Dıktanttar jınaǵy (Baqylaý dıktanty qazaq tili 5 synyp)
Baqylaý dıktanty
Toǵaıda
Dáýlet kókesi ekeýi aýyl syrtyndaǵy toǵaıdy aralap kele jatty. Buryn - sońdy úıden alysqa shyǵyp kórmegen kishkentaı Dáýletke aınaladaǵy qubylystyń bári jumbaq edi. Toǵaıda neshe túrli aǵashtar ósken. Biri jýan, biri alasa. Bireýiniń syrtqy qabyǵy qalyń, kedir - budyr, ana bireýiniń qabyǵy juqa, jyp - jyltyr. Ár aǵashtyń butaqtary da ár túrli eken. Kúzgi japyraqtar beıne bir tósep tastaǵan tekemet sıaqty, uıysyp jatyr. Jup - jumsaq.
Sary qanat shymshyq, shóje torǵaı, qaratorǵaılar butaqtan - butaqqa sekirip, endi bireýleri alańqaı jerdegi butalardy panalaıdy. Qara qarǵalar aǵashtyń basynda otyr.
Dáýlet suraqty jaýdyrta jóneldi:
- Qarǵalar uıasyn qaıda salady?
- Aǵashtyń sonaý bıik basyna salady, balam, - dedi ákesi.
(B. Álserov, 98 sóz)
Sámbi tal
Sámbi taldy injý tal dese de bolady. Bir túrli muńaıyp sizben syrlasqysy keletindeı. Muńyn shaqqysy keletindeı. Sámbi taldyń tuqymy osynda qalady. Ol saz jerge bitedi. Kóp jýandamaıdy. Ári ketse bilektiń jýandyǵyndaı bolady. Bir tamyrdan toptanyp, shoqtanyp altaý - jeteý, odan da kóp shybyq taraıdy. Jan - jaǵyna kóp butaq jaımaıdy. Syptaı bolyp túzý ósedi. Ózi solqyldaq ta ıilgish keledi. Kıiz úıdiń súıegi osy sámbi taldan jasalady.
Apyr - aı, tabıǵat ana sheber - aq qoı! Tórt túlik maldyń qamymen kóship - qonyp júrgen qazaqqa kıiz úıdiń súıegine arnap dap - daıyn sámbi taldy ósirýin qarashy! Kerege, ýyq, shańyraq degenderge taptyrmaıdy.
(O. Ábildaev, 98 sóz)
Kishipeıildilik
Kók qarshyǵa kózin shańyraqtan aspan álemine qumarta qarap, bir ret dúr silkinip qoıady. Buryn mundaı qusty kórmegen mysyq odan kóz almaı, tańdanyp ári qorqyp qaraıdy. Mysyqtyń baǵanadan beri kózi túspegen bir nárse shyǵa keldi. Ol bıik tósektiń bas jaǵynan túrgelgen tarǵyl arlan edi. Eki qulaǵynyń salbyraǵan shashaǵy tógilip tur. Kúmis qarǵaly taıdaı tazy turyp alyp, aldyńǵy eki aıaǵyn kósilip, tósin jerge tıe kerildi. Moıynyndaǵy kúmis qarǵynyń saqınalary syldyr qaǵyp, tazy esikke qaraı bet aldy. Mysyq záresi ushyp, Shoqannyń artyna qaraı yǵystaı berdi.
- Qoryqpa, tımeıdi, - dep, Shoqan Mysyqty óziniń qataryna qaraı yǵystyrdy. – Apataı, myna Mysyqqa baýyrsaq berińizshi, - dep, Shoqan sheshesine ótinishti erke tilek aıtty.
(S. Begalın, 102 sóz)
Shıe tergende
Ámına áje nemereleri Janat pen Qanatty ertip, shıe terýge ormanǵa keldi. Kóp uzamaı qalyń shıege kezikti.
Janat tergen shıesin qolyndaǵy ydysyna saldy. Qanat ózi jınaǵan shıesin toıǵanynsha jep, sodan soń oınap ketti.
