Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 1 kún buryn)
Bolashaq búginnen bastalady
Bolashaq búginnen bastalady
Áńgimeni «Balaly úı – bazar» dep bastaǵym kelip otyr. Baǵaly - shaǵaly otbasyny nege bazarmen baılanystyrady? Sebebi saýda - sattyq orny bolǵandyqtan, ol jerde kúndelikti qyzyqty hıkaıalar jalpy tirshilik qyzyp jatady. Bazardaǵy tynymsyz tirshilik sekildi tynystap jatqan otbasy týraly baıandap kóreıin.
Tańmen talasa turyp, kúndelikti kún rejımi boıynsha balabaqsha, mektep, jumysqa daıyndyq bastalyp ketedi. Árkim óz qam - qareketimen álek. Bas - aıaǵy bir saǵat ishinde árbir otbasy múshesi ózine buıyrǵan qutty mekenge jetip jyǵylady. Ata - ana jumysqa ketedi. Oqýshylar sabaqqa ketedi. Búldirshinder balabaqshaǵa keledi.
Kún qyzaryp, uıasyna bata bastaǵan mezgil. Keshki ýaqytta barsha januıa músheleri bir dastarhan basyna jınalady. Endi mine, osy kezde áńgime qyzady. Árqaısy kórgen qyzyqtarymen bólisýde. Kóńildi áńgimeler kezek - kezek aıtylyp, shańyraqty shattyqqa keneltip jatyr. Biri bestik alǵanyn aıtsa, biri keshigip qalǵanyn aıtyp balalar aırandaı uıyǵan otbasyna qýanyshtaryn qushaq - qushaq etip ákelip jatqandaı. Mine, bul jerdiń de ómiri qyzyp, áńgimeleri qyzyq bolyp jatyr.
Bala – adam ómiriniń jalǵasy. Al bala men baqsha egiz uǵym sıaqty. Nelikten? Jaıqalyp turǵan baqshany kórseń, kóńiliń bir marqaıyp qalady. Baqsha eren eńbeksiz ónim bermeıdi. Eń aldymen jerdi qunarly etip daıarlaısyń. Ol jerge jemis - jıdektiń dánin salasyń. Taza sýmen sýarasyń. Kútim jasaısyń. Baqshada ósken zıandy ósimdikter men shópterdi otap, tazartasyń. Jemis aǵashynyń boıy bıiktep, búrshik atyp gúldese, qýanasyń. Aǵashtyń boıynda butaq kóp bolǵan saıyn mol ónim alýǵa múmkindik baryna senesiń. Tamyry tereńge ketken jemis aǵashy jaýyn - shashynǵa, daýyldy jelge selt etpeıdi. Birshama jyldar ótken soń, eńbek sińirip ósirgen jemis aǵashy ónimin berip bastaıdy. Ne ekseń, sony orasyń. Jemisi baǵaly, kóleńkesi saıaly bolady. Janyna otyrsań, patsha kóńilińe qýanysh syılaıdy.
«Urpaǵyńnyń jalǵasy, kóz qanyshyń bolǵan balaǵa degen tárbıe onyń bolashaq anasyn tańdaýdan bastalady»,- deıdi danyshpan halqymyz. Januıadaǵy balalar baqshadaǵy aǵashtardyń jemisteri sekildi. Bala da, baqsha da asa joǵary deńgeıli kútimdi qajet etedi.
Sanany turmys bıleıdi dep jatamyz. Qoǵamda aqsap turǵan mańyzdy másele de osy. Keıbir ata - analar turmysty túzep, jumys jasaımyz dep bala tárbıesin jyraqqa qaldyryp jatqany jasyryn emes. Bala tárbıesin joǵary orynǵa qoıǵan jón bolar. Qundy qasıetin joımaı kele jatqan bir másele bar, ol – jas urpaq tárbıesi. Ál - Farabı babamyzdyń «Tárbıesiz bergen bilim – adamzattyń qas jaýy» degen sózi sonyń dáleli emes pe?!
Táı - táı dep qadam basqan balanyń nege balabaqshadan bastaý alatynyn bilesiz be? Sebebi balabaqsha – barlyq mektep jasyna deıingi balalardyń bas qosatyn, kópshilik ortaǵa úırenetin tálim - tárbıe ordasy, búldirshinder mekeni.
QR Bilim jáne ǵylym mınıstrligi respýblıkalyq muǵalimderdiń İİ sıeziniń delegasıa múshesi, ulaǵatty ustazymyz balabaqshamyzdyń meńgerýshisi Erıshova Aıgúl Qaıyrjanqyzy: «Ár bala – ata - ananyń kóziniń aǵy men qarasy, bolashaqqa qadam basqan jeke tulǵa»,- dep únemi eskertip otyrady. Balamen jumys jasap júrgen tárbıeli tárbıeshilerdi «bala janynyń baǵbany» desek, qatelespeımiz. Olardyń balanyń tulǵa bolyp qalyptasýyna qosyp jatqan úlesteri eshqashan eleýsiz bolmaıdy.
Osy oraıda, Qazaly aýdany Áıteke bı kentinde 2012 jyly «Balapan» baǵdarlamasy aıasynda ashylǵan 280 oryndyq №11 «Balapan» bóbekjaı - balabaqshasynyń jetken jetistikterine toqtala ketkendi jón kórip otyrmyn. Respýblıkalyq «Úrker» zıatkerlik marafonyna qatysyp, top tárbıeshiler men búldirshinder alǵys hattarmen marapattalyp, balabaqshamyzǵa «Úrker» kýbogy jáne sertıfıkat tabystaldy. 2015 jyldyń jeltoqsan aıynda 16 - jeltoqsan Táýelsizdik kúnine oraı mektepke deıingi mekemeler arasynda ótkizilgen «Táýelsizdikke táý eter urpaqpyz» taqyrybyndaǵy aýdandyq mánerlep oqý baıqaýynda balabaqsha búldirderi bas júlde ıelenip marapattaldy. 2016 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵy qarsańynda ótkizilgen Úİİ «Botaqan» óner baıqaýynda bas júlde ıelengen balabaqsha búldirshini Qarjaýbaı Káýsar marapattaldy. Jeke - jeke toqtalar bolsaq, jetistikter jeterlik.
Balabaqshada Elbasy Joldaýyna sáıkes «Úshtuǵyrly tildi damytý» baǵyty qolǵa alynyp keledi. Balabaqshamyzdyń bir ereksheligi – «Hatha ıoga», «Asyq atý» úıirmesi jáne aǵylshyn tiliniń baǵdarlamasy. Kúnniń İİ jartysynda «Funny English – Ǵajaıyp Aǵylshyn tili» varıatıvtik komponenti turaqty júrgiziledi.
2016 jyly Qyzylorda oblystyq bilim berý basqarmasynyń oblystyq oqý ortalyǵynyń uıymdastyrýymen ótkizilgen oblystyq semınarda búldirshinder ashyq oqý qyzmetine qatysyp, aǵylshyn jáne orys tilinde ertegiler somdap sahnalady. Ózge tilderde jatqa aıtyp bergen taqpaqtary kelgen qonaqtardyń kóńilinen shyqty.
El bolashaǵynyń tizginin qolyna ustaıtyn bilimdi de bilikti azamattar elimizdegi balabaqshalardyń búldirshinderi dep senemin.

Qyzylorda oblysy Qazaly aýdany
Áıteke bı kenti
№11 «Balapan» bóbekjaı - balabaqshasy
İİ sanatty aǵylshyn tili muǵalimi
Aıtqalıev Órken Aıtqalıuly

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama