InfoHub Logo

Bilim berý sapasyn jaqsartýdyń birden bir joly – jańa pedagogıkalyq tehnologıalardy qoldaný.
Qazirgi qoǵamdaǵy muǵalim – jeke kózqarasy bar, sony qorǵaı biletin jigerli tulǵa, zertteýshilik, oıshyldyq, shyǵarmashylyq qasıeti bar, ári oqýshysyn osy qasıetteri arqyly óz betinshe oqyp, izdenip keńeıtilgen bilim alýǵa úırete alatyn maman bolýy kerek.
Bilim berý sapasyn jaqsartýdyń birden bir joly – jańa pedagogıkalyq tehnologıalardy qoldaný.
Qazirgi qoǵamdaǵy muǵalim – jeke kózqarasy bar, sony qorǵaı biletin jigerli tulǵa, zertteýshilik, oıshyldyq, shyǵarmashylyq qasıeti bar, ári oqýshysyn osy qasıetteri arqyly óz betinshe oqyp, izdenip keńeıtilgen bilim alýǵa úırete alatyn maman bolýy kerek.
Búgingi tańda ozat pedagog - ǵalymdar, tájirıbeli muǵalimder oılap tapqan sabaqty túrlendire ótkizýdiń neshe túrli jańa tásilderi jetkilikti.
Qazaqstanda da qazaqstandyq mektepter úshin oqytý tehnologıalaryn daıyndaý máselesimen aınalysyp, ǵylymmen praktıkany qosa alyp júrgen otandyq ǵalymdarymyz barshylyq.

Osyndaı tehnologıalardyń biri - J. Qaraevtyń deńgeılep - saralap oqytý tehnologıasy. Tehnologıa degenimiz - belgili bir úrdisterdi júzege asyrý ádisteri jaıyndaǵy bilimderdiń jıyntyǵy, oqý úrdisin jandandyrý maqsatynda uıymdastyrylǵan, belgili bir maqsatqa jumyldyrylǵan, aldyn - ala oılastyrylǵan yqpal men áser.
Sonymen birge oqý úrdisin oıdaǵydaı júzege asyrýdyń mazmundy tehnıkasy jáne bilim alýdyń josparlanǵan nátıjelerge jetý úrdisiniń sıpattamasy.
Sońǵy jyldary keńinen paıdalanyp júrgen tehnologıalardyń biri - J. Qaraevtyń «Oqytýdyń úsh ólshemdi ádistemelik júıesi»pedagogıkalyq tehnologıasy. Bul tehnologıanyń mazmunyn, erekshelikterin túsiný úshin, dástúrli oqytýmen salystyraıyq.
Eger dástúrli oqytýda oqý - tárbıe úrdisinde basyńqy ról muǵalimde bolsa, qazir belsendi qyzmetti oqýshy atqarady, ony oqytpaıdy, ol ózi oqıdy.
Dástúrli oqytýda muǵalim oqýshyǵa daıyn, durys aqparatty bergen, oqýshy tek tyńdap, aqparatty qabyldap otyrǵan.
Sabaqqa kóbinese tıimsiz ádister qoldanylǵan (leksıa, suraq - jaýap, jattyǵýlar oryndaýy. b) Qazirgi kezde oqýshy ózi izdenip, ózi oqyp, ózi úırenedi. Sabaqta problemalyq oqytý iske asyrylady.(jaǵdaıatty sheshý, balaǵa oı tastaý»Mıǵa shabýyl» debattar t. b.) Muǵalim sabaqta basqarýshylyq mindet atqarady, oqýshyǵa baǵyt - baǵdar berip turady. Negizgi kóńildi árbir oqýshynyń jeke múmkindikterin, qabiletterin, qyzyǵýshylyqtaryn anyqtaýǵa bóledi. Oqýshynyń qyzmeti kóptegen tulǵalyq qasıetterine qaraı baǵalanady (oıdyń damýy, til mádenıeti derbestik, yntalylyǵy, jaýapkershiligi t. b.) Árbir oqýshynyń damýy basqa oqýshymen emes, ózimen salystyrylady. Oqýshyǵa ózin - ózi baǵalaýǵa múmkindik beriledi. Bul tehnologıada jeke jáne toptyq oqytýdyń túrleri negizgi bolyp tabylady.

Toptyq oqytýdyń negizgi maqsaty – oqýshylardy shaǵyn toptaǵy birlesken jumysqa tartý. Mundaı topta oqýshy óz daralyǵyn joǵaltpaıdy. Qajetti jaǵdaıda oqýshylar bir - birinen kómek suraı alady, ortaq mindetterdi sheshedi t. b. Bul jaǵdaıda ár bir oqýshy tek óziniń jetistikterin baǵalap nemese kemshiligin túsinip qana qoımaıdy, sonymen birge ortaq nátıjege ózi qalaı áser etetinin kóre alady. Jeke oqytý túri oqýshyǵa keıbir tapsyrmalarǵa tereńinen toqtalýǵa múmkindik beredi, óziniń de, muǵalimniń de aldynda tapsyrmalardy oryndaý nátıjesine jaýapty bolýǵa úıretedi. Oqytýdyń bul túrleriniń negizgi - oqýshyǵa senimdilik, ózine jaýap berý qabiletine súıený, ar - namys jáne ózin - ózi syılaý qasıetterin yntalandyrý.
Deńgeılep – saralap oqytý tehnologıasy - oqýshynyń týa bitken aqyl - oı qabiletiniń jeke damý jan - jaqtylyǵyna negizdelgen bilim berý júıesi. Deńgeılep oqytý barysynda oqýshylardyń este saqtaý qabileti jaqsaryp, óz emosıasyn ózi basqara biletin, qabyldaýynyń kúsheıýi, zeıininiń turaqtylyǵy, oılaýy damıtyny anyq baıqalady.
Bul tehnologıanyń artyqshylyǵy: oqýshylar qazaq tili men ádebıeti sabaqtarynda óz oılaryn erkin ári keń túrde jetkize biledi, olardyń ádebı tilde sóıleý daǵdylaryn jetildiredi, óz betinshe jumys isteı bilýge úıretedi. Sonymen qatar ǵylymı izdenis jumystaryna baýlıdy.

Etistiktiń raılarynan ótkendi qaıtalaý

Sabaqtyń taqyryby: Etistiktiń raılarynan ótkendi qaıtalaý.
Sabaqtyń maqsaty:
1. Bilimdilik: Baǵdarlamalyq materıaldardy meńgerý deńgeıin baqylaý, oqýshylardyń etistiktiń raı kategorıasy týraly alǵan bilimderin bekitý.
2. Damytýshylyq: Oılaý, qabyldaý qabiletterin, sóıleý mádenıetin jetildirý, pánge qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, shyǵarmashylyq qabiletterin damytý.
3. Tárbıelik: Oryndalatyn jumystar arqyly otansúıgishtikke, óz bilimin baǵalaı bilýge, mádenıettilikke, anany qadirleı bilýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: qaıtalaý sabaǵy
Sabaqtyń ádis – tásili: Suraq - jaýap, toppen jumys, shyǵarmashylyq jumystar.
Sabaqtyń kórnekiligi: semantıkalyq kartalar, oqýlyq,
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
1. Sálemdesý, oqýshylardy túgendeý, tazalyqqa kóńil bólý.
2. Oqýshylardyń zeıinin sabaqqa aýdarý
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý:
Ótken taqyrypty qaıtalaý. Maqaldardyń mánin ashý.
1. Otan úshin otqa tús, kúımeısiń.
2. Júzden júırik, myńnan tulpar.
İİİ. Jańa sabaq:
Oqýshylardy 2 topqa bólemiz.
İİİ. «Bilimińdi baıqap kór» saıysy oqýshylardyń bilimin tekserý.
1. Etistiktiń raılary degenimiz ne?
2. Etistiktiń raılary men shaqtarynyń arasynda qandaı uqsastyq pen ózgeshilik bar?
3. Etistiktiń raılarynyń qandaı túrleri bar?
4. Ashyq raı neni bildiredi, qalaı jasalady?
5. Buıryq raı degenimiz ne, qalaı jasalady?
6. Shartty raı degenimiz ne, qalaı jasalady?
7. Qalaý raı degenimiz ne?
8. Qalaý raıdyń qandaı jasalý joldary bar?
IV. Oqýlyqpen jumys. (Taqtada jáne dápterde oryndaý)
Bolatyn – ashyq raı, aýyspaly ótken shaq,
Kórinedi – ashyq raı, aýyspaly osy shaq.
V. Mánerlep oqý. «Poezıa mınýty».
F. Ońǵarsynovanyń ana taqyrybyndaǵy óleńin (179 - jattyǵý) oqýshylarǵa mánerlep oqytý. Óleń kim týraly? Avtory kim? Aqynnyń basqa qandaı óleńderin bilemiz? Óleńnen buıryq raı, qalaý raı, ashyq raıda turǵan etistikterdi tabý.
Ashyq raıdaǵy etistikterdiń qaı shaqta turǵanyn taldatý,
Buıryq raı: tyńda
Qalaý raı: salǵyń keledi, aıtqyń keledi.
Ashyq raı: ekken, túletken, kúl etken, turǵan, sarqylmaıtyn (burynǵy ótken shaq).
VI. Salystyrý: «Venn dıagramsy»
Qalaý raı Ashyq raı
Buıryq raı Shartty raı

VII. Ár raıǵa baılanysty maqal - mátel, naqyl sózder jarysy.
Mysaly: Adamdy túsine qarap tanyma, isine qarap tany.
Ne ekseń sony orarsyń.
Mezgili jetse, muz erir
Kóp izdegen adam kómbeniń ústinen shyǵar.
Baı bolsań, halqyńa paıdań tıse ıgi edi,
Batyr bolsań, jaýyńa naızań tıse ıgi edi.
VIIİ. Deńgeılik tapsyrmalar
1 – deńgeı: Oılan, tap. «Sáıkestik testi»
Oınady tuıyq etistik
bara jatyr esimshe
kesip osy shaq
suraǵan ótken shaq
baılaý kósemshe
qatyspaq keler shaq

2 – deńgeı: «Kim jyldam» Semantıkalyq kartalardy toltyrý

Etistik -------Ashyq raı --------Qalaý raı --------Buıryq raı ----------SHartty raı
Oqy
Jaz
Tyńda
Aıt
Kúre
3 - deńgeı: Maqaldardaǵy etistik raılaryn anyqta.
1. Otan úshin otqa tús, kúımeısiń.
2. Myń júırik arasynda bir tulpar shyǵady alǵa.
Tús – buıryq raı, İİ jaq, jekeshe, qalypty.
Shyǵady – ashyq raı, aýyspaly osy shaq, İİİ shaq.
4 – deńgeı: «Tez tap» Sózjumbaq sheshý

1. Aǵash túri
2. Ákeńniń ákesi
3. Ulttyq áshekeı buıym
4. Qalyńdyqtyń bas kıimi
5. Pánniń aty
6. Kórnekti aqyn
7. Esikti ashatyn qural
á) Semantıkalyq kartany toltyrý. Ózdik jumys.

Sabaqty bekitý: «Toptastyrý» Búgingi sabaqta neni qaıtaladyq? Etistik raılarynyń neshe túri bar?
Oqýshylardyń bilimin baǵalaý:
Úıge tapsyrma: 180 - jattyǵý. «Baqyt» taqyrybyna oıtolǵaý jazý