Elim meniń
Qyzylorda qalasy,
№211 A. Baıtursynov atyndaǵy orta mekteptiń
tarıh páni muǵalimi Baıǵaraeva Jańagúl
Synyptan tys jumys
Taqyryby: «Elim meniń»
Maqsaty: Oqýshylardyń bilimge qushtarlyǵyn arttyrý, Qazaqstan tarıhyn tereń túsiný, oı qorytý, oı tujyrym jasaý, qabiletterin damytyp, kóp oqyp izdenýge jeteleý.
Kórnekiligi: Gazetter, naqyl sózder, kitap kórmesi, jıyrmalar, slaıd.
Armysyzdar qurmetti ustazdar jáne oqýshylar!
Qazaqstan Respýblıkasynyń jalpy bilim beretin tujyrymdamasynda «Jalpy bilim beretin mekteptiń maqsaty - jas urpaqty ulttyq ıgilikter men adamzat murasynyń sabaqtastyǵyn saqtaı otyryp, tárbıeleý jáne árbir shákirtti tulǵa dep sanap, onyń jan-jaqty damýyna múmkindik jasaý»- delingen.
«Qazaqstan degen sózdiń qýatty estilýi, elimizdiń órkenıetti memlekettermen terezesi teń turýy úshin jastardyń jan-jaqty, tereń bilimdi bolǵany qajet»- degen Elbasy oıyna qosyla otyryp saıysymyzdy bastaımyz.
Qatysýshy 3 top:
«Alash» toby - 7 «B»
«Bilim toby»-7 «A»
«Tomırıs » toby-7 «V»
Saıys týrlary:
1 týr - Tanystyrý(Ár top óziniń tós belgisimen uranymen top múshelerin slaıd arqyly tanystyrady)
2 týr - Kim jyldam? (Ár topqa suraqtar beriledi, jyldam jaýap berý kerek.)
3 týr - Jalǵastyr...(Ár topqa túrik kezeńindegi qaǵanattar tarıhy beriledi.)
4 týr - Sergitý sáti(Ár top qarsylas eki topty qyzyqty oıyndarmen sergitedi.)
5 týr - Beıne suraq(Qalamyzdaǵy tarıhı eskertkishterdi beıneleıdi.)
6 týr - Tarıhı jumbaqtar
7 týr - Top basshysynyń suraǵy(Top basshysy is-qımyl arqyly tobyna suraqtar qoıý kerek.)
8 týr - Áripter sóıleıdi (Áripterdi tez aýystyrý arqyly sózderdi quraıdy.)
9 týr - Retimen aıt(Ár top ózine qoıylǵan qıyn sózderdi áripterin retimen aıtý kerek.)
10 týr - Mýzykalyq sálem
Saıysymyzǵa ádil baǵasyn beretin ádil qazylar alqasymen tanys bolyńyzdar.
Taza minsiz, asyl tas,
Sý túbinde jatady.
Taza minsiz, asyl sóz,
Oı túbinde jatady.
Sý túbinde jatqan tas,
Jel tolqysa shyǵady,
Oı túbinde jatqan sóz -
Sher tolqysa shyǵady, - degen Asan qaıǵy babamyzdy bataly sózimen alǵashqy týrymyzdy bastaımyz. Ár top ózin-ózi tanystyryp ótsin
Kelesi týr «Kim jyldam?» dep atalady. Ár topqa 8 suraqtan qoıylady. Ár suraqqa tezirek jaýap berý qajet. Birinshi «Alash toby» bastaıdy.
1 top
Jolaýshy muraty - jetý
Tuńǵysh prezıdentimiz - N. Nazarbaev
Bir jylda qansha apta bar - 52 apta
úıdegi eń qasıetti nárse - oshaq
Qabanbaıdyń shyn esimi - Erasyl
Soǵysta erlik kórsetken adam - batyr
Tomırıs týraly ańyz
Onomastıka ǵylymy neni zertteıdi - ataýlar týraly ǵylym
2 top
«Jeti jarǵy» zańdar jınaǵyn kim shyǵardy?- Táýke han
Jer kólemi jaǵynan Qazaqstan neshinshi orynda-9
Táýelsizdik kúni qashan toılanady?- 16, 12
Sáken Seıfýllınniń shyn esimi- Sádýaqas
Qyzylorda oblysynda neshe aýdan bar?- 7
Teńgeler tarıhyn ne zertteıdi?- nýmızmatıka
Darıı týraly ańyz
Etnografıa týraly ǵylym neni zertteıdi?- turmys-salt
3 top
Kóne zattardy saqtaıtyn oryn-murajaı
Qasıetti taǵam - nan
Jer sharynda eń kóp halyq - qytaı
Qazaqstan Respýblıkasy týynyń avtory - Nıazbekov
Toqtar Áýbakirov qaı jyly ǵaryshqa ushty?- 1991 jyly qazanda
Qazaqstannyń astanasy bolǵan qalalar - Orynbor, Qyzylorda, Almaty, Astana
Temperatýrany ólsheıtin qural - termometr
Aleksandr Makedonskıı týraly ańyz
Búgingi kún saıysta
Sen eshkimnen qalyspa
Bilimińdi shyńdaı bil,
Baǵyńdy synar jarysta.
Suraqtary ártúrli,
Taqyrypta qoıylar.
Báıgede ozar júırik oı,
Shyǵýǵa kimniń oıy bar?! Biz úshinshi týrymyzdy bastaımyz. Bul saıysta ár top ózine berilgen qaǵanattar tarıhyn tolyǵyraq jazyp, aıtý kerek. Jazylǵan sóılemder sanalatyn bolady. Sonymen «Alash» tobyna Oǵyz, «Bilim» tobyna Batys Túrik qaǵanaty, «Tomırıs » tobyna Túrkesh qaǵanaty. 5 mınýt ýaqyt ketti. Al bastańyzdar!
4 týrymyz «Sergitý sáti» dep atalady. (Bul saıysta ár top qarsylas 2 topqa oıyn oınatý kerek nemese suraq qoıýy qajet) Eń birinshi, ádettegideı, «Alash» tobyna sóz kezegin beremiz. «Bilim» toby Sergitý sátine daıyndaǵan oıyndaryńyzben tanys bolsaq. «Tomırıs » toby sóz kezegi sizderde.
5 týr «Beıne suraq» dep atalady. Ár top eki qarsylastaryna 2 beıne suraq qoıady. Endeshe bastaımyz!
Kelesi týrymyzda sizderdiń qanshalyqty tapqyr ekenderińizdi baıqaımyz! 6 týr- «Tarıhı jumbaqtar» .Ár topqa 4 óleń shýmaqtarymen tarıhı jumbaqtar qoıylady. Endeshe, bastaıyq!
1 top
Qadam bas alǵa súrinbeı,
Bolashaq kilti bilimde.
Qandaı maǵyna beredi,
«Saq» sózi parsy tilinde(Qudiretti erkekter)
Basynan keshken shaqtardy,
Tarıhshy tizip aqtardy.
Kimder dep taǵy atady,
Grek Geradot saqtardy? (Masagetter)
Aǵaǵa tynys ini edi,
Tarıh ótkenniń úni edi.
Saq áıeliniń erligin,
Sıpattap bergen kim edi?(Ktesıı)
Kógenge qulyn baılady,
Bes qarýdy saılady.
Aıtyp bershi, qaı saqtar,
Aral men Syrdy jaılady?(Paradaraıa)
2 top
Tarıhty jattap keshegi,
Sanaly urpaq ósedi.
Argıpeıler qaı jerdi,
Meken qylyp kóshedi? (Araldyń soltústik shyǵysy)
Bilimdi altynǵa teńedik,
Dostarǵa ashyq, keń edik
Áıgili sýsyn jasaýshy,
Saqtardy kimder dep edi? (Haomavarga)
Bel-belesten asady,
Ór saqtardyń jasaǵy.
Tıgrahaýda saqtary,
Qaı jerde meken jasady?(Jetisý)
Eńseli el kópke tanyldy,
İzgi nıettiler de aǵyldy.
Eginshi saqtar mekeni,
Qaı qala mańynan tabyldy?(Almaty)
3 top
Oı túıgen soń kesimdi,
Kóp qıyndyq sheshildi.
Hammýrapı zańynda,
Kimniń qoly kesildi?(Ákesin urǵan uldyń)
Qazaqstan barshaǵa bolǵan meken,
Baýraıy da balyqqa tolǵan eken.
Áıgili ǵalymdardyń zertteýinde,
«Altyn adam» neshede bolǵan eken? (17 jasta)
Qarańǵylyq qoıýlap túndi japty,
Ǵalymdar adam sengen dindi tapty.
Iava aralyn zertteýshiler,
Aıtyńdarshy, qanekeı, kimdi tapty?(Pıtekantrop)
Qurmettep ótken jaıdy urynbaıyn,
Aıtylar ónegeli jyrym daıyn.
Biletinder bolsa eger aıtyp bersin,
Kim esimin zertteıtin ǵylym jaıyn. (Antroponımıka)
Áne-mine degenshe, 7 týrǵa kelip jettik.
7 týrymyzda ár toptyń basshysy óz tobyna mımıka, is-qımyl arqyly suraq qoıady. Bultýrda top basshylarynyń ártistik qabiletin, al qatysýshylarynyń alǵyrlyǵyn baıqaıtyn bolamyz.
«Alash» top basshysynyń suraqtary:
1. Ejelgi tas dáýiri adamdarynyń kásibi?
2. Etnografıa sóziniń maǵynasy?
«Bilim» top basshysynyń suraqtary:
1.Qola dáýiri adamdarynyń sharýashylyǵy?
2, Antropolgıa degenimiz ne?
«Tomırıs» top basshysynyń suraqtary:
1.Temir dáýiri taıpalarynyń sharýashylyǵy, kásibi?
2.Arheologıa degenimiz ne?
8 týr. Áripter sóıleıdi dep atalady.
1 «Alash» toby
Kelesi qyzyqty týrymyz «Retimen aıt» dep atalady. 3 topqa eki sózden aıtamyn. Ol sózderdi durys aıta bilý qajet.
«Alash » tobyna sóz - zymyran, omaqasa.
«Bilim» tobyna –qoparylǵan, sáýleli
«Tomırıs» tobyna - irimshik, madaqtaý.
«Ónerge árkimniń-aq bar talasy»- demekshi 10 týrymyzdy toptardyń ónerin tamashalaýǵa arnadyq. Ár toptan mýzykalyq sálem suraımyz.
Saıysymyzdyń nátıjelerin bilý úshin ádil qazylar alqasyna sóz kezegin bereıik.
Tebirenbeı sóıleý búgin múmkin emes,
Qazaq halqy táýelsizdik alǵan kezde.
Bul bostandyq, ońaılyqpen kelgen emes,
Qansha jastyń qany arqyly jetken bizge.
Aman qalǵan qıyndyqtan kóptegen,
Batyr halyq ekenbiz ǵoı biz degen.
Qazaq degen kıeli de, qasterli,
Úlgi tutar, ózge ulttar bizderdi.
Árkez turar tóbemizde jelbirep,
Kók baıraǵym, qazaǵyma nuryn sep.
Týǵan eldiń maqtanyshy, aıbary,
Bıik bolshy barsha jandy súısintip.
Elimizdiń mereıi ústem bolsyn!
Eńsesin kóteretin endi jastar,
Bolashaqqa nyq senim artady olar,
Elbasy, elimizdi alǵa basta!
Sizderdi Qazaqstan Respýblıkasynyń Táýelsizdigine 21 jyl tolýymen quttyqtaı otyryp, búgingi jarysymyzdy aıaqtaımyz!
Amandyqta júzdeskenshe!
№211 A. Baıtursynov atyndaǵy orta mekteptiń
tarıh páni muǵalimi Baıǵaraeva Jańagúl
Synyptan tys jumys
Taqyryby: «Elim meniń»
Maqsaty: Oqýshylardyń bilimge qushtarlyǵyn arttyrý, Qazaqstan tarıhyn tereń túsiný, oı qorytý, oı tujyrym jasaý, qabiletterin damytyp, kóp oqyp izdenýge jeteleý.
Kórnekiligi: Gazetter, naqyl sózder, kitap kórmesi, jıyrmalar, slaıd.
Armysyzdar qurmetti ustazdar jáne oqýshylar!
Qazaqstan Respýblıkasynyń jalpy bilim beretin tujyrymdamasynda «Jalpy bilim beretin mekteptiń maqsaty - jas urpaqty ulttyq ıgilikter men adamzat murasynyń sabaqtastyǵyn saqtaı otyryp, tárbıeleý jáne árbir shákirtti tulǵa dep sanap, onyń jan-jaqty damýyna múmkindik jasaý»- delingen.
«Qazaqstan degen sózdiń qýatty estilýi, elimizdiń órkenıetti memlekettermen terezesi teń turýy úshin jastardyń jan-jaqty, tereń bilimdi bolǵany qajet»- degen Elbasy oıyna qosyla otyryp saıysymyzdy bastaımyz.
Qatysýshy 3 top:
«Alash» toby - 7 «B»
«Bilim toby»-7 «A»
«Tomırıs » toby-7 «V»
Saıys týrlary:
1 týr - Tanystyrý(Ár top óziniń tós belgisimen uranymen top múshelerin slaıd arqyly tanystyrady)
2 týr - Kim jyldam? (Ár topqa suraqtar beriledi, jyldam jaýap berý kerek.)
3 týr - Jalǵastyr...(Ár topqa túrik kezeńindegi qaǵanattar tarıhy beriledi.)
4 týr - Sergitý sáti(Ár top qarsylas eki topty qyzyqty oıyndarmen sergitedi.)
5 týr - Beıne suraq(Qalamyzdaǵy tarıhı eskertkishterdi beıneleıdi.)
6 týr - Tarıhı jumbaqtar
7 týr - Top basshysynyń suraǵy(Top basshysy is-qımyl arqyly tobyna suraqtar qoıý kerek.)
8 týr - Áripter sóıleıdi (Áripterdi tez aýystyrý arqyly sózderdi quraıdy.)
9 týr - Retimen aıt(Ár top ózine qoıylǵan qıyn sózderdi áripterin retimen aıtý kerek.)
10 týr - Mýzykalyq sálem
Saıysymyzǵa ádil baǵasyn beretin ádil qazylar alqasymen tanys bolyńyzdar.
Taza minsiz, asyl tas,
Sý túbinde jatady.
Taza minsiz, asyl sóz,
Oı túbinde jatady.
Sý túbinde jatqan tas,
Jel tolqysa shyǵady,
Oı túbinde jatqan sóz -
Sher tolqysa shyǵady, - degen Asan qaıǵy babamyzdy bataly sózimen alǵashqy týrymyzdy bastaımyz. Ár top ózin-ózi tanystyryp ótsin
Kelesi týr «Kim jyldam?» dep atalady. Ár topqa 8 suraqtan qoıylady. Ár suraqqa tezirek jaýap berý qajet. Birinshi «Alash toby» bastaıdy.
1 top
Jolaýshy muraty - jetý
Tuńǵysh prezıdentimiz - N. Nazarbaev
Bir jylda qansha apta bar - 52 apta
úıdegi eń qasıetti nárse - oshaq
Qabanbaıdyń shyn esimi - Erasyl
Soǵysta erlik kórsetken adam - batyr
Tomırıs týraly ańyz
Onomastıka ǵylymy neni zertteıdi - ataýlar týraly ǵylym
2 top
«Jeti jarǵy» zańdar jınaǵyn kim shyǵardy?- Táýke han
Jer kólemi jaǵynan Qazaqstan neshinshi orynda-9
Táýelsizdik kúni qashan toılanady?- 16, 12
Sáken Seıfýllınniń shyn esimi- Sádýaqas
Qyzylorda oblysynda neshe aýdan bar?- 7
Teńgeler tarıhyn ne zertteıdi?- nýmızmatıka
Darıı týraly ańyz
Etnografıa týraly ǵylym neni zertteıdi?- turmys-salt
3 top
Kóne zattardy saqtaıtyn oryn-murajaı
Qasıetti taǵam - nan
Jer sharynda eń kóp halyq - qytaı
Qazaqstan Respýblıkasy týynyń avtory - Nıazbekov
Toqtar Áýbakirov qaı jyly ǵaryshqa ushty?- 1991 jyly qazanda
Qazaqstannyń astanasy bolǵan qalalar - Orynbor, Qyzylorda, Almaty, Astana
Temperatýrany ólsheıtin qural - termometr
Aleksandr Makedonskıı týraly ańyz
Búgingi kún saıysta
Sen eshkimnen qalyspa
Bilimińdi shyńdaı bil,
Baǵyńdy synar jarysta.
Suraqtary ártúrli,
Taqyrypta qoıylar.
Báıgede ozar júırik oı,
Shyǵýǵa kimniń oıy bar?! Biz úshinshi týrymyzdy bastaımyz. Bul saıysta ár top ózine berilgen qaǵanattar tarıhyn tolyǵyraq jazyp, aıtý kerek. Jazylǵan sóılemder sanalatyn bolady. Sonymen «Alash» tobyna Oǵyz, «Bilim» tobyna Batys Túrik qaǵanaty, «Tomırıs » tobyna Túrkesh qaǵanaty. 5 mınýt ýaqyt ketti. Al bastańyzdar!
4 týrymyz «Sergitý sáti» dep atalady. (Bul saıysta ár top qarsylas 2 topqa oıyn oınatý kerek nemese suraq qoıýy qajet) Eń birinshi, ádettegideı, «Alash» tobyna sóz kezegin beremiz. «Bilim» toby Sergitý sátine daıyndaǵan oıyndaryńyzben tanys bolsaq. «Tomırıs » toby sóz kezegi sizderde.
5 týr «Beıne suraq» dep atalady. Ár top eki qarsylastaryna 2 beıne suraq qoıady. Endeshe bastaımyz!
Kelesi týrymyzda sizderdiń qanshalyqty tapqyr ekenderińizdi baıqaımyz! 6 týr- «Tarıhı jumbaqtar» .Ár topqa 4 óleń shýmaqtarymen tarıhı jumbaqtar qoıylady. Endeshe, bastaıyq!
1 top
Qadam bas alǵa súrinbeı,
Bolashaq kilti bilimde.
Qandaı maǵyna beredi,
«Saq» sózi parsy tilinde(Qudiretti erkekter)
Basynan keshken shaqtardy,
Tarıhshy tizip aqtardy.
Kimder dep taǵy atady,
Grek Geradot saqtardy? (Masagetter)
Aǵaǵa tynys ini edi,
Tarıh ótkenniń úni edi.
Saq áıeliniń erligin,
Sıpattap bergen kim edi?(Ktesıı)
Kógenge qulyn baılady,
Bes qarýdy saılady.
Aıtyp bershi, qaı saqtar,
Aral men Syrdy jaılady?(Paradaraıa)
2 top
Tarıhty jattap keshegi,
Sanaly urpaq ósedi.
Argıpeıler qaı jerdi,
Meken qylyp kóshedi? (Araldyń soltústik shyǵysy)
Bilimdi altynǵa teńedik,
Dostarǵa ashyq, keń edik
Áıgili sýsyn jasaýshy,
Saqtardy kimder dep edi? (Haomavarga)
Bel-belesten asady,
Ór saqtardyń jasaǵy.
Tıgrahaýda saqtary,
Qaı jerde meken jasady?(Jetisý)
Eńseli el kópke tanyldy,
İzgi nıettiler de aǵyldy.
Eginshi saqtar mekeni,
Qaı qala mańynan tabyldy?(Almaty)
3 top
Oı túıgen soń kesimdi,
Kóp qıyndyq sheshildi.
Hammýrapı zańynda,
Kimniń qoly kesildi?(Ákesin urǵan uldyń)
Qazaqstan barshaǵa bolǵan meken,
Baýraıy da balyqqa tolǵan eken.
Áıgili ǵalymdardyń zertteýinde,
«Altyn adam» neshede bolǵan eken? (17 jasta)
Qarańǵylyq qoıýlap túndi japty,
Ǵalymdar adam sengen dindi tapty.
Iava aralyn zertteýshiler,
Aıtyńdarshy, qanekeı, kimdi tapty?(Pıtekantrop)
Qurmettep ótken jaıdy urynbaıyn,
Aıtylar ónegeli jyrym daıyn.
Biletinder bolsa eger aıtyp bersin,
Kim esimin zertteıtin ǵylym jaıyn. (Antroponımıka)
Áne-mine degenshe, 7 týrǵa kelip jettik.
7 týrymyzda ár toptyń basshysy óz tobyna mımıka, is-qımyl arqyly suraq qoıady. Bultýrda top basshylarynyń ártistik qabiletin, al qatysýshylarynyń alǵyrlyǵyn baıqaıtyn bolamyz.
«Alash» top basshysynyń suraqtary:
1. Ejelgi tas dáýiri adamdarynyń kásibi?
2. Etnografıa sóziniń maǵynasy?
«Bilim» top basshysynyń suraqtary:
1.Qola dáýiri adamdarynyń sharýashylyǵy?
2, Antropolgıa degenimiz ne?
«Tomırıs» top basshysynyń suraqtary:
1.Temir dáýiri taıpalarynyń sharýashylyǵy, kásibi?
2.Arheologıa degenimiz ne?
8 týr. Áripter sóıleıdi dep atalady.
1 «Alash» toby
Kelesi qyzyqty týrymyz «Retimen aıt» dep atalady. 3 topqa eki sózden aıtamyn. Ol sózderdi durys aıta bilý qajet.
«Alash » tobyna sóz - zymyran, omaqasa.
«Bilim» tobyna –qoparylǵan, sáýleli
«Tomırıs» tobyna - irimshik, madaqtaý.
«Ónerge árkimniń-aq bar talasy»- demekshi 10 týrymyzdy toptardyń ónerin tamashalaýǵa arnadyq. Ár toptan mýzykalyq sálem suraımyz.
Saıysymyzdyń nátıjelerin bilý úshin ádil qazylar alqasyna sóz kezegin bereıik.
Tebirenbeı sóıleý búgin múmkin emes,
Qazaq halqy táýelsizdik alǵan kezde.
Bul bostandyq, ońaılyqpen kelgen emes,
Qansha jastyń qany arqyly jetken bizge.
Aman qalǵan qıyndyqtan kóptegen,
Batyr halyq ekenbiz ǵoı biz degen.
Qazaq degen kıeli de, qasterli,
Úlgi tutar, ózge ulttar bizderdi.
Árkez turar tóbemizde jelbirep,
Kók baıraǵym, qazaǵyma nuryn sep.
Týǵan eldiń maqtanyshy, aıbary,
Bıik bolshy barsha jandy súısintip.
Elimizdiń mereıi ústem bolsyn!
Eńsesin kóteretin endi jastar,
Bolashaqqa nyq senim artady olar,
Elbasy, elimizdi alǵa basta!
Sizderdi Qazaqstan Respýblıkasynyń Táýelsizdigine 21 jyl tolýymen quttyqtaı otyryp, búgingi jarysymyzdy aıaqtaımyz!
Amandyqta júzdeskenshe!
You Might Also Like
