Fızıkalyq kafe (oıyn)
Páni: «Fızıka jáne astronomıa»
Synyby: 7, 8 - klass
«Fızıkalyq kafe» oıyny
1. Bilimdilik: Oqýshylardyń tanymdyq oılaý qabiletterin jetildirý, oqýshylardyń tanymdyq jáne shyǵarmashylyq qabiletterin damytý.
2. Damytýshylyq: Árbir jeke tulǵanyń aqyl – oıynyń damýyna kómektesip, oqýshylardyń fızıka pánine degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý jáne fızıka kókjıegin damytý.
3. Tárbıelik: Oqýshylardy uıymshyldyqqa jáne eńbekke úıretý.
Sabaqtyń túri: dástúrli emes, oıyn sabaǵy
Sabaqtyń ádisi: jeke, toptyq
Sabaqtyń kórnekiligi: topshamalar, plakattar t. b.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
İİ. Negizgi bólim «Fızıkalyq kafe» oıyny
İİİ. Qorytyndy. Jeńgen topty anyqtaý.
Oıyn sharty: Bul saıysqa 8, 7 – synyp (a, b) oqýshylary arasynda ótedi. Ár synyptan 3 oqýshydan qatysady. Top attary men urandary bolady. Daıashylar ár ústelge as mázirin alyp barady, oqýshylar ózderi birinshi taǵam, ekinshi taǵam, salat, sýsyndar tańdaıdy.
As máziri
Salattar
1. «Fızıkalyq eralash». (logıkalyq suraq)
2. «Fızıkalyq qýǵyn» (jumbaq)
3. «Fızıkalyq vınegret». (esep)
Birinshi taǵam
1. Fızkalyq kespe. (sóz qurastyrý)
2. Tushpara. (kórermenderge suraq)
3. Manty (sáıkestikti taǵaıynda)
Ekinshi taǵam
1. Fızkalyq palaý (suraqtar)
2. Lagman ( tájirıbe kórsetý)
3. Kotlet ( qımyl qozǵalys arqyly sıtýasıadan shyǵý)
Sýsyndar
1. Fızıkalyq kokteıl (jumbaq, fızıkalyq maǵynasyn ashý)
2. Shaı ( Suraq, anyqtama, ólshem birlik)
3. Aıran ( ǵalymdar, qandaı zań ashqany)
1. Fızıkalyq eralash
1. Sháınekte shıki sý, ekinshi sháınekte qaınatylǵan sý. Ekeýiniń de temperatýrasy birdeı. Qyzdyrý birdeı bolǵanda qaı sháınektegi sý tez qaınaıdy?
J: 2 shaınek
2. Bir jumyrtqany pisirý úshin 4 mın ýaqyt kerek. 4 jumyrtqany pisirý úshin neshe mın ýaqyt kerek?
J: 4 mın
3. Qalaısha jumyrtqa 3 metrge ushyp jarylmaýy múmkin?
J: Jumyrtqany 4 metrge laqtyrsa onda alǵashqy 3 metrde jarylmaıdy.
4. Jerdegi sýdy dymqyl shúberekpen súrtken ońaı ma, álde qurǵaq shúberekpen be?
2. Fızıkalyq qýǵyn.
1. Asa qajet ómirge halyq úshin,
Paıdalanam kún saıyn jaryq úshin.
(elektr togy)
2. Bar joǵyn bilmeısiń,
Onsyz ómir súrmeısiń.
(aýa - dıelektrık)
3. Jarqyldan soń jańaǵy,
Sýǵa bókpi bar alyp.
Kópke túrli jolaqty,
Órnek turdy ǵalamat.
(kempir qosaq)
4. Kúndiz qasyńnan qalmaıdy,
Biraq
Eshkim ustap almaıdy.
Qorqaq pa?
Qarańǵyǵa barmaıdy.
(kóleńke)
3. «Fızıkalyq vınegret». (esep)
1. Ótkizgishtiń 0, 4 A tok kúshi ótkende, ótkizgishtiń ushtaryndaǵy potensıaldar aıyrymy 8V bolady. Ótkizgishtiń kedergisi nege teń?
Berilgeni: ------------ Sheshýi: ----------- Eseptelýi:
I = 0, 4A --------------- I=U/R; ------------ R = 8/0, 4= 20OM
U = 8V ----------------- R=U/I;
R=?-------------------------------------------- Jaýaby: 20Om
2. 10 m tereńdiktegi sýdyń qysymyn tabyńdar (ρ=1000 kg/m3, g=9, 8 N/kg)
Berilgeni: -------------------- Sheshýi:
h=10 m ------------------------- P=hg ρ;
ρ=1000 kg/m ³ ---------------- P= 10*1000*9. 8=98*10 ³Pa
g=9, 8 N/kg
Jaýaby: 98*10 ³Pa
P=?
Birinshi taǵam
1. Fızıkalyq kespe. (sóz qurastyrý)
Elektrodınamıka sózinen fızıkaǵa qatysty sózder qurastyrý.
Jaýaby: elektr, dınamıka, elektrık, elektron, atom, om, anod, katot, ıon, ıondar, dene, metr, dınamometr, t. b.
