Elektrondyq oqýlyqtardy sabaqtarda paıdalanýdyń tıimdiligi
Beıneý aýdany, «Beıneý keshki mektebiniń
ınformatıka pániniń muǵalimi
Anebaeva Irına Orpabekovna
Elektrondyq oqýlyqtardy sabaqtarda paıdalanýdyń tıimdiligi
Qazaqstan Respýblıkasynyń úzdiksiz bilim berý júıesi saıasatynyń basty maqsattarynyń biri jan jaqty, joǵary bilimdi, shyǵarmashylyq qabiletti jeke tulǵany tárbıeleý.«Bilim týraly» zańda bilim berý júıesiniń basty mindeti «Ulttyq jáne jalpy adamzattyq qundylyqtar, ǵylym men tájirıbe jetistikteri negizinde jeke adamdy qalyptastyrýǵa, damytýǵa jáne kásibı shyńdaýǵa baǵyttalǵan bilim alý úshin jaǵdaılar jasaý» delingen. Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik jalpyǵa mindetti bilim berý standartynda oqý bitirýshi túlekterdiń bilimine qoıylatyn talaptardyń ishinde bylaı delingen:
- óz eńbegin ǵylymı negizde uıymdastyra bilý, kásiptik qyzmet salasynda qajet aqparatty jınaý, saqtaý men suryptaýdyń kompúterlik ádisterin meńgerý;
- óziniń kásiptik qyzmetiniń túri men sıpatynyń ózgerýine pánaralyq jobalarymen jumys isteýge ádistik jáne psıhologıalyq jaǵynan daıyn bolý.
Qazirgi kezeńderde negizgi máselelerdiń biri – oqytý prosesin de bilim, tárbıe berýdiń pármendiligin, bilimniń tárbıelik, tárbıeniń bilimdik mánin joǵary dárejege jetkizý bolyp tabylady. Bilim berýdiń kez kelgen salasynda «Elektrondyq oqýlyqtardy» paıdalaný oqýshylardyń tanymdyq belsendilikterin arttyryp qana qoımaı, logıkalyq oılaý júıesin qalyptastyrýǵa shyǵarmashylyqpen eńbek etýine jaǵdaı jasaıdy. Áli de bilim berý salasynda tek muǵalimniń aıtqandaryn nemese oqýlyqty paıdalaný qazirgi zaman talabyn qanaǵattandyrmaıdy. Sondyqtan qazirgi aqparattandyrý qoǵamynda elektrondyq oqýlyqtardy paıdalanbaı alǵa jyljý múmkin emes.
Oqýshy ózin qorshaǵan ortany barlyq sezim músheleri arqyly tanyp, biledi, alaıda olardyń qabyldaýy ártúrli. Aqparattardy qabyldaýdyń negizgi arnalary: estý, kórý jáne sezý bolyp tabylady. Ózin qorshaǵan ortadan qabyldaıtyn málimetterdiń 90 paıyzyn kórý júıesi arqyly, 9 paıyzyn estý júıesi arqyly, tek 1 paıyzyn sezim músheleriniń kómegimen qabyldaıdy. Kórý júıesi – este saqtaýdyń túrleri ishinde jetik, úzdik damyǵany. Pedagog – psıhologtardyń zertteýleri boıynsha beriletin bilim oqýshynyń ishki muqtajdyǵymen sáıkes kelmese, onda oqý prosesinde qıyndyq týyndaıdy. Tájirıbe turǵysynan ınformatıka pánin alatyn bolsaq, kompútermen jumys isteý kezinde jańa uǵymdarmen tanys bolmaýynan jáne tehnıka quralyn birinshi ret paıdalanyp otyrǵandyqtan, onyń múmkinshiligi men qajettiligin bilmeýi saldarynan oqýshylardyń ózderine degen senimsizdigi týady. Qazirgi kezde mektepte jas urpaq tárbıesi, onyń jeke tulǵasynyń jańasha qalyptasýy, áleýmettik dúnıege kózqarasy, jalpy bolmysy, eń aldymen muǵalimge baılanysty.
Qazirgi zaman muǵaliminen óz pániniń tereń bilgiri bolýymen qatar, tarıhı tanymdyq, pedagogıkalyq – psıhologıalyq, saıası ekonomıkalyq, bilimdilik jáne aqparattyq saýattylyq t alap etilýde. Ol zaman talabyna saı bilim berýde jańalyqqa jany qumar, shyǵarmashylyqpen jumys istep, oqý - tárbıe isine enip, oqytýdyń jańa tehnologıasyn sheber meńgergen jan bolǵanda ǵana, biligi men bilimi joǵary jetekshi tulǵa retinde ulaǵatty sanalady. Oqýshy biliminiń sapaly bolýy bir jaǵynan muǵalimniń sabaq berý sheberligi men jańa tehnologıany tıimdi paıdalana bilýine baılanysty bolsa, ekinshi jaǵynan mekteptiń tehnıkalyq materıaldyq bazasynyń jabdyqtalýy da áser etedi. Oqýshynyń mektepte alǵan bilimdi tek ıgerip qana qoıýy jetkiliksiz, ony jetik meńgerý arqyly bolashaq ómirinde óz qajettiligine jarata bilýi kerek. Sońǵy kezderi mektebimiz sabaqqa qajetti elektrondyq oqýlyqtarmen, ınteraktıvti taqtamen jáne mýltımedıalyq kabınettermen jabdyqtaldy. Búgingi kúnniń basty ereksheligi oqý prosesinde jetildirý jolynda eń ozyq ádistemeler izdestirilip, oqý oryndary ártúrli oqý baǵdarlamamen jumys isteýde. Solardyń ishinde oqýshy úshin elektrondyq oqýlyqty paıdalaný arqyly:
- oqý materıaldary týraly oqýshylarǵa dál jáne tolyq aqparat berý arqyly oqytý sapasyn arttyrady. Oqytýdyń kórnektiligin arttyryp, oqý materıalyn sanaly ıgerýge jetkizedi;
- abstraktyly oqý materıaldaryn naqtylyqqa jetkizip, oqytýdyń tıimdiligin jetildiredi;
- oqý materıalynyń mańyzyn arttyryp, ýaqyttan utyp, este saqtaý qabiletterin jetildirýge qol jetkizedi.
Este saqtaýdyń áser alý, qaıtalaý asosıasıa arqyly oqý materıaldaryn tereń ıgerýge jetkizedi;
- muǵalim men oqýshy eńbekterin jeńildetip, pikir alysyp, baılanystaryn arttyrady.
Qazirgi tańda daıyndalǵan elektrondyq oqýlyqtarda mynadaı jaǵdaılardy eskerý kerek:
Belgili bir pánge baılanysty daıyndalǵan elektrondyq oqýlyqtyń sol pánniń tıptik baǵdarlamasyna sáıkes bolýyn, taqyrypqa qatysty naqty ári qysqa berilýin eskerý kerek;
- elektrondyq oqýlyqtar oqytylatyn taraýlar men taqyryptarǵa qatysty dáris konspektisin qamtıtyn negizgi materıaldar;
- zerthanalyq jáne tájirıbelik tapsyrmalardy oryndaýǵa arnalǵan qosymsha materıaldar;
- materıalǵa qatysty anyqtama, bıblıografıadan turatyn kómekshi materıaldar;
- aralyq jáne qorytyndy baqylaý suraqtarynan turatyn test;
- materıaldy daıyndaýda paıdalanylǵan ádebıetter tizimderi qamtylýy.
Informatıkadan oqýshy úshin elektrondyq oqýlyqty qoldaný tıimdi.
Elektrondyq oqýlyqty qoldana otyryp oqýshylar tómendegideı jumys jasaýǵa múmkinshiligi bolady:
- Ótiletin materıaldardy durys ári jeńil túrde túsinýge;
- Oqýshynyń ózdigimen daıyndalyp, jumystyń barlyq kezeńderinde ózin — ózi tekserýge;
- Jumysty tıanaqty túrde oryndap, muǵalimge faıl túrinde tapsyrýǵa;
- Túsinbegen taqyryptardy sheksiz qaıtalaýǵa;
- Oqýlyqty sabaqtarda qoldanyp, oqýshynyń óz deńgeıinde tapsyrmalardy tańdaýǵa;
- Qajetti materıaldardy jyldam izdep tabýǵa múmkindik týǵyzady.
Aqparattyq tehnologıalardyń múmkindikteri paıdalanyp jasalynǵan elektrondyq baspa oqýlyǵyn paıdalaný arqyly muǵalimder men oqýshylardyń ózdiginen jumys jasaı alady. Ásirese atalǵan elektrondyq oqýlyqty paıdalaný oqýshylardyń sabaqqa degen yntasyn joǵarylatyp, ózdiginen muǵalimniń nusqaýynsyz taqyryptardy ıgerýine jáne zerthanalyq jumystarǵa aldyn ala daıyndalýlaryna múmkindik týǵyzady. Elektrondyq oqýlyqty qoldaný barysynda grafıkalyq bezendirýler jáne suhbat terezesi túrinde paıdalanýshy ınterfeısi oqýshylardy bul kitap paıdalanýǵa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrady.
Elektrondyq oqýlyqty qoldaný salasy óte keń: elektrondyq – oqytý júıesi qashyqtan oqytý úshin, ózdigimen izdenis barysynda, jalpy bilimge degen talpynys bar oqýshylarǵa óte tıimdi. Qazirgi zaman talabyna saı múmkindigin kóp derbes kompúterlerdi óńdeı otyryp, taraý boıynsha oqýshylardyń daǵdylardy qalyptastyrý, bilim baqylaý jumystaryn baǵalaýǵa múmkindik beredi. Osy arqyly kompúterlik tehnologıanyń damýynyń tereńdetilýi bilim sapasyn joǵarylata otyryp, muǵalimniń jumysyn jeńildete túsedi. Men óz sabaǵymda elektrondyq oqýlyqtardy paıdalanyp ótemin. Bunyń tıimdi jaǵy kóp: sabaqqa qajetti materıaldar, kesteler men syzbalar, anımasıalyq kórinister, oqýshylardy mashyqtandyrý (praktıkalyq jáne tájirıbelik) fılmderi, anyqtama sózdik, oqýshy bilimin bekitetin dıdaktıkalyq materıaldar bar. Ár taraýdaǵy test suraqtary, ár tapsyrmanyń ózindik jumystary(esepter, dıktant) oqýshy bilimin baqylaýda jáne oqýshynyń óz betinshe izdenisin týǵyzýda kómegi zor.
Elektrondyq oqýlyqty paıdalaný arqyly:
- sabaqta tehnıkalyq quraldardy, dıdaktıkalyq materıaldardy qoldaný tıimdiligi;
- muǵalimniń aqparattyq – komýnıkasıalyq tehnologıany meńgerýi;
- oqýshynyń pánge qyzyǵýshylyǵy;
- alynǵan bilim, daǵdy deńgeıi;
- bilimniń tereńdigi;
- tekserý túrleri, baǵalaý;
- praktıkalyq daǵdylardy ıgerý múmkindigi artady.
Qoryta kelgende elektrondyq oqýlyqty qoldaný barysynda oqýshylardyń sabaqqa degen qyzyǵýshylyǵy baıqalady. Muǵalimder de ózderine qajetti ádistemelik, dıdaktıkalyq kómekshi quraldardy molynan ala alady. Zaman talabyna saı jas urpaqqa sapaly bilim berýde elektrondyq oqýlyqtardy sabaqqa paıdalaný – oqytýdyń jańa tehnologıasynyń bir túri retinde qarastyrýǵa bolady. Sonymen qatar elektrondyq materıaldardy sabaqta paıdalaný kezinde oqýshylar buryn alǵan bilimderin keńeıtip, óz betimen praktıkalyq tapsyrmalar oryndaıdy. Árbir oqýshy tańdalǵan taqyryp boıynsha qajetti materıaldar men tanysyp, kesteler jáne syzbalar men jumys jasaýǵa daǵdylanady. Elektrondyq oqýlyq arqyly túrli sýretter, beınekórinister, dybys pen mýzyka tyńdatyp kórsetýge bolady. Bul, árıne muǵalimniń taqtaǵa bormen jazyp túsindirgeninen áldeqaıda tıimdi, ári túsinikti. Meńgerilýi qıyn taqyryptardy kompúterdiń kómegimen túsindirse jańa taqyrypqa degen balanyń qushtarlyǵy oıanady dep oılaımyn.
ınformatıka pániniń muǵalimi
Anebaeva Irına Orpabekovna
Elektrondyq oqýlyqtardy sabaqtarda paıdalanýdyń tıimdiligi
Qazaqstan Respýblıkasynyń úzdiksiz bilim berý júıesi saıasatynyń basty maqsattarynyń biri jan jaqty, joǵary bilimdi, shyǵarmashylyq qabiletti jeke tulǵany tárbıeleý.«Bilim týraly» zańda bilim berý júıesiniń basty mindeti «Ulttyq jáne jalpy adamzattyq qundylyqtar, ǵylym men tájirıbe jetistikteri negizinde jeke adamdy qalyptastyrýǵa, damytýǵa jáne kásibı shyńdaýǵa baǵyttalǵan bilim alý úshin jaǵdaılar jasaý» delingen. Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik jalpyǵa mindetti bilim berý standartynda oqý bitirýshi túlekterdiń bilimine qoıylatyn talaptardyń ishinde bylaı delingen:
- óz eńbegin ǵylymı negizde uıymdastyra bilý, kásiptik qyzmet salasynda qajet aqparatty jınaý, saqtaý men suryptaýdyń kompúterlik ádisterin meńgerý;
- óziniń kásiptik qyzmetiniń túri men sıpatynyń ózgerýine pánaralyq jobalarymen jumys isteýge ádistik jáne psıhologıalyq jaǵynan daıyn bolý.
Qazirgi kezeńderde negizgi máselelerdiń biri – oqytý prosesin de bilim, tárbıe berýdiń pármendiligin, bilimniń tárbıelik, tárbıeniń bilimdik mánin joǵary dárejege jetkizý bolyp tabylady. Bilim berýdiń kez kelgen salasynda «Elektrondyq oqýlyqtardy» paıdalaný oqýshylardyń tanymdyq belsendilikterin arttyryp qana qoımaı, logıkalyq oılaý júıesin qalyptastyrýǵa shyǵarmashylyqpen eńbek etýine jaǵdaı jasaıdy. Áli de bilim berý salasynda tek muǵalimniń aıtqandaryn nemese oqýlyqty paıdalaný qazirgi zaman talabyn qanaǵattandyrmaıdy. Sondyqtan qazirgi aqparattandyrý qoǵamynda elektrondyq oqýlyqtardy paıdalanbaı alǵa jyljý múmkin emes.
Oqýshy ózin qorshaǵan ortany barlyq sezim músheleri arqyly tanyp, biledi, alaıda olardyń qabyldaýy ártúrli. Aqparattardy qabyldaýdyń negizgi arnalary: estý, kórý jáne sezý bolyp tabylady. Ózin qorshaǵan ortadan qabyldaıtyn málimetterdiń 90 paıyzyn kórý júıesi arqyly, 9 paıyzyn estý júıesi arqyly, tek 1 paıyzyn sezim músheleriniń kómegimen qabyldaıdy. Kórý júıesi – este saqtaýdyń túrleri ishinde jetik, úzdik damyǵany. Pedagog – psıhologtardyń zertteýleri boıynsha beriletin bilim oqýshynyń ishki muqtajdyǵymen sáıkes kelmese, onda oqý prosesinde qıyndyq týyndaıdy. Tájirıbe turǵysynan ınformatıka pánin alatyn bolsaq, kompútermen jumys isteý kezinde jańa uǵymdarmen tanys bolmaýynan jáne tehnıka quralyn birinshi ret paıdalanyp otyrǵandyqtan, onyń múmkinshiligi men qajettiligin bilmeýi saldarynan oqýshylardyń ózderine degen senimsizdigi týady. Qazirgi kezde mektepte jas urpaq tárbıesi, onyń jeke tulǵasynyń jańasha qalyptasýy, áleýmettik dúnıege kózqarasy, jalpy bolmysy, eń aldymen muǵalimge baılanysty.
Qazirgi zaman muǵaliminen óz pániniń tereń bilgiri bolýymen qatar, tarıhı tanymdyq, pedagogıkalyq – psıhologıalyq, saıası ekonomıkalyq, bilimdilik jáne aqparattyq saýattylyq t alap etilýde. Ol zaman talabyna saı bilim berýde jańalyqqa jany qumar, shyǵarmashylyqpen jumys istep, oqý - tárbıe isine enip, oqytýdyń jańa tehnologıasyn sheber meńgergen jan bolǵanda ǵana, biligi men bilimi joǵary jetekshi tulǵa retinde ulaǵatty sanalady. Oqýshy biliminiń sapaly bolýy bir jaǵynan muǵalimniń sabaq berý sheberligi men jańa tehnologıany tıimdi paıdalana bilýine baılanysty bolsa, ekinshi jaǵynan mekteptiń tehnıkalyq materıaldyq bazasynyń jabdyqtalýy da áser etedi. Oqýshynyń mektepte alǵan bilimdi tek ıgerip qana qoıýy jetkiliksiz, ony jetik meńgerý arqyly bolashaq ómirinde óz qajettiligine jarata bilýi kerek. Sońǵy kezderi mektebimiz sabaqqa qajetti elektrondyq oqýlyqtarmen, ınteraktıvti taqtamen jáne mýltımedıalyq kabınettermen jabdyqtaldy. Búgingi kúnniń basty ereksheligi oqý prosesinde jetildirý jolynda eń ozyq ádistemeler izdestirilip, oqý oryndary ártúrli oqý baǵdarlamamen jumys isteýde. Solardyń ishinde oqýshy úshin elektrondyq oqýlyqty paıdalaný arqyly:
- oqý materıaldary týraly oqýshylarǵa dál jáne tolyq aqparat berý arqyly oqytý sapasyn arttyrady. Oqytýdyń kórnektiligin arttyryp, oqý materıalyn sanaly ıgerýge jetkizedi;
- abstraktyly oqý materıaldaryn naqtylyqqa jetkizip, oqytýdyń tıimdiligin jetildiredi;
- oqý materıalynyń mańyzyn arttyryp, ýaqyttan utyp, este saqtaý qabiletterin jetildirýge qol jetkizedi.
Este saqtaýdyń áser alý, qaıtalaý asosıasıa arqyly oqý materıaldaryn tereń ıgerýge jetkizedi;
- muǵalim men oqýshy eńbekterin jeńildetip, pikir alysyp, baılanystaryn arttyrady.
Qazirgi tańda daıyndalǵan elektrondyq oqýlyqtarda mynadaı jaǵdaılardy eskerý kerek:
Belgili bir pánge baılanysty daıyndalǵan elektrondyq oqýlyqtyń sol pánniń tıptik baǵdarlamasyna sáıkes bolýyn, taqyrypqa qatysty naqty ári qysqa berilýin eskerý kerek;
- elektrondyq oqýlyqtar oqytylatyn taraýlar men taqyryptarǵa qatysty dáris konspektisin qamtıtyn negizgi materıaldar;
- zerthanalyq jáne tájirıbelik tapsyrmalardy oryndaýǵa arnalǵan qosymsha materıaldar;
- materıalǵa qatysty anyqtama, bıblıografıadan turatyn kómekshi materıaldar;
- aralyq jáne qorytyndy baqylaý suraqtarynan turatyn test;
- materıaldy daıyndaýda paıdalanylǵan ádebıetter tizimderi qamtylýy.
Informatıkadan oqýshy úshin elektrondyq oqýlyqty qoldaný tıimdi.
Elektrondyq oqýlyqty qoldana otyryp oqýshylar tómendegideı jumys jasaýǵa múmkinshiligi bolady:
- Ótiletin materıaldardy durys ári jeńil túrde túsinýge;
- Oqýshynyń ózdigimen daıyndalyp, jumystyń barlyq kezeńderinde ózin — ózi tekserýge;
- Jumysty tıanaqty túrde oryndap, muǵalimge faıl túrinde tapsyrýǵa;
- Túsinbegen taqyryptardy sheksiz qaıtalaýǵa;
- Oqýlyqty sabaqtarda qoldanyp, oqýshynyń óz deńgeıinde tapsyrmalardy tańdaýǵa;
- Qajetti materıaldardy jyldam izdep tabýǵa múmkindik týǵyzady.
Aqparattyq tehnologıalardyń múmkindikteri paıdalanyp jasalynǵan elektrondyq baspa oqýlyǵyn paıdalaný arqyly muǵalimder men oqýshylardyń ózdiginen jumys jasaı alady. Ásirese atalǵan elektrondyq oqýlyqty paıdalaný oqýshylardyń sabaqqa degen yntasyn joǵarylatyp, ózdiginen muǵalimniń nusqaýynsyz taqyryptardy ıgerýine jáne zerthanalyq jumystarǵa aldyn ala daıyndalýlaryna múmkindik týǵyzady. Elektrondyq oqýlyqty qoldaný barysynda grafıkalyq bezendirýler jáne suhbat terezesi túrinde paıdalanýshy ınterfeısi oqýshylardy bul kitap paıdalanýǵa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrady.
Elektrondyq oqýlyqty qoldaný salasy óte keń: elektrondyq – oqytý júıesi qashyqtan oqytý úshin, ózdigimen izdenis barysynda, jalpy bilimge degen talpynys bar oqýshylarǵa óte tıimdi. Qazirgi zaman talabyna saı múmkindigin kóp derbes kompúterlerdi óńdeı otyryp, taraý boıynsha oqýshylardyń daǵdylardy qalyptastyrý, bilim baqylaý jumystaryn baǵalaýǵa múmkindik beredi. Osy arqyly kompúterlik tehnologıanyń damýynyń tereńdetilýi bilim sapasyn joǵarylata otyryp, muǵalimniń jumysyn jeńildete túsedi. Men óz sabaǵymda elektrondyq oqýlyqtardy paıdalanyp ótemin. Bunyń tıimdi jaǵy kóp: sabaqqa qajetti materıaldar, kesteler men syzbalar, anımasıalyq kórinister, oqýshylardy mashyqtandyrý (praktıkalyq jáne tájirıbelik) fılmderi, anyqtama sózdik, oqýshy bilimin bekitetin dıdaktıkalyq materıaldar bar. Ár taraýdaǵy test suraqtary, ár tapsyrmanyń ózindik jumystary(esepter, dıktant) oqýshy bilimin baqylaýda jáne oqýshynyń óz betinshe izdenisin týǵyzýda kómegi zor.
Elektrondyq oqýlyqty paıdalaný arqyly:
- sabaqta tehnıkalyq quraldardy, dıdaktıkalyq materıaldardy qoldaný tıimdiligi;
- muǵalimniń aqparattyq – komýnıkasıalyq tehnologıany meńgerýi;
- oqýshynyń pánge qyzyǵýshylyǵy;
- alynǵan bilim, daǵdy deńgeıi;
- bilimniń tereńdigi;
- tekserý túrleri, baǵalaý;
- praktıkalyq daǵdylardy ıgerý múmkindigi artady.
Qoryta kelgende elektrondyq oqýlyqty qoldaný barysynda oqýshylardyń sabaqqa degen qyzyǵýshylyǵy baıqalady. Muǵalimder de ózderine qajetti ádistemelik, dıdaktıkalyq kómekshi quraldardy molynan ala alady. Zaman talabyna saı jas urpaqqa sapaly bilim berýde elektrondyq oqýlyqtardy sabaqqa paıdalaný – oqytýdyń jańa tehnologıasynyń bir túri retinde qarastyrýǵa bolady. Sonymen qatar elektrondyq materıaldardy sabaqta paıdalaný kezinde oqýshylar buryn alǵan bilimderin keńeıtip, óz betimen praktıkalyq tapsyrmalar oryndaıdy. Árbir oqýshy tańdalǵan taqyryp boıynsha qajetti materıaldar men tanysyp, kesteler jáne syzbalar men jumys jasaýǵa daǵdylanady. Elektrondyq oqýlyq arqyly túrli sýretter, beınekórinister, dybys pen mýzyka tyńdatyp kórsetýge bolady. Bul, árıne muǵalimniń taqtaǵa bormen jazyp túsindirgeninen áldeqaıda tıimdi, ári túsinikti. Meńgerilýi qıyn taqyryptardy kompúterdiń kómegimen túsindirse jańa taqyrypqa degen balanyń qushtarlyǵy oıanady dep oılaımyn.
You Might Also Like
-
Taqyryp: Óz máselelerimizdi qalaı sheshýge bolady
