InfoHub Logo

Elim dep soǵar júregim
Maqsaty: "Atameken", "Otan", "týǵan jer" uǵymdarynyń adamgershilik qundylyq retindegi mánin túsindirý. Otanyna, týǵan jerine, eline degen súıispenshilikke tárbıeleý
Mindetteri:
• Otanǵa, týǵan jerge degen mahabbattyń mánin túsindirý;
• Otanynyń jarqyn bolashaǵyna degen senimderin qalyptastyrý;
• Otanyna, týǵan jerine, eline degen súıispenshilikke tárbıeleý.
Shattyq sheńberi
Oqýshylar shattyq sheńberine turyp «Kók týdyń jelbiregeni» atty óleńin oryndaıdy.

Áńgimelesý
1. «Týǵan jer», «týǵan el» degende oılaryńa ne túsedi?
Týǵan jer – adamzattyń, keń dúnıeni esigin ashyp, ómirge kelgen, bizge deıin san tolqyn urpaqtyń kindik qany men mańdaı teri tamǵan kıeli meken.
Týǵan el – «Týǵan jerdeı jer bolmas, týǵan eldeı el bolmas» – degendeı árkimniń óziniń týǵan jeri, eli, ata-mekeni
2. Týǵan jerge, elge degen súıispenshiliktiń túp tamyry ne dep oılaısyńdar?

Otanǵa degen súıispenshiliktiń túp - tamyry syılastyq, tatýlyq, baýyrmaldyq, birlikte bolady. Otandy, týǵan jerdi súıý adam ómirindegi eń baǵaly qundylyq.
Ózińniń kindik qanyń tamyp, týyp ósken jeriń. Jerin basyp, sýyn tatyp er jettik. Sondyqtan da elge degen súıispenshiliktiń túp tamyry dep oılaımyn.

Mátinmen jumys
Q. Jumadilovtyń «Qazdar qaıtyp barady» (úzindi)
Qabdesh Jumadilov týraly málimetter.

Jumadilov Qabdesh - 24. 4. 1936 jyly týǵan,
Qytaı, Shyńjań ólkesi,
Tarbaǵataı aımaǵy,
Sháýeshek aýdany)
1956 jyly - Sháýeshek gımnazıasyn bitirip, joldamamen QazUÝ - ne túsedi.
1958 jyly - Qytaı úkimeti organdary keri shaqyryp alady.
1962 jyly - Baqty shekarasyn buzyp ótken qazaq jastarymen Qazaqstanǵa birjola oralǵan soń,
1965 jyly - QAZUÝ - tin bitirdi
1967 jyly - «Qazdar qaıtyp barady» atty áńgimeler jınaǵy
1998 jyly - Qazaqstannyń halyq jazýshysy

«Qazdar qaıtyp barady» oqý, mátindi mazmundaý:
İ. Etikshi shyńy
İİ. Jolaýshy
İİİ. Qart kesimi
İÚ. Qatal syzyq
Ú. Aınabulaq
Úİ. Tumar

Mátin boıynsha suraqtar
- Qarıanyń týǵan jerge degen súıispenshiligi neden kórinedi?
- Qarıanyń týǵan jerge degen súıispenshiligi onyń 40 jyl boıy týǵan topyraǵyn bassam dep armandaýynan, joldyń qanshalyqty qıynshylyǵyn kóre tura alǵan betinen qaıtpaǵandyǵy, zańsyz shekaradan basyp ótýi, kózinen aqqan jasyna, jerdi qushyp súıgeninen kórinedi.
- Qarttyń týǵan jerdiń topyraǵyn jerge qaıtarýynyń sebebin qalaı túsindirer ediń?
- Qart týǵan jer topyraǵyn alyp, tumar etip taǵyp júrdi. Sebebi týǵan topyraq kıeli, sondyqtan ómir boıy oǵan kúsh - qýat berip keldi.
- Qarttyń týǵan jerdiń qasıetin qalaı túsinip, baǵalaısyńdar?
- Týǵan jer – qasıetti. Árkimniń týǵan jeri ózine qymbat. Týǵan topyraqty shalǵaıda júrseń ańsap, saǵynyp júrýińniń ózi kıeliligi.

Týǵan jer – ata - babamyzdyń mekeni, ejelgi qonysy. Bul jerde ata - babamyz turdy, ómir súrdi. Bul jer – ata - babamyzdyń kindigi kesilgen jazıra jer.
Halqymyzda ata-mekendi ardaqtaý sezimi óte tereń. Týǵan jerdi qasıet tutý – qanǵa sińgen minez ejelgi dástúr. Bul tanym bizdiń janymyzǵa ana sútimen taraǵan, ana sútimen daryǵan.

Dáıeksóz
Óz týǵan jerińe degen súıispenshiligińdi eń aldymen otbasyńa, aýyldastaryńa arnamaı turyp, barsha álemdi súıý múmkin emes.
(M. Shahanov)

6. Maqal - mátelderdi jalǵastyr:
Akqý kólin ańsaıdy, Adam týǵan jerin ańsaıdy
Ata qonys — altyn meken.
Basqa jerdiń otynan týǵan jerdiń tútini artyq.

Almaty oblysy, Aqsý aýdany, Arasan aýyly,
Barlybek Syrttanov atyndaǵy orta mektebiniń
psıholog - ózin - ózi taný pániniń muǵalimi
Nıazova Svetlana Toqtarqyzy