Etistiktiń raılaryn qaıtalaý
7 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Etistiktiń raılaryn qaıtalaý
Sabaqtyń maqsaty: etistiktiń raılarynan alǵan teorıalyq bilimderiniń deńgeıin baqylaý.
Sabaqtyń mindetteri: bilimdilik – etistiktiń raılarynyń ózindik erekshelikterin ajyrata bilý; damytýshylyq – etistiktiń raılary týraly bilimderin júıeleý, jınaqtaý, taldaý jumystaryn júrgizý; tárbıelik – sóıleý mádenıetin qalyptastyrý, adamgershilikke, týǵan jerdi súıýge tárbıeleý.
Sabaqtyń tıpi: bilik pen daǵdyny júıeleý, jınaqtaý sabaǵy.
Sabaqtyń túri: damyta oqytý tehnologıasy.
Oqytýdyń ádisi: praktıkalyq ádis.
Pánaralyq baılanys: ádebıet, tarıh.
Sabaqtyń barysy.
İ. Uıymdastyrý bólimi.
a) Oqýshylardyń sabaqqa qatysymyn baqylaý.
b) Synyp bólmesiniń tazalyǵyn qadaǵalaý.
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý.
Qalaý raıdyń jasalý jolyn suraý, mysaldarmen dáleldeý. 180 - jattyǵýdy tekserý.
İİİ. Aktýaldaý kezeńi.
Jattyǵý jumysyndaǵy «Ulyq bolsań, kishik bol» degen maqaldyń baǵynyńqy syńary qandaı raı ekendigi suralady.
«Etistikti raı kategorıasy neshe topqa bólinedi? Olar qalaı jasalady?» degen suraqtarǵa jaýap alynady.
IV. Jańa sabaq.
Etistiktiń raılaryn qaıtalaý. Ár raıdyń jasalý joldaryn oqýshylarmen birlese otyryp, eske túsirý. Oqýshylardy 4 topqa bólip, toptarǵa raılardyń atyn berý.
Top attary tapsyrmalar boıynsha ózgerip otyrady, top basshysy óz tobyndaǵy oqýshylardyń jumystaryn tekserip, ýaqytyly baǵalap otyrady.
V. Damytý kezeńi.
1. 181 - jattyǵýdyń etistikterdi terip jazyp, ashyq raıly sóılem túrleriniń qalaı jasalǵanyn aıtý, sóılemderdi ár top ózderine berilgen raı attaryna sáıkes aınaldyrady.
Bizdiń bekinisimiz oıpańdaý jerde bolatyn.(Ashyq raı, aýyspaly ótken shaq).
Bizdiń bekinisimiz oıpańdaý jerde bolsyn. (Buıryq raı, İİ jaq, anaıy túri)
Bizdiń bekinisimiz oıpańdaý jerde bolsa ıgi edi. (Qalaý raı).
Sóılemderdi shartty raıǵa aınaldyrýǵa kelmegendikten (shartty raı» tobyna tómendegideı sóılemder beriledi:
«Jylaǵan sheshemen birge jylasa, jigittiń jigit bolany qaısy, óıtse, kisi ýádeden shyǵa ala ma? Jylaǵan sheshemen birge jylap, jigit úıden uzaq ýaqytqa alys jerge ketse, balasynynyń jylaǵanyn kórgen soń, úıde qalǵan ananyń kózinen jas kete me, kókireginen saǵynysh qasireti kete me?».
2. 182 - jattyǵý. a) Qalaý raı, ashyq raı, buıryq raıly sóılemdi terip jazýǵa ár toptan taqtaǵa bir - bir oqýshy shyǵady. Mátinde shartty raı bolmaǵandyqtan ol topqa basqa sóılemder beriledi. «Tústik ómiriń bolsa, keshtik mal jına», «Ne ekseń, sony orasyń».
á) Toptaǵy basqa oqýshylar «Baqytty bolý degen ne?» atty oıtolǵaý jazady. Oqýshylardyń jumystary tekserilip, raı túrlerine taldanady.
3. Oqýshylarǵa jeke, juptyq, toptyq tapsyrmalar beriledi. «Ashyq raı» tobyna: «Shalqar – adaldyq pen adamdyqtyń, kisiliktiń aldynda tik turatyn, qyzdaryn qyz dep qoıyp qalmaı, qyz bala dep syılaıtyn, ekijúzdilikti ólimnen de jaman dep qabyldaıtyn jandary taza halqy bar qalashyq». «Abylaı hannyń qasynda Buqarekeń jyrlaıdy»,
«Mashınanyń qarasy kórinbeı ketisimen Marjan ústine ózine unaıtyn usaq aq gúlderi bar kóılegin kıip, shashyn tóbesine túıip, esikti kilttep dalaǵa shyqty».
Berilgen mátinderden etistikterdiń shaq túrin anyqtap, buıryq raıǵa aınaldyrý.
«Shartty raı» tobyna:
«Qaradan han bolsam, halqym qalaǵan bolar,
Aıyrdan nar bolsam, atam jaraǵan bolar,
Kóneden dáýren ozsa, jasy jetýden bolar,
Kóneden qamqa tozsa, dáýreni ketken bolar».
Er jigit aıtpaıdy.
Aıtsa, qaıtpaıdy.
Oqı berseń kóziń ashylady,
Otyra berseń, jalqaýlyq basynady.
Altaý ala bolsa, aýyzdaǵy ketedi,
Tórteý túgel bolsa, tóbedegi keledi.
Til tas jarady,
Ta jarmasa, bas jarady.
Mátinderden shartty raıly etistikterdi taýyp, ashyq raıǵa aınaldyr.
«Buıryq raı» tobyna:
«Arly - ojdandy bol!
Namysyńdy jastan saqta!
Halqyńdy alalama!
Jaqynyńdy jaralama!
«Qudaı jarylqasyn, baı qylsyn,
Tórt túligin saı qylsyn!»
«Maldy teppe, Aqty tókpe».
«Esikti qatty qaqpa, qatty serpip jappa».
«Ketpes dáýlet bersin, Keń peıil bersin».
Sóılemderden buıryq raıly etistikterdi taýyp, qalaý raıǵa aınaldyrý.
«Qalaý raı» tobyna:
«Duǵaı sálem bergeısiń,
Aǵam Eset berenge.
Beket qaıda degenge,
Beket ketti degeısiń
Shyqpaıtuǵyn tereńge».
Gúli sulý ormandy
Sýsatpaǵym keledi.
Júzi jyly jandardy
Qushaqtaǵym keledi.
Atadan ul týsa ıgi,
Ata jolyn qýsa ıgi.
Ózine keler ulyn
Ózi bılep tursa ıgi.
Mátinderden qalaý raıdy etistikterdi taýyp, sharty raıǵa aınaldyrý.
Dosy kópti...
Eldiń atyn...
Aıtpas jerde sózińdi...
ónerli jan órge...
Kóp núkteniń ornyna tıisti qalaý raıly etistik qoıyp, kóshirip jazý.
4. «Qazymyr» oıyny. Ár toptan bir oqýshy turyp, kelesi topqa suraq qoıady. Suraqqa basqa oqýshylar jaýap bere alady.
VI. «Túıin túıý» strategıasy. Top basshylary top attaryna laıyq raı túrleriniń jasalý joldaryn qoldaryna berilgen strelka úlgisinde qıylǵan qaǵazǵa toltyryp, taqtadaǵy «raı» degen sózdiń aınalasyna retimen iledi.
VII. Úıge tapsyrma. 183 - jattyǵý. Raı túrlerin qaıtalaý.
VIII. Baǵalaý. Top basshylarynyń baǵalaý paraǵyn eskerip baǵalaý
Sabaqtyń taqyryby: Etistiktiń raılaryn qaıtalaý
Sabaqtyń maqsaty: etistiktiń raılarynan alǵan teorıalyq bilimderiniń deńgeıin baqylaý.
Sabaqtyń mindetteri: bilimdilik – etistiktiń raılarynyń ózindik erekshelikterin ajyrata bilý; damytýshylyq – etistiktiń raılary týraly bilimderin júıeleý, jınaqtaý, taldaý jumystaryn júrgizý; tárbıelik – sóıleý mádenıetin qalyptastyrý, adamgershilikke, týǵan jerdi súıýge tárbıeleý.
Sabaqtyń tıpi: bilik pen daǵdyny júıeleý, jınaqtaý sabaǵy.
Sabaqtyń túri: damyta oqytý tehnologıasy.
Oqytýdyń ádisi: praktıkalyq ádis.
Pánaralyq baılanys: ádebıet, tarıh.
Sabaqtyń barysy.
İ. Uıymdastyrý bólimi.
a) Oqýshylardyń sabaqqa qatysymyn baqylaý.
b) Synyp bólmesiniń tazalyǵyn qadaǵalaý.
İİ. Úı tapsyrmasyn suraý.
Qalaý raıdyń jasalý jolyn suraý, mysaldarmen dáleldeý. 180 - jattyǵýdy tekserý.
İİİ. Aktýaldaý kezeńi.
Jattyǵý jumysyndaǵy «Ulyq bolsań, kishik bol» degen maqaldyń baǵynyńqy syńary qandaı raı ekendigi suralady.
«Etistikti raı kategorıasy neshe topqa bólinedi? Olar qalaı jasalady?» degen suraqtarǵa jaýap alynady.
IV. Jańa sabaq.
Etistiktiń raılaryn qaıtalaý. Ár raıdyń jasalý joldaryn oqýshylarmen birlese otyryp, eske túsirý. Oqýshylardy 4 topqa bólip, toptarǵa raılardyń atyn berý.
Top attary tapsyrmalar boıynsha ózgerip otyrady, top basshysy óz tobyndaǵy oqýshylardyń jumystaryn tekserip, ýaqytyly baǵalap otyrady.
V. Damytý kezeńi.
1. 181 - jattyǵýdyń etistikterdi terip jazyp, ashyq raıly sóılem túrleriniń qalaı jasalǵanyn aıtý, sóılemderdi ár top ózderine berilgen raı attaryna sáıkes aınaldyrady.
Bizdiń bekinisimiz oıpańdaý jerde bolatyn.(Ashyq raı, aýyspaly ótken shaq).
Bizdiń bekinisimiz oıpańdaý jerde bolsyn. (Buıryq raı, İİ jaq, anaıy túri)
Bizdiń bekinisimiz oıpańdaý jerde bolsa ıgi edi. (Qalaý raı).
Sóılemderdi shartty raıǵa aınaldyrýǵa kelmegendikten (shartty raı» tobyna tómendegideı sóılemder beriledi:
«Jylaǵan sheshemen birge jylasa, jigittiń jigit bolany qaısy, óıtse, kisi ýádeden shyǵa ala ma? Jylaǵan sheshemen birge jylap, jigit úıden uzaq ýaqytqa alys jerge ketse, balasynynyń jylaǵanyn kórgen soń, úıde qalǵan ananyń kózinen jas kete me, kókireginen saǵynysh qasireti kete me?».
2. 182 - jattyǵý. a) Qalaý raı, ashyq raı, buıryq raıly sóılemdi terip jazýǵa ár toptan taqtaǵa bir - bir oqýshy shyǵady. Mátinde shartty raı bolmaǵandyqtan ol topqa basqa sóılemder beriledi. «Tústik ómiriń bolsa, keshtik mal jına», «Ne ekseń, sony orasyń».
á) Toptaǵy basqa oqýshylar «Baqytty bolý degen ne?» atty oıtolǵaý jazady. Oqýshylardyń jumystary tekserilip, raı túrlerine taldanady.
3. Oqýshylarǵa jeke, juptyq, toptyq tapsyrmalar beriledi. «Ashyq raı» tobyna: «Shalqar – adaldyq pen adamdyqtyń, kisiliktiń aldynda tik turatyn, qyzdaryn qyz dep qoıyp qalmaı, qyz bala dep syılaıtyn, ekijúzdilikti ólimnen de jaman dep qabyldaıtyn jandary taza halqy bar qalashyq». «Abylaı hannyń qasynda Buqarekeń jyrlaıdy»,
«Mashınanyń qarasy kórinbeı ketisimen Marjan ústine ózine unaıtyn usaq aq gúlderi bar kóılegin kıip, shashyn tóbesine túıip, esikti kilttep dalaǵa shyqty».
Berilgen mátinderden etistikterdiń shaq túrin anyqtap, buıryq raıǵa aınaldyrý.
«Shartty raı» tobyna:
«Qaradan han bolsam, halqym qalaǵan bolar,
Aıyrdan nar bolsam, atam jaraǵan bolar,
Kóneden dáýren ozsa, jasy jetýden bolar,
Kóneden qamqa tozsa, dáýreni ketken bolar».
Er jigit aıtpaıdy.
Aıtsa, qaıtpaıdy.
Oqı berseń kóziń ashylady,
Otyra berseń, jalqaýlyq basynady.
Altaý ala bolsa, aýyzdaǵy ketedi,
Tórteý túgel bolsa, tóbedegi keledi.
Til tas jarady,
Ta jarmasa, bas jarady.
Mátinderden shartty raıly etistikterdi taýyp, ashyq raıǵa aınaldyr.
«Buıryq raı» tobyna:
«Arly - ojdandy bol!
Namysyńdy jastan saqta!
Halqyńdy alalama!
Jaqynyńdy jaralama!
«Qudaı jarylqasyn, baı qylsyn,
Tórt túligin saı qylsyn!»
«Maldy teppe, Aqty tókpe».
«Esikti qatty qaqpa, qatty serpip jappa».
«Ketpes dáýlet bersin, Keń peıil bersin».
Sóılemderden buıryq raıly etistikterdi taýyp, qalaý raıǵa aınaldyrý.
«Qalaý raı» tobyna:
«Duǵaı sálem bergeısiń,
Aǵam Eset berenge.
Beket qaıda degenge,
Beket ketti degeısiń
Shyqpaıtuǵyn tereńge».
Gúli sulý ormandy
Sýsatpaǵym keledi.
Júzi jyly jandardy
Qushaqtaǵym keledi.
Atadan ul týsa ıgi,
Ata jolyn qýsa ıgi.
Ózine keler ulyn
Ózi bılep tursa ıgi.
Mátinderden qalaý raıdy etistikterdi taýyp, sharty raıǵa aınaldyrý.
Dosy kópti...
Eldiń atyn...
Aıtpas jerde sózińdi...
ónerli jan órge...
Kóp núkteniń ornyna tıisti qalaý raıly etistik qoıyp, kóshirip jazý.
4. «Qazymyr» oıyny. Ár toptan bir oqýshy turyp, kelesi topqa suraq qoıady. Suraqqa basqa oqýshylar jaýap bere alady.
VI. «Túıin túıý» strategıasy. Top basshylary top attaryna laıyq raı túrleriniń jasalý joldaryn qoldaryna berilgen strelka úlgisinde qıylǵan qaǵazǵa toltyryp, taqtadaǵy «raı» degen sózdiń aınalasyna retimen iledi.
VII. Úıge tapsyrma. 183 - jattyǵý. Raı túrlerin qaıtalaý.
VIII. Baǵalaý. Top basshylarynyń baǵalaý paraǵyn eskerip baǵalaý
You Might Also Like
-
Sabaqtyń taqyryby: Zat esimniń túrlenýin qorytyndylaý.
