Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý
Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý
Kóshbasshymyzdyń «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» atty halyqtan qyzý qoldaý tapqan keshegi tuǵyrnamasyn shırek ǵasyrdy artqa tastaǵan Táýelsiz Qazaqstannyń jahandaný dáýirindegi rýhanı keńistigimizdiń jańa bastaýy dep baǵalaýymyz kerek. Elbasy Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń bul maqalasy el damýynyń jarqyn úlgisi men naqty qadamdaryn kórsetetin keleli oı, salıqaly pikir, batyl sheshimderge qurylǵan mańyzdy qujat. Bul maqalada sanany jańǵyrtý, ulttyq bolmystan, ulttyq kodtan aıyrylyp qalmaı, ony álemdik qundylyqtarmen úılestirip, Qazaqstannyń ıgiligine jaratý jolyndaǵy maqsat - múddeler týraly ózekti másele kóterilip otyr. Onda el Prezıdenti Qazaqstan úshin qaıta túleýdiń aıyryqsha mańyzdy eki úderisi – saıası reforma men ekonomıkalyq jańǵyrýdy qolǵa ala otyryp, Birtutas Ult bolý úshin bolashaqqa qalaı qadam basatynyn jáne buqaralyq sanany qalaı ózgertetini jóninde alysty boljaıtyn kózqarastarymen bólisedi.
Memleket basshysy atalmysh jańǵyrýdyń negizgi qyzmeti men erekshelikterine oı júgirtip, bul jańǵyrýdyń mańyzdylyǵyna toqtalady: «Jańǵyrý ataýly burynǵydaı tarıhı tájirıbe men ulttyq dástúrlerge shekeden qaramaýǵa tıis. Kerisinshe, zamana synynan súrinbeı ótken ozyq dástúrlerdi tabysty jańǵyrýdyń mańyzdy alǵysharttaryna aınaldyra bilý qajet. Eger jańǵyrý eldiń ulttyq - rýhanı tamyrynan nár ala almasa, ol adasýǵa bastaıdy. Sonymen birge, rýhanı jańǵyrý ulttyq sananyń túrli polústerin qıynnan qıystyryp, jarastyra alatyn qudiretimen mańyzdy». Saıası, ekonomıkalyq reformalarda egemendi elimiz birqatar jaqsy nátıjelerge qol jetkizgeni barshaǵa málim. Ol adamı qundylyqtar, rýhanı qazyna, jastardy tárbıeleý, olardyń boıyna patrıottyq rýhty sińire bilý jumysynda rýhanı salaǵa basymdyq berýdiń qajettiligin alǵa qoıyp otyr. Bul degenimiz – ultymyzdyń barlyq ulttyq salt - dástúrlerin, memlekettik tilimiz ben ádebıetimizdi, mádenıetimizdi, ulttyq rýhymyzdy jańǵyrtý degen asyl uǵymǵa kelip saıady. Elbasymyzdyń rýhanı jańǵyrýǵa, rýhanıatqa, bilim, ǵylymǵa mańyz berýi – úlken kóregendik pen ulttyń alǵa ilgerleýin jyldam qarqynmen jyljytatyn qozǵaýshy kúsh. Bul – táýelsiz elimizdiń baqytty bolashaǵy men alańsyz keleshegi úshin jasalyp jatqan jumys. Óıtkeni, rýhanı baılyqtyń kemel bolǵany bul jeke azamattarymyz úshin de, árbir jeke tulǵadan quralǵan qoǵam, týǵan elimiz úshin de óte mańyzdy úderis.
N. Á. Nazarbaev bul rette, tutas qoǵamnyń jáne árbir qazaqstandyqtyń sanasyn jańǵyrtýdyń birneshe baǵytyna jeke - jeke toqtalady. «Sanany jańǵyrtýdyń» mazmunyn negizdeı otyryp, Prezıdent jańǵyrýdyń alty baǵytyn belgileıdi:
1. Básekege qabilettilik;
2. Pragmatızm;
3. Ulttyq biregeılikti saqtaý;
4. Bilimniń saltanat qurýy;
5. Qazaqstannyń revolúsıalyq emes, evolúsıalyq damýy;
6. Sananyń ashyqtyǵy.
Atalmysh baǵyttardyń bári barynsha ózektendirilgen jáne ýaqyttyń talaptaryna naqty jaýap beredi. «Máńgilik el» bolýymyz úshin bizge aýadaı qajetti qasıetter men qundylyqtardyń qaınary toǵysyp, aqyl - parasaty tolysqan, ǵalamdyq ǵylymdy ıgergen adamdar kóp bolsa, elimiz órkenıetti, básekege qabiletti bolatyny aqıqat. «Bolashaqta ulttyń tabysty bolýy onyń tabıǵı baılyǵymen emes, adamdarynyń básekelik qabiletimen aıqyndalady… Sondyqtan, árbir qazaqstandyq, sol arqyly tutas ult HHİ ǵasyrǵa laıyqty qasıetterge ıe bolýy kerek. Mysaly, kompúterlik saýattylyq, shet tilderin bilý, mádenı ashyqtyq sıaqty faktorlar árkimniń alǵa basýyna sózsiz qajetti alǵysharttardyń sanatynda. Sol sebepti, «Sıfrly Qazaqstan», «Úsh tilde bilim berý», «Mádenı jáne konfesıaaralyq kelisim» sıaqty baǵdarlamalar – ultymyzdy, ıaǵnı barsha qazaqstandyqtardy HHİ ǵasyrdyń talaptaryna daıarlaýdyń qamy», – dep ashyp kórsetedi. Básekege qabilettilik saıasat pen ekonomıkada, bilim, ǵylymda, tehnologıada, ıaǵnı barlyq salada bolýy tıis. Latyn álipbıine kóshý – Máńgilik Eldiń rýhanı jańǵyrýynyń basy bolsa, «Týǵan jer»baǵdarlamasy jańa ǵasyrdaǵy álemdik, óńirlik, ishki - syrtqy táýekelderge qarsy tura alatyn otanshyldyq tárbıeniń, ultjandylyqtyń kepili bolmaq.
Sondaı - aq,«Qazaqstannyń kıeli jerleriniń geografıasy» jobasy jalpyulttyq qasıetti oryndardy jáne asa qasterli jerlerdi saqtaýǵa, ári eldegi týrısik ınfraqurylymdy damytýǵa múmkindik beredi. «Jahandaǵy zamanaýı qazaqstandyq mádenıet» jobasyn iske asyrý Qazaqstandy óz shyǵarmashylyǵy arqyly dúnıe júzine tanytatyn kóptegen talanttarǵa jol ashady.
«Qazaqstandaǵy 100 jańa esim» jobasy búgingi zamandastarymyzdyń túrli salalardaǵy jetistikterin dáripteýdi qamtamasyz etedi jáne jastardy adamgershilikke tárbıeleýdiń jarqyn úlgisi bolady. Bul tapsyrmalar memlekettiń jáne azamattyq qoǵamnyń barlyq ıdeologıalyq jumysynyń orta merzimdi perspektıvadaǵy negizi bolady. Nazarbaev aıtqandaı: «Bolashaqtyń negizi, bilim ordalarynyń aýdıtorıalarynda qalanady». «Jańa gýmanıtarlyq bilim. Qazaq tilindegi 100 jańa oqýlyq» jobasyn júzege asyryp, qoǵamdyq jáne gýmanıtarlyq ǵylymdardy oqytýdyń jańa deńgeıine shyǵý myna maqsattarǵa qol jetkizýdi kózdeıdi: – elimizdiń barlyq joǵarǵy oqý orynda - rynda gýmanıtarlyq ǵylym kafedralaryn qaıta qurý; – gýmanıtarlyq bilimniń barlyq baǵyttary boıynsha álemdegi eń úzdik 100 kitapty qazaq tiline aýdarý; – memlekettik emes Ulttyq aýdarma búrosyn qurý. Oqýlyqtardy qazaq tiline aýdarý jobasynyń jıyntyq áseri 2018 - 2019 jyldardan bastap elimizdegi joǵary oqý oryndarynyń stýdentteri qoǵamdyq jáne gýmanıtarlyq ǵylymdar boıynsha álemde úzdik oqý úlgileri bolyp tabylatyn kitaptarmen oqýdy bastaıdy.
Sondaı - aq, Elbasy óz maqalasynda qazirgi jahandaný zamanynda ulttyq biregeılikti saqtap qalý, órkenıettiń jaqsysyn alyp, jamanynan jırený jóninde óte qundy pikirler aıtty. Endigi mindet – osy aıtylǵandardy iske asyrý jolynda aıanbaı eńbek etý.
Báseke bolǵan jerde árbir tulǵa óziniń eń sapaly qyzmet túrin usynady. Bilim men tárbıesi ǵajaıyp túrde úndesken, ulttyq ıdeologıasy temirqazyǵyna aınalǵan tabysty el bolýymyz úshin jaqsylyqqa umtylyp, jamanshylyqtan arylyp, sanaly túrde barlyq qasıetterimizdi izgilendirip, sanany rýhanı jaǵynan únemi jetildirip, damytyp otyrýǵa tıistimiz. Eń bastysy – baǵyt - baǵdarymyz anyq, jolymyz jarqyn.
Kóshbasshymyzdyń «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» atty halyqtan qyzý qoldaý tapqan keshegi tuǵyrnamasyn shırek ǵasyrdy artqa tastaǵan Táýelsiz Qazaqstannyń jahandaný dáýirindegi rýhanı keńistigimizdiń jańa bastaýy dep baǵalaýymyz kerek. Elbasy Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń bul maqalasy el damýynyń jarqyn úlgisi men naqty qadamdaryn kórsetetin keleli oı, salıqaly pikir, batyl sheshimderge qurylǵan mańyzdy qujat. Bul maqalada sanany jańǵyrtý, ulttyq bolmystan, ulttyq kodtan aıyrylyp qalmaı, ony álemdik qundylyqtarmen úılestirip, Qazaqstannyń ıgiligine jaratý jolyndaǵy maqsat - múddeler týraly ózekti másele kóterilip otyr. Onda el Prezıdenti Qazaqstan úshin qaıta túleýdiń aıyryqsha mańyzdy eki úderisi – saıası reforma men ekonomıkalyq jańǵyrýdy qolǵa ala otyryp, Birtutas Ult bolý úshin bolashaqqa qalaı qadam basatynyn jáne buqaralyq sanany qalaı ózgertetini jóninde alysty boljaıtyn kózqarastarymen bólisedi.
Memleket basshysy atalmysh jańǵyrýdyń negizgi qyzmeti men erekshelikterine oı júgirtip, bul jańǵyrýdyń mańyzdylyǵyna toqtalady: «Jańǵyrý ataýly burynǵydaı tarıhı tájirıbe men ulttyq dástúrlerge shekeden qaramaýǵa tıis. Kerisinshe, zamana synynan súrinbeı ótken ozyq dástúrlerdi tabysty jańǵyrýdyń mańyzdy alǵysharttaryna aınaldyra bilý qajet. Eger jańǵyrý eldiń ulttyq - rýhanı tamyrynan nár ala almasa, ol adasýǵa bastaıdy. Sonymen birge, rýhanı jańǵyrý ulttyq sananyń túrli polústerin qıynnan qıystyryp, jarastyra alatyn qudiretimen mańyzdy». Saıası, ekonomıkalyq reformalarda egemendi elimiz birqatar jaqsy nátıjelerge qol jetkizgeni barshaǵa málim. Ol adamı qundylyqtar, rýhanı qazyna, jastardy tárbıeleý, olardyń boıyna patrıottyq rýhty sińire bilý jumysynda rýhanı salaǵa basymdyq berýdiń qajettiligin alǵa qoıyp otyr. Bul degenimiz – ultymyzdyń barlyq ulttyq salt - dástúrlerin, memlekettik tilimiz ben ádebıetimizdi, mádenıetimizdi, ulttyq rýhymyzdy jańǵyrtý degen asyl uǵymǵa kelip saıady. Elbasymyzdyń rýhanı jańǵyrýǵa, rýhanıatqa, bilim, ǵylymǵa mańyz berýi – úlken kóregendik pen ulttyń alǵa ilgerleýin jyldam qarqynmen jyljytatyn qozǵaýshy kúsh. Bul – táýelsiz elimizdiń baqytty bolashaǵy men alańsyz keleshegi úshin jasalyp jatqan jumys. Óıtkeni, rýhanı baılyqtyń kemel bolǵany bul jeke azamattarymyz úshin de, árbir jeke tulǵadan quralǵan qoǵam, týǵan elimiz úshin de óte mańyzdy úderis.
N. Á. Nazarbaev bul rette, tutas qoǵamnyń jáne árbir qazaqstandyqtyń sanasyn jańǵyrtýdyń birneshe baǵytyna jeke - jeke toqtalady. «Sanany jańǵyrtýdyń» mazmunyn negizdeı otyryp, Prezıdent jańǵyrýdyń alty baǵytyn belgileıdi:
1. Básekege qabilettilik;
2. Pragmatızm;
3. Ulttyq biregeılikti saqtaý;
4. Bilimniń saltanat qurýy;
5. Qazaqstannyń revolúsıalyq emes, evolúsıalyq damýy;
6. Sananyń ashyqtyǵy.
Atalmysh baǵyttardyń bári barynsha ózektendirilgen jáne ýaqyttyń talaptaryna naqty jaýap beredi. «Máńgilik el» bolýymyz úshin bizge aýadaı qajetti qasıetter men qundylyqtardyń qaınary toǵysyp, aqyl - parasaty tolysqan, ǵalamdyq ǵylymdy ıgergen adamdar kóp bolsa, elimiz órkenıetti, básekege qabiletti bolatyny aqıqat. «Bolashaqta ulttyń tabysty bolýy onyń tabıǵı baılyǵymen emes, adamdarynyń básekelik qabiletimen aıqyndalady… Sondyqtan, árbir qazaqstandyq, sol arqyly tutas ult HHİ ǵasyrǵa laıyqty qasıetterge ıe bolýy kerek. Mysaly, kompúterlik saýattylyq, shet tilderin bilý, mádenı ashyqtyq sıaqty faktorlar árkimniń alǵa basýyna sózsiz qajetti alǵysharttardyń sanatynda. Sol sebepti, «Sıfrly Qazaqstan», «Úsh tilde bilim berý», «Mádenı jáne konfesıaaralyq kelisim» sıaqty baǵdarlamalar – ultymyzdy, ıaǵnı barsha qazaqstandyqtardy HHİ ǵasyrdyń talaptaryna daıarlaýdyń qamy», – dep ashyp kórsetedi. Básekege qabilettilik saıasat pen ekonomıkada, bilim, ǵylymda, tehnologıada, ıaǵnı barlyq salada bolýy tıis. Latyn álipbıine kóshý – Máńgilik Eldiń rýhanı jańǵyrýynyń basy bolsa, «Týǵan jer»baǵdarlamasy jańa ǵasyrdaǵy álemdik, óńirlik, ishki - syrtqy táýekelderge qarsy tura alatyn otanshyldyq tárbıeniń, ultjandylyqtyń kepili bolmaq.
Sondaı - aq,«Qazaqstannyń kıeli jerleriniń geografıasy» jobasy jalpyulttyq qasıetti oryndardy jáne asa qasterli jerlerdi saqtaýǵa, ári eldegi týrısik ınfraqurylymdy damytýǵa múmkindik beredi. «Jahandaǵy zamanaýı qazaqstandyq mádenıet» jobasyn iske asyrý Qazaqstandy óz shyǵarmashylyǵy arqyly dúnıe júzine tanytatyn kóptegen talanttarǵa jol ashady.
«Qazaqstandaǵy 100 jańa esim» jobasy búgingi zamandastarymyzdyń túrli salalardaǵy jetistikterin dáripteýdi qamtamasyz etedi jáne jastardy adamgershilikke tárbıeleýdiń jarqyn úlgisi bolady. Bul tapsyrmalar memlekettiń jáne azamattyq qoǵamnyń barlyq ıdeologıalyq jumysynyń orta merzimdi perspektıvadaǵy negizi bolady. Nazarbaev aıtqandaı: «Bolashaqtyń negizi, bilim ordalarynyń aýdıtorıalarynda qalanady». «Jańa gýmanıtarlyq bilim. Qazaq tilindegi 100 jańa oqýlyq» jobasyn júzege asyryp, qoǵamdyq jáne gýmanıtarlyq ǵylymdardy oqytýdyń jańa deńgeıine shyǵý myna maqsattarǵa qol jetkizýdi kózdeıdi: – elimizdiń barlyq joǵarǵy oqý orynda - rynda gýmanıtarlyq ǵylym kafedralaryn qaıta qurý; – gýmanıtarlyq bilimniń barlyq baǵyttary boıynsha álemdegi eń úzdik 100 kitapty qazaq tiline aýdarý; – memlekettik emes Ulttyq aýdarma búrosyn qurý. Oqýlyqtardy qazaq tiline aýdarý jobasynyń jıyntyq áseri 2018 - 2019 jyldardan bastap elimizdegi joǵary oqý oryndarynyń stýdentteri qoǵamdyq jáne gýmanıtarlyq ǵylymdar boıynsha álemde úzdik oqý úlgileri bolyp tabylatyn kitaptarmen oqýdy bastaıdy.
Sondaı - aq, Elbasy óz maqalasynda qazirgi jahandaný zamanynda ulttyq biregeılikti saqtap qalý, órkenıettiń jaqsysyn alyp, jamanynan jırený jóninde óte qundy pikirler aıtty. Endigi mindet – osy aıtylǵandardy iske asyrý jolynda aıanbaı eńbek etý.
Báseke bolǵan jerde árbir tulǵa óziniń eń sapaly qyzmet túrin usynady. Bilim men tárbıesi ǵajaıyp túrde úndesken, ulttyq ıdeologıasy temirqazyǵyna aınalǵan tabysty el bolýymyz úshin jaqsylyqqa umtylyp, jamanshylyqtan arylyp, sanaly túrde barlyq qasıetterimizdi izgilendirip, sanany rýhanı jaǵynan únemi jetildirip, damytyp otyrýǵa tıistimiz. Eń bastysy – baǵyt - baǵdarymyz anyq, jolymyz jarqyn.
You Might Also Like
-
Taqyryby: Astana - Otanymyzdyń júregi, Táýelsizdigimizdiń tiregi
