InfoHub Logo

Dúnıe júzinde 300 jaqyn memleket bar. Bul memleketterdiń tili, dini, halyq sany, terıtorıasy ár túrli bolady. Evropa memleketiniń  terrıtorısy kishi, halyq sany kóp. Azıa memleketteriniń terıtorıasy úlken, halyq sany az. Dúnıe júzinde 7 mıllıarddan asqan adam ómir súredi. Adamnyń ómir jasynyń ortasha uzaqtyǵyna eldegi ekonomıkalyq kórsetkish, álýmettik turaqtylyq ekologıalyq jaǵdaı jáne  densaýlyq saqtaý júıesiniń qyzmeti tikeleı áser etedi. Bul kórsetkish tarıhı  kezeńderge úlken ózgeristerge ushyrap otyrǵan. Jer shary  halqy alǵashynda óte baıaý ósken. Muny adamnyń tabıǵat apattaryna táýeldiligimen, jıi bolǵan soǵystarmen jáne juqpaly aýrýlardyń keń taralýymen túsindirýge bolady. Óndiristiń jetilýi adamdardyń turmys jaǵdaıynyń jaqsarýy jáne medısınanyń alǵa basýy nátıjesinde  dúnıe júzi halqy jyldam qarqynmen óse bastady. Ásirese HH ǵasyrda halyq sanynyń aıryqsha jyldam artýy baıqaldy. Mysaly: 1930 jyly jer shary halqy 2 mıllıard adam bolsa, qázirgi ýaqytta 7 mıllıardqa jetti. Halyq sanynyń mundaı kúrt ósýi demografıalyq  jarylys dep atalady. Bul qubylysty adamnyń ómir, jasynyń uzarýy, sábıler óliminiń azaıýy jaǵdaıynda týý kórsetkishiniń ózgerissiz  qalýymen túsindirýge bolady. Degenmen 1980 jyldardyń ortasyna qaraı halyq sanynyń ósýi baıaýlaı  bastady. Bul týý kórsetkishiniń kúrt kemýimen baılanysty  boldy. Damyǵan elderdiń kópshiliginde halyq sanynyń ósýi turaqtanyp, keıbir elderde tabıǵı ósý múlde toqtady. Biraq basqa elderde halyq sanynyń ósýine sebebi, basqa elderden adamdardyń kóship  kelýi. Halyq sany boıynsha kóp memleketter: Qytaı halyq sany boıynsha birinshi orynda, halyq sany 1 mlrd 308 mıllıon adam.

Ekinshi orynda Úndistan, halyq sany 1 mıllıard 298 mıllıon adam. Úshinshi orynda AQSH, halyq sany 321 mıllıon adam. Jeke elderdegi  adamnyń ómir jasynyń ortasha uzaqtyǵy 25-30 jyl ómir súrse, HH ǵasyrdyń orta sheninde dúnıe júzi boıynsha bul kórsetkish 46 jasqa jetti. Qazaqstan Respýblıkasynda adamnyń ómir jasynyń ortasha uzaqtyǵy 67 jasqa teń: áıelderde-72, er adamdar úshin 61 jasty quraıdy. Dúnıe júzinde jańadan paıda bolǵan memleketter bar. Halyq sany ósýine áreket jasap jatqan memleketter bar. Olarǵa: Saýd Arabıa, Qazaqstan, Resseı, Ózbekistan taǵy basqalar. Saýd Arabıa eń damyǵan memleketterden biri, biraq halyq sanyn kóbeıtúge áreket qylyp jatyr.

OQO, Túrkistan qalasy
Sh.Nıazov atyndaǵy jalpy orta mektebiniń
10 "A" synyp oqýshysy: Haıdarhanov Temýrhan Galıbjanuly
Jetekshisi: Pahırdınov Alımjon Akımjanovıch

---