Dostasa bileıik
Dostasa bileıik
Maqal: Dos bárinen de qymbat.
Maqsaty: «Dostyq» qundylyǵy týraly túsinikterin odan ári jetildirý.
Mindetteri:
- dostar arasyndaǵy syılastyq, dostyq, súıispenshilik týraly túsinikterin keńeıtý;
- ózara syılastyq qarym-qatynastaryn damytý;
- bir-birimen tatý, dos bolýǵa tárbıeleý.
Shattyq sheńberi
Pedagog balalardyń sabaqta qyzyǵýshylyǵy men kóńil kóterý jáne olardyń dostaryna degen súıispenshilik sezimin damytý maqsatynda «Dos bolaıyq bárimiz» ánin tyńdaýdy usynady.
Dos bolaıyq bárimiz
Sózin jazǵan X. Talgarov Ánin jazǵan I. Núsipbaev
Árqashan dos, birgemiz,
Ajyramas irgemiz.
İlgeri júrińder,
Dostyq jyryn bilińder.
Tý ǵyp ustap birlikti,
Eńbekti súıińder.
Qaıyrmasy:
Dos bolaıyq bárimiz,
Jarasyp tur ánimiz.
Tynyshtyqty saqtaımyz,
Atsyn kúlip tańymyz.
Áńgimelesý
Pedagog balalarmen dostar, dostyq týraly áńgimelesedi. Áńgimelesý barysynda balalardyń túıgen oılaryn
«Dosty qalaı tabý týraly ertegisimen» jalǵastyrady. Ertegini tyńdap, taldaý kezinde pedagog dos adamdardyń bir-birine degen syılastyǵy, jarasymy, tatýlyǵy úshin neniń qajet ekenine nazar aýdartady.
«Balalar, biz ótken sabaqta ózimizdiń otbasy týraly, Otbasy músheleri arasyndaǵy súıispenshilik, syılastyń, qamqorlyq týraly sóılestik. Búgin janymyzǵa taǵy bir Jaqyn adamdar – dostarymyz jaıly áńgimelesemiz.
Dos adamdardyń bir-birine degen qarym-qatynasy jáne «Dostyq» uǵymymen tanysamyz».
• «Dos» jáne «dostyq» degen sózdi qalaı túsinýge bolady?
• Jaqsy dos dep kimdi aıta alamyz? Balalardyń jaýaptaryn, pedagog qorytyndylaıdy.
- Balalar, dostaryń týraly jaqsy, jyly sóz aıtqandaryń qandaı áserli. Dostar – bir-birine qashanda kómekke kelip, qolyndaǵysymen bólisetin, tatý, súıispenshilikteri mol, bir-birin syılaıtyn jandar.
Endi sendermen dostyq týraly shyǵarmany tyńdap kórelik.
Áńgimeleý
Dosty qalaı tabý týraly ertegi.
Ertede bir erke bala bolypty. Ata-anasy onyń aıtqanynyń bárin oryndaıdy eken. Erke balada bári jetkilikti bolypty, tek onyń birge oınaıtyn dosy bolmapty.
Bala aınalasyndaǵy balalarmen til tabysa almapty. Ol eshkimniń sózine qulaq túrmeı, óziniń aıtqanymen júredi eken. Biraq oǵan eshkim seniń bul isiń durys emes dep aıtpapty.
Bir kúni ol úıine renjip kelip:
«Barlyq balalar menen teris aınaldy. Eshkim menimen dos bolǵysy kelmeıdi. Meniń endi eshqashan dosym bolmaıtyn shyǵar»,- dep oılaıdy.
Bir ýaqytta:
- Endeshe, men seniń dosyń bolaıyn,- degen bireýdiń daýysy estiledi.
«Bul kim?- dep bala burylyp artyna qaraǵanda kereýettiń ústinde otyrǵan kishkentaı adamdy kóredi. Bala ań-tań bolyp oǵan qarap qalady.
Jańaǵy kip-kishkentaı bala qarapaıym adamǵa múlde " uqsamaıtyn edi. Ol sarǵysh tústi, móldir, biraq onyń tula boıy qaıyrymdylyqqa toly ekeni sezilip turatyn.
- Sen qaı elden keldiń?- dep bala odan suraıdy. Kishkentaı bala ózin Meıirim dep tanystyryp, óziniń basqa elden kelgeni týraly, ol jerde bári usha alatynyn jáne olar óte baqytty ekenin aıtty. Ol Jerdegi barlyq adamdarǵa kómekteskisi keletinin, biraq qazir onyń kúshi jetkiliksiz ekenin, ol tek bir balaǵa ǵana kómek bere alatynyn jetkizedi.
- Aıtshy, Meıirim, múmkin sen biletin shyǵarsyń, meniń nege dosym joq?
- Bári menen nege teris aınalady?
- Kómektesshi maǵan,- deıdi bala.
- Bul óte ońaı, aınalańdaǵylardy júregińmen tyńdap úırený kerek. Qasyńdaǵy adamdardy jaqsy kórip, olardyń aıtqandary saǵan qyzyqty bolmasa da sózine qulaq asý kerek. Sondyqtan óziń úshin ǵana emes, basqalar úshin de ómir súre bilýiń qajet.
Sóıtip, olar birden dostasyp ketedi. Olar keshterin birge ótkizip, qyzyqty áńgimeler aıtady. Meıirim ózi kip-kishkentaı bolsa da, kóp nárse biletin. Ol óziniń bilgenin balamen bólisip otyrady.
Erke bala Meıirimniń búl isine árqashan razy edi.
- Raqmet, saǵan Meıirim, seniń qasymda bolǵanyń qandaı jaqsy. Sen meniń naǵyz dosymsyń!
Osylaı ýaqyt óte beredi. Bir kúni bala úıine qýanyp keledi.
- Meıirim, búgin men úshin ómirimdegi eń qýanyshty kún. Men armanyma jettim. Aqyrynda men ózime dos taptym. Bul óte bir keremet. Qasyńda qashanda kómekke daıyn turatyn, syryń men muńyńdy tyńdaıtyn adamyń bolǵany qandaı jaqsy.
Bala óziniń ómirindegi baqytty kúni týraly toqtalmastan aıtyp jatty. Biraq ony eshkim tyńdaǵan joq. Ol Meıirim bilgen qupıany bilgen joq. Osy ýaqyt ishinde Meıirim
balany kóp jaqsy isterge, dos bolýǵa jáne ózine qalaı dos tabýdy úıretipti.
Bala qalaı ózine dos tapqan soń, Meıirim solaı óziniń ǵajaıyp, sıqyrly eline qaıtýy kerek edi. Meıirim óziniń isin bitirip, balaǵa dostyqtyń ne ekenin, dos bola bilýdi i úsinýge kómektesken soń óz eline oralypty.
Bala Meıirimniń joǵalǵanyn kórip, qapalanady. Biraq Meıirim balanyń máńgige júreginde qaldy. Bala endi qashanda basyna is túskende Meıirimmen aqyldasyp, júregin i tyńdaıtyn bolypty.
• Qalaı oılaısyńdar, bul balanyń nege dostary bolmady?
• Dos tabý úshin ne isteý kerek?
• Dostar qandaı bolýlary kerek?
Balalardyń jaýaptary tyńdalǵan soń pedagog olardyń jaýaptary negizinde qorytyndylaıdy.
Dostyq – adamdardyń arasyndaǵy syılasymdy qarym-qatynas. Dostaryńdy otbasy músheleri sıaqty jaqsy kórip, syılap, olarǵa árqashan kómek kórsetýleriń qajet. Jaqsy dostaryńdy maqtan tutýlaryńa bolady. Dostar árqashan bir-birine kómektesedi, bir-birimen janjaldaspaıdy, ótirik aıtpaıdy. Balalar, sender bir toptyń balalarysyńdar, sondyqtan bir-birlerińmen dossyńdar, tatýsyńdar.
Oıyn. «Meniń dosym».
Balalar sheńber boıymen turady. Pedagog dopty laqtyryp, kezek-kezek balalarǵa suraq qoıady. Pedagog oıyn arasynda qoıylatyn suraqtardy aldyn ala daıyndap qoıady.
Oıynǵa arnalǵan suraqtar:
• Seniń dosyń kim?
• Sen dosyńdy jaqsy kóresiń be?
• Dosyńa qalaı kómektesesiń?
• Dosyńdy qalaı syılaısyń?
• Dosyńdy saǵynasyń ba?
• Dosyńmen neni bólisesiń?
• Dosyń týraly qandaı jyly sóz aıtasyń?
• Dosyń saǵan ne úıretedi?
• Dostar bir-birine qalaı kómektesedi?
• Úlkender arasynda dosyń bar ma?
• Kishkentaı dostaryń bar ma, olarǵa neler jatady?
• Ózimizge dosty qalaı taba alamyz? -
• Dosyńa qandaı tilek aıtasyń?
Sergitý sáti
Óleń mazmunyna sáıkes qımyl-qozǵalystar jasalady. Dostar birge júremiz, (qol ustasyp, aınala júrý) Birge oınaımyz, kúlemiz. (bir-birine qarap, kúlý) Birge balyq aýlaımyz, (qoldaryn alǵa sozý) Mine, bizder qandaımyz! (qoldaryn joǵary sozý) Bólinbeıdi irgemiz, Árqashanda birgemiz.
Dáıeksóz
Pedagog «Dos – bárinen de qymbat» degen maqaldy búgingi sabaqtyń dáıeksózi retinde túsindiredi.
Dáptermen jumys
Dápterde tómendegideı tapsyrma berilgen:
Dosyńa syılaıtyn syılyǵyńnyń sýretin sal jáne sol
týraly áńgimelep ber.
Pedagog balalardan salǵan sýretteri týraly áńgimelesedi.
Olardyń bul syılyqtyń sýretin nelikten salǵanyn jáne ne
úshin osy syılyqty tańdaǵanyn aıtyp berýlerine jaǵdaı
týǵyzýy tıis.
Qorytyndylaý
- Balalar, búgin biz adamdar arasyndaǵy dostyq qalaı qalyptasatynyn bildik. Dostar qashanda bir-birine qol ushyn berip, qýanyshtary men renishterin birge bólisetinderin túsindik. «Dos» jáne «Dostyq» uǵymymen tanystyq. Adamdar úshin dostyqtyń qandaı qymbat ekenin bildik.
Júrekten júrekke
Balalar úntaspadan «Dos bolaıyq bárimiz» ánin tyńdap, qosylyp aıtady.
Mektepke deıingi mekemelerde balalar shattyq sheńberinde, júrekten júrekke ádistemelik tásilinde óleńderdi qaıtalap aıtýlaryna bolady. Sebebi, balalardyń psıhologıalyq erekshelikterine oraı ótken materıaldardy jańǵyrtyp, esterine túsirip otyrý kerek.
Maqal: Dos bárinen de qymbat.
Maqsaty: «Dostyq» qundylyǵy týraly túsinikterin odan ári jetildirý.
Mindetteri:
- dostar arasyndaǵy syılastyq, dostyq, súıispenshilik týraly túsinikterin keńeıtý;
- ózara syılastyq qarym-qatynastaryn damytý;
- bir-birimen tatý, dos bolýǵa tárbıeleý.
Shattyq sheńberi
Pedagog balalardyń sabaqta qyzyǵýshylyǵy men kóńil kóterý jáne olardyń dostaryna degen súıispenshilik sezimin damytý maqsatynda «Dos bolaıyq bárimiz» ánin tyńdaýdy usynady.
Dos bolaıyq bárimiz
Sózin jazǵan X. Talgarov Ánin jazǵan I. Núsipbaev
Árqashan dos, birgemiz,
Ajyramas irgemiz.
İlgeri júrińder,
Dostyq jyryn bilińder.
Tý ǵyp ustap birlikti,
Eńbekti súıińder.
Qaıyrmasy:
Dos bolaıyq bárimiz,
Jarasyp tur ánimiz.
Tynyshtyqty saqtaımyz,
Atsyn kúlip tańymyz.
Áńgimelesý
Pedagog balalarmen dostar, dostyq týraly áńgimelesedi. Áńgimelesý barysynda balalardyń túıgen oılaryn
«Dosty qalaı tabý týraly ertegisimen» jalǵastyrady. Ertegini tyńdap, taldaý kezinde pedagog dos adamdardyń bir-birine degen syılastyǵy, jarasymy, tatýlyǵy úshin neniń qajet ekenine nazar aýdartady.
«Balalar, biz ótken sabaqta ózimizdiń otbasy týraly, Otbasy músheleri arasyndaǵy súıispenshilik, syılastyń, qamqorlyq týraly sóılestik. Búgin janymyzǵa taǵy bir Jaqyn adamdar – dostarymyz jaıly áńgimelesemiz.
Dos adamdardyń bir-birine degen qarym-qatynasy jáne «Dostyq» uǵymymen tanysamyz».
• «Dos» jáne «dostyq» degen sózdi qalaı túsinýge bolady?
• Jaqsy dos dep kimdi aıta alamyz? Balalardyń jaýaptaryn, pedagog qorytyndylaıdy.
- Balalar, dostaryń týraly jaqsy, jyly sóz aıtqandaryń qandaı áserli. Dostar – bir-birine qashanda kómekke kelip, qolyndaǵysymen bólisetin, tatý, súıispenshilikteri mol, bir-birin syılaıtyn jandar.
Endi sendermen dostyq týraly shyǵarmany tyńdap kórelik.
Áńgimeleý
Dosty qalaı tabý týraly ertegi.
Ertede bir erke bala bolypty. Ata-anasy onyń aıtqanynyń bárin oryndaıdy eken. Erke balada bári jetkilikti bolypty, tek onyń birge oınaıtyn dosy bolmapty.
Bala aınalasyndaǵy balalarmen til tabysa almapty. Ol eshkimniń sózine qulaq túrmeı, óziniń aıtqanymen júredi eken. Biraq oǵan eshkim seniń bul isiń durys emes dep aıtpapty.
Bir kúni ol úıine renjip kelip:
«Barlyq balalar menen teris aınaldy. Eshkim menimen dos bolǵysy kelmeıdi. Meniń endi eshqashan dosym bolmaıtyn shyǵar»,- dep oılaıdy.
Bir ýaqytta:
- Endeshe, men seniń dosyń bolaıyn,- degen bireýdiń daýysy estiledi.
«Bul kim?- dep bala burylyp artyna qaraǵanda kereýettiń ústinde otyrǵan kishkentaı adamdy kóredi. Bala ań-tań bolyp oǵan qarap qalady.
Jańaǵy kip-kishkentaı bala qarapaıym adamǵa múlde " uqsamaıtyn edi. Ol sarǵysh tústi, móldir, biraq onyń tula boıy qaıyrymdylyqqa toly ekeni sezilip turatyn.
- Sen qaı elden keldiń?- dep bala odan suraıdy. Kishkentaı bala ózin Meıirim dep tanystyryp, óziniń basqa elden kelgeni týraly, ol jerde bári usha alatynyn jáne olar óte baqytty ekenin aıtty. Ol Jerdegi barlyq adamdarǵa kómekteskisi keletinin, biraq qazir onyń kúshi jetkiliksiz ekenin, ol tek bir balaǵa ǵana kómek bere alatynyn jetkizedi.
- Aıtshy, Meıirim, múmkin sen biletin shyǵarsyń, meniń nege dosym joq?
- Bári menen nege teris aınalady?
- Kómektesshi maǵan,- deıdi bala.
- Bul óte ońaı, aınalańdaǵylardy júregińmen tyńdap úırený kerek. Qasyńdaǵy adamdardy jaqsy kórip, olardyń aıtqandary saǵan qyzyqty bolmasa da sózine qulaq asý kerek. Sondyqtan óziń úshin ǵana emes, basqalar úshin de ómir súre bilýiń qajet.
Sóıtip, olar birden dostasyp ketedi. Olar keshterin birge ótkizip, qyzyqty áńgimeler aıtady. Meıirim ózi kip-kishkentaı bolsa da, kóp nárse biletin. Ol óziniń bilgenin balamen bólisip otyrady.
Erke bala Meıirimniń búl isine árqashan razy edi.
- Raqmet, saǵan Meıirim, seniń qasymda bolǵanyń qandaı jaqsy. Sen meniń naǵyz dosymsyń!
Osylaı ýaqyt óte beredi. Bir kúni bala úıine qýanyp keledi.
- Meıirim, búgin men úshin ómirimdegi eń qýanyshty kún. Men armanyma jettim. Aqyrynda men ózime dos taptym. Bul óte bir keremet. Qasyńda qashanda kómekke daıyn turatyn, syryń men muńyńdy tyńdaıtyn adamyń bolǵany qandaı jaqsy.
Bala óziniń ómirindegi baqytty kúni týraly toqtalmastan aıtyp jatty. Biraq ony eshkim tyńdaǵan joq. Ol Meıirim bilgen qupıany bilgen joq. Osy ýaqyt ishinde Meıirim
balany kóp jaqsy isterge, dos bolýǵa jáne ózine qalaı dos tabýdy úıretipti.
Bala qalaı ózine dos tapqan soń, Meıirim solaı óziniń ǵajaıyp, sıqyrly eline qaıtýy kerek edi. Meıirim óziniń isin bitirip, balaǵa dostyqtyń ne ekenin, dos bola bilýdi i úsinýge kómektesken soń óz eline oralypty.
Bala Meıirimniń joǵalǵanyn kórip, qapalanady. Biraq Meıirim balanyń máńgige júreginde qaldy. Bala endi qashanda basyna is túskende Meıirimmen aqyldasyp, júregin i tyńdaıtyn bolypty.
• Qalaı oılaısyńdar, bul balanyń nege dostary bolmady?
• Dos tabý úshin ne isteý kerek?
• Dostar qandaı bolýlary kerek?
Balalardyń jaýaptary tyńdalǵan soń pedagog olardyń jaýaptary negizinde qorytyndylaıdy.
Dostyq – adamdardyń arasyndaǵy syılasymdy qarym-qatynas. Dostaryńdy otbasy músheleri sıaqty jaqsy kórip, syılap, olarǵa árqashan kómek kórsetýleriń qajet. Jaqsy dostaryńdy maqtan tutýlaryńa bolady. Dostar árqashan bir-birine kómektesedi, bir-birimen janjaldaspaıdy, ótirik aıtpaıdy. Balalar, sender bir toptyń balalarysyńdar, sondyqtan bir-birlerińmen dossyńdar, tatýsyńdar.
Oıyn. «Meniń dosym».
Balalar sheńber boıymen turady. Pedagog dopty laqtyryp, kezek-kezek balalarǵa suraq qoıady. Pedagog oıyn arasynda qoıylatyn suraqtardy aldyn ala daıyndap qoıady.
Oıynǵa arnalǵan suraqtar:
• Seniń dosyń kim?
• Sen dosyńdy jaqsy kóresiń be?
• Dosyńa qalaı kómektesesiń?
• Dosyńdy qalaı syılaısyń?
• Dosyńdy saǵynasyń ba?
• Dosyńmen neni bólisesiń?
• Dosyń týraly qandaı jyly sóz aıtasyń?
• Dosyń saǵan ne úıretedi?
• Dostar bir-birine qalaı kómektesedi?
• Úlkender arasynda dosyń bar ma?
• Kishkentaı dostaryń bar ma, olarǵa neler jatady?
• Ózimizge dosty qalaı taba alamyz? -
• Dosyńa qandaı tilek aıtasyń?
Sergitý sáti
Óleń mazmunyna sáıkes qımyl-qozǵalystar jasalady. Dostar birge júremiz, (qol ustasyp, aınala júrý) Birge oınaımyz, kúlemiz. (bir-birine qarap, kúlý) Birge balyq aýlaımyz, (qoldaryn alǵa sozý) Mine, bizder qandaımyz! (qoldaryn joǵary sozý) Bólinbeıdi irgemiz, Árqashanda birgemiz.
Dáıeksóz
Pedagog «Dos – bárinen de qymbat» degen maqaldy búgingi sabaqtyń dáıeksózi retinde túsindiredi.
Dáptermen jumys
Dápterde tómendegideı tapsyrma berilgen:
Dosyńa syılaıtyn syılyǵyńnyń sýretin sal jáne sol
týraly áńgimelep ber.
Pedagog balalardan salǵan sýretteri týraly áńgimelesedi.
Olardyń bul syılyqtyń sýretin nelikten salǵanyn jáne ne
úshin osy syılyqty tańdaǵanyn aıtyp berýlerine jaǵdaı
týǵyzýy tıis.
Qorytyndylaý
- Balalar, búgin biz adamdar arasyndaǵy dostyq qalaı qalyptasatynyn bildik. Dostar qashanda bir-birine qol ushyn berip, qýanyshtary men renishterin birge bólisetinderin túsindik. «Dos» jáne «Dostyq» uǵymymen tanystyq. Adamdar úshin dostyqtyń qandaı qymbat ekenin bildik.
Júrekten júrekke
Balalar úntaspadan «Dos bolaıyq bárimiz» ánin tyńdap, qosylyp aıtady.
Mektepke deıingi mekemelerde balalar shattyq sheńberinde, júrekten júrekke ádistemelik tásilinde óleńderdi qaıtalap aıtýlaryna bolady. Sebebi, balalardyń psıhologıalyq erekshelikterine oraı ótken materıaldardy jańǵyrtyp, esterine túsirip otyrý kerek.
You Might Also Like