2. Tushpara. (kórermenderge suraq)
1. Nútonnyń 1687 jyly búkil álemdik tartylys zańynyń ashýyna sebep bolǵan ne? Jaýaby: alma
2. Qosarlap jegilgen at – arbamen Jantileý 25 shaqyrym jol júrdi. Onyń ár aty neshe shaqyrym júrdi.
Jaýaby: 25 shaqyrym
3. Qaı kezde aspan jerden tómen turady?
Jaýaby: Sáýlesin sýdan kórgende.
4. Baqtıardyń 4 uly, olardyń árqaısysynyń týǵan qaryndasy bar. Baqtıardyń neshe balasy bar?
Jaýaby: 5 balasy
4. Manty. (sáıkestikti taǵaıynda)
Fızıkalyq shama Formalalar Ólshem birligi
1 Ýaqyt ------------------- A -------- A Kg/m ³
2 Jyldamdyq ---------- B ------- υ=s/t B Metr
3 Massa ------------------- V ------- m ₁υ ₁=υ ₂m₂ V Sekýnd
4 Kúsh ---------------------- G -------- G Metr
5 Kólem ------------------ D -------- V=abc D m/s
6 Aýdan ------------------- E -------- s=ab E m ²
7 Oryn aýystyrý ------ J ------- J kg
8 Jol ---------------------- Z -------- s=υt Z m ³
9 Tyǵyzdyq ------------- I--------- ρ=m/V I N
Ekinshi taǵam
1. Fızkalyq palaý (suraqtar)
1. Fızıka pániniń qoǵamdaǵy alatyn orny qandaı?
2. Eger sen fızıka pániniń muǵalimi bolsań, fızıka sabaǵyn qalaı etip ótkizer ediń?
2. Laǵman ( tájirıbe kórsetý)
1. Ár qaısysymyz shyrpynyń 6 dánin alamyz. Spıchkanyń uzyndyǵyna teń bolatyn teń qabyrǵaly tórt úshburysh jasaý kerek. İske sát!!!
3. Jel, qum jáne sý.
Qum sýdan áldeqaıda aýyr bolǵanymen, nelikten jel sýdan góri ony joǵary kótere alady?
4. Kotlet ( qımyl qozǵalys arqyly sıtýasıadan shyǵý)
1. Teń áreketti kúshti qımyl qozǵalys arqyly sıpattaý.
Tapsyrma1:
1. Bir túzýdiń boıymen bir baǵytqa baǵyttalǵan kúshti
F = F ₁+F ₂.
2. Bir túzýdiń boıymen qarama - qarsy jaqqa baǵyttalǵan kúshti
F = F ₁ - F ₂.
Tapsyrma2:
Zat kúıleri. Qatty denelerdiń molekýlalarynyń ornalasý tártibin is-qımyl arqyly kórsetińder. (suıyq, gaz)
Sýsyndar
1. Fızıkalyq kokteıl (jumbaq, fızıkalyq maǵynasyn ashý)
1. Altyn teńge ketedi,
Kúmis teńge keledi?
(Kún men aı, tabıǵı jaryq)
1. Tabanyma baıladym
Qos aıaqpen aıdadym.
(Shańǵy – syrǵanaý, úıkelis kúshi)
2. Jyldyń tórt mezgilinde
Mazasyzdanady ol nege?
(Jel – sýyq aýa men ystyq aýanyń almasýy. Dıfýzıa)
3. Otqa janbas, sýǵa batpas.
(Muz – zattyń qatty kúıi)
1. Shaı ( Suraq, anyqtama, ólshem birlik)
Tapsyrma – 1:
1. Qysymnyń anyqtamasy, formýlasy, ólshem birligi?
Jaýaby: Qysym - b±l betke túsirilgen kúshtiń sol betiniń aýdanyna ќatynasyna teń fızıkalyq shama:
Mundaǵy
r — qysym, F — qysym kúshi, S — aýdan.
Ólshem birligi: Paskal
2. Úıkelis kúshi degenimiz ne? Onyń qandaı túrlerin bilesińder, aıyrmashylyǵy qandaı?
Jaýaby: Bir deneniń ekinshi bir deniń ústimen qozǵalǵanda paıda bolatyn kúshti – úıkelis kúshi dep ataımyz.
Túrleri: domalaý; syrǵanaý, tynyshtyq úıkelisi
Tapsypma – 2:
1. Tok kúshi degenimiz ne, ólshem birligi, anyqtamasy, formýlasy
Jaýaby: tok kúshi – ótkizgishtiń kóldenen qımasy arqyly bir orynnan ekinshi bir orynǵa oryn aýystyrǵan zarádtiń sol ýaqyt aralyǵyna qatynasyn aıtamyz. - tok kúshi.
HBJ - de tok kúshiniń ólshem birligi 1amper.
2. Jylý berilýdiń neshe túri bar? Qandaı, anyqtamasy?
Jaýaby: - konveksıa;
- Sáýle shyǵarý;
- jylýótkizgishtik;
3. Aıran ( ǵalymdar, qandaı zań ashqany)
● Isakk Núton
● Gýk
● Paskal
● Torrıchelı
● Vólt
● Amper Andre Marı.
