InfoHub Logo

Maqsaty: Ezýlik daýysty dybystardyń jasalý joldaryn meńgertý.
1) Bilimdilik: aýyzsha jáne jazbasha taldaý jumystaryn júrgizip, teorıalyq bilimin bekitý. Oqýshylardy durys sóılep bilýge, saýatty jaza bilýge, izdendire otyryp nátıjege óz betterinshe jetkize úıretý.
2) Damytýshylyq: dybystarǵa matematıkalyq tásilmen minezdeme berý daǵdysyn qalyptastyrý, durys sóıleýge mashyqtandyrý.
3) Tárbıelik: ana tilin qadirleýge, bilimdilikke, saýattylyqqa, Otanyn súıýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: aralas
Sabaqtyń ádisi: túsindirmeli, suraq - jaýap, ınteraktıvti ádis
Pánaralyq baılanys: ádebıet, tarıh, aǵylshyn, orys tili, matematıka, án sabaǵy, ózin - ózi taný
Sabaqtyń taqyryby: I. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylarmen sálemdesip, túgeldeý.
Synyptaǵy oqýshylardy sabaqqa daıarlaý.

II. Úı tapsyrmasyn suraý.
248 - jattyǵý jumystaryn tekserip shyǵamyn.
1. Fonetıka degenimiz ne?
2. Qazaq álipbıi degenimiz ne?
3. Daýysty dybystar degenimiz ne?
4. Ashyq jáne qysań daýysty dybystar degenimiz ne?
5. Erindik daýysty dybystar degenimiz ne?
Úı tapsyrmasyn suraq - jaýap arqyly bekitip, bilimderin baǵalaımyn.

Jańa sabaq
... Qazaq tili, bizdiń memlekettik tilimiz ósip - órkendep keledi. 2020 jylǵa qaraı memlekettik tildi meńgergenderdiń qatary 95 paıyzǵa jetetin bolady... (N. Á. Nazarbaev)
«Baǵdarsham» ádisi boıynsha ár oqýshy sabaqqa óz daıyndyǵy týraly túrli - tústi dóńgelek arqyly belgi beredi.
Oqýshylar Muqaǵalı Maqataevtyń týylǵan kúni 9 aqpan ekenin bilemiz.
1931 jyly Almaty oblysy, Raıymbek aýdanyna qarasty Qarasaz aýylynda dúnıege kelgen. Aqynnyń balalyq shaǵy Uly Otan soǵysyna tuspa - tus keldi. Muqaǵalı on jasynan bastap soǵysqa ketken ákesin saǵynyp óleńder jazǵan. Muqaǵalı úshin óleń jazýdan artyq baqyt bolmaǵan. Ol óleń bolyp ómir súrdi, óleń bolyp ómirden ótti.

Muqaǵalı aǵamyzdyń «Aqqýlar uıyqtaǵanda» atty poemasynan úzindi
... Oıatyp, dúnıeni del-sal qylyp,
Tamyzdyń tańy da atty tamsandyryp,
Saı - saıdan boshalaǵan boz ala tań,
Taýdaǵy tirshilikke án saldyryp,
Emindirip, eriksiz qarsy aldyryp,
Bulbulǵa, dúnıege jar saldyryp,
Tamyzdyń tańy da atty tamsandyryp.
Qasqa tań.
Bulbul úni.
Kól betinde,
Aqqýlar uıyqtap jatyr terbetile.

I. «Aqqýlar» sózine, sonyń ishinde daýysty dybystarǵa matematıkalyq tásilmen dybystyq minezdeme jasaımyz.
o - dybystardyń belgisi
□ - daýysty dybys belgisi
▲- daýyssyz dybys belgisi
Mys: «Aqqýlar» sózinde 7 dybys bar, onyń 3 - eýi daýysty, 4 - eýi daýyssyz.
7 o=3□(2a, ý) daýysty dybystar, sebebi bul dybystardy
aıtqanda, ókpeden shyqqan aýa aýyz qýysynda eshbir kedergige ushyramaı, aýa erkin shyǵady.
4▲=(2 q, l, r) daýyssyz dybystar, sebebi bul dybystardy
aıtqanda, ókpeden shyqqan aýa aýyz qýysynda túrli
kedergilerge ushyrap, aýa qysylyp shyǵady.
Berilgeni: Aqqýlar=?
Sheshýi: a) Tildiń qatysyna qaraı
3□= 2 □(2a, ý) til arty nemese jýan□
til aldy jińishke □ o

1. Til arty nemese jýan daýystylardy aıtqanda, tildiń ushy sál keıin qaraı tartylyp,
ústi sál dóńestenedi.
2. Til aldy nemese jińishke daýystylardy aıtqanda, tildiń ushy sál ilgeri qaraı sozylyp, ústi sál tómendeıdi.
á) Jaqtyń ashylý dárejesine qaraı
3□= 2 □(a) ashyq□
1□ (ý) qysań □
1. Ashyq daýystylardy aıtqanda, jaq keń ashylyp, aýa erkin shyǵady.
2. Qysań daýystylardy aıtqanda, jaq tar ashylyp, aýa qysylyp shyǵady.
b) Erin men ezýdiń qatysyna qaraı
3□= 1 □(ý) erindik□
2□ (2a) ezýlik□
1. Ezýlik daýystylardy aıtqanda, erin jıyrylyp, ezý artqa qaraı tartylady.
2. Erindik daýystylardy aıtqanda, erinniń dóńgelenip, alǵa qaraı súıirlenýi arqyly jasalady.

II. Fonetıkalyq taldaý.
Qarasaz.
Sózde - 7 dybys, 7 árip, 3 býyn, 1 - ashyq, 2 - ashyq, 3 - biteý býyn.

Q - daýyssyz, qatań
a - daýysty, jýan, ashyq, ezýlik
r - daýyssyz, úndi
a - daýysty, jýan, ashyq, ezýlik
s - daýyssyz, qatań
a - daýysty, jýan, ashyq, ezýlik
z - daýyssyz, uıań

III.... Qazaq tili, bizdiń memlekettik tilimiz ósip - órkendep keledi. Degenmen, tek qazaq tilin ǵana meńgerip qoımaı, orys tili jáne aǵylshyn tilderin qatar alyp júrgenimiz durys bolar. Úsh tildi qatar meńgersek, úlken shyńǵa shyǵarymyz belgili.

Taqtaǵa birneshe maqal - mátel jazylady.
(bir sózdi qazaq, orys, aǵylshyn tilderinde jazý)

Jaqsy adam - eldiń yrysy,
Jaqsy jer - jannyń tynysy
Jaqsy - horosho - good

Atadan bala týar,
Atasynyń jolyn qýar.
Bala - malchık - boy

Til tas jarady,
Tas jarmasa, bas jarady.
Til - ıazyk - language

IV. Kitappen jumys
250 - jattyǵý.
Sózdegi kóp núkteniń ornyna tıisti áripti qoıyp oryndaımyz.

V. Sýret boıynsha mátin quraý.
Túrli sýretter taratylyp beriledi.

«Jasyrynǵan áripter» oıyny
İ top
Qazaqstan London olımpıadasynda jeti altyn, bir kúmis, bes qola júlde ıelenip, jalpy komandalyq esepte 12 - shi oryn aldy.
İİ top
Tarıhqa kóz júgirtetin bolsaq, qazaq - naǵyz batyr halyq ekenin moıyndaısyń.
“Adasqan áripter” oıyny
İ top “Adasqan áripterdi” ornyna qoı jáne erindik daýystylardyń astyn syzý.
m, d, ı, n, t, e, i, t, á, e
b, l, a, b, q, sh, a, a, a
u, a, z, t, s
k, n, f, e, t, o, ı, a
İİ top “Adasqan áripterdi” ornyna qoı jáne ezýlik daýystylardyń astyn syzý.
r, i, e, t, r, á, p
d, ý, y, z, y, s, s, a
z, k, i, l, e, ý
a, a, t, r, m, p, s, y

«Bilim shyńy» oıyny
Top basshylary 5 suraqqa jaýap beredi.

Sergitý sáti ( ýaqyt únemdelgen jaǵdaıda, 2 mın)
Bir - birine tek qana jaqsy, jaǵymdy, meıirimdi sózder aıtady. Endeshe, «Júrekten júrekke» dep atalatyn sheńber qurý, ıaǵnı jyly lebizder bildirý.
Sabaqty bekitý.
1. Daýysty dybystar degenimiz ne?
2. Jýan daýystylardy ata.
3. Jińishke daýystylardy ata.
4. Ashyq daýystylardy ata.
5. Erindik daýystylardy ata.
6. Ezýlik daýystylardy ata.
Baǵalaý.
Oqýshylardyń bilimi baǵalanady.(dóńgelek -«5», tórtburysh -«4», úshburysh -«3»)
Úıge tapsyrma berý.
«Kádimgi keremet» oıyny. Muǵalim úı tapsyrmasyn erekshe túrde beredi. Bir oqýshy taqtaǵa shyǵyp, kýbık arqyly ár qyryna jazylǵan tapsyrmanyń bireýin tańdaıdy.

1. Daýysty dybystarǵa matematıkalyq tásilmen dybystyq minezdeme berý
2. Kez kelgen sózge fonetıkalyq taldaý jasaý
3. Test suraqtaryn daıyndaý.(10suraq)
4. «Qys» taqyrybyna esse jazý
5. M. Maqataevtyń kez kelgen bir shýmaq óleńin jazyp, ondaǵy erindik jáne ezýlik daýystylardyń astyn syzyp kórsetý.
6. «Daýysty dybystar» taqyrybyna ertegi qurastyrý.