InfoHub Logo

Fızıka 10 synyp
Sabaqtyń taqyryby: " Fızıka álemi "
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Oqýshylardyń fızıka kýrsynan alǵan bilimderin, tabıǵattaǵy fızıkalyq qubylystardyń qupıasy men syryn asha bilýge ári qoldana bilýge úıretý;
Damytýshylyq: Oqýshylardyń oı óristerin damyta otyryp, iskerlik, eptilik, qabiletterin qalyptastyrý;
Tárbıelik: Ujymdyq áreketke, qarym - qatynas jasaı bilýge, ózindik jumysqa, aqparatty taýyp qoldana, paıdalana bilýge tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: Intellektýaldy oıyn, qorytyndylaý, júıeleý sabaǵy
Kórnekilikter: ınteraktıvti taqta, plakat, úlestirmeli materıaldar, sýretter.

Barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
a) Saıystyń júrgizilý barysymen tanystyrý.
b) Ádilqazylar alqasyn saılaý.
● Armysyzdar, qadirli ustazdar men bilim men ónerge qushtar oqýshylar! Adam balasy tek bilim, ǵylym arqyly óz ornyn tabady. “Biligi kúshti birdi jyǵady, bilimi kúshti myńdy jyǵady”, “Kóptiń kúshi birlikte” degen dana halyq. Bolashaq ǵasyrda bilim teńizinen júzip ótkender ǵana elimizdiń tiregi, súıinishi bolady dep oılaımyz. Sondyqtan búgingi “Ǵajaıyp fızıka ” atty saıysymyzǵa qosh keldińizder!
● Kúsh, óner, bilimmenen alysýǵa.
Bar ónerdi salaıyq ortamyzǵa,
Qanekı, kim shyǵady saıysýǵa,– deı otyryp, bilim jarystyratyn osy saıysymyzǵa qatysatyn 10 synyp oqýshylarynan quralǵan “Tapqyrlar” men “Bilgishter” tobyn ortaǵa shaqyraıyq!
Ádil baǵa berýge,
Shaqyraıyq ortaǵa
Ádilqazylar alqasyn – deı otyryp ortaǵa ádilqazylardy shaqyraıyq!
Saıysymyzdyń sharttarymen tanystyryp óteıik, saıysymyz segiz bólimnen turady.

1 - bólim “Báıge”. Bul bólimde jalpyǵa birdeı 10 suraq oqylady, jalaýshalardy tez, birinshi bolyp kótergen top jaýap bere alady. Eger berilgen jaýap qate bolǵan jaǵdaıda basqa toptardyń jaýap berýine múmkindik beriledi. Ár durys jaýap 5 upaı.

2 - bólim: “Sóz sheberi” bólimi. Bunda ekranǵa nazar aýdaramyz. Ekranda fızıkalyq shamalar berilgen. Bul fızıkalyq shamalarǵa maqal jazylǵan. Osy maqaldyń 1) Tárbıelik mánin ashý
2) Fızıkalyq turǵydan túsindirý kerek. Ár bir durys tolyq jaýapqa 5 upaı beriledi.

3 - bólim: “Top basshylar ” bólimi. Bul bólimde ár top kapıtandaryna barlyǵyna derlik 15 suraq qoıylady. Jaýapty aldaryndaǵy “Iá” ne “Joq” sózderi jazylǵan kartochkalar arqyly beredi. Árbir durys jaýap 5 baldyq júıemen esepteledi

4 - bólim: “Jasyryn tereze”. Bul bólimde taqtada nómirlengen qaǵazdar beriledi, árbir top ózderine unaıtyn taqyrypty tańdap, soǵan sáıkesti suraqtardy asha alady. 10 sanynda – jeńil, 20 sanynda – ortasha, 30 sanynda – qıyn suraqtar jasyrylǵan. Qaı sandy tańdasa, sonsha upaı qosylady.

5 - bólim: “Qyzyqty tájirıbe”. Bul bólimde top múshelerine 5 mın ýaqyt beriledi, sol ýaqyt ishinde berilgen tájirıbeni jasap, fızıkalyq maǵynasyn ashý.

6 - bólim: “Fızık bizde qonaqta” saıysy. Bul, bólimde ekrannan kóringen 3 taqyryptar boıynsha ár top qysqasha óz oılaryn ortaǵa salady. Eń joǵarǵy upaı 5 upaı. Ony ádilqazy alqasy ózi baǵalaıdy.
Báıgege túsip jaryspaı,
Júıriktiń baǵy janar ma?
Bilim men óner jarysyp,
Tárbıe, tálim tabar mán.
Bul báıge oıdyń báıgesi,
Kim júırik oıǵa, sol alda dep kelesi bólimimizdi bastaıyq!
Bul bólimde toptarǵa suraqtar qoıylady. Kim birinshi bolyp jalaýshany kóterse, sol top jaýap beredi.
1) Sý quıylǵan ydystyń ishinde bir kesek muz qalqyp júr. Eger ol erip ketse, ydystaǵy sýdyń deńgeıi ózgere me? (Ózgermeıdi)
2) Óz suıyǵymen dınamıkalyq tepe - teńdikte bolatyn bý. (Qanyqqan bý)
3) Ýaqyt ótýine qaraı deneniń basqa denelerge qatysty keńistikte oryn ózgertýi. (Oryn aýystyrý)
4) Qandaı ydystarǵa sý quıylmaıdy? (Sý toly ydysqa)
5) Qandaı denede konveksıa bolmaıdy (qatty dene, vakým)
6) Kúnniń kózi neshe ret shyǵady? (365)
7) Dúnıejúzinde eń kóp taraǵan suıyq (sý)
8) Denege basqa dene áser etpese óz jyldamdyǵyn saqtaý qubylysy? (ınersıa)
9) Molekýlalar arasyndaǵy ózara áserlesýi eleýsiz az bolatyn gaz? (ıdeal gaz)
10) Elektron grek tilinde qaı sózden shyqqan? (ıantar)
2 - bólim: “Sóz sheberi” bólimi. Bunda ekranǵa nazar aýdaramyz. Ekranda fızıkalyq shamalar berilgen. Bul fızıkalyq shamalarǵa maqal jazylǵan. Osy maqaldyń 1) Tárbıelik mánin ashý; 2) Fızıkalyq turǵydan túsindirý kerek. Ár bir durys tolyq jaýapqa 5 upaı beriledi.
F: Otty úrlegen jaǵady, shyndyqty izdegen tabady. (Otty úrlegen kezde, otqa jańadan taza aýa keledi de ottyń jaqsy janýyna sebepshi bolady.)
m: Túndiksiz úıden tútin túzý shyqpaıdy. (Qysta úıge ot jaqqanda pesh, samaýyr jaqsy janýy úshin túndikti ashyp, salqyn aýanyń kirip, lastanǵan jyly aýany syrtqa aıdatqan. Konveksıa qubylysy salqyn aýa aýyr bolǵandyqtan tómen túsedi de, qyzǵan jeńil aýany joǵary aıdaıdy, ıaǵnı tútin túzý shyqpaıdy.)
g: Jel bolmasa, shóptiń basy qımyldamaıdy. (ınersıa zańy)
v: Nan piskenshe kúlshe kúıedi. (Neǵurlym qyzdyrylǵan deneniń massasy az bolsa, soǵurlym oǵan az jylý berý kerek.)
t: Tonnyń jylýy terisinen emes – júninen. (Júnniń arasynda aýa bar. Aýanyń jylý ótkizgishtigi nashar, sondyqtan ton adamnyń qyzýyn syrtqa, al syrtqy sýyqty adam denesine tıgizbeıdi. )
a: Bir qumalaq, bir qaryn maıdy shiritedi. (dıfýzıa qubylysy)
♦ 3 - bólim: “Top basshylar ” bólimi. Bul bólimde ár top basshylaryna barlyǵyna derlik 8 suraq qoıylady. Árbir durys jaýap 5 baldyq júıemen esepteledi
♦ “Tapqyrlar” tobynyń basshysyna:
1) Metr grek sózi? («ólsheımin» degen maǵyna beredi)
2) Dıfýzıa latyn sózi? («jaıylý, taralý» degen maǵyna beredi)
3) Elektr grek sózi? («elektron, ebonıt» degen maǵyna beredi)
4) Gelıos grek sózi? («kún» degen maǵynany bildiredi)
5) estý sezimin týdyratyn serpimdi tolqyndar? (dybys)
6) oń zarádtalǵan bólshek (oń)
7) Aýanyń ylǵaldylyǵyn ólsheıtin qural (psıhrometr)
8) nano birliginde neshe dáreje bar? (109)
9) Jaryq energıasynyń taralý baǵyty. (Sáýle)
10) Aıazdan jyly bólmege kirgen adamnyń kózildirigi nege terleıdi? (Ylǵaldylyq joǵary bolǵandyqtan)