● G. Om
İİİ. Qorytyndy. Jeńgen topty anyqtaý.
Qatysqandaryńyzǵa rahmet! Kelesi kezdeskenshe, saý bolyńyzdar!
Synyby: 7, 8 - klass
«Fızıkalyq kafe» oıyny
1. Bilimdilik: Oqýshylardyń tanymdyq oılaý qabiletterin jetildirý, oqýshylardyń tanymdyq jáne shyǵarmashylyq qabiletterin damytý.
2. Damytýshylyq: Árbir jeke tulǵanyń aqyl – oıynyń damýyna kómektesip, oqýshylardyń fızıka pánine degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý jáne fızıka kókjıegin damytý.
3. Tárbıelik: Oqýshylardy uıymshyldyqqa jáne eńbekke úıretý.
Sabaqtyń túri: dástúrli emes, oıyn sabaǵy
Sabaqtyń ádisi: jeke, toptyq
Sabaqtyń kórnekiligi: topshamalar, plakattar t. b.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
İİ. Negizgi bólim «Fızıkalyq kafe» oıyny
İİİ. Qorytyndy. Jeńgen topty anyqtaý.
Oıyn sharty: Bul saıysqa 8, 7 – synyp (a, b) oqýshylary arasynda ótedi. Ár synyptan 3 oqýshydan qatysady. Top attary men urandary bolady. Daıashylar ár ústelge as mázirin alyp barady, oqýshylar ózderi birinshi taǵam, ekinshi taǵam, salat, sýsyndar tańdaıdy.
As máziri
Salattar
1. «Fızıkalyq eralash». (logıkalyq suraq)
2. «Fızıkalyq qýǵyn» (jumbaq)
3. «Fızıkalyq vınegret». (esep)
Birinshi taǵam
1. Fızkalyq kespe. (sóz qurastyrý)
2. Tushpara. (kórermenderge suraq)
3. Manty (sáıkestikti taǵaıynda)
Ekinshi taǵam
1. Fızkalyq palaý (suraqtar)
2. Lagman ( tájirıbe kórsetý)
3. Kotlet ( qımyl qozǵalys arqyly sıtýasıadan shyǵý)
Sýsyndar
1. Fızıkalyq kokteıl (jumbaq, fızıkalyq maǵynasyn ashý)
2. Shaı ( Suraq, anyqtama, ólshem birlik)
3. Aıran ( ǵalymdar, qandaı zań ashqany)
1. Fızıkalyq eralash
1. Sháınekte shıki sý, ekinshi sháınekte qaınatylǵan sý. Ekeýiniń de temperatýrasy birdeı. Qyzdyrý birdeı bolǵanda qaı sháınektegi sý tez qaınaıdy?
J: 2 shaınek
2. Bir jumyrtqany pisirý úshin 4 mın ýaqyt kerek. 4 jumyrtqany pisirý úshin neshe mın ýaqyt kerek?
J: 4 mın
3. Qalaısha jumyrtqa 3 metrge ushyp jarylmaýy múmkin?
J: Jumyrtqany 4 metrge laqtyrsa onda alǵashqy 3 metrde jarylmaıdy.
4. Jerdegi sýdy dymqyl shúberekpen súrtken ońaı ma, álde qurǵaq shúberekpen be?
2. Fızıkalyq qýǵyn.
1. Asa qajet ómirge halyq úshin,
Paıdalanam kún saıyn jaryq úshin.
(elektr togy)
2. Bar joǵyn bilmeısiń,
Onsyz ómir súrmeısiń.
(aýa - dıelektrık)
3. Jarqyldan soń jańaǵy,
Sýǵa bókpi bar alyp.
Kópke túrli jolaqty,
Órnek turdy ǵalamat.
(kempir qosaq)
4. Kúndiz qasyńnan qalmaıdy,
Biraq
Eshkim ustap almaıdy.
Qorqaq pa?
Qarańǵyǵa barmaıdy.
(kóleńke)
3. «Fızıkalyq vınegret». (esep)
1. Ótkizgishtiń 0, 4 A tok kúshi ótkende, ótkizgishtiń ushtaryndaǵy potensıaldar aıyrymy 8V bolady. Ótkizgishtiń kedergisi nege teń?
Berilgeni: ------------ Sheshýi: ----------- Eseptelýi:
I = 0, 4A --------------- I=U/R; ------------ R = 8/0, 4= 20OM
U = 8V ----------------- R=U/I;
R=?-------------------------------------------- Jaýaby: 20Om
2. 10 m tereńdiktegi sýdyń qysymyn tabyńdar (ρ=1000 kg/m3, g=9, 8 N/kg)
Berilgeni: -------------------- Sheshýi:
h=10 m ------------------------- P=hg ρ;
ρ=1000 kg/m ³ ---------------- P= 10*1000*9. 8=98*10 ³Pa
g=9, 8 N/kg
Jaýaby: 98*10 ³Pa
P=?
Birinshi taǵam
1. Fızıkalyq kespe. (sóz qurastyrý)
Elektrodınamıka sózinen fızıkaǵa qatysty sózder qurastyