Boıaýmen sýret salý kezeńderi. Qumyra men jemisterden quralǵan natúrmortty beıneleý
Sabaqtyń taqyryby: Boıaýmen sýret salý kezeńderi. Qumyra men jemisterden quralǵan natúrmortty beıneleý.
Sabaqtyń maqsaty:
a) bilimdiligi: Keskindeme (jıvopıs) túrleri jaıly málimet berý.
á) damytýshylyǵy: Keskindeme óneri janrlary týraly bilimderin damytý.
b) tárbıeligi: Keskindeme janrlaryn erekshelikterine qaraı bóle bilýge jáne óner týyndylaryn baǵalaı bilý mádenıetine baýlý.
Sabaqtyń túri: Jańa materıaldy qabyldaý sabaǵy.
Sabaqtyń ádisi: Aýyzsha túsindirý, kórnekilikter, mashyqtyq ádis.
Oqytý quraldary: Oqyp úırený kestesi, natúrmort sýreti, natúrmort qurýǵa qajetti zattar.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý bólimi.
Amandasý, oqýshylardy tekserý, sabaqqa ázirligin qadaǵalaý. Sabaq josparymen tanystyrý. Kirispe suraqtar qoıý.
İİ. Jańa materıaldy túsindirý.
Natúrmort – fransýz tilinde «qozǵalyssyz tabıǵat» degen sóz. Adamdy qorshaǵan zattardy beıneleıtin sýretti natúrmort deıdi. Ondaı zattar qojasynyń ómiri men talǵamy, úırenshikti ádetteri jaıly kóp syr aıtady. Túrli tústi matalar, ydys - aıaq, gúlder, jemis-jıdekter, teńiz baılyǵy men túz qustary sıaqty ár qıly kórinis úılesimi qorshaǵan ortanyń baılyǵy men sulýlyǵyn dáriptep qana qoımaı, bizdiń kóńilimizdi ne muńǵa, ne shattyqqa bóleıdi. Qaı zamannyń sýretshileri de grafıka, músin, beıneleý ónerinde talaı - talaı natúrmorttardy qaldyrǵan. Solardyń ishinde XVII ǵasyrdaǵy flamand, goland sýretshileri F. Sneıders, V. Hedtlerdiń natúrmorttary aıryqsha oryn alady. Óz shyǵarmalaryn - da olar tabıǵattyń adamǵa syılaıtyn mol rızyǵyn adam qolynan shyqqan buıymdardyń sulýlyǵyn jyrǵa qosady. Keńes sýretshileri I. E. Grabar,
M. S. Sarán, P. P. Kondalskıı, I. I. Mashkov t. b. natúrmort janrynyń tamasha sheberleri boldy. Qazaq ulttyq taǵamdarynyń keıbir túrlerin belgili sýretshi A. Ǵalymbaeva óziniń «Dastarhan» atty natúrmortynda áserli bergen. Mundaǵy kúreń baýyr - saq pen aq qurt, aǵash tegenedegi sary qymyz, shaqpaq qant pen úgilip ketkeli turǵan keýdirlek nan, dastarqan shetindegi torǵyn súlgi, bulardyń tusyndaǵy aıaqqap osyndaı bir - birimen jarasa astasyp, el baılyǵynyń, qazaq dastarhanynyń bir kórinisin beıneleı túsken.
Kún saıyn kórip júrgen qarapaıym buıymdardan natúrmort qurap kórsek, bizdiń kóz aldymyzda er - ekshe jarastyq taýyp toǵysqanyn kóremiz.
Aldymyzǵa qoıylǵan natúrmort tolyq jan - jaqty kóriný úshin odan qashyǵyraq otyrǵan jón.
Ara qashyqtyq bir jarym, eki metrden kem bolmaýy kerek. Otyrǵanda kez kelgen jerge otyra salmaı natúrmorttyń kompozısıasy qyzyqty kórinetindeı jerdi tańdaý kerek. Oryndy belgilep alǵan soń natúrmorttyń jan - jaǵynan qarap, ondaǵy zattardyń jalpy pishinin, tutas kólemin zerttep kórý qajet.
Qandaı sýretti salmaıyq, onyń barlyǵyna ortaq belgili bir joly, kezeńi bolady. Sondyqtan sýret tómendegi kezeńdermen birtindep salynyp, órbip otyrady.
1. Zat beınesiniń ornalasýyn anyqtaý (komponovka)
2. Qurylymyn tabý.
3. Pishinin aıqyndaý.
4. Sýrettiń aıaqtalýy.
Endi osy kezeńder arqyly berilgen natúrmortty salý joldaryn qarastyraıyq.
1 - kezeń. Zat beınesiniń ornalasýyn anyqtaý degenimiz – beıneleıtin zatymyzdyń jalpy nusqasyn qaǵaz betine durys, belgili bir mólsherde yqshamdap túsirý bolyp tabylady.
2 - kezeń. Zat beıneleriniń qurylymyn tabý. Endi zattyń konstrýksıalyq qurylymyn salamyz.
Natúrmorttaǵy zattardyń bir - biriniń araqatynasyn tekserip - ólshep olardyń árqaısysynyń syzyq - tyq qańqasyn syzamyz. Mundaǵy zattardyń araqatynasyn ólsheý qaryndash arqyly júrgiziledi.
3 - kezeń. Pishimdi somdaý. Bul kezeńde shtrıhtardy paıdalana otyryp kóleńke men jaryqtyń araqatynasyn sheship, tabıǵı pishinin beıneleýge kóshemiz, qysqasha aıtqanda ár zattyń pishinin somdaımyz. Zattardyń pishinin somdaýda boıaýdyń róli óte úlken. Solardyń kómegimen jartylaı jaryq, kóleńke, deneden qulaı túsken kóleńkeniń aıyrmashylyǵyn retteýimiz qajet.
4 - kezeń. Bul kezeńde sýretti muqıat tekserip, kózge uryp turǵan eleýli kóleńke men jaryq bolsa, solardy basyp jalpy natúrmorttyń reń qoıýlyǵyna baǵyndyramyz. Natúrmorttyń fonǵa jabysyp qal - maýyn tekseremiz.
İİİ. Mashyqtyq kezeń.
Qumyra men jemisterden quralǵan natúrmortty beıneleý. Oqýshylar tyńdap bolyp, sýret salýǵa kirisedi. Ózine qarap natúrmorttyń sýretin salady. Konstrýsıalyq, tústik, sheshimderin tabady. Oqýshylar ózine qarap sýretti qaǵaz betine túsirýge jáne tústik sheshimderin tabý joldaryn meńgerýge baǵyttaımyn.
IV. Qorytyndy:
Búgingi sabaǵymyzdy suraq - jaýap qorytyndylaımyz.
Suraqtar:
1. Natúrmort janyrynda beınelegen qazaqtyń qyzdary arasynan shyqqan sýretshini ata?
(A. Ǵalymbaeva)
2. Natúrmortty beıneleý neshe kezeńnen turady?
(4 kezeńnen)
3. Qosymsha túster degenimiz ne?
(Boıaýlardy bir birimen aralastyrý arqyly alynǵan túster)
V. Úıge tapsyrma: Akvarel boıaýymen almanyń sýretin sal.
Sabaqtyń maqsaty:
a) bilimdiligi: Keskindeme (jıvopıs) túrleri jaıly málimet berý.
á) damytýshylyǵy: Keskindeme óneri janrlary týraly bilimderin damytý.
b) tárbıeligi: Keskindeme janrlaryn erekshelikterine qaraı bóle bilýge jáne óner týyndylaryn baǵalaı bilý mádenıetine baýlý.
Sabaqtyń túri: Jańa materıaldy qabyldaý sabaǵy.
Sabaqtyń ádisi: Aýyzsha túsindirý, kórnekilikter, mashyqtyq ádis.
Oqytý quraldary: Oqyp úırený kestesi, natúrmort sýreti, natúrmort qurýǵa qajetti zattar.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý bólimi.
Amandasý, oqýshylardy tekserý, sabaqqa ázirligin qadaǵalaý. Sabaq josparymen tanystyrý. Kirispe suraqtar qoıý.
İİ. Jańa materıaldy túsindirý.
Natúrmort – fransýz tilinde «qozǵalyssyz tabıǵat» degen sóz. Adamdy qorshaǵan zattardy beıneleıtin sýretti natúrmort deıdi. Ondaı zattar qojasynyń ómiri men talǵamy, úırenshikti ádetteri jaıly kóp syr aıtady. Túrli tústi matalar, ydys - aıaq, gúlder, jemis-jıdekter, teńiz baılyǵy men túz qustary sıaqty ár qıly kórinis úılesimi qorshaǵan ortanyń baılyǵy men sulýlyǵyn dáriptep qana qoımaı, bizdiń kóńilimizdi ne muńǵa, ne shattyqqa bóleıdi. Qaı zamannyń sýretshileri de grafıka, músin, beıneleý ónerinde talaı - talaı natúrmorttardy qaldyrǵan. Solardyń ishinde XVII ǵasyrdaǵy flamand, goland sýretshileri F. Sneıders, V. Hedtlerdiń natúrmorttary aıryqsha oryn alady. Óz shyǵarmalaryn - da olar tabıǵattyń adamǵa syılaıtyn mol rızyǵyn adam qolynan shyqqan buıymdardyń sulýlyǵyn jyrǵa qosady. Keńes sýretshileri I. E. Grabar,
M. S. Sarán, P. P. Kondalskıı, I. I. Mashkov t. b. natúrmort janrynyń tamasha sheberleri boldy. Qazaq ulttyq taǵamdarynyń keıbir túrlerin belgili sýretshi A. Ǵalymbaeva óziniń «Dastarhan» atty natúrmortynda áserli bergen. Mundaǵy kúreń baýyr - saq pen aq qurt, aǵash tegenedegi sary qymyz, shaqpaq qant pen úgilip ketkeli turǵan keýdirlek nan, dastarqan shetindegi torǵyn súlgi, bulardyń tusyndaǵy aıaqqap osyndaı bir - birimen jarasa astasyp, el baılyǵynyń, qazaq dastarhanynyń bir kórinisin beıneleı túsken.
Kún saıyn kórip júrgen qarapaıym buıymdardan natúrmort qurap kórsek, bizdiń kóz aldymyzda er - ekshe jarastyq taýyp toǵysqanyn kóremiz.
Aldymyzǵa qoıylǵan natúrmort tolyq jan - jaqty kóriný úshin odan qashyǵyraq otyrǵan jón.
Ara qashyqtyq bir jarym, eki metrden kem bolmaýy kerek. Otyrǵanda kez kelgen jerge otyra salmaı natúrmorttyń kompozısıasy qyzyqty kórinetindeı jerdi tańdaý kerek. Oryndy belgilep alǵan soń natúrmorttyń jan - jaǵynan qarap, ondaǵy zattardyń jalpy pishinin, tutas kólemin zerttep kórý qajet.
Qandaı sýretti salmaıyq, onyń barlyǵyna ortaq belgili bir joly, kezeńi bolady. Sondyqtan sýret tómendegi kezeńdermen birtindep salynyp, órbip otyrady.
1. Zat beınesiniń ornalasýyn anyqtaý (komponovka)
2. Qurylymyn tabý.
3. Pishinin aıqyndaý.
4. Sýrettiń aıaqtalýy.
Endi osy kezeńder arqyly berilgen natúrmortty salý joldaryn qarastyraıyq.
1 - kezeń. Zat beınesiniń ornalasýyn anyqtaý degenimiz – beıneleıtin zatymyzdyń jalpy nusqasyn qaǵaz betine durys, belgili bir mólsherde yqshamdap túsirý bolyp tabylady.
2 - kezeń. Zat beıneleriniń qurylymyn tabý. Endi zattyń konstrýksıalyq qurylymyn salamyz.
Natúrmorttaǵy zattardyń bir - biriniń araqatynasyn tekserip - ólshep olardyń árqaısysynyń syzyq - tyq qańqasyn syzamyz. Mundaǵy zattardyń araqatynasyn ólsheý qaryndash arqyly júrgiziledi.
3 - kezeń. Pishimdi somdaý. Bul kezeńde shtrıhtardy paıdalana otyryp kóleńke men jaryqtyń araqatynasyn sheship, tabıǵı pishinin beıneleýge kóshemiz, qysqasha aıtqanda ár zattyń pishinin somdaımyz. Zattardyń pishinin somdaýda boıaýdyń róli óte úlken. Solardyń kómegimen jartylaı jaryq, kóleńke, deneden qulaı túsken kóleńkeniń aıyrmashylyǵyn retteýimiz qajet.
4 - kezeń. Bul kezeńde sýretti muqıat tekserip, kózge uryp turǵan eleýli kóleńke men jaryq bolsa, solardy basyp jalpy natúrmorttyń reń qoıýlyǵyna baǵyndyramyz. Natúrmorttyń fonǵa jabysyp qal - maýyn tekseremiz.
İİİ. Mashyqtyq kezeń.
Qumyra men jemisterden quralǵan natúrmortty beıneleý. Oqýshylar tyńdap bolyp, sýret salýǵa kirisedi. Ózine qarap natúrmorttyń sýretin salady. Konstrýsıalyq, tústik, sheshimderin tabady. Oqýshylar ózine qarap sýretti qaǵaz betine túsirýge jáne tústik sheshimderin tabý joldaryn meńgerýge baǵyttaımyn.
IV. Qorytyndy:
Búgingi sabaǵymyzdy suraq - jaýap qorytyndylaımyz.
Suraqtar:
1. Natúrmort janyrynda beınelegen qazaqtyń qyzdary arasynan shyqqan sýretshini ata?
(A. Ǵalymbaeva)
2. Natúrmortty beıneleý neshe kezeńnen turady?
(4 kezeńnen)
3. Qosymsha túster degenimiz ne?
(Boıaýlardy bir birimen aralastyrý arqyly alynǵan túster)
V. Úıge tapsyrma: Akvarel boıaýymen almanyń sýretin sal.
You Might Also Like
