InfoHub Logo

Ashyq sabaqtyń taqyryby: "Bólshekter men úlester. Olardyń jazylýy"
Maqsaty:
1. Bilimdilik. Oqýshylarǵa bólshekter men úlester týraly, bólshekterdiń alymy men bólimin, úles sóziniń maǵynalaryn túsindirý.
2. Damytýshylyq. Oqýshylardyń logıkalyq oılaý, jyldam esepteý qabiletterin damytý, syzba jáne sýrettegi esepter arqyly sabaqqa qyzyǵýshylyǵyn arttyrý.
3. Tárbıelik. Dápterde jáne taqtada durys jazý erejelerin saqtaýǵa, toppen jumys jasaý barysynda bir - birin syılaýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: dástúrden tys
Sabaqtyń tıpi: jańa materıaldy meńgertý
Ádis - tásilderi: toptyq jumys, kórnekilik, túsindirý, poster ádisi, áńgimelesý, baǵdarsham ádisi, ózin - ózi baǵalaý.
Formasy: toptyq, jeke
Pánaralyq baılanys: dúnıetaný
Kórnekilikteri: ınterbelsendi taqta, flıpchart, topqa bólinýge arnalǵan úlestirmeli qımaqaǵazdar, jeke tapsyrmalar jazylǵan qıma qaǵazdar, kún shýaǵy, sýretti esepter, poster, sózjumbaq
1. Uıymdastyrý kezeńi

Shattyq sheńberin qurý. Barlyǵymyz sheńberge turaıyq. Kóńil - kúıleriń qalaı? Búgingi sabaqqa daıynbyz ba? Bizdiń búgingi sabaǵymyz erekshe ótpek. Sebebi ár mektepten bizge qonaqtar kelipti. Barlyǵymyz matematıkaǵa jaqsy atsalysyp, ózimizdi jaqsy qyrynan kórsete bileıik.

Psıhologıalyq daıyndyq
Taqtadan Kúndi kórip turmyz ba? Kúnimizge ne jetpeı tur? (kún shýaqtary)
Olaı bolsa, qonaqtarymyzǵa ózimizdiń qandaı ekenimizdi esimimizdiń basqy árpimen baılanystyra aıtyp, bir - bir shýaqtan ilelik.
Men, ádemi Ásemmin.
Men, meıirimdi Muratqalı. Men ádemi Álımin. Men, talantty Talǵatpyn. Men, mádenıetti Maǵjanmyn. Men, namysshyl Nábımin. Men, daryndy Dıaspyn. Men, meıirimdi Móldirmin. Men, talapty Toqtarmyn. Men, nyq sóıleıtin Nurlybekpin. Men, aqyldy Aıdynmyn.
Jaraısyńdar, balalar! Biz Kún planetasyn qurastyrdyq.

Topqa bóliný
Topqa bóliný. Qazir sizderge qıma qaǵazdar taratamyn. Dóńgelek, tiktórtburysh, úshburysh toptary bolyp bólinemiz.
Úshburyshty qurastyrǵan balalar úshburysh tobyna, tiktórtburysh qurastyrǵan balalar tiktórturysh tobyna, dóńgelek qurastyrǵan balalar dóńgelek tobyna barady.
Ár top ózderiniń top basshylaryn taǵaıyndasyn, sizderge baǵalaý paraqtaryńdy beremin. Toptaǵy balalardyń attaryn jazamyz.
Top erejesimen, baǵalaý paraǵynyń jumysymen tanystyrý.
Ár tapsyrmaǵa belgili bir ýaqyt qana beriledi. Upaı qoıý barysyna deıin úlgermesek, nemese tapsyrma oryndaý kezinde shýlasaq upaı sanyn kemitemiz.

Ótkendi pysyqtaý. Sózjumbaq
Búgingi sabaǵymyzda biz Aspan álemine, ıaǵnı Kún júıesine saparǵa shyǵamyz.
Kún júıesinde neshe planeta bar? (9 planeta). Kúnge eń jaqyn ornalasqan planeta qalaı atalatyn edi? (Merkýrıı)
Durys aıtasyńdar, endeshe zymyranmen Merkýrıı planetasyna attanaıyq.
Merkýrıı planetasy bizge sózjumbaq daıyndap qoıypty.
Sózjumbaq.
1. 1528 sanyndaǵy 8 sany qalaı atalady? (birlik)
2. Syzyqtarmen shektelgen, barlyq núkteleri sentrinen birdeı qashyqtyqta jatqan fıgýra? (dóńgelek)
3. 250 men 5 sanynyń bólindisi neshege teń? (elý)
4. Barlyq qabyrǵasy bir - birine teń fıgýra qalaı atalady? (sharshy)
5. Dóńgelektiń shekarasyn ne deımiz? (sheńber)
6. Ýaqyttyń ólshem birlikteriniń biri. (táýlik)
7. 810 men 9 sanynyń bólindisi neshe teń? (toqsan)
8. Sheńberdiń sentri arqyly ótetin, sheńberdiń eki núktesin qosatyn kesindi qalaı atalady? (dıametr)
9. Sentrden sheńberge deıingi júrgiziletin kesindini ne deımiz? (radıýs)
2. Jańa sabaqqa daıyndyq

Ómirmen baılanys Sonymen, ótetin taqyrybymyz – Bólshekter men úlester jáne olardyń jazylýy.
Búgingi sabaqta bilýimiz kerek: bólshekter men úlester, bólshekterdiń alymy men bólimi degenimiz ne?
Kórsete bilýimiz kerek: 1) jańa sabaqty naqty túsindirý; 2) sýretti eseptermen durys jumys jasaý; 3) esepterdi jyldam ári durys shyǵarý;

Tamasha, balalar. Baǵalaý paraǵyna sózjumbaqty sheshý kezeńi boıynsha upaı qoıýdy umytpaımyz.
Merkýrıı planetasyn aralap shyqtyq. Sholpan planetasy bizge shaǵyn ǵana suraqtar daıyndap qoıypty.
Ońaı suraqtar qoıylady.
4 - synypta neshe adam bar? (Muǵalimmen qosqanda)
Olardyń nesheýi jigitter, nesheýi qyzdar? Olardyń nesheýi muǵalim? Nesheýi oqýshy?
Bul suraqqa sabaǵymyzǵa qatysty qyp qalaı aıtýǵa bolady?
(11 - diń 2 - ýi qyzdar, 11 - diń 9 - y jigitter, 11 - diń 1 - ýi muǵalim, 11 - diń 10 - y oqýshylar.)
Baǵalaý paraqtaryna suraqqa jaýap bergen oqýshyǵa upaılaryn qoıamyz.

Jaqsy. Al, endi Jer planetasyna attanaıyq.

Jer planetasy jańa taqyrypty túsindirý tapsyrmasyn daıyndap qoıypty.
Top basshylary ózderiniń taqtaǵa ilgen geometrıalyq fıgýralaryn búgingi sabaqpen baılanystyryp, jańa taqyrypty túsindiredi.
Mysaly, bizdiń topta sheńber fıgýrasy.
Dóńgelek 9 bólikke bólingen, 9 - dan 2 - ýi boıalmaǵan. Mundaǵy 9 sany bólshektiń bólimi, 2 sany bólshektiń alymy. 2/9

Óte jaqsy.
Jaraısyńdar, balalar. Búgingi jańa taqyrypty túsindirý kezeńi boıynsha upaı sanyn qoıyp shyǵamyz.
Mars planetasyna saparǵa attaný úshin 106 bettegi №2 esepti oryndaýymyz qajet.
Dápterimizdi ashamyz. Búgingi kúndi, synyp jumysyn, taqyrypty jazamyz.

Qolymyz ornynda,
Aıaǵymyz ornynda.
Arqamyz qashanda túzý
Maqsatymyz ádemi jazý

Esepterdi oryndamas buryn, kúndegideı baǵdarsham tústerin kóterýdi umytpaımyz. Esepti tolyq túsinsek, jasyl; jartylaı túsinsek, sary; múlde túsinbeı qalsaq, qyzyl tústi kóteremiz.
№2 esepti toppen shyǵaramyz.

Dóńgelek toby İ - top:
№2 a)
B: 1 - poıyz – 256 km
2 - poıyz – 128 km
2 qalanyń S -? km
Sh: 256 km + 128 km = 384 km
J: 2 qalanyń S – 384 km

Tiktórtburysh toby İİ - top:
№ á)
B: 1 - shańǵyshy – 6 km 25 m
S – 2 km
2 - shańǵyshy – 3 km 13 m
2 aýyldyń S –? km
Sh: 6 km 25 m + 3 km 13 m + 2 km = 11 km 38 m
J: 2 aýyldyń S – 11 km 38 m

Úshburysh toby İİİ - top:
№ b)
B: Salt atty – 1 mın=200 m
1 saǵatta -? km
Sh: 60 mın = 12000 m 12000 m = 12 km
J: 1 saǵatta 12 km

Ár toptan baıandaýshy posterdi taqtaǵa ilip, jazǵan esepterin qysqasha aıtyp ótedi.
Baǵalaý paraqtaryna upaı sandaryn qoıyp, top basshysy qoıǵan upaıynyń sebebin aıtyp ótedi.
Óte jaqsy, balalar!
Qolǵa arnalǵan jattyǵý jasaý.
Jaza - jaza jazýdy
Talyp qaldy qolymyz
Boı sergitip alaıyq
Qaıta jazý jazaıyq.
Keremet, Mars planetasynda bir sergip aldyq.
Iýpıter planetasy. Iýpıter planetasyna saıahat jasaý úshin bir oıyn oınaıyq.
«Jyldam oıla» oıyny. Ár topqa kezekpen ońaı esepter beriledi. Qolymyzdy kóterip qana tez jaýap aıtýymyz qajet. Kelistik pe?
Bólshekter boıynsha 1 suraqtan berý. Bólshek túrinde aıtyp, qaı san bólshektiń alymy, qaı san bólshektiń bólimi ekenin aıtýy kerek.
Kez kelgen sannyń kvadratyn tabý
Eseptiń sheshýin tez tabý.

Dóńgelek toby İ - top:
Dóńgelek toby, alma 4 bólikke bólingen, 2 bóligi tárelkege salynǵan sýret kórsetiledi. Neshe bóligi tárelkege salyndy? Bólshek túrinde aıtyp, qaı san bólshektiń alymy, qaı san bólshektiń bólimi ekenin aıtýy kerek.
8 sanynyń kvadraty neshege teń? (64)
9 sany men 30 sanynyń kóbeıtindisi neshege teń? (270)

Tiktórtburysh toby İİ - top:
Tiktórtburysh toby, bólke nan 10 bólikke bólingen 4 bóligi ydysqa salyndy.
9 sanynyń kvadraty neshege teń? (81)
10 sany men 25 sanynyń kóbeıtindisi neshege teń? (250)

Úshburysh toby İİİ - top:
Úshburysh toby, tátti nan 5 bólikke bólingen 1 bóligin Madına aldy.
7 sanynyń kvadraty neshege teń? (49)
30 sany men 8 sanynyń kóbeıtindisi neshege teń? (240)
Jaraısyńdar! Mars planetasynyń oıyny jaqsy eken, ıa, balalar?
«Jyldam oıla» oıyny boıynsha baǵalaryn qoıyp shyǵamyz.

Satýrn planetasy.
Aıaqqa arnalǵan jattyǵý jasaý. (Vıdeo )

Jaraısyńdar, balalar! Al, endi Ýran planetasyna da keldik.
№4esep. Esepterdiń syzbasyn tolyqtyr.

Dóńgelek toby İ - top:
A) Eki aýyldan velosıpedshiler bir - birine qarama - qarsy baǵytta jolǵa shyqty. 1 - velosıpedshiniń jyldamdyǵy – 17 km/saǵ, 2 - velosıpedshiniń jyldamdyǵy – 13 km/saǵ. Eki aýyldyń araqashyqtyǵy 90 km - ge teń. Neshe saǵattan keıin olar kezdesedi?
t=s: V
t=90km: (13km/saǵ+17km/saǵ)=90: 30=3

Tiktórtburysh toby İİ - top:
Á) 1 - shańǵyshy aýyldan 14 km/saǵ jyldamdyqpen jolǵa shyqty. Oǵan qarama - qarsy baǵytta stansadan 4 km/saǵ jyldamdyqpen 2 - shańǵyshy shyqty. 2 saǵatta olar bir - birimen kezikken bolsa, aýyl men stansanyń araqashyqtyǵy qansha?
S=V*t
13. 00 – 11. 00=2
S= (14km/saǵ+4km/saǵ) * 2 saǵ=20*2=40

Úshburysh toby İİİ - top:
B) Úıden mektepke deıin 1 - jaıaý júrginshi 6 km/saǵ jyldamdyqpen, mektepten úıge deıin 2 - jaıaý júrginshi 4 km/saǵ jyldamdyqpen júrdi. Mektep pen úıdiń araqashyqtyǵy 20 km. Neshe saǵattan keıin olar bir - birin jolyqtyrady?
t=s: V
t=20km: (6km/saǵ+4km/saǵ)=20: 10=2

Ár top №4 esep boıynsha baǵalaý paraǵyn toltyryp, qorytyndylaımyz.
Boıymyzdy sergitý úshin, ornymyzdan turyp jattyǵýlar jasaıyq.
Neptýn planetasy.
№5 esep. Esepte.
15: 3=5 14: 7=2
600: 3=200 364: 7=52
615: 3=205 25: 5=5
350: 7=50 250: 5=50
275: 5=55
280: 4=70
32: 4=8
312: 4=78
Ár top №5 esep boıynsha baǵalaý paraǵyn toltyryp, qorytyndylaımyz.
Tamasha, Neptýn planetasynan soń kún júıesinde Plýton degen planeta bar.

Plýton planetasy óte sýyq bolǵandyqtan biz onda kóp bola almaımyz. Sondyqtan, testti jyldam oryndaımyz. Qaǵazǵa durys jaýabyn belgilep jazamyz.

9/20 bólsheginiń alymyn belgile.
A) 9 Á) 20 B) 9/20
8/15 bólsheginiń bólimin belgile.
A) 8 Á) 15 B) 8/15
1000 sany men 4 sanynyń bólindisi neshege teń?
A) 500 Á) 200 B) 250
10 sanynyń kvadraty (102) neshege teń?
A) 20 Á) 100 B) 1000
5*h=35 - 15 teńdeýiniń sheshimi qansha?
A) 4 Á) 5 B) 3

5 – «5»
4 – «4»
3 – «3»
2 - 1 – «2»
Test boıynsha qorytyndylaryn aıtyp óteıik.
Minekı, biz Kún júıesine saıahat jasap keldik.
Qane, top basshylary oryndarynan turyp tobyndaǵy oqýshylardyń baǵasyn aıtyp jibersin.

Úıge tapsyrma: 107 bet. № 6 esep. Teńdeýdi shyǵarý. Kúndeligimizdi ashyp, úı jumysyn jazyp alamyz.
Senderdiń aldaryńda ashyq kún, bultty kún, bulttar jatyr.
Búgin sabaqta «men barlyq tapsyrmalardy jaqsy oryndadym, sabaqqa jaqsy qatystym» desek, ashyq kúndi, eger «men búgin keı tapsyrmany durys oryndamady, biraq barlyq tapsyrmany jaqsy oryndaýǵa tyrystym» desek, bultty kúndi, eger «men búgingi sabaqta kóp tapsyrmany durys oryndamadym» desek bultty taqtaǵa ilemiz.
Búgingi sabaq unaǵan bolsa jasyl tústi, shamaly unaǵan bolsa sary tústi, múlde unamaǵan bolsa qyzyl tústi kóteremiz.
Tamasha, osymen sabaǵymyz aıaqtaldy.