zattyń qandaı qasıetteri adamǵa óte qaýipti? (jarylǵysh, ýly, radıoaktıvti)
20. Aı Jer men kúnniń arasynan ótkende qandaı qubylys baıqalady? (Kún tutylýy)
30. Altyn men qorǵasyndy bir birine bettestirip, birneshe jyl ótkennen keıin olar bir birimen tutasyp qalǵan. Bul qandaı qubylys? (dıfýzıa)
40. Tússiz, ıissiz, dámsiz, ony sıpattaý múmkin emes, biraq ol dúnıe júzindegi eń úlken baılyq. Bul ne týraly aıtylyp tur? (sý)

«Kıno»
10. Áıgili akter, rejıser (Sh. Aımanov)
20. “Aǵaıyndy” fılminiń rejıseri (Aqan Sataev)
30. “Qyz Jibek” fılminiń rejıseri kim? (S. Qojaqov)
40. “Mustafa Shoqaı” fılmin kim túsirgen? (Narymbetov)

«Jyldar»
10. Chernobyldaǵy qandaı oqıǵa jáne qaı jyly boldy? (1986j)
20. Semeı polıgony qaı jyly jabyldy? (29. 08. 1991j)
30. «Erligi úshin» medali ne úshin beriledi jáne qaı jyly belgilengen?
(Tótenshe jaǵdaılarda adam ómirin qutqarýǵa baılanysty kórsetken, qylmysqa qarsy kúresken úshin marapattalady 1993 jyl )
40. Qazaqstan qaı jyly Táýelsiz Memleketter Dostastyǵyna (TMD) jáne Birikken Ulttar Uıymynyń (BUU) quramyna kirdi?
(TMD: 1991 j 21 jeltoqsan, BUU: 2 naýryz 1992 j)
Barlyq upaıdy eseptep, upaılary kóp eki oıynshyny qaldyramyz.

İV. Jorǵa.
Ár oıynshyǵa 15 suraqtan qoıylady. Tez ári durys jaýap berý kerek. Durys jaýapqa 1upaıdan.
Asyp tasyp, asyqpa, qalyspa sen.
Ýaqyt degen zymyrap, zýlap jatyr,
Shapshańdyq bul saıysta kerek eken.
Joǵary, joǵary, jorǵala
Shapshańdyqqa tań qal ma.
Oıyn degen nartalas
Jeńilemin dep oılama

1. Asa uzaqqa sozylǵan tarıhı kezeń. Tas dáýiri
2. Eń aýyr, kúrdeli sadaq oǵynyń jetý qashyqtyǵy. 450 metr
3. «Aq ózendegi qala» dep qaı qalany ataıdy. Ispıdjab
4. S. Seıfýllınniń «Tar jol, taıǵaq keshý» romanynda kórsetilgen taqyryp. 1916 jylǵy kóterilis.
5. Kishi júzdiń hany Ábilqaıyrdyń basshylyǵymen qazaqtardyń Reseıge qosylýy týraly kelisim júrgizgen jáne onyń sátti aıaqtaǵan elshi. Qundaǵululy, Qoshtaıuly.
6. Úsh alys (Kók pen jer arasy, kári men jas arasy, jaqsy men jaman arasy)
7. Sıyrdyń piri (Zeńgi baba)
8. Sútke aralastyryp jelinetin tarydan jasalǵan qazaqtyń erteden kele jatqan taǵamy /Sók/
9. Kóshpendiler trılogıasynyń avtory (İ. Esenberlın)
10. A. Jumadildaev - kim? Fızıka - matematıka ǵylymdarynyń doktory, profesor
11. Bútindi 4 - ke bólgendegi úlesi.
12. Qazaq tili neshe salaǵa bólinip oqytylady.
13. Údeýdiń ólshem birligi.
14. Qazaqtyń sońǵy hany kim.(Kenesary)
15. Kókjıek tustary (soltústik, ońtústik, batys, shyǵys)

1. Qazba jumystaryn júrgizetin ǵalym (arheologıa)
2. Abylaı hannyń shyn aty (Ábilmansur)
3. Ámir Temir qaı taıpadan shyqqan (Barlas)
4. jyl mezgilderin qazaqtar qandaı juldyzǵa baılanysty belgilegen (Úrker)
5. Táýke hannyń zańy (Jeti jarǵy)
6. Astana qalasynyń sımvoly /Báıterek/
7. 1993 jyly 15 qarashada bolǵan tarıhı oqıǵa /Valúta engizildi/
8. «Men qazaqpyn» poemasyn jazǵan adam. / J. Moldaǵalıev/
9. Qazaqstandy alǵash táýelsiz dep tanyǵan el /Túrkıa/
10. Maldyń tóldegennen keıingi alǵashqy súti /Ýyz/
11. Fonetıka ǵylymy neni zertteıdi?
12. Vóltmetr tizbekke qalaı jalǵanady.
13. Jeti yrys - qazyna /Er jigit, sulý áıel, ilim - bilim, júırik at, qyran búrkit, beren myltyq, tazy/
14. Jerdiń shar tárizdi ekenin dáleldegen ǵalym (Fernan Magelan)
15. Jaı bólshektiń negizgi qasıeti.

Jınaǵan upaılary eseptelinip, jeńimpazdy anyqtady. Hİ synyp oqýshysy Mýtıgýllın Erkebulan jeńimpaz boldy.

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama