Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 1 kún buryn)
Ermek Serkebaev - opera óneriniń dúldúli

Mýzykanyń uly ónerin jaqsy kórińiz jáne zertteńiz. Ol sizge joǵary sezimderdiń, qumarlyqtardyń jáne oılardyń búkil álemin ashady. Ol sizdi baı, taza, kemeldi etedi. Mýzykanyń arqasynda siz boıyńyzdan buryn belgisiz jańa kúshterdi tabasyz. Siz ómirdi jańa túster men reńkterde kóretin bolasyz.

Dmıtrıı Shostakovıch

Ermek Serkebaev – kórnekti keńestik qazaq opera ánshisi (barıton), ustaz. 1926 jyly 4 shildede Petropavl qalasynda dúnıege kelgen. 1941 jyldan bastap Almaty mýzykalyq tehnıkýmynda skrıpka klasynda oqydy. 1951 jyly Almaty konservatorıasynyń ánshilik fakúltetin bitirgen. 1947 jyldan - Abaı atyndaǵy Qazaq opera jáne balet teatrynyń solısi. Almaty konservatorıasynyń profesory (1982 jyldan). Qazaq KSR halyq ártisi. KSRO halyq ártisi (1959). Qazaq KSR Memlekettik syılyǵynyń laýreaty (1972), KSRO Memlekettik syılyǵynyń laýreaty (1977).

Ermek Serkebaevtyń shyǵarmashylyq dıapazony óte keń. Onyń teatrda jumys istegen kezinde oryndaǵan birneshe ondaǵan operalyq partıalary naǵyz belester: óziniń kórkem ómirbaıanynyń da, jas qazaq trýppasynyń tarıhynyń da belesteri. Onyń birinshisin A.Jubanov pen L.Hamıdıdiń attas operasyndaǵy Abaı partıasy eń kúrdeli bóligi dep ataýǵa bolady; ony alǵash ret 1947 jyly stýdent kezinde aıtyp, keıin jyldan-jylǵa jetildirilip, ulttyń uly ǵulamasy, aǵartýshy beınesin tereńdete tústi. Sodan beri ol qazaq kompozıtorlarynyń: M.Tólebaevtyń attas operasyndaǵy Amangeldi, Tólegen («Tólegen Toqtarov» A.Jubanov pen L.Hamıdı), Er-Tarǵyn jáne Artem («Er-Tarǵyn» jáne «Dýdaraı» E. Brýsılovskıı)  operalarynda beınelerdiń tutas galereıasyn jasady. E.Rahmadıevtiń attas operasyndaǵy Alpamys solardyń ishindegi eń kórnektileri.

Sondaı-aq, sahnada óz sheberligin bir emes, birneshe ret tamasha kórsetken ánshiniń shyǵarmashylyq aýqymyn tolyǵyraq kórsetý úshin «Iolantadaǵy» Robertti, «Galkadaǵy» Ianýshty, Shebalınniń «Aqylsyzdy qolǵa úıretýindegi» Petrýchchıony atap ótsek artyq bolmas.

Serkebaevtyń konserttik repertýary shyn máninde sheksiz: Chaıkovskııdiń, Borodınniń, Rýbınshteınniń, ıtalándyq kompozıtorlardyń operalarynan arıalar, ondaǵan klasıkalyq jáne zamanaýı romanstar jáne ánder - qazaqtyń halyqtyq, buqaralyq jáne estradalyq ánderi. Sondaı-aq tamasha syrtqy derekter men akterlik sheberlik Serkebaevqa án aıtyp qana qoımaı, basty rólderdi de somdaıtyn birneshe kórkem fılmderge túsýge múmkindik bergenin qosamyz.

Dmıtrıı Gnatúk ony «barıton patshasy», Mýslım Magomaev «Keńes Odaǵynyń úzdik Fıgarosy» dep atady. Osy partıamen ol Eýropa men KSRO-nyń kóptegen opera teatrlarynda óner kórsetti.

Opera ánshisi, QR Halyq ártisi Sáýle Qurmanǵalıeva bylaı dep eske alady: «Ermekpen birge gastróldik saparǵa shyǵý baqytyna ıe boldym. Ásirese, Reseıde kóp saıahattadyq. Ol tamasha ánshi, óte saýatty, aqyldy edi. Minezi, alaıda, óte aýyr, biraq biz oǵan nazar aýdarmadyq... Onyń óneri barlyǵynyń ornyn toltyrdy».

Al skrıpkashy Marat Bısenǵalıev bylaı dep eske alady: «Serkebaev ómir boıy qyzmet etken Abaı atyndaǵy opera jáne balet teatrynda men onyń qatysýymen «Sevıldik shashtarazdy» alǵash ret kórdim. Bir ókinishtisi, ol opera ánshisi, men skrıpkashy bolǵandyqtan, áriptestikke úlken múmkindikter bolmady. Biz onymen Barbıkan Holda London kameralyq orkestrimen bir ǵana birlesken konsert berdik. Men «Do... Re...» kitabymda maestroǵa bir taraýdy arnadym:

«Eger meniń kınoǵa qatysym bolsa, Ermek Serkebaev týraly fılm túsirer edim. Bir kezderi onymen Almaty troleıbýsyna mingenim esime tústi. Tańerteńgi saǵat, jetiniń basy edi, men mýzyka mektebimdegi sabaqqa asyǵyp bara jattym, ol kezdesýden qaıtyp kele jatqan sıaqty. Elorda tórinde tuńǵysh júrekjardy ataqqa ıe bolǵan ánshiniń basynan ótken shytyrman oqıǵalardy búkil respýblıka aıtyp júrgendeı boldy. Arystannyń jalyndaı shashy dabyraǵan, kóziniń astynda qara domalaq. Salonnyń ishi bos oryndyqtarǵa toly bolsa da, otyrmady. Artqy platformada aıaǵyn alshaq, eki qolyn qorshaýlarǵa sozyp turǵan ánshiniń kózderi ol kezde kóz almaı qyzyqqan jasóspirim maǵan bir ret te toqtamady. Ol, shamasy, kezekti sulýmen ótkizgen keremet túndi esine alǵan shyǵar».

Baqytymyzǵa oraı, ánshi dybys jazýdyń belsendi damyǵan dáýirinde ómir súrip, jumys istedi. Onyń daýysy men harızmasy týraly jarqyn túsinik beretin kóptegen jazbalar, radıo jazbalar, beıneklıpter onyń jankúıerleriniń jadynda qaldy. Ermek Serkebaevtyń óneri bizdiń júregimizde máńgi saqtalady.

Paıdalanylǵan aqparat kózderi:

1) https://www.liveinternet.ru/users/altinira/post300047107/

2) https://ale07.ru/music/notes/song/muzlit/v_mire_muzyki/vmm1986_66.htm

Maqala avtory: «Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq Ýnıversıteti», «Fılosofıa jáne saıasattaný fakúlteti», «Dintaný jáne mádenıettaný kafedrasy», «6B03102 - Mádenıettaný» bilim berý baǵdarlamasy, 3 kýrs stýdenti Ólmesova Arýjan

Praktıka jetekshisi: Abaı at. QUOBT-nyń PR bóliminiń basshysy - Chensova E.V.

 

 


You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama