Eńseli eldiń - erteńi
Ashyq tárbıe saǵaty.
Taqyryby: «Eńseli eldiń - erteńi»
Maqsaty: El bolashaǵyna boljammen qarap, keleshekke kóz júgirte otyryp jas býyndy adamgershilikke, ultjandylyqqa, Otandy, ata - anany qasterleýge, tabıǵatty aıalap, álemdegi bar sulýlyqty boılaryna sińire bilýge, úlkenge izet, kishige qurmet kórsetip, jaýapkershilikti sezinip, bilim, ǵylym jolynda eńbektene bilýge, salaýatty ómir saltyn saqtaı otyryp, óz oılaryn erkin jetkizip, ana tilimizdi qurmettep, ujymda uıymshyldyq tanytyp, syılastyqty boılaryna sińirgen, bilimdi, bilikti urpaqty tárbıeleý.
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, óleń shýmaqtary, maqal - mátelder aıtý, pikirtalas, án, bı.
Kórnekilikter: taqyryp, slaıd, sýretter.
Sabaqtyń barysy: Muǵalim sózi; Qurmetti oqýshylar! Osynaý ulan - baıtaq jerimizdi ata - babalarymyz naızanyń ushymen, bilektiń kúshimen, «Arýaq!» - dep atqa qonyp, mańdaı terimen, qasyq qany qalǵansha, qaraıyp qara jerge tamǵansha, elimizge, jerimizge kóz júgirtip, qol suqqan jaýlarymyzben arpalysyp, mine bizderdiń egemen el atanýymyzǵa úlken úmitpen qarap, tuǵyrly el bolýymyzdy armandap, táýelsizdigimizdi alyp berip, tynysh, beıbit elde ómir súrýge múmkindikter bere otyryp, osy jerimizdi, Otanymyzdy bizderge amanat etip qaldyryp ketkenin umytpaıyq. Erteńimizdi tarıhymyzben ushtastyryp, ózimizge berilgen amanatty keleshek urpaqqa «Amanat»- dep tapsyraıyq.
Endeshe tárbıe saǵatyn bastaýlaryńyzǵa ruqsat!
(hormen: Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik Ánurany oryndalady)
Júrgizýshi: Sálemetsizder me, qurmetti kórermender, ata - analar, ulaǵatty ustazdar jáne oqýshylar! Búgingi «Eńseli eldiń - erteńi» atty ashyq tárbıe saǵatyna qosh keldińizder!
«Men 2030 - jylǵa qaraı Qazaqstan Ortalyq Azıa barysyna aınalady jáne ózge damýshy elder úshin úlgi bolady dep senemin.»- dep Elbasymyz óziniń «Qazaqstan - 2030» strategıalyq joldaýynda bolashaqty boljaı otyryp, Qazaqstan halqynyń mártebesin asqaqtatýdy kózdegen. Alaıda bul úshin bárimiz bir úıdiń balasyndaı, bir shańyraq astynda yntymaǵy jarasqan, Otanymyz bir - el bolýymyz kerek.
Otan! «Otan - otbasynan bastalady» - dep beker aıtylmaǵan. Otbasy múshelerin tabıǵattyń kórkem beınesine teńegen. Áke - asqar taý, Ana - qaınar bulaq bolsa, Balany jaǵasyndaǵy quraqqa teńegen. İrge tasy berik qalanyp, tútini túzý shyqqan otbasynyń tárbıesi de berik, ári túzý bolatynyn jasyrmaıyq. «Áke kórgen - oq jonar, sheshe kórgen - ton pisher»- dep uldaryn ustalyqqa, qyzdaryn sheberlikke baýlyǵan. Sonyń ishinde «qyzǵa qyryq úıden tyıym»- dep qyz tárbıesine de qatań mán bergen. Sonymen birge «Qyz ósse - eldiń kórki, gúl ósse - jerdiń kórki»- dep qyzdy tabıǵattyń sulý beınesine teńep, al tabıǵatty qyzdy qalaı aıalasa, tabıǵatty da solaı aıalaý kerektigin eskergen. Al, aqyn - jazýshylarymyz tabıǵatty da, Otandy da, Ata – anany da, qylyqty qyzdarymyzdy da óz jyrlaryna qosqan.
Endeshe júrekten jyr tókken, aqyndyqty tý etken jastarymyzǵa kezek bereıik.
(Oqýshylar kezekpen - kezek óz shyǵarmashylyǵynan Otan, Týǵan jer, Áke, Ana, Otbasy týraly óleń shýmaqtaryn oqıdy, sodan keıin aldyn ala jattaýǵa berilgen aqyn jazýshylarymyzdyń óleńderin jatqa oqıdy )
1 - Oqýshy: «Týǵan ólkem»
Júregimnen kúmbirlegen kúı aqty
Arnasynan aqqan ózen sıaqty.
Aryndy kúı mahabatty shertedi
Týǵan jerge, Otanyma shýaqty.
Janyma ystyq móldiregen bulaǵym,
Adaldyqtyń tárizdi ol turaǵy,
Asqar taýym, jazyq dalam, armanym,
Týǵan ólkem - jeruıyǵym, jumaǵym.
Bala kezden artyqsyń sen mekenim
Seni ǵana ardaqtaýmen ótemin.
Jyldan - jylǵa arta bersin berekeń,
Asqaqtaı ber jarqyn bolsyn erteńiń!
2 - oqýshy; «Týǵan el»
Aımalaıdy órken jeli
Nurǵa oranyp kók pen jeri,
Bala saǵym buldyraıdy,
Gúlmen oınap bókterdegi
Qaz - úırektiń tanys áni,
Erke ózenmen tabysady,
Bir - birinen kúle qalyp,
Aqtolqyndar alysady
Terek, qaıyń jymyńdasyp,
Samal jelmen, tur ymdasyp
Japyraqtar terbeledi
Bir - birimen sybyrlasyp
Gúl jamylǵan ólkedegi
Butalar da án tógedi.
Kún shýaǵy aımalaǵan,
Elim netken kórkem edi.
3 - oqýshy: «Týǵan jer»
Qurysh bolat bilekten
Shól dalaǵa gúl ekken
Qalalardy samsatyp túletken
Aǵalarym kóp munda
Keshegi elsiz jatqan mań
Aty ańyz bop jattanǵan
Jer astynyń baılyǵyn
Teńiz qylyp aqtarǵan
Apaılarym kóp munda
Zaýyttary qaptaǵan
Záýlim úıli kóp qalam!
Jurt erjúrek jandardyń
Mekeni dep maqtaǵan
Týǵan jerim bul meniń.
4 - oqýshy: «Otanym»
Tas qursaýdan azat bolǵan Otanym,
Táýelsizbin – qadamdy nyq basamyn.
Bul baqytqa jetpeı ketken qanshama
Janarlary jáýteńdeýmen botanyń
Kıelimsiń, qasıetimsiń sen meniń
Qazynaǵa toly baıtaq belderim.
Atameken jerin aman saqtaǵan
Batyr babam – qasıetti erlerim.
Shýaq bolyp atar tań da, batar kún,
Elim aldy bolyp qatardyń
Qaryshtaı bir, meniń Qazaqstanym!
Mereıi ústem Respýblıka atandyq.
5 - oqýshy: «Meniń Otanym – Qazaqstan»
Meniń Otanym baqyt jolynda
Otanym meniń - ómirimniń aıǵaǵy,
Buzylmaǵan el ǵoı áli qaımaǵy.
Balalyq jas, lúpildegen júrekti,
Jelbiretti Otan qanat jaıǵany.
Otanym meniń keń - baıtaq Qazaqstan,
Aman ótken talaı dúleı azaptan.
Bar álemdi óz aýzyna qaratqan,
Kim bar, qane, artyq deıtin qazaqtan.
O, Otanym! Qulynyńmyn qoınyńda,
Ózińmenen ómirim, óziń de balań oıym da.
Balaǵyń kúlimdegen erteńgi,
Otan – Ana, myna meniń moınymda.
Bı: «Qora jorǵa»
6 - oqýshy: Respýblıka! Erikti el – Qazaqstan!
Keldi aqyry kóp kútken jaz alystan.
Keldi alystan ańsatyp, armandatyp,
Tordy buzǵan men de bir máz arystan.
“Qazaqpyn” dep dosqa aıtam uǵysatyn,
Maqtan etsin ataqty týys atyn.
4 - oqýshy: Qazaqpyn dep jaýǵa aıtam qasaqana,
Bilip qoısyn, bolsa oıy juǵysatyn.
Keshir meni, kúndeme “tentegińdi”,
Kórdim, ras, kóbińnen erte kúndi.
Árkim, biraq, ne ekse sony orady,
Kósip alyp jatqam joq men tegińdi.
Daý – janjalyń sonda erip kelmesin tek,
Jaýyzdyqty Jer - ana jerlesin tek.
Sóıleıin men tótenshe elshińdeı bir,
Adam ulyn maqtan ǵyp jerlesim dep.
Júrgizýshi: Qurmetti kórermender jáne oqýshylar, osy jerde maǵan bir oı kelip tur: Biz eńseli eldiń erteńi jarqyn bolý úshin aıanbaı eńbek etip, oqý bilimge qumar, jan - jaqty bolýymyz kerek. Alaıda, bunyń bárine bizdiń kúsh - qýatymyz myqty bolý kerek ol úshin, árıne, densaýlyq kerek.
Sizderge suraq: Densaýlyǵymyzdy qalaı jaqsartamyz?
(Osy jerde ár oqýshy óz oılaryn ortaǵa salady)
1 - oqýshy: Men, densaýlyq myqty bolý úshin jastardy sportpen aınalysýǵa, jáne buny únemi arasyn úzbeı ádetke aınaldyrýǵa shaqyrar edim. Sportpen aınalysý tek bulshyq etterdiń shymyr bolýyn ǵana emes, júrek, qan - tamyr júıeleriniń jumystaryn jaqsartatynynda bilse deımin
2 - oqýshy: Men, jastarymyzdyń salaýatty ómir saltyn saqtap, durys ýaqytyly tamaqtanyp, ýaqytyly uıyqtap, mıdy bir mezgil demaltyp, serýenge shyǵyp turýyn jáne osy aıtylǵandardy ádetke aınaldyrsa deımin
3 - oqýshy. Men, jalpy jastardy jańaǵy aıtqan eki oqýshynyń sózderine qosyla otyryp, sonymen birge araq - sharap, temekiden, esirtkiden aýlaq bolyp, jan jáne tán tazalyǵyn saqtasa deımin.
4 - oqýshy: Men, jańaǵy oqýshylardyń aıtqandarymen kelisemin. Alaıda, tabıǵattyń tazalyǵy saqtalmasa, bunyń bári qur áýreshilik pe dep oılaımyn. Ár mekeme oryndary jáne ár otbasy tabıǵatty aıalap, qorǵap, tazalyqty saqtaı bilse eken deımin. Eń azy kámpıttiń qaǵazynda dalaǵa tastamasa degim keledi.
Júrgizýshi: Iá, oqýshylar, barlyqtaryńyzda keremet oı pikirlerdi ortaǵa tastadyńyzdar dep oılaımyn. Endi biz shaǵyn pikirtalas ótkizsek; Qalaı oılaısyzdar, qazirgi jastarymyz salaýatty ómir saltyn saqtap júr dep aıta alasyzdar ma? Álde bunymen kelispeısizder me?
(synyp jetekshisiniń kómegimen synyp oqýshylaryn 2 topqa bólip tastaıdy, biri jaqtaýshy, ekinshisi qarsy jaq bolyp ortaǵa óz pikirlerin aıtyp tartysady. Mekteptiń psıholog mamany men dáriger apaı oqýshylardyń pikirlerin tyńdap baǵalap, óz oılaryn ortaǵa qosady.)
Án: «Elim meniń»
Júrgizýshi: Elbasymyz óz joldaýlarynyń birinde úsh tuǵyrly til saıasatyn qoldaný kerektigin aıtqan. Ol jastarymyz qazaq tilin bilip, orys tilinde sóılep, shet elderiniń kınolaryn kórmese eken, osy úsh tildi jetik meńgerip, elimizge óz úlesterin qossa eken degen maqsatpen aıtqan bolatyn.
Elbasynyń «Jańa álemdegi jańa Qazaqstan» atty joldaýynda: «Biz búkil elimiz boıynsha álemdik standarttar deńgeıinde sapaly bilim berý qyzmetin kórsetýge qol jetkizýimiz kerek» degen bolatyn. Endeshe, oqýshylar, bilimderińizdi odan ári pysyqtap, jetildirýlerińiz úshin aıanbaı eńbek etýlerińiz qajet.
Til, sóz, eńbek, bilim týraly kim qandaı maqal - mátelder biledi?
(oqýshylar alma kezek ózderi biletin maqal - mátelderdi aıtady)
1. Óner aldy - qyzyl til.
2. Ózge tildiń bárin bil, óz tilińdi qurmette.
3. Kóre – kóre kósem, sóıleı – sóıleı sheshen bolarsyń.
4. Jaqsy sóz - janym yrys.
5. Eńbek etseń - emersiń.
6. Eńbektiń nany, jalqaýdyń jany tátti.
7. Bilim - ınemen qudyq qazǵandaı.
8. Bilimdi myńdy, bilekti birdi jyǵar.
9. Oqý - bilim bulaǵy, bilim - ómir shyraǵy.
1 - oqýshy: «Búgingi tańdaǵy ana tiliniń jaǵdaıy»
Adam týǵan tilimen ósip, damıdy, kórkeıedi. Tilsiz adamnyń bolashaǵy joq. Memleketimizde ana tilimiz, týǵan tilimizdiń memlekettik dárejede ekendigin elbasymyzdyń myna sózderinen aıqyn baıqaýǵa bolady: «Tilge degen kózqaras shyndap kelgende elge degen kózqaras.» Bul sózdermen elbasymyz qazaq halqyna degen syı - qurmet onyń tiline degen qurmetpen baıqalýy kerek dep aıqyn aıtyp tur. Bul elimizdegi árbir azamattyń tilge degen kózqarasyn túzeýge memlekettik baǵdarlama aıasynda, respýblıka kóleminde kóptegen aýqymdy jumystar atqarylýda. Qazirgi tańda aýyl men eldi meken, mádenıet mekemeleriniń ataýy qazaq tilindegi ataýǵa almastyrylady. Oblysta tildi oqytý ortalyǵy ashylyp, onda kýrsty aıaqtaǵan qyzmetkerler sertıfıkattaryn alýda.
Júrgizýshi: Oqýshylar, búgingi «Eńseli eldiń erteńi» atty ashyq tárbıe saǵatynan ne uqtyńyzdar, neni ózderińizge qajet, neni qajet emes dep sanadyńyzdar, biz eńseli eldiń erteńi jarqyn bolýy úshin qandaı áreketterge jaqyn, qandaı áreketterden aýlaq bolýymyz kerek. Toqsan aýyz sózdiń tobyqtaı túıinin aıtsaq: «Búgingi tárbıe saǵatynan ne túıdińizder?»
(Oqýshylar bul suraqtyń jaýaby etip, óz oılaryn ortaǵa salady)
Júrgizýshi: Men jigit 15 - 30 arasynda,
Bul shaqta kóp beresi, alasymda.
Jan jaǵym tolǵan maqsat, tolǵan tańdaý,
Alaıyn anasyn ba, mynasyn ba,
- dep arqaly aqyn Sultanmahmut Toraıǵyrov jyrlaǵandaı bolashaqta shalys qadam baspaı, óz ómirlerine jaýap beretin ata - anasynyń emes búkil alashtyń azamattary bolady degen senimmen búgingi ashyq tárbıe saǵatymyzdy aıaqtaımyz. Qosh saý bolyńyzdar!
Taqyryby: «Eńseli eldiń - erteńi»
Maqsaty: El bolashaǵyna boljammen qarap, keleshekke kóz júgirte otyryp jas býyndy adamgershilikke, ultjandylyqqa, Otandy, ata - anany qasterleýge, tabıǵatty aıalap, álemdegi bar sulýlyqty boılaryna sińire bilýge, úlkenge izet, kishige qurmet kórsetip, jaýapkershilikti sezinip, bilim, ǵylym jolynda eńbektene bilýge, salaýatty ómir saltyn saqtaı otyryp, óz oılaryn erkin jetkizip, ana tilimizdi qurmettep, ujymda uıymshyldyq tanytyp, syılastyqty boılaryna sińirgen, bilimdi, bilikti urpaqty tárbıeleý.
Sabaqtyń ádisi: suraq - jaýap, óleń shýmaqtary, maqal - mátelder aıtý, pikirtalas, án, bı.
Kórnekilikter: taqyryp, slaıd, sýretter.
Sabaqtyń barysy: Muǵalim sózi; Qurmetti oqýshylar! Osynaý ulan - baıtaq jerimizdi ata - babalarymyz naızanyń ushymen, bilektiń kúshimen, «Arýaq!» - dep atqa qonyp, mańdaı terimen, qasyq qany qalǵansha, qaraıyp qara jerge tamǵansha, elimizge, jerimizge kóz júgirtip, qol suqqan jaýlarymyzben arpalysyp, mine bizderdiń egemen el atanýymyzǵa úlken úmitpen qarap, tuǵyrly el bolýymyzdy armandap, táýelsizdigimizdi alyp berip, tynysh, beıbit elde ómir súrýge múmkindikter bere otyryp, osy jerimizdi, Otanymyzdy bizderge amanat etip qaldyryp ketkenin umytpaıyq. Erteńimizdi tarıhymyzben ushtastyryp, ózimizge berilgen amanatty keleshek urpaqqa «Amanat»- dep tapsyraıyq.
Endeshe tárbıe saǵatyn bastaýlaryńyzǵa ruqsat!
(hormen: Qazaqstan Respýblıkasynyń Memlekettik Ánurany oryndalady)
Júrgizýshi: Sálemetsizder me, qurmetti kórermender, ata - analar, ulaǵatty ustazdar jáne oqýshylar! Búgingi «Eńseli eldiń - erteńi» atty ashyq tárbıe saǵatyna qosh keldińizder!
«Men 2030 - jylǵa qaraı Qazaqstan Ortalyq Azıa barysyna aınalady jáne ózge damýshy elder úshin úlgi bolady dep senemin.»- dep Elbasymyz óziniń «Qazaqstan - 2030» strategıalyq joldaýynda bolashaqty boljaı otyryp, Qazaqstan halqynyń mártebesin asqaqtatýdy kózdegen. Alaıda bul úshin bárimiz bir úıdiń balasyndaı, bir shańyraq astynda yntymaǵy jarasqan, Otanymyz bir - el bolýymyz kerek.
Otan! «Otan - otbasynan bastalady» - dep beker aıtylmaǵan. Otbasy múshelerin tabıǵattyń kórkem beınesine teńegen. Áke - asqar taý, Ana - qaınar bulaq bolsa, Balany jaǵasyndaǵy quraqqa teńegen. İrge tasy berik qalanyp, tútini túzý shyqqan otbasynyń tárbıesi de berik, ári túzý bolatynyn jasyrmaıyq. «Áke kórgen - oq jonar, sheshe kórgen - ton pisher»- dep uldaryn ustalyqqa, qyzdaryn sheberlikke baýlyǵan. Sonyń ishinde «qyzǵa qyryq úıden tyıym»- dep qyz tárbıesine de qatań mán bergen. Sonymen birge «Qyz ósse - eldiń kórki, gúl ósse - jerdiń kórki»- dep qyzdy tabıǵattyń sulý beınesine teńep, al tabıǵatty qyzdy qalaı aıalasa, tabıǵatty da solaı aıalaý kerektigin eskergen. Al, aqyn - jazýshylarymyz tabıǵatty da, Otandy da, Ata – anany da, qylyqty qyzdarymyzdy da óz jyrlaryna qosqan.
Endeshe júrekten jyr tókken, aqyndyqty tý etken jastarymyzǵa kezek bereıik.
(Oqýshylar kezekpen - kezek óz shyǵarmashylyǵynan Otan, Týǵan jer, Áke, Ana, Otbasy týraly óleń shýmaqtaryn oqıdy, sodan keıin aldyn ala jattaýǵa berilgen aqyn jazýshylarymyzdyń óleńderin jatqa oqıdy )
1 - Oqýshy: «Týǵan ólkem»
Júregimnen kúmbirlegen kúı aqty
Arnasynan aqqan ózen sıaqty.
Aryndy kúı mahabatty shertedi
Týǵan jerge, Otanyma shýaqty.
Janyma ystyq móldiregen bulaǵym,
Adaldyqtyń tárizdi ol turaǵy,
Asqar taýym, jazyq dalam, armanym,
Týǵan ólkem - jeruıyǵym, jumaǵym.
Bala kezden artyqsyń sen mekenim
Seni ǵana ardaqtaýmen ótemin.
Jyldan - jylǵa arta bersin berekeń,
Asqaqtaı ber jarqyn bolsyn erteńiń!
2 - oqýshy; «Týǵan el»
Aımalaıdy órken jeli
Nurǵa oranyp kók pen jeri,
Bala saǵym buldyraıdy,
Gúlmen oınap bókterdegi
Qaz - úırektiń tanys áni,
Erke ózenmen tabysady,
Bir - birinen kúle qalyp,
Aqtolqyndar alysady
Terek, qaıyń jymyńdasyp,
Samal jelmen, tur ymdasyp
Japyraqtar terbeledi
Bir - birimen sybyrlasyp
Gúl jamylǵan ólkedegi
Butalar da án tógedi.
Kún shýaǵy aımalaǵan,
Elim netken kórkem edi.
3 - oqýshy: «Týǵan jer»
Qurysh bolat bilekten
Shól dalaǵa gúl ekken
Qalalardy samsatyp túletken
Aǵalarym kóp munda
Keshegi elsiz jatqan mań
Aty ańyz bop jattanǵan
Jer astynyń baılyǵyn
Teńiz qylyp aqtarǵan
Apaılarym kóp munda
Zaýyttary qaptaǵan
Záýlim úıli kóp qalam!
Jurt erjúrek jandardyń
Mekeni dep maqtaǵan
Týǵan jerim bul meniń.
4 - oqýshy: «Otanym»
Tas qursaýdan azat bolǵan Otanym,
Táýelsizbin – qadamdy nyq basamyn.
Bul baqytqa jetpeı ketken qanshama
Janarlary jáýteńdeýmen botanyń
Kıelimsiń, qasıetimsiń sen meniń
Qazynaǵa toly baıtaq belderim.
Atameken jerin aman saqtaǵan
Batyr babam – qasıetti erlerim.
Shýaq bolyp atar tań da, batar kún,
Elim aldy bolyp qatardyń
Qaryshtaı bir, meniń Qazaqstanym!
Mereıi ústem Respýblıka atandyq.
5 - oqýshy: «Meniń Otanym – Qazaqstan»
Meniń Otanym baqyt jolynda
Otanym meniń - ómirimniń aıǵaǵy,
Buzylmaǵan el ǵoı áli qaımaǵy.
Balalyq jas, lúpildegen júrekti,
Jelbiretti Otan qanat jaıǵany.
Otanym meniń keń - baıtaq Qazaqstan,
Aman ótken talaı dúleı azaptan.
Bar álemdi óz aýzyna qaratqan,
Kim bar, qane, artyq deıtin qazaqtan.
O, Otanym! Qulynyńmyn qoınyńda,
Ózińmenen ómirim, óziń de balań oıym da.
Balaǵyń kúlimdegen erteńgi,
Otan – Ana, myna meniń moınymda.
Bı: «Qora jorǵa»
6 - oqýshy: Respýblıka! Erikti el – Qazaqstan!
Keldi aqyry kóp kútken jaz alystan.
Keldi alystan ańsatyp, armandatyp,
Tordy buzǵan men de bir máz arystan.
“Qazaqpyn” dep dosqa aıtam uǵysatyn,
Maqtan etsin ataqty týys atyn.
4 - oqýshy: Qazaqpyn dep jaýǵa aıtam qasaqana,
Bilip qoısyn, bolsa oıy juǵysatyn.
Keshir meni, kúndeme “tentegińdi”,
Kórdim, ras, kóbińnen erte kúndi.
Árkim, biraq, ne ekse sony orady,
Kósip alyp jatqam joq men tegińdi.
Daý – janjalyń sonda erip kelmesin tek,
Jaýyzdyqty Jer - ana jerlesin tek.
Sóıleıin men tótenshe elshińdeı bir,
Adam ulyn maqtan ǵyp jerlesim dep.
Júrgizýshi: Qurmetti kórermender jáne oqýshylar, osy jerde maǵan bir oı kelip tur: Biz eńseli eldiń erteńi jarqyn bolý úshin aıanbaı eńbek etip, oqý bilimge qumar, jan - jaqty bolýymyz kerek. Alaıda, bunyń bárine bizdiń kúsh - qýatymyz myqty bolý kerek ol úshin, árıne, densaýlyq kerek.
Sizderge suraq: Densaýlyǵymyzdy qalaı jaqsartamyz?
(Osy jerde ár oqýshy óz oılaryn ortaǵa salady)
1 - oqýshy: Men, densaýlyq myqty bolý úshin jastardy sportpen aınalysýǵa, jáne buny únemi arasyn úzbeı ádetke aınaldyrýǵa shaqyrar edim. Sportpen aınalysý tek bulshyq etterdiń shymyr bolýyn ǵana emes, júrek, qan - tamyr júıeleriniń jumystaryn jaqsartatynynda bilse deımin
2 - oqýshy: Men, jastarymyzdyń salaýatty ómir saltyn saqtap, durys ýaqytyly tamaqtanyp, ýaqytyly uıyqtap, mıdy bir mezgil demaltyp, serýenge shyǵyp turýyn jáne osy aıtylǵandardy ádetke aınaldyrsa deımin
3 - oqýshy. Men, jalpy jastardy jańaǵy aıtqan eki oqýshynyń sózderine qosyla otyryp, sonymen birge araq - sharap, temekiden, esirtkiden aýlaq bolyp, jan jáne tán tazalyǵyn saqtasa deımin.
4 - oqýshy: Men, jańaǵy oqýshylardyń aıtqandarymen kelisemin. Alaıda, tabıǵattyń tazalyǵy saqtalmasa, bunyń bári qur áýreshilik pe dep oılaımyn. Ár mekeme oryndary jáne ár otbasy tabıǵatty aıalap, qorǵap, tazalyqty saqtaı bilse eken deımin. Eń azy kámpıttiń qaǵazynda dalaǵa tastamasa degim keledi.
Júrgizýshi: Iá, oqýshylar, barlyqtaryńyzda keremet oı pikirlerdi ortaǵa tastadyńyzdar dep oılaımyn. Endi biz shaǵyn pikirtalas ótkizsek; Qalaı oılaısyzdar, qazirgi jastarymyz salaýatty ómir saltyn saqtap júr dep aıta alasyzdar ma? Álde bunymen kelispeısizder me?
(synyp jetekshisiniń kómegimen synyp oqýshylaryn 2 topqa bólip tastaıdy, biri jaqtaýshy, ekinshisi qarsy jaq bolyp ortaǵa óz pikirlerin aıtyp tartysady. Mekteptiń psıholog mamany men dáriger apaı oqýshylardyń pikirlerin tyńdap baǵalap, óz oılaryn ortaǵa qosady.)
Án: «Elim meniń»
Júrgizýshi: Elbasymyz óz joldaýlarynyń birinde úsh tuǵyrly til saıasatyn qoldaný kerektigin aıtqan. Ol jastarymyz qazaq tilin bilip, orys tilinde sóılep, shet elderiniń kınolaryn kórmese eken, osy úsh tildi jetik meńgerip, elimizge óz úlesterin qossa eken degen maqsatpen aıtqan bolatyn.
Elbasynyń «Jańa álemdegi jańa Qazaqstan» atty joldaýynda: «Biz búkil elimiz boıynsha álemdik standarttar deńgeıinde sapaly bilim berý qyzmetin kórsetýge qol jetkizýimiz kerek» degen bolatyn. Endeshe, oqýshylar, bilimderińizdi odan ári pysyqtap, jetildirýlerińiz úshin aıanbaı eńbek etýlerińiz qajet.
Til, sóz, eńbek, bilim týraly kim qandaı maqal - mátelder biledi?
(oqýshylar alma kezek ózderi biletin maqal - mátelderdi aıtady)
1. Óner aldy - qyzyl til.
2. Ózge tildiń bárin bil, óz tilińdi qurmette.
3. Kóre – kóre kósem, sóıleı – sóıleı sheshen bolarsyń.
4. Jaqsy sóz - janym yrys.
5. Eńbek etseń - emersiń.
6. Eńbektiń nany, jalqaýdyń jany tátti.
7. Bilim - ınemen qudyq qazǵandaı.
8. Bilimdi myńdy, bilekti birdi jyǵar.
9. Oqý - bilim bulaǵy, bilim - ómir shyraǵy.
1 - oqýshy: «Búgingi tańdaǵy ana tiliniń jaǵdaıy»
Adam týǵan tilimen ósip, damıdy, kórkeıedi. Tilsiz adamnyń bolashaǵy joq. Memleketimizde ana tilimiz, týǵan tilimizdiń memlekettik dárejede ekendigin elbasymyzdyń myna sózderinen aıqyn baıqaýǵa bolady: «Tilge degen kózqaras shyndap kelgende elge degen kózqaras.» Bul sózdermen elbasymyz qazaq halqyna degen syı - qurmet onyń tiline degen qurmetpen baıqalýy kerek dep aıqyn aıtyp tur. Bul elimizdegi árbir azamattyń tilge degen kózqarasyn túzeýge memlekettik baǵdarlama aıasynda, respýblıka kóleminde kóptegen aýqymdy jumystar atqarylýda. Qazirgi tańda aýyl men eldi meken, mádenıet mekemeleriniń ataýy qazaq tilindegi ataýǵa almastyrylady. Oblysta tildi oqytý ortalyǵy ashylyp, onda kýrsty aıaqtaǵan qyzmetkerler sertıfıkattaryn alýda.
Júrgizýshi: Oqýshylar, búgingi «Eńseli eldiń erteńi» atty ashyq tárbıe saǵatynan ne uqtyńyzdar, neni ózderińizge qajet, neni qajet emes dep sanadyńyzdar, biz eńseli eldiń erteńi jarqyn bolýy úshin qandaı áreketterge jaqyn, qandaı áreketterden aýlaq bolýymyz kerek. Toqsan aýyz sózdiń tobyqtaı túıinin aıtsaq: «Búgingi tárbıe saǵatynan ne túıdińizder?»
(Oqýshylar bul suraqtyń jaýaby etip, óz oılaryn ortaǵa salady)
Júrgizýshi: Men jigit 15 - 30 arasynda,
Bul shaqta kóp beresi, alasymda.
Jan jaǵym tolǵan maqsat, tolǵan tańdaý,
Alaıyn anasyn ba, mynasyn ba,
- dep arqaly aqyn Sultanmahmut Toraıǵyrov jyrlaǵandaı bolashaqta shalys qadam baspaı, óz ómirlerine jaýap beretin ata - anasynyń emes búkil alashtyń azamattary bolady degen senimmen búgingi ashyq tárbıe saǵatymyzdy aıaqtaımyz. Qosh saý bolyńyzdar!
You Might Also Like
-
Almaty qalasy Abaı atyndaǵy RMMI9 - synyp oqýshysy Abdramanhan Marat
