InfoHub Logo

Eskendir patsha basynda múıizimenen týǵan eken hám buǵan aıtypty: «Egerde múıizińnen aırylsań, kúshiń ketip, dushpandaryńdy jeńe almassyń» depti. Bul sebepten Eskendir árdaıym basyna saýyt kıip, eshqashan muny sheshpeıdi eken, «bireý múıizimdi kórip, kesip alyp qoımasyn» dep qorqyp. Eskendir óziniń múıizin, biraq basyndaǵy shashyn alǵannan keıin patshanyń basynda múıizi bar dep aıtyp qoımasyn dep, óz qolymenen árdaıym shashyn alǵan kisiniń basyn alar eken. Patsha áldeneshe qabat mundaı qylypty.

Bir kúni patsha bir shash alǵyshty ózine shaqyryp:

— Shashymdy alyp beriń, — depti. Qashan shashyn alyp bol ǵan soń patsha:

— Meniń múıizimdi kórdiń be? — dep shash alǵyshtan surapty.

— Joq, patsha, kórgenim joq.

— Men senen suraımyn, sen meniń basymdaǵy múıizimdi kór diń be?

— Joq, patsha, kórgemin joq, — deıdi. Bul shash alǵysh buryn esitken eken, patshanyń shashyn alǵan bir kisi tiri qaıtyp kelmeıdi dep. Bul sebepten jumystyń aqyry onsha táýir bolmaıdy ǵoı dep sezip, patshaǵa basyńdaǵy múıizińdi kórgemin joq dep aıtqanynyń sebebi sodan eken.

— Basymdaǵy meniń múıizimdi kórmediń be? — dep patsha jáne surady.

— Joq, patsha, seniń múıizińdi kórgenim joq, — deıdi.

— Bar, óz jónińmen júre ber, eger de meniń múıizimdi kórdim deseń, seni de, seniń bútil tuqymyńdy óltiremin, — deıdi.

Shash alǵysh patshanyń bul syryn birneshe jyldaı adamǵa aıtpastan saqtap júrip, aqyrynda shydaı almady. Munan soń bul bir adam joq jaıǵa baryp, jan-jaǵyna qalyń qamys ósken tereń qudyq taýyp aldy. Bul qudyqqa baryp eńkeıip turyp aıǵaı saldy: «Eskendir Zulqarnaıynnyń basynda múıizi bar, kimde-kim munyń múıizin kesip alsa, kúshsiz bolyp, dushpandaryn jeńe almaıdy!» — deıdi. Bul sóz qudyqtan shyǵyp qamysqa jaıyldy, qamystan soqqan jel dalaǵa jaıdy, daladan munda júrgen adamdar estidi.

Sonda Eskendirdiń dushpany artynan jasyrynyp kelip, múıizin kesip aldy. Munan soń Eskendir patsha kishkene baladaı bolyp álsiz boldy. Munyń úshin shash alǵan kisige de jaman boldy, qatty qınaýmenen munyń ózin búkil tuqymymenen óltirdi. Munan keıin Eskendir Zulqarnaıyn ózdiginen júrip soǵysqa bara almaı, ǵasker basylary qaıda bolsa da kóterip alyp júretuǵyn boldy. Bul jaıda da buǵan pále kez boldy. Eskendir bir ýaqytta dúnıeniń eń shetine, bir taýdyń ishine soǵysýǵa barypty. Bul taýdyń ishinde bir bulaq aǵady eken, kimde-kim muny ishse, ǵumyry boıynsha ólmeıdi eken. Eskendir bul sýdan eki torsyq sý alyp, óziniń jurtyna qaıtypty. Jolda patsha qatty naýqastandy. Bul mezgilde munyń ǵaskerlerine quzǵyn, qarǵalar kelip tıip, eki torsyǵyn sýlarymenen shoqyp iship qoıypty. Sý tógilip qalǵannan keıin eshbir dári-dármek bolmaı, patsha kóp kidirmesten opat bolypty. Egerde bul sýdyń bir tamshysyn ishse de, tiri qalar edi, ýa egerde kúnde bir tamshydan ishse, mıllıon jyl dáýren súrer edi. Neshe tamshy sý ishse, sonsha jyl ǵumyr sheger edi deıdi.

---