Taza aýada ári jaqsy dem alyp, ári shıege toıyp, olar úılerine kóńildi oraldy.
Janat ádeıi tergenin aıtyp qolyndaǵy shıesin atasyna ákelip berdi. Atasyn shıeniń bireýin alyp, dámin kórdi. Janatqa qatty rıza bolyp, onyń ózin de shıe jeýge shaqyrdy. Janat ormanda toıǵanynsha jegenin aıtty, degenmen, atasynyń kóńilin jyqpaı, aýzyna bir - eki shıe saldy.
- Qanatjan, sen nege otyrmaısyń? Janattyń shıesin je, - dedi atasy bosaǵa jaqta turyp qalǵan Qanatty kórip.
Qatty uıalǵan Qanat kózi jasaýrap, syrtqa ata jóneldi.
(M. Tórejanov, 110 sóz)
Qyz ben darıa
Jel ári arǵy betten edi. Tolqyndar jaǵaǵa burynǵysha shylp - shylp soǵyp jatty. Qyz burqyrap aqqan darıanyń jeldi kúngi kúıin tyńdady. Ol darıa jaǵasynda talaı ret bolǵan. Biraq, dál qazirgideı zer salyp tyńdamapty.
Darıa buǵan belgisiz únmen til qatyp jatqandaı. Onyń, ne dep jatqanyn da túsindi. Kóńiline jaqyn beımaza únmen darıanyń ózin saǵynǵanyn, óziniń darıany saǵynǵanyn sezdi.
Arǵy betten soqqan jıde gúliniń ıisi keldi. Ózin rahat sezimge bólegen jupar aýany Saryqyz qumarta jutyp, meıiri qanǵansha ıiskedi. “Endigi bir kelgende Balabekti erte kelermin”, - dep oılady ishinen.
Qyz tátti qıal qushaǵynda jatyp, kenet ákesin oılady. Ákesi esine túsken sátte qolyndaǵy jyrtylǵan sýretke qarady.
(T. Nurmaǵambetov, 100 sóz).
Dıktanttar jınaǵy (Baqylaý dıktanty qazaq tili 5 synyp). júkteý
Toǵaıda
Dáýlet kókesi ekeýi aýyl syrtyndaǵy toǵaıdy aralap kele jatty. Buryn - sońdy úıden alysqa shyǵyp kórmegen kishkentaı Dáýletke aınaladaǵy qubylystyń bári jumbaq edi. Toǵaıda neshe túrli aǵashtar ósken. Biri jýan, biri alasa. Bireýiniń syrtqy qabyǵy qalyń, kedir - budyr, ana bireýiniń qabyǵy juqa, jyp - jyltyr. Ár aǵashtyń butaqtary da ár túrli eken. Kúzgi japyraqtar beıne bir tósep tastaǵan tekemet sıaqty, uıysyp jatyr. Jup - jumsaq.
Sary qanat shymshyq, shóje torǵaı, qaratorǵaılar butaqtan - butaqqa sekirip, endi bireýleri alańqaı jerdegi butalardy panalaıdy. Qara qarǵalar aǵashtyń basynda otyr.
Dáýlet suraqty jaýdyrta jóneldi:
- Qarǵalar uıasyn qaıda salady?
- Aǵashtyń sonaý bıik basyna salady, balam, - dedi ákesi.
(B. Álserov, 98 sóz)
Sámbi tal
Sámbi taldy injý tal dese de bolady. Bir túrli muńaıyp sizben syrlasqysy keletindeı. Muńyn shaqqysy keletindeı. Sámbi taldyń tuqymy osynda qalady. Ol saz jerge bitedi. Kóp jýandamaıdy. Ári ketse bilektiń jýandyǵyndaı bolady. Bir tamyrdan toptanyp, shoqtanyp altaý - jeteý, odan da kóp shybyq taraıdy. Jan - jaǵyna kóp butaq jaımaıdy. Syptaı bolyp túzý ósedi. Ózi solqyldaq ta ıilgish keledi. Kıiz úıdiń súıegi osy sámbi taldan jasalady.
Apyr - aı, tabıǵat ana sheber - aq qoı! Tórt túlik maldyń qamymen kóship - qonyp júrgen qazaqqa kıiz úıdiń súıegine arnap dap - daıyn sámbi taldy ósirýin qarashy! Kerege, ýyq, shańyraq degenderge taptyrmaıdy.
(O. Ábildaev, 98 sóz)
Kishipeıildilik
Kók qarshyǵa kózin shańyraqtan aspan álemine qumarta qarap, bir ret dúr silkinip qoıady. Buryn mundaı qusty kórmegen mysyq odan kóz almaı, tańdanyp ári qorqyp qaraıdy. Mysyqtyń baǵanadan beri kózi túspegen bir nárse shyǵa keldi. Ol bıik tósektiń bas jaǵynan túrgelgen tarǵyl arlan edi. Eki qulaǵynyń salbyraǵan shashaǵy tógilip tur. Kúmis qarǵaly taıdaı tazy turyp alyp, aldyńǵy eki aıaǵyn kósilip, tósin jerge tıe kerildi. Moıynyndaǵy kúmis qarǵynyń saqınalary syldyr qaǵyp, tazy esikke qaraı bet aldy. Mysyq záresi ushyp, Shoqannyń artyna qaraı yǵystaı berdi.
- Qoryqpa, tımeıdi, - dep, Shoqan Mysyqty óziniń qataryna qaraı yǵystyrdy. – Apataı, myna Mysyqqa baýyrsaq berińizshi, - dep, Shoqan sheshesine ótinishti erke tilek aıtty.
(S. Begalın, 102 sóz)
Shıe tergende
Ámına áje nemereleri Janat pen Qanatty ertip, shıe terýge ormanǵa keldi. Kóp uzamaı qalyń shıege kezikti.
Janat tergen shıesin qolyndaǵy ydysyna saldy. Qanat ózi jınaǵan shıesin toıǵanynsha jep, sodan soń oınap ketti.
Taza aýada ári jaqsy dem alyp, ári shıege toıyp, olar úılerine kóńildi oraldy.
Janat ádeıi tergenin aıtyp qolyndaǵy shıesin atasyna ákelip berdi. Atasyn shıeniń bireýin alyp, dámin kórdi. Janatqa qatty rıza bolyp, onyń ózin de shıe jeýge shaqyrdy. Janat ormanda toıǵanynsha jegenin aıtty, degenmen, atasynyń kóńilin jyqpaı, aýzyna bir - eki shıe saldy.
- Qanatjan, sen nege otyrmaısyń? Janattyń shıesin je, - dedi atasy bosaǵa jaqta turyp qalǵan Qanatty kórip.
Qatty uıalǵan Qanat kózi jasaýrap, syrtqa ata jóneldi.
(M. Tórejanov, 110 sóz)
Qyz ben darıa
Jel ári arǵy betten edi. Tolqyndar jaǵaǵa burynǵysha shylp - shylp soǵyp jatty. Qyz burqyrap aqqan darıanyń jeldi kúngi kúıin tyńdady. Ol darıa jaǵasynda talaı ret bolǵan. Biraq, dál qazirgideı zer salyp tyńdamapty.
Darıa buǵan belgisiz únmen til qatyp jatqandaı. Onyń, ne dep jatqanyn da túsindi. Kóńiline jaqyn beımaza únmen darıanyń ózin saǵynǵanyn, óziniń darıany saǵynǵanyn sezdi.
Arǵy betten soqqan jıde gúliniń ıisi keldi. Ózin rahat sezimge bólegen jupar aýany Saryqyz qumarta jutyp, meıiri qanǵansha ıiskedi. “Endigi bir kelgende Balabekti erte kelermin”, - dep oılady ishinen.
Qyz tátti qıal qushaǵynda jatyp, kenet ákesin oılady. Ákesi esine túsken sátte qolyndaǵy jyrtylǵan sýretke qarady.
(T. Nurmaǵambetov, 100 sóz).
Dıktanttar jınaǵy (Baqylaý dıktanty qazaq tili 5 synyp). júkteý
You Might Also Like
