Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 23 saǵat buryn)
Densaýlyq zor baılyq
Densaýlyq - zor baılyq.
S maqsaty: 1. Oqýshylarǵa adam densaýlyǵynyń qymbattylyǵyn, ómir súrý úshin qajettiligin, basty baılyq ekenin uǵyndyrý.
2. Oqýshylardyń tanymdylyq qabiletterin damytý sóıleý sheberligin jetildirý.
3. Tazalyqqa, sportqa, eńbeksúıgishtikke tárbıeleý.

S. kórnekiligi: slaıdtar, maqal - mátelder.
S. ádisi: túsindirý, suraq - jaýap mánerlep oqý.
S. barysy: Kirispe.

Adamnyń basty baılyǵy - densaýlyq.
Densaýlyq degenimiz, adam aǵzasynyń qalypty durys jumys isteýi.
Densaýlyq - adamǵa tabıǵat bergen basty qundylyq.
Denimiz saý bolý úshin, shynyǵý, tazalyq, taza aýa, sý, ýaqtyly tamaqtaný zıandy ádetten aýlaq bolý.
Deni saý adamnyń kóńili shat, ómiri baqytty.
Balalar, sender qarańǵy úıge kirip kelip sham jaqsańyz, sham úıdi jaryq qylady. Kóp qyzyl gúldiń ishinen bir aq gúl kórseń kóziń soǵan túsedi. Bizdin ómirimizdi jaryq qylatyn jan - jaǵymyzda tamasha sáýlesin shashatyn ómirdegi basty baılyq ne dep oılaısyńdar?

Bári: Densaýlyq.
1 - bólim.
Densaýlyq - basty baılyq.

1 oqýshy.
Densaýlyq ol – shynyqqan
Barlyq deneń múshesi.
Densaýlyq ol - tynyqqan
Júıke tamyr júıesi.

2 oqýshy.
Densaýlyq ol - kúlýiń,
Kóńil - kúıiń jadyraı.
Densaýlyq ol - júrýiń,
Eshbir jeriń aýyrmaı.

3 oqýshy.
Densaýlyq – zor baılyǵyń,
Saqta ony jasyńnan.
Zıandy ádet eliktirse,
Aınalyp ót qasynan.

4 oqýshy.
Basty baılyq - densaýlyq,
Babań aıtqan danalyq.
Saqta jolyn sen taýyp,
Osy shaqtan balalyq.

5 oqýshy.
Qara aınaǵa, kóresiń,
Ózińdi adam denesin.
Qol - aıaǵyń basyń bar,
Buǵan keýde qosylar,
Qurylysyń bul syrtqy.
Kórinbeıdi júregiń,
Ókpe, mıyq, búıregiń,
Qurylysyń bul ishki.

6 oqýshy.
Symbat – músin degeniń,
Bitim – kórki deneńniń.
Symbat – júrý ádemi,
Dene qalpyn tik ustap,
Kóterip sál keýdeni.
Iyq jazyp durystap,
Túzý otyr, qısaımaı.
Búkireımeı, jantaımaı,
Kúsh sap bas pen arqaǵa,
Jatyp alma partaǵa.
7 oqýshy.
Ýa halqym, nazar aýdar densaýlyqqa,
Ómirde baqyttysyń deniń saýda.
«Densaýlyq - tereń baqyt» degen sózdi.
Qur aıtpaǵan uly Abaı danamyz da.

8 oqýshy.
Deniń saýda kúshtisiń bul álemde,
Deniń saýda sulýsyń jer betinde.
Sol myqty densaýlyqtyń arqasynda,
Jeńersiń aýyr zaman tálkeginde.

9 oqýshy.
Deniń saýda jetersiń armanyńa,
Deniń saýda kórersiń bul dúnıeniń,
Bar qyzyq, rahatyn jaryǵynda.

10 oqýshy.
Densaýlyq - sheksiz baqyt halqym meniń,
Sondyqtan kóńil aýdar densaýlyqqa.
Qolda barda bil onyń qasıetin,
Kútip baptap, aıala ár ýaqytta.

Án: Jas dáýirdiń túlegimiz.
2 - bólim:
Tazalyq – densaýlyq kepili. Jeke bas gıgıenasy - bul adamnyń jeke múshelerin kútýde tazalyq erejelerdi oryndaý arqyly óz denesiniń tazalyǵyn saqtaı bilýi.

11 oqýshy.
Dos bol sabyn sýmen sen,
Jıi - jıi jýyn sen.
Jýyn kúndiz - túste de.
Jýyn tamaq aldynda,
Jýyn tamaq sońynda.
Jýyn uıyqtar kezinde,
Jýyn turǵan mezgilde.

12 oqýshy.
Asty qalaı shaınarsyń,
Tazalap júr tisińdi.
Tisti kúnde eki ret,
Kishkene de yńǵaıly,
Tazartýdy oılarsyń.
Tis shetkasyn paıdalan,
Ádet qyl bul isińdi.
Tazalaýǵa bolmaıdy,
Shetkasymen basqa adamnyń.

13 oqýshy.
Aıaq – qol kómekshi,
Kút ony erekshe.
Qol jıi lastanar,
Sondyqtan istiń ár,
Sońynda qoldy jýý.
Joıady kirdi sý.
Aıaq – qoldy kirletpeı,
Tyrnaǵyńdy alyp júr.

14 oqýshy.
Kóziń – eki janaryń,
Kózdi saqta qoqystan.
Kóz kóredi, barlaıdy.
Jaryqqa tik qarama,
Ondaǵy kirpik qabaǵyń,
Shań men jelden qorǵaıdy.

Án: Bala tilegi.
3 - bólim.
Shynyqsań - shymyr bolarsyń.
15 oqýshy.
Bir – tańerteń tur,
Eki - shynyǵyp beki.
Úsh – tazala tis,
Tórt – sabyndap jýý betti.
Bes – súrtin tez.
16 oqýshy.
Sport degen azanda,
Alady da turǵyzyp.
Erinshektik az onda,
Bastaıdy oıyn bir qyzyq.

17 oqýshy.
Ary – beri júgirtip,
Demińdi ásem alǵyzar.
Taý sýynan semirtip,
Meıirimińdi qanǵyzar.

18 oqýshy.
Shynyqsań shymyr bolarsyń,
Saýyǵyp aıdaı tolasyń.
Sportty serik ete bil,
Jaqsy azamat bolasyń.
Jeńimpaz bolý ońaıma,
Arman bolǵan talaıǵa,
Bolmasań da uqsap baq,
Jarysqa túsip qalaıda.

19 oqýshy.
Sporttyń joq sol máni,
Aıazda da tońbaısyń.
Ystyqqa da kúımeısiń,
Sergektikti qoldaısyń.

20 oqýshy.
Shynyqsań – shymyr bolasyń,
Shymyr bolý ońaı ma,
Arman bolǵan talaıǵa.
Uqsaıyqshy qalaıda.

21 oqýshy.
Ol úshin kóp qozǵalys,
Taza aýada kóbirek.
Sportty da qolǵa alyp,
Tamaqtanǵyn tórt ret.

Án: Sport – bizdiń dosymyz.
4 - bólim.
«As - adamnyń arqaýy»
Tıimdi tamaqtanýdyń densaýlyq úshin mańyzy zor.
Et, balyq, un, sút taǵamdarynyń árqaısysynyń orny bólek.
Sonymen birge jemis jıdekterdi kóbirek jegen jón.
Jemis – jıdekterdiń quramynda, adam densaýlyǵyna qajetti
dárýmender óte kóp. Jáne taǵy shamadan tys kóp tamaqtanýda zıan.

Suraqtar:
1. Jemis – jıdekterdi jemes buryn ne isteý kerek?
2. Tamaqtaný aldynda ne isteý kerek?

