Dıdaktıkalyq oıyndar jınaǵy
Dıdaktıkalyq oıyndar jınaǵy
«Áýe taıaq»
Balalar eki topqa bólinedi. Ár topta 5 - ten 10 – ǵa deıin oıynshy. Bolady. Eki topqa eki taıaqsha (jumsaq) beriledi, jerge túzý syzyq syzylady. Oıynshynyń bireýi ortaǵa shyǵady da bir alaqanyna zat jasyryp, ekinshi qolynyń judyryǵyn birdeı jumady.
Ekinshi oıynshy zat jasyrylǵan qoldy tapsa, oıyndy bastaýshy sol bolady. Sóıtip qolyndaǵy taıaǵyn joǵary laqtyrady. Osy kezde qasyndaǵy taıaǵyn laqtyrady da, qasyndaǵy balanyń taıaǵyn qaǵyp túsirýi shart. Taıaqty qaǵyp túsirgen bala óz tobyna upaı ákeledi.
Qara qulaq
Oıynǵa 5 - 10 bala qatysady. Olar ońasha jerge toptalyp óz aralarynan bir balany qazyq etip belgileıdi. Qazyq turǵan jerinde qozǵalmaı turady. Basqalary ári ketedi. Sodan keıin oıynǵa qatysýshylar qazyqty alystan qorshap birte - birte jaqyndaı túsedi
Taıap kelip mynaý kim? – dep bir - birinen surasady. Bireýi oıbaı bul qaraqulaq qoı!- dep qasha jóneledi. Qalǵandary da – qaraqulaq, qara qulaq!- dep bytyraı qashady. Qaraqulaq bireýin ustaý úshin tura qýady. Ustalǵan bala qaraqulaq bolyp, oıyn ári qaraı jalǵasady.
Alaqan soqpaq
Oıynǵa qatysýshy balalar úıge nemese ońasha jerge jınalady da dóńgelene otyrady. Ortalarynan bastaýshy belgileıdi. Oǵan súlgi (oramal) beriledi. Bastaýshy sheńber ishin aınala júrip bireýge – Alaqandy tos!- deıdi. Ol tosqan kezde bastaýshy onyń alaqanyna súlgini tıgizip - Súlgi qaıda?- dep suraıdy. Sonda oıynshy «anada» - dep bir balanyń atyn ataıdy. AKty atalǵan oıynshy ornynan turyp alaqanyn tosady. Bastaýshy - súlgi qaıda?- dep atyn aıtady. Oıyn osy retpen jalǵasa beredi. Jaqsy óleń aıtyp án salǵandar upaı jınaıdy.
Atqaýma
Oıyndy 6 bala 3 - 3 - ten bólinip oınaıdy. Bir bala sol qolymen óziniń oń qolynyń bileziginen ustaıdy. Sodan keıingileri de solaı isteıdi de bir - birimen qoldaryn aıqastyrady. Úshinshi bala kózi tańyýly kúıde ekinshi balanyń aıqasqan qolyna otyrady.. Qoldasyp turǵan balalar:- Atqaýma, atqaýma – dep qaýmalaı kótergen boıy mólsherli jerge deıin jetedi. Birinshi bala aq sandyq, kók sandyq dese, kózi tańýly bala - kók sandyq, kók sandyq dep jaýap beredi. Qaýmalap kele jatqan balalar:
Baqa, baqa balpaq
basyń nege jalpaq?
Butyń nege taltaq
Kóziń nege tostaq
Buǵan kózi tańýly bala bylaı dep jaýap beredi.:-
Temir tersek kóp kıip
Basym sodan jalpaq
Teýip, teýip qashyrdy
Butym sodan tostaq!
Balalar qoldaryn jibergen kezde bala qulap tússe, aıyp tartady. Qulamaı tik tússe qalǵan teki bala kóterip júre beredi.
Saqına jasyrý
Oıyndy ótkizýshi jáne saqına jasyrýshy bala belgilenedi. Qalǵan oıynshylar jerge otyryp tizileriniń ústine alaqandaryn jaıady. Bastaýshy jumýly qolyn árbir oıynshyń alaqanyna salysymen, ol bala alaqanyn jaba qoıady. Bastaýshy bir balanyń alaqanyna saqına salysymen, oıynshylardyń bireýinen -«Saqına kimde»- dep suraıdy. Ol saqınanyń kimde ekenin bilse sol balamen ornyn aýystyrady. Al bilmese ol óz ónerin kórsetedi. Oıyn basqarýshy oıyndy osylaı jalǵastyra beredi.
Belbeý soq
Oıynshylar eki - ekiden juptasyp sheńber jasap turady. Bir belbeýdi alyp ekinshisin qýýǵa tıis.
Qashyp júrgen bala sheńberdegi juptasyp turǵan eki balanyń aldyna kelip turady. Artyq qalǵan úshinshi bala qasha jóneledi. oıynshy ony qýyp jetip belbeýmen soǵady da, ózi de bir juptyń aldyna tura qalady. Onyń ornyna kelesi oıynshy shyǵyp, oıyndy jalǵastyra beredi. Belbeý eń sońynda kimde qalsa sol oıynshy jeńiliske ushyraıdy da óz ónerin kórsetedi.
Arqan túıý.
Balalar sheńber jasap turady. Qolynda arqany bar júrgizýshi top arasynan shyǵady da:- oıyn bastaıdy – dep daýystaıdy. Sonan soń arqannyń túıilmegen basyn ustan sheńber boıymen aınalady, arqandy balalardyń aıaqtarynyń astynan jiberedi. balalar arqan ústimen sekirip turady. Kimde - kimniń aıaǵyna arqan ilinip, sekire almaı qalsa ol bala oıyndy toqtatyp óner kórsetedi, taqpaq, óleń aıtady nemese bılep beredi. Oıyn osylaı jalǵasa beredi.
Dıdaktıkalyq oıyndar jınaǵy. júkteý
«Áýe taıaq»
Balalar eki topqa bólinedi. Ár topta 5 - ten 10 – ǵa deıin oıynshy. Bolady. Eki topqa eki taıaqsha (jumsaq) beriledi, jerge túzý syzyq syzylady. Oıynshynyń bireýi ortaǵa shyǵady da bir alaqanyna zat jasyryp, ekinshi qolynyń judyryǵyn birdeı jumady.
Ekinshi oıynshy zat jasyrylǵan qoldy tapsa, oıyndy bastaýshy sol bolady. Sóıtip qolyndaǵy taıaǵyn joǵary laqtyrady. Osy kezde qasyndaǵy taıaǵyn laqtyrady da, qasyndaǵy balanyń taıaǵyn qaǵyp túsirýi shart. Taıaqty qaǵyp túsirgen bala óz tobyna upaı ákeledi.
Qara qulaq
Oıynǵa 5 - 10 bala qatysady. Olar ońasha jerge toptalyp óz aralarynan bir balany qazyq etip belgileıdi. Qazyq turǵan jerinde qozǵalmaı turady. Basqalary ári ketedi. Sodan keıin oıynǵa qatysýshylar qazyqty alystan qorshap birte - birte jaqyndaı túsedi
Taıap kelip mynaý kim? – dep bir - birinen surasady. Bireýi oıbaı bul qaraqulaq qoı!- dep qasha jóneledi. Qalǵandary da – qaraqulaq, qara qulaq!- dep bytyraı qashady. Qaraqulaq bireýin ustaý úshin tura qýady. Ustalǵan bala qaraqulaq bolyp, oıyn ári qaraı jalǵasady.
Alaqan soqpaq
Oıynǵa qatysýshy balalar úıge nemese ońasha jerge jınalady da dóńgelene otyrady. Ortalarynan bastaýshy belgileıdi. Oǵan súlgi (oramal) beriledi. Bastaýshy sheńber ishin aınala júrip bireýge – Alaqandy tos!- deıdi. Ol tosqan kezde bastaýshy onyń alaqanyna súlgini tıgizip - Súlgi qaıda?- dep suraıdy. Sonda oıynshy «anada» - dep bir balanyń atyn ataıdy. AKty atalǵan oıynshy ornynan turyp alaqanyn tosady. Bastaýshy - súlgi qaıda?- dep atyn aıtady. Oıyn osy retpen jalǵasa beredi. Jaqsy óleń aıtyp án salǵandar upaı jınaıdy.
Atqaýma
Oıyndy 6 bala 3 - 3 - ten bólinip oınaıdy. Bir bala sol qolymen óziniń oń qolynyń bileziginen ustaıdy. Sodan keıingileri de solaı isteıdi de bir - birimen qoldaryn aıqastyrady. Úshinshi bala kózi tańyýly kúıde ekinshi balanyń aıqasqan qolyna otyrady.. Qoldasyp turǵan balalar:- Atqaýma, atqaýma – dep qaýmalaı kótergen boıy mólsherli jerge deıin jetedi. Birinshi bala aq sandyq, kók sandyq dese, kózi tańýly bala - kók sandyq, kók sandyq dep jaýap beredi. Qaýmalap kele jatqan balalar:
Baqa, baqa balpaq
basyń nege jalpaq?
Butyń nege taltaq
Kóziń nege tostaq
Buǵan kózi tańýly bala bylaı dep jaýap beredi.:-
Temir tersek kóp kıip
Basym sodan jalpaq
Teýip, teýip qashyrdy
Butym sodan tostaq!
Balalar qoldaryn jibergen kezde bala qulap tússe, aıyp tartady. Qulamaı tik tússe qalǵan teki bala kóterip júre beredi.
Saqına jasyrý
Oıyndy ótkizýshi jáne saqına jasyrýshy bala belgilenedi. Qalǵan oıynshylar jerge otyryp tizileriniń ústine alaqandaryn jaıady. Bastaýshy jumýly qolyn árbir oıynshyń alaqanyna salysymen, ol bala alaqanyn jaba qoıady. Bastaýshy bir balanyń alaqanyna saqına salysymen, oıynshylardyń bireýinen -«Saqına kimde»- dep suraıdy. Ol saqınanyń kimde ekenin bilse sol balamen ornyn aýystyrady. Al bilmese ol óz ónerin kórsetedi. Oıyn basqarýshy oıyndy osylaı jalǵastyra beredi.
Belbeý soq
Oıynshylar eki - ekiden juptasyp sheńber jasap turady. Bir belbeýdi alyp ekinshisin qýýǵa tıis.
Qashyp júrgen bala sheńberdegi juptasyp turǵan eki balanyń aldyna kelip turady. Artyq qalǵan úshinshi bala qasha jóneledi. oıynshy ony qýyp jetip belbeýmen soǵady da, ózi de bir juptyń aldyna tura qalady. Onyń ornyna kelesi oıynshy shyǵyp, oıyndy jalǵastyra beredi. Belbeý eń sońynda kimde qalsa sol oıynshy jeńiliske ushyraıdy da óz ónerin kórsetedi.
Arqan túıý.
Balalar sheńber jasap turady. Qolynda arqany bar júrgizýshi top arasynan shyǵady da:- oıyn bastaıdy – dep daýystaıdy. Sonan soń arqannyń túıilmegen basyn ustan sheńber boıymen aınalady, arqandy balalardyń aıaqtarynyń astynan jiberedi. balalar arqan ústimen sekirip turady. Kimde - kimniń aıaǵyna arqan ilinip, sekire almaı qalsa ol bala oıyndy toqtatyp óner kórsetedi, taqpaq, óleń aıtady nemese bılep beredi. Oıyn osylaı jalǵasa beredi.
Dıdaktıkalyq oıyndar jınaǵy. júkteý
You Might Also Like
