InfoHub Logo

Ejelgi dáýir ádebıeti degenimiz - bul adamzat tarıhynyń eń erte kezeńderinde jazylǵan ádebı shyǵarmalardy qamtıtyn termın. Bul kezeń b.z.d. birinshi myńjyldyqtan bastap, kóbinese Rım men Grekıa ımperıalarynyń kúıreýine deıingi ýaqytty qamtıdy. Ejelgi dáýir ádebıeti álemdik mádenıettiń jáne ádebıettiń damýynda mańyzdy ról atqarady jáne onyń kóptegen elementteri keıingi ádebı dástúrlerge yqpal etti.

Ejelgi ádebıettiń erekshelikteri:

1. Jazý Júıesiniń Damýy: Ejelgi dáýirde jazý júıeleriniń paıda bolýy ádebıettiń ósýine yqpal etti. Mysaly, shýmerlerdiń klınopıs jazýy, Ejelgi Egıpettegi ıeroglıfter, jáne Ejelgi Grekıanyń alfavıti.

2. Epıkalyq Poezıa: Epıkalyq poezıa ejelgi ádebıettiń eń tanymal janry boldy. Gomerdiń "Ilıadasy" men "Odısseıasy", "Mahabharata" jáne "Ramaıana" (Úndistan), "Gılgamesh" eposy (Shýmer) - bulardyń barlyǵy kóne dáýirdiń ádebı murasynyń ajyramas bóligi.

3. Fılosofıalyq jáne Dinı Mátinder: Ejelgi dáýirdegi fılosofıalyq jáne dinı mátinder, mysaly, Konfýsııdiń jazbalary, Býddanyń sútralary, Ejelgi Egıpettiń "Óliler kitaby" sıaqty mátinder, ádebıet pen oılaýdyń damýyna úles qosty.

4. Drama jáne Teatr: Ejelgi Grekıa dramasy (Eshıl, Sofokl, Evrıpıd) jáne Rım dramatýrgıasy (Seneka, Plavt) óz zamanynyń mańyzdy ádebı formalary boldy.

5. Ádebıettiń Áleýmettik jáne Mádenı Mańyzy: Ejelgi ádebıet áleýmettik, dinı jáne fılosofıalyq ıdeıalardy taratý quraly retinde qyzmet etti. Ol kezeńdegi ómir salty, qundylyqtar jáne nanym-senimder týraly mańyzdy aqparat beredi.

Ejelgi ádebıettiń bul úlgileri keıingi urpaqtarǵa óz zamanynyń mádenı jáne áleýmettik kórinisin kórsetedi jáne olardyń shyǵarmalary búgingi kúnge deıin qundylyǵyn joǵaltpaıdy.