22 oqýshy.
As adamnyń arqaýy,
Tamaqty ishkin kúnde sen.
Degen sóz bar ejelden,
Belgili bir mezgilde,
Boıǵa sińip tarqaýy.

23 oqýshy.
Toıyp ishseń qanshama,
Aýyrasyń sonshama.
Asqazandy búldirseń,
Jazylmas qansha kún júresiń.

24 oqýshy.
Dárýmender tiregiń,
A, V, S, D, E – dep alasyń.
Jetispese biri onyń,
Aýyryp sen qalasyń.
A – qajet kózińe,
V - júıkeni toǵaıtar,
S – dan mıkrob beziner.
D – súıekti nyǵaıtar.
Dárýmender aıtysy.
A dárýmeni:
Meniń boıymda sábiz, qaýyn, qyzanaq, balyq maıy, sıyr baýyry, jumyrtqa, sary maıda bolady.
V dárýmeni.
Men birneshe topqa bólinemin. V1 V 2 V6 V12.
Meniń quramymda baýyr, jumyrtqa, sút, irimshik, qara nan, et, balyq, kókónister kezdesedi.
S dárýmeni:
Meniń quramymda qyzanaq, pıaz, kartop, kapýsta jemis - jıdekter toly.
D dárýmeni:
Óte paıdalymyn. Meniń quramymda sary maı, qaımaq, sút, sańyraýqulaq, balyq maıy jumyrtqa toly.
E dárýmeni:
Men kúndelikti paıdalanatyn taǵamdardyń ishindegi ósimdik maıynda kóp bolady.

Dáriger:
Dárýmender sender talaspańdar. Sender báriń de qajetsińder.
Dárýmenderdiń arqasynda densaýlyǵymyz myqty bolady.

25 oqýshy.
Sonymen birge densaýlyqtyń bir daýasy taza aýa.
Densaýlyqtyń daýasy.
Dalanyń aýasy,
Kók ózen, kúmbez taý.
Ný orman aǵashy.

26 oqýshy.
Sý tabıǵat baılyǵy,
Ózen – kólge barǵaısyń.
Kemi eki ret ár kúni
Sýǵa túsip alǵaısyń

Kórinis: Tisim aýyryp barady.
5 - bólim.
Jat qylyqtan jıren.
Muǵalim:
Jaman ádetten aýlaq bol. Óz tánińe janyńa zorlyq jasama.
Temeki shekken adamǵa qyzyǵa qarama, jerge tastalǵan temekiniń qaldyǵyn aýzyńa salma. Qazaqstan Respýblıkasynyń Ata zańymyzdyń 31 – babynda adamnyń ómirine jáne densaýlyǵyna qolaıly jaǵdaı jasalǵan.

27 oqýshy.
Kúrk – kúrk kók jótel,
Kúrkildegen ne jótel?
Jasyńnan shekseń temeki,
Túbińe seniń sol jeter.

28 oqýshy.
Temeki tartqan bir kisi,
Ýlanǵan búkil úı ishi.
Araq ishti degenshe,
Azǵyn jolǵa tústi de.
29 oqýshy.
Zıandy ádet opa bermes,
Baǵalamas esh pende.
Jany ýlanǵan pendelerdiń.
Qajeti joq eshkimge.

Kórinis: «Temekiniń paıdasy»
Ata.
Jaǵymsyz ıisten aýlaq bol,
Jaqsy iske jaqyn bol.
Temekimen jaý bolyp,
Adamdyqqa asyq bol.
5 – bólim.
Maqal sózdiń maqamy.
1. Deni saýdyń jany saý.
2. Tazalyq – saýlyq negizi,
Saýlyq baılyq negizi.
3. Deniń saý bolsa, jarlymyn deme.
4. Joldasyń kóp bolsa,
Jalǵyzbyn deme.
5. Jarlynyń baılyǵy,
Deniniń saýlyǵy.
6. Aýrý batpandap kirip,
Mysqyldap shyǵady.
7. İzdep alǵan aýrýdyń emi joq.
8. Kóziń aýyrsa qolyńdy tyı,
İshiń aýyrsa aýzyńdy tyı.
9. Jan aýyrsa – tán azady,
Qaıǵy bolsa – jan azady.
10. Aýrýdyń jaqsysy joq.
Dáriniń táttisi joq.
11. Qaı jeriń aýyrsa,
Janyń sol jerde.
12. jalqaýlyq – jaman aýrý.
13. Aýyryp em izdegenshe,
Aýyrmaıtyn jol izde.
14. Áýelgi baılyq – densaýlyq.
Ekinshi baılyq – on saýlyq.
Úshinshi baılyq – aq jaýlyq.
15. Bolar bala kisilikke úıir.
Tozar bala ishimdikke úıir.
16. Temeki tartyp erikpe,
Ókpeni alar demikpe.
17. Tútini tisińdi sarǵaıtady,
Ýy erte qartaıtady.
18. Jaqsydan úıren,
Jamannan jıren.

Bı: Qarajorǵa.
Muǵalim: Denimiz saý bolý úshin (slaıd).
1. Únemi deneni taza ustaý.
2. Sergek júrý.
3. Artyq tamaq ishpeý.
4. Orta tazalyǵyn saqtaý.
5. Erte turý.
6. Sportpen shuǵyldaný.
7. Salaýatty ómir saltyn saqtaý.
8. Zıandy nárselerden aýlaq bolý.

Muǵalim:
Densaýlyq sóziniń árbir árpin salaýatty ómir saltyn ashatyn sıpattaıtyn sózdermen, sóz tirkesterimen sóılemdermen órnekteýi.

D - dem alý.
E – eńbektený.
N - nashaqorlyqqa jolamaý.
S - salaýatty bolý.
A - alǵyrlyq.
Ý - ýaıymsyz ómir.
L - laıyqty ómir.
Y - ynta jiger.
Q - qozǵalys bolý kerek eken.

Kim kóp biledi.
Óz densaýlyǵymyzdy qalaı saqtaımyz.
1. Erte turý.
2. Jattyǵý jasaý.
3. Durys tamaqtaný.
4. Tazalyqty saqtaý.
5. Durys uıyqtaý.
6. Ózińdi sergek ustaý.
7. Zıandy nárselerden aýlaq bolý.
8. Sportpen shuǵyldaný.
9. Kúnine eki ret, uıyqtarda tańerteń tisti tazalap júrý.
10. Uıyqtar aldynda, aıaq – qoldy jýý qajet.
11. Artyq tamaq ishpeý.
12. Kún tártibin durys ustaý.

Mine osylardyń bárin biz boıymyzǵa sińire bilsek denimiz saý bolady.

31 oqýshy.
Eı bolashaq ulanym!
Bolashaǵy qazaǵymnyń
Sendersiń dep bilemin.
Balǵyn jas bolashaq,
Men senderge senemin.
32 oqýshy.
Salaýatty ómir saltyn qoldaıyq,
Ádetten jaman, amanda aýlaq bolaıyq.
Óz ómiriń óz qolyńda, eı jastar.
Sý ishpegen gúldeı bolyp solmaıyq.

33 oqýshy.
Salaýatty ómir saltyn saqtańyzdar.
Egemendi el senimin aqtańyzdar.
Densaýlyq - zor baılyǵy adamnyń.
İzgi jandar, tekti urpaqty baptańyzdar.

Muǵalim: Elbasy joldaýynda atap ótkendeı
«Adam eldiń basty baılyǵy» osy adamdardyń densaýlyǵynyń jaqsy jaman bolýyna ózderiniń is - áreketteriniń áseri mol.
Elimizdiń bolashaǵy jastardyń qolynda. Sondyqtan da ár jas urpaq óz densaýlyǵyn oılaýy kerek.
Endi synybymyzdyń ónerpazdarynyń ónerin tamashalaıyq.
Úndi bıi.
Osymen búgingi densaýlyq - zor baılyq atty tárbıe saǵaty aıaqtaldy.

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama