Dombyrany áshekeıleý
Japsyrý
Taqyryby: «Dombyrany áshekeıleý»
Eresekter toby
Maqsaty:
a) Bilimdilik
Balalardy qazaqtyń ulttyq aspaby dombyramen tanystyrý.
Oıý - órnekterdi eske túsire otyryp, alǵan áserlerin, óz oılarymen baıandaı bilýge úıretý. Óner týraly oılaryn tıanaqtaý. Aýyz ádebıeti úlgisi - maqal - mátelderdi qoldana otyryp baılanystyryp sheber sóıleý, bilimdiligin shyńdaý. Kúıdi tyńdaı otyryp, ultttyq tanymyn kóterý.
á) damytýshylyq
Balalardyń qol motorıkasyn jetildirý jáne estetıkalyq talǵamyn arttyrý. Bezendirý arqyly ádemilikti sezine bilý qabiletin damytý. Berilgen tapsyrma boıynsha óz oılaryn júıeli jetkize bilý qabiletin qalyptastyrý.
B) tárbıelik
Ulttyq rýhty sezine bilýge tárbıeleý. Qorshaǵan ortada ádemilikti, sulýlyqty kóre bilýge tárbıeleý.
Pánaralyq baılanys: til damytý, qol eńbegi, án sabaǵy.
Ádis - tásili: áýen tyńdaý, suraq - jaýap, túsindirý, balalar jumysy, sergitý sáti, án qorytyndy.
Kórnekilikter: Túrli - tústi jipter, qaıshy, jelim, úntaspa, dombyra, óner bólmesine qajetti buıymdar.
Sózdik jumys: perne, tıek, dybys oıyǵy, shanaǵy, basy, qulaǵy, moıyny, ishegi.
1. Kúı tyńdalady
- Balalar, bizder qandaı áýen tyńdadyq?
- Kúı tyńdadyq.
- Ol qandaı aspapta oryndalady dep oılaısyńdar?
- Dombyrada oryndalǵan.
- Endeshe, dombyra týraly ne bilemiz, kim aıtady? Jáne sizderdiń otbasylaryńyzda ulttyq aspapta oınaıtyn adamdar bar ma?
- Dombyra ulttyq aspap.
- Bizdiń úıdiń tórinde eki dombyra bar.
- Meniń aǵam dombyramen án aıtady.
- Meniń de papam dombyramen án aıtyp beredi.
- «Naǵyz qazaq qazaq emes,
- Naǵyz qazaq - dombyra» degen.
- Men dombyra tartqandy jaqsy kóremin. Óskesin kúıshi bolǵym keledi.
- Óte jaqsy. Bárimizdiń tórimizde dombyra ilýli turady. Óıtkeni dombyra qazaqtyń qazaq ekenin bildiretin kıeli mýzykalyq aspap eken, ıaǵnı tunyp turǵan óner. Bizder búgin óner bólmesindemiz.
- Al, balalar, esimizge túsirip jibereıikshi. Ótken sabaqta alǵan áerleriń bul jerden tabyla ma? Kim aıtady.
Azamat:
- Apaı, murajaıdyń ishinen tekemet, dombyra kórdik.
Azatkúl:
- Oıý - órnektermen tanystyq.
Ýalıhan:
- Qoshqar múıiz, tyshqan izi oıýlaryn saldyq.
Jansaıa:
- Sheberhanada zergerlik buıymdardy kórdik.
Ásıa:
- Qazaqtyń ulttyq kıimin, ydys - aıaq buıymdaryn kórdik. Olar órnektermen áshekeılengen.
- Bárekeldi! Báriń de ónerden habardar ekensińder. Endi óner týraly biletin maqal - mátelderińiz bar ma?
Ǵanı:
- Oıýmen oı aıtqan - elimiz.
Bereket:
- Ónerliniń qoly - altyn.
Nurjan:
- Sheberdiń qoly - ortaq.
Manzýra
- Oıý oıǵannyń oıy ushqyr.
Aıdana
- Mal jutasa da, óner jutamaıdy.
- Jaraısyńdar. Endi men senderge dombyranyń qurylysyn aıtyp óteıin. Dombyranyń qurylysy kóptegen bólikterden turady. Mynaý dombyranyń basy, qulaǵy, tıegi - káne qaıtalaıyq. Al mynaý syzyqpen kórsetilgen perneleri. Basynan keıingisi moıyny, al mynaý dombyranyń beti, keýdesi, shanaǵy, tıegi, al myna kishkene dóńgelek dybys oıyǵy dep atalady.
- Endeshe dombyra únin qulaǵymyzben tyńdaı otyryp, jan dúnıemizben sezinip, ádemi saýsaqtarymyzben jasaı otyryp, aldymyzdaǵy dombyrany sándep bezendirsek.
- Aldymyzdaǵy dombyra úlgileri qandaı túspen boıalǵan?
- Sary.
- Osy sary túske qandaı tús úılesim tabady dep oılaısyńdar?
- Qyzyl, jasyl, kók, sury.
- Endeshe, aldymyzdaǵy jipterden órnektep qıyp, japsyryp bezendireıik. Biz jumysty bastamas buryn bir sát teledıdarǵa nazar aýdarsaq. ( saqtandyrý erejeleri)
- Káne, balalar, bizdiń sheber qoldarymyz qandaı qyzmet atqarady eken?
Bári ornynan turyp:
Oń qolymda bes saýsaq
Sol qolymda bes saýsaq
Sheber eken on saýsaq
Shapalaqty soqqanda
Ǵajap eken on saýsaq
Sheber qoldar keremet
Salǵan isin qarasa
Dombyrany qolǵa alyp
Bir serpilip án salsa
- Al, balalar, jumysymyzdy aıaqtasaq taqtaǵa ileıik. Bizdiń búgingi jumysymyz kimge qalaı áser etti eken? Sony bileıik. (Balalar birtindep taqtaǵa shyǵyp, óz oılaryn aıtady)
- Al, endi ózderiń aıtqandaı dombyrany qolǵa alyp, bir serpilip án salsa degendeı án aıtaıyq.
Án: «Dombyrasyz sán qaıda»
- Sonymen balalar, biz qaı jerde otyrmyz?
- Óner bólmesinde
- Qandaı óner túrin jasadyq?
- Dombyrany bezendirdik
- Nemen bezendirdik?
- Túrli - tústi jipterden oıý - órnekter arqyly bezendirdik
- Án arqyly, kúı arqyly ózderińdi qalaı sezindińder?
- Jaqsy kóńil - kúımen demaldyq
- Endeshe búgingi sabaǵymyzdy ózderińniń bir - bir aýyz dombyra týraly kórkem sózderińmen aıaqtasaq.
Dáýlet:
- Ultymyzdyń urany
Jansaıa:
- Kóńilimizdiń jyr áni – Dombyra!
Ýalıhan:
- Tarıhymen úndesken
Manzýra:
- Aıtylatyn jyr desem – Dombyra!
Azamat:
- Sende syr bar aıtylar
Azatkúl:
- Sende nur bar shashylar – Dombyra!
Bul aspap ata kózi, baba mura
Qazaq úshin teńi bar ma baǵaly da.
Terbelip ketse ishekter terip perne
Teńiz kúıler tógiledi shanaǵynda,- deı otyryp sabaǵymyzdy kúımen aıaqtasaq.
Taqyryby: «Dombyrany áshekeıleý»
Eresekter toby
Maqsaty:
a) Bilimdilik
Balalardy qazaqtyń ulttyq aspaby dombyramen tanystyrý.
Oıý - órnekterdi eske túsire otyryp, alǵan áserlerin, óz oılarymen baıandaı bilýge úıretý. Óner týraly oılaryn tıanaqtaý. Aýyz ádebıeti úlgisi - maqal - mátelderdi qoldana otyryp baılanystyryp sheber sóıleý, bilimdiligin shyńdaý. Kúıdi tyńdaı otyryp, ultttyq tanymyn kóterý.
á) damytýshylyq
Balalardyń qol motorıkasyn jetildirý jáne estetıkalyq talǵamyn arttyrý. Bezendirý arqyly ádemilikti sezine bilý qabiletin damytý. Berilgen tapsyrma boıynsha óz oılaryn júıeli jetkize bilý qabiletin qalyptastyrý.
B) tárbıelik
Ulttyq rýhty sezine bilýge tárbıeleý. Qorshaǵan ortada ádemilikti, sulýlyqty kóre bilýge tárbıeleý.
Pánaralyq baılanys: til damytý, qol eńbegi, án sabaǵy.
Ádis - tásili: áýen tyńdaý, suraq - jaýap, túsindirý, balalar jumysy, sergitý sáti, án qorytyndy.
Kórnekilikter: Túrli - tústi jipter, qaıshy, jelim, úntaspa, dombyra, óner bólmesine qajetti buıymdar.
Sózdik jumys: perne, tıek, dybys oıyǵy, shanaǵy, basy, qulaǵy, moıyny, ishegi.
1. Kúı tyńdalady
- Balalar, bizder qandaı áýen tyńdadyq?
- Kúı tyńdadyq.
- Ol qandaı aspapta oryndalady dep oılaısyńdar?
- Dombyrada oryndalǵan.
- Endeshe, dombyra týraly ne bilemiz, kim aıtady? Jáne sizderdiń otbasylaryńyzda ulttyq aspapta oınaıtyn adamdar bar ma?
- Dombyra ulttyq aspap.
- Bizdiń úıdiń tórinde eki dombyra bar.
- Meniń aǵam dombyramen án aıtady.
- Meniń de papam dombyramen án aıtyp beredi.
- «Naǵyz qazaq qazaq emes,
- Naǵyz qazaq - dombyra» degen.
- Men dombyra tartqandy jaqsy kóremin. Óskesin kúıshi bolǵym keledi.
- Óte jaqsy. Bárimizdiń tórimizde dombyra ilýli turady. Óıtkeni dombyra qazaqtyń qazaq ekenin bildiretin kıeli mýzykalyq aspap eken, ıaǵnı tunyp turǵan óner. Bizder búgin óner bólmesindemiz.
- Al, balalar, esimizge túsirip jibereıikshi. Ótken sabaqta alǵan áerleriń bul jerden tabyla ma? Kim aıtady.
Azamat:
- Apaı, murajaıdyń ishinen tekemet, dombyra kórdik.
Azatkúl:
- Oıý - órnektermen tanystyq.
Ýalıhan:
- Qoshqar múıiz, tyshqan izi oıýlaryn saldyq.
Jansaıa:
- Sheberhanada zergerlik buıymdardy kórdik.
Ásıa:
- Qazaqtyń ulttyq kıimin, ydys - aıaq buıymdaryn kórdik. Olar órnektermen áshekeılengen.
- Bárekeldi! Báriń de ónerden habardar ekensińder. Endi óner týraly biletin maqal - mátelderińiz bar ma?
Ǵanı:
- Oıýmen oı aıtqan - elimiz.
Bereket:
- Ónerliniń qoly - altyn.
Nurjan:
- Sheberdiń qoly - ortaq.
Manzýra
- Oıý oıǵannyń oıy ushqyr.
Aıdana
- Mal jutasa da, óner jutamaıdy.
- Jaraısyńdar. Endi men senderge dombyranyń qurylysyn aıtyp óteıin. Dombyranyń qurylysy kóptegen bólikterden turady. Mynaý dombyranyń basy, qulaǵy, tıegi - káne qaıtalaıyq. Al mynaý syzyqpen kórsetilgen perneleri. Basynan keıingisi moıyny, al mynaý dombyranyń beti, keýdesi, shanaǵy, tıegi, al myna kishkene dóńgelek dybys oıyǵy dep atalady.
- Endeshe dombyra únin qulaǵymyzben tyńdaı otyryp, jan dúnıemizben sezinip, ádemi saýsaqtarymyzben jasaı otyryp, aldymyzdaǵy dombyrany sándep bezendirsek.
- Aldymyzdaǵy dombyra úlgileri qandaı túspen boıalǵan?
- Sary.
- Osy sary túske qandaı tús úılesim tabady dep oılaısyńdar?
- Qyzyl, jasyl, kók, sury.
- Endeshe, aldymyzdaǵy jipterden órnektep qıyp, japsyryp bezendireıik. Biz jumysty bastamas buryn bir sát teledıdarǵa nazar aýdarsaq. ( saqtandyrý erejeleri)
- Káne, balalar, bizdiń sheber qoldarymyz qandaı qyzmet atqarady eken?
Bári ornynan turyp:
Oń qolymda bes saýsaq
Sol qolymda bes saýsaq
Sheber eken on saýsaq
Shapalaqty soqqanda
Ǵajap eken on saýsaq
Sheber qoldar keremet
Salǵan isin qarasa
Dombyrany qolǵa alyp
Bir serpilip án salsa
- Al, balalar, jumysymyzdy aıaqtasaq taqtaǵa ileıik. Bizdiń búgingi jumysymyz kimge qalaı áser etti eken? Sony bileıik. (Balalar birtindep taqtaǵa shyǵyp, óz oılaryn aıtady)
- Al, endi ózderiń aıtqandaı dombyrany qolǵa alyp, bir serpilip án salsa degendeı án aıtaıyq.
Án: «Dombyrasyz sán qaıda»
- Sonymen balalar, biz qaı jerde otyrmyz?
- Óner bólmesinde
- Qandaı óner túrin jasadyq?
- Dombyrany bezendirdik
- Nemen bezendirdik?
- Túrli - tústi jipterden oıý - órnekter arqyly bezendirdik
- Án arqyly, kúı arqyly ózderińdi qalaı sezindińder?
- Jaqsy kóńil - kúımen demaldyq
- Endeshe búgingi sabaǵymyzdy ózderińniń bir - bir aýyz dombyra týraly kórkem sózderińmen aıaqtasaq.
Dáýlet:
- Ultymyzdyń urany
Jansaıa:
- Kóńilimizdiń jyr áni – Dombyra!
Ýalıhan:
- Tarıhymen úndesken
Manzýra:
- Aıtylatyn jyr desem – Dombyra!
Azamat:
- Sende syr bar aıtylar
Azatkúl:
- Sende nur bar shashylar – Dombyra!
Bul aspap ata kózi, baba mura
Qazaq úshin teńi bar ma baǵaly da.
Terbelip ketse ishekter terip perne
Teńiz kúıler tógiledi shanaǵynda,- deı otyryp sabaǵymyzdy kúımen aıaqtasaq.
You Might Also Like
