Bilimdi tıanaqtaý
«Symbat»jeke mektebiniń bastaýysh muǵalimi
AldabergenovaÚzildik Jomartqyzy
Sabaqtyń taqyryby: Bilimdi tıanaqtaý.
Sabaqtyń maqsattary:
Bilimdilik: Kerýenmen saıahatqa shyǵý arqyly oqýshylardyń meńgergen bilim deńgeıin anyqtaý.
Damytýshylyq: Kestelik kóbeıtý jáne bólý, aýyzsha qosý jáne azaıtý amaldarymen baılanysty berilgen esepterdi tez jáne durys esepteýge daǵdylandyrý. Tanym - belsendilikterin arttyrý, qyzyǵýshylyqtaryn oıatý. Ózdiginen jumys isteýge úıretý.
Tárbıelik: Qazaq halqynyń salt-dástúrlerin oqýshylar boıyna sińirý. Halyqtyq pedagogıkany negizge ala otyryp, oqýshylardy qonaqjaılylyqqa, adamgershilikke, azamattyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: saıahat sabaq.
Pánaralyq baılanys: ana tili, dúnıetaný, án-kúı, eńbekke baýlý.
Sabaqtyń ádisi: suraq-jaýap, baıandaý, toptyq jumys.
Kórnekilikter: QR kartasy, aýyldar maketi, asyqtar, qorjyn, janýarlar sýretteri.
Tehnıkalyq quraldar: magnıtofon.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi.
– Bir, eki, úsh,
Boıǵa jınap kúsh.
Jalqaýlyqty tastaımyz,
Sabaqty biz bastaımyz.
(Oqýshylar oryndaryna otyrady).
– Balalar, búgingi matematıka sabaǵymyz erekshe túrde ótedi. Biz sendermen birge saıahatqa shyǵamyz.
– Qazirgi ýaqytta saıahatqa nemen shyǵýǵa bolady? (ushaqpen, poıyzben, avtobýspen...).
– Al bizdiń ata-babalarymyz burynǵy kezde túıemen, at arbamen bir aýyldan ekinshi aýylǵa toı-dýmanǵa baryp turǵan. Búgingi tańda biz ata-babalarymyzdyń dástúrin, salttaryn jalǵastyrýshy urpaq bolǵandyqtan, biz de saıahatqa kerýenmen shyǵamyz. (Kerýenniń sýretin taqtaǵa ilý).
– Saıahatqa shyǵýǵa daıynsyńdar ma? Kerýenge ornyǵyp otyryp alaıyq. (Muǵalim jáne oqýshylar óz fotosýretterin túıelerdiń ústine japsyrady).
– Halyqta “Qazaq qonaqsyz bolmaıdy” degen sóz bar. Ol bizdiń elimizdiń qonaqjaılylyǵyn bildiredi. Osy kerýenmen biz kóptegen aýyldarǵa qonaqqa baramyz jáne ár aýyl daıyndaǵan tapsyrmany oryndaýǵa tyrysamyz. Balalar, Qazaqstan Respýblıkasy neshe oblysqa bólingen?
(Balalardyń nazaryn oblystarǵa bólingen kartaǵa aýdarý. Qandaı aýyl qandaı oblysta ornalasqanyn anyqtaý. Nelikten?)
Sábıt aýyly – Soltústik Qazaqstan oblysynda.
Ybyraı aýyly – Qostanaı oblysynda.
Abaı aýyly – Shyǵys Qazaqstan oblysynda.
– Jolymyz uly aqyn atymen atalyp otyrǵan Jambyl aýylynan bastalady. Jolǵa shyǵyp, Abaı aýylyna bet alaıyq. Abaı atamyzdyń qandaı óleńin bilemiz?
(“Bilim tappaı maqtanba...”).
– Óleńdi jatqa kim aıtyp beredi?
Abaı aýyly kerýendi qarsy alady (magnıtofon qosylady):
– Kerýen, kerýen, kósh kerýen
Kókshedegi kósh kerýen.
Ata saltyn saqtaǵan
Qosh keldiń, kósh kerýen.
2. Aýyzsha esepteý.
– Abaı aýylyna kelip jettik. Abaı aýylynyń turǵyndary bizge arnalǵan tapsyrmany qorjynǵa jasyryp qoıypty.
Qorjyn ishinde sandar. Bul sandar óz ornyn tabý kerek.
Taqtada:
*8=32 :6= 6 25:5= 300-180= *6=120
6*=48 *5=45 28:=4 :6=21 60+170=
(Oqýshylar kezekpen shyǵyp áınekshelerdi toltyrady. Sandar jazylǵan qaǵazdy jelimdep japsyrady).
– Aýyl aqsaqaldary jaýaptaryńa rıza, senderge óz sálemdemelerin joldady. (Oqýshylarǵa durys jaýap úshin juldyzshalar taratý).
3. Geometrıalyq fıgýralar týraly bilimderin bekitý.
– Dalanyń jaryq juldyzy – Ybyraı aýylyna bet alaıyq. Ybyraı atalaryńnyń qandaı óleńderi bilesińder?
(“Kel, balalar, oqylyq...”).
– Kim jatqa aıtyp beredi?
(Ybyraı aýyly kerýendi óleńmen qarsy alady).
– Ybyraı aýylynda úlken toı-dýman. Toıǵa kelgen áıel zatyna dorba, qalta taratylady. Er adamdarǵa jol beriledi. Bizge bul toıdan ne buıyrady?
– Ybyraı aýylynyń qorjynynda kóptegen áripter bar eken.
Taqtadaǵy geometrıalyq fıgýralardy áshekeıleımiz – áriptermen belgileımiz.
Taqtada: kesindi, núkte, úshburysh, tik tórtburysh, besburyshty, jetiburyshty kópburyshtar beınelengen.
(Oqýshylar kezekpen taqtaǵa shyǵyp fıgýralardy áriptermen belgileıdi. Oqıdy. Ornynda otyrǵan oqýshylar dápterge syzyp belgileıdi).
Geometrıalyq fıgýralardy kórsetip buryshtar sanyn anyqtaý.
– Qazaq halqynda 3, 4, 5, 7 sandary qasıetti, kıeli dep sanalady. Nelikten?
Oqýshylardyń jaýaptary: (Bilmegen oqýshylar dápterlerine jazyp alady)
3 – úsh júz, 3 – úsh bı, ...
4 – tórt túlik mal,...
5 – bes asyl, bes dushpan, bes qarý,...
7 – jeti kún, jeti ata,...
– Ne dóńgelek? Kıiz úı, jer, kún, Aıgólektiń júzi.
– Bul aýyldyń tapsyrmasyn da oryndadyq. Aýyl turǵyndary senderge rıza. (Oqýshylarǵa qol oramaldar taratý).
– Kerýenimiz Muhtar aýylyna qaraı bet aldy. Qazaq halqynyń qandaı ulttyq oıyndaryn bilesińder?
( toǵyzqumalaq, asyq, teńge alý...).
– Muhtar aýylynyń qorjynyna qol salaıyq.
Qorjyn ishinde nómirlengen asyqtar.
Toptyq jumys.
(Synypty úsh topqa bólý: Balalarǵa qıylma qaǵazdar usynylady. Syrtyna sandar jasyrylǵan. Balalar qıylma qaǵazdardy tańdap alǵan soń olardy toptarǵa bólý.
1-top: 2 sanyna bólinetin sandar (4, 8,...); 2-top: 5 sanyna bólinetin sandar (5, 25,...); 3-top: 3 sanyna bólinetin sandar (9, 27,...). (Top múshesi bir asyqty laqtyryp ekinshi asyqty qaǵyp alady. Qaǵyp alynǵan asyqtyń nómiri atalady).
Nómir boıynsha geometrıalyq fıgýra beriledi:
1 – sharshy;
2 – tik tórtburysh;
3 – tekshe.
Tapsyrma: 1. Berilgen fıgýra týraly ne bilesińder? (aýyzsha aıtý)
2. Berilgen fıgýranyń perımetrin, aýdanyn (1, 2-top), kólemin (3-top) tabý.
– Qosý men kóbeıtýdiń qandaı qasıetterin qoldandyńdar?
(Oqýshylar kezekpen jaýaptaryn aıtady. Toptardy baǵalaý).
– Sáken aýylynyń turǵyndary jaýaptaryńa rıza. Balalar, uzaq joldan sharshadyńdar. Demalyp, boıymyzdy jazyp alaıyq.
4. Sergitý sáti: Káne, túzý turaıyq
Kesindini quraıyq.
Sáýle bolyp sozylyp,
Núkte bolyp qalaıyq.
5. Sózdi esep shyǵarý.
– Shóldedik, sýsaǵanymyzdy Sáken aýylyna baryp basaıyq. Qazaq halqynyń qandaı sýsyndaryn bilesińder?
(qymyz, shubat, aıran, shalap...)
(Aýyl óleńmen qarsy alady).
– Sáken aýylynyń qorjynyndaǵy tapsyrma – sózdi esep.
“Sákenniń toıyna árqaısysy 3 lıtrden 7 ydys shubat jáne 5 lıtrden 10 ydys qymyz ákelindi. Sákenniń toıyna barlyǵy neshe lıtr sýsyn ákelindi?”
(Bir oqýshy taqtaǵa shyǵyp shyǵarady)
Shubat – 7 ydys 3l- den? l.
Qymyz – 10 ydys 5l- den?
(3*7)+(5*10)=71(l.)
Jaýaby: Sákenniń toıyna barlyǵy 71 lıtr sýsyn ákelindi.
Jaqsy bilim kórsetip bul aýyldyń da turǵyndaryn qýanttyq.
6. Teńdeý sheshý tásilderin qaıtalaý.
– Sáken aýylynan shyǵyp Sábıt aýylyna baraıyq. Óz aýylymyzǵa jaqyndadyq. Qazaq halqynyń qandaı salt-dástúrlerin bilesińder?
(Qyrqynan shyǵarý, besikke salý, soǵym soıý,...).
– Qandaı saıys túrlerin bilesińder?
(Báıge, kókpar,...).
(Sábıt aýyly óleńmen qarsy alady).
Sábıt aýylynda da toı-tomalaq qyzyp jatyr. Biz de tys qalyp qoımaıyq. Bir saıysqa qatysa keteıik.
Qorjynda eki jylqy, jigit pen qyzdyń sýreti.
“Qyz qýý” oıynyna qatysamyz. Ul bala men qyz bala jarysady. Eger ul bala qalsa, qyz bala ony qamshymen urady, qyz bala qalsa, er bala betinen súıedi.
Teńdeýler sheshý: s*4=360 450:a=5
h:4 =80 h*3=210
“Bilikti birdi jyǵar, bilimdi myńdy jyǵar” degendeı, biz barlyq aýyl turǵyndarynyń daıyndaǵan tapsyrmalaryn oryndadyq. Árıne, ol bilimniń arqasy.
Sábıt aýylynan shyǵyp úıge qaıtaıyq. Jambyl aýylyna jetkenshe, úı tapsyrmasyn jazyp alaıyq.
7. Qorytyndy.
Tapsyrmalardy oryndaý úshin ne bilý kerek boldy?
(Kóbeıtý kestesi, geometrıalyq fıgýralar týraly bilim, teńdeý sheshý tásilderi, perımetrdi, aýdandy, kólemdi tabý tásilderi,...).
Oqýshylardyń jaýaptaryn túıindeý.
Baǵalaý: Al endi aýyldar turǵyndary kimniń bilimine óte rıza bolǵanyn anyqtaıyq.
Juldyzshalar jınaǵan bala 5 alady.
Sharshylar jınaǵan bala 4 alady.
Úshburyshtar alǵan bala 3 alady.
– Osymen Jambyl aýylyna kelip jettik.
“Týǵan jerdeı jer bolmas, týǵan eldeı el bolmas” degendeı, óz aýylymyz bizdi qushaq jaıa qarsy aldy. Saıahatymyz unady ma?
Osymen sabaǵymyz aıaqtaldy. Saý bolyńyzdar!
AldabergenovaÚzildik Jomartqyzy
Sabaqtyń taqyryby: Bilimdi tıanaqtaý.
Sabaqtyń maqsattary:
Bilimdilik: Kerýenmen saıahatqa shyǵý arqyly oqýshylardyń meńgergen bilim deńgeıin anyqtaý.
Damytýshylyq: Kestelik kóbeıtý jáne bólý, aýyzsha qosý jáne azaıtý amaldarymen baılanysty berilgen esepterdi tez jáne durys esepteýge daǵdylandyrý. Tanym - belsendilikterin arttyrý, qyzyǵýshylyqtaryn oıatý. Ózdiginen jumys isteýge úıretý.
Tárbıelik: Qazaq halqynyń salt-dástúrlerin oqýshylar boıyna sińirý. Halyqtyq pedagogıkany negizge ala otyryp, oqýshylardy qonaqjaılylyqqa, adamgershilikke, azamattyqqa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: saıahat sabaq.
Pánaralyq baılanys: ana tili, dúnıetaný, án-kúı, eńbekke baýlý.
Sabaqtyń ádisi: suraq-jaýap, baıandaý, toptyq jumys.
Kórnekilikter: QR kartasy, aýyldar maketi, asyqtar, qorjyn, janýarlar sýretteri.
Tehnıkalyq quraldar: magnıtofon.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi.
– Bir, eki, úsh,
Boıǵa jınap kúsh.
Jalqaýlyqty tastaımyz,
Sabaqty biz bastaımyz.
(Oqýshylar oryndaryna otyrady).
– Balalar, búgingi matematıka sabaǵymyz erekshe túrde ótedi. Biz sendermen birge saıahatqa shyǵamyz.
– Qazirgi ýaqytta saıahatqa nemen shyǵýǵa bolady? (ushaqpen, poıyzben, avtobýspen...).
– Al bizdiń ata-babalarymyz burynǵy kezde túıemen, at arbamen bir aýyldan ekinshi aýylǵa toı-dýmanǵa baryp turǵan. Búgingi tańda biz ata-babalarymyzdyń dástúrin, salttaryn jalǵastyrýshy urpaq bolǵandyqtan, biz de saıahatqa kerýenmen shyǵamyz. (Kerýenniń sýretin taqtaǵa ilý).
– Saıahatqa shyǵýǵa daıynsyńdar ma? Kerýenge ornyǵyp otyryp alaıyq. (Muǵalim jáne oqýshylar óz fotosýretterin túıelerdiń ústine japsyrady).
– Halyqta “Qazaq qonaqsyz bolmaıdy” degen sóz bar. Ol bizdiń elimizdiń qonaqjaılylyǵyn bildiredi. Osy kerýenmen biz kóptegen aýyldarǵa qonaqqa baramyz jáne ár aýyl daıyndaǵan tapsyrmany oryndaýǵa tyrysamyz. Balalar, Qazaqstan Respýblıkasy neshe oblysqa bólingen?
(Balalardyń nazaryn oblystarǵa bólingen kartaǵa aýdarý. Qandaı aýyl qandaı oblysta ornalasqanyn anyqtaý. Nelikten?)
Sábıt aýyly – Soltústik Qazaqstan oblysynda.
Ybyraı aýyly – Qostanaı oblysynda.
Abaı aýyly – Shyǵys Qazaqstan oblysynda.
– Jolymyz uly aqyn atymen atalyp otyrǵan Jambyl aýylynan bastalady. Jolǵa shyǵyp, Abaı aýylyna bet alaıyq. Abaı atamyzdyń qandaı óleńin bilemiz?
(“Bilim tappaı maqtanba...”).
– Óleńdi jatqa kim aıtyp beredi?
Abaı aýyly kerýendi qarsy alady (magnıtofon qosylady):
– Kerýen, kerýen, kósh kerýen
Kókshedegi kósh kerýen.
Ata saltyn saqtaǵan
Qosh keldiń, kósh kerýen.
2. Aýyzsha esepteý.
– Abaı aýylyna kelip jettik. Abaı aýylynyń turǵyndary bizge arnalǵan tapsyrmany qorjynǵa jasyryp qoıypty.
Qorjyn ishinde sandar. Bul sandar óz ornyn tabý kerek.
Taqtada:
*8=32 :6= 6 25:5= 300-180= *6=120
6*=48 *5=45 28:=4 :6=21 60+170=
(Oqýshylar kezekpen shyǵyp áınekshelerdi toltyrady. Sandar jazylǵan qaǵazdy jelimdep japsyrady).
– Aýyl aqsaqaldary jaýaptaryńa rıza, senderge óz sálemdemelerin joldady. (Oqýshylarǵa durys jaýap úshin juldyzshalar taratý).
3. Geometrıalyq fıgýralar týraly bilimderin bekitý.
– Dalanyń jaryq juldyzy – Ybyraı aýylyna bet alaıyq. Ybyraı atalaryńnyń qandaı óleńderi bilesińder?
(“Kel, balalar, oqylyq...”).
– Kim jatqa aıtyp beredi?
(Ybyraı aýyly kerýendi óleńmen qarsy alady).
– Ybyraı aýylynda úlken toı-dýman. Toıǵa kelgen áıel zatyna dorba, qalta taratylady. Er adamdarǵa jol beriledi. Bizge bul toıdan ne buıyrady?
– Ybyraı aýylynyń qorjynynda kóptegen áripter bar eken.
Taqtadaǵy geometrıalyq fıgýralardy áshekeıleımiz – áriptermen belgileımiz.
Taqtada: kesindi, núkte, úshburysh, tik tórtburysh, besburyshty, jetiburyshty kópburyshtar beınelengen.
(Oqýshylar kezekpen taqtaǵa shyǵyp fıgýralardy áriptermen belgileıdi. Oqıdy. Ornynda otyrǵan oqýshylar dápterge syzyp belgileıdi).
Geometrıalyq fıgýralardy kórsetip buryshtar sanyn anyqtaý.
– Qazaq halqynda 3, 4, 5, 7 sandary qasıetti, kıeli dep sanalady. Nelikten?
Oqýshylardyń jaýaptary: (Bilmegen oqýshylar dápterlerine jazyp alady)
3 – úsh júz, 3 – úsh bı, ...
4 – tórt túlik mal,...
5 – bes asyl, bes dushpan, bes qarý,...
7 – jeti kún, jeti ata,...
– Ne dóńgelek? Kıiz úı, jer, kún, Aıgólektiń júzi.
– Bul aýyldyń tapsyrmasyn da oryndadyq. Aýyl turǵyndary senderge rıza. (Oqýshylarǵa qol oramaldar taratý).
– Kerýenimiz Muhtar aýylyna qaraı bet aldy. Qazaq halqynyń qandaı ulttyq oıyndaryn bilesińder?
( toǵyzqumalaq, asyq, teńge alý...).
– Muhtar aýylynyń qorjynyna qol salaıyq.
Qorjyn ishinde nómirlengen asyqtar.
Toptyq jumys.
(Synypty úsh topqa bólý: Balalarǵa qıylma qaǵazdar usynylady. Syrtyna sandar jasyrylǵan. Balalar qıylma qaǵazdardy tańdap alǵan soń olardy toptarǵa bólý.
1-top: 2 sanyna bólinetin sandar (4, 8,...); 2-top: 5 sanyna bólinetin sandar (5, 25,...); 3-top: 3 sanyna bólinetin sandar (9, 27,...). (Top múshesi bir asyqty laqtyryp ekinshi asyqty qaǵyp alady. Qaǵyp alynǵan asyqtyń nómiri atalady).
Nómir boıynsha geometrıalyq fıgýra beriledi:
1 – sharshy;
2 – tik tórtburysh;
3 – tekshe.
Tapsyrma: 1. Berilgen fıgýra týraly ne bilesińder? (aýyzsha aıtý)
2. Berilgen fıgýranyń perımetrin, aýdanyn (1, 2-top), kólemin (3-top) tabý.
– Qosý men kóbeıtýdiń qandaı qasıetterin qoldandyńdar?
(Oqýshylar kezekpen jaýaptaryn aıtady. Toptardy baǵalaý).
– Sáken aýylynyń turǵyndary jaýaptaryńa rıza. Balalar, uzaq joldan sharshadyńdar. Demalyp, boıymyzdy jazyp alaıyq.
4. Sergitý sáti: Káne, túzý turaıyq
Kesindini quraıyq.
Sáýle bolyp sozylyp,
Núkte bolyp qalaıyq.
5. Sózdi esep shyǵarý.
– Shóldedik, sýsaǵanymyzdy Sáken aýylyna baryp basaıyq. Qazaq halqynyń qandaı sýsyndaryn bilesińder?
(qymyz, shubat, aıran, shalap...)
(Aýyl óleńmen qarsy alady).
– Sáken aýylynyń qorjynyndaǵy tapsyrma – sózdi esep.
“Sákenniń toıyna árqaısysy 3 lıtrden 7 ydys shubat jáne 5 lıtrden 10 ydys qymyz ákelindi. Sákenniń toıyna barlyǵy neshe lıtr sýsyn ákelindi?”
(Bir oqýshy taqtaǵa shyǵyp shyǵarady)
Shubat – 7 ydys 3l- den? l.
Qymyz – 10 ydys 5l- den?
(3*7)+(5*10)=71(l.)
Jaýaby: Sákenniń toıyna barlyǵy 71 lıtr sýsyn ákelindi.
Jaqsy bilim kórsetip bul aýyldyń da turǵyndaryn qýanttyq.
6. Teńdeý sheshý tásilderin qaıtalaý.
– Sáken aýylynan shyǵyp Sábıt aýylyna baraıyq. Óz aýylymyzǵa jaqyndadyq. Qazaq halqynyń qandaı salt-dástúrlerin bilesińder?
(Qyrqynan shyǵarý, besikke salý, soǵym soıý,...).
– Qandaı saıys túrlerin bilesińder?
(Báıge, kókpar,...).
(Sábıt aýyly óleńmen qarsy alady).
Sábıt aýylynda da toı-tomalaq qyzyp jatyr. Biz de tys qalyp qoımaıyq. Bir saıysqa qatysa keteıik.
Qorjynda eki jylqy, jigit pen qyzdyń sýreti.
“Qyz qýý” oıynyna qatysamyz. Ul bala men qyz bala jarysady. Eger ul bala qalsa, qyz bala ony qamshymen urady, qyz bala qalsa, er bala betinen súıedi.
Teńdeýler sheshý: s*4=360 450:a=5
h:4 =80 h*3=210
“Bilikti birdi jyǵar, bilimdi myńdy jyǵar” degendeı, biz barlyq aýyl turǵyndarynyń daıyndaǵan tapsyrmalaryn oryndadyq. Árıne, ol bilimniń arqasy.
Sábıt aýylynan shyǵyp úıge qaıtaıyq. Jambyl aýylyna jetkenshe, úı tapsyrmasyn jazyp alaıyq.
7. Qorytyndy.
Tapsyrmalardy oryndaý úshin ne bilý kerek boldy?
(Kóbeıtý kestesi, geometrıalyq fıgýralar týraly bilim, teńdeý sheshý tásilderi, perımetrdi, aýdandy, kólemdi tabý tásilderi,...).
Oqýshylardyń jaýaptaryn túıindeý.
Baǵalaý: Al endi aýyldar turǵyndary kimniń bilimine óte rıza bolǵanyn anyqtaıyq.
Juldyzshalar jınaǵan bala 5 alady.
Sharshylar jınaǵan bala 4 alady.
Úshburyshtar alǵan bala 3 alady.
– Osymen Jambyl aýylyna kelip jettik.
“Týǵan jerdeı jer bolmas, týǵan eldeı el bolmas” degendeı, óz aýylymyz bizdi qushaq jaıa qarsy aldy. Saıahatymyz unady ma?
Osymen sabaǵymyz aıaqtaldy. Saý bolyńyzdar!
You Might Also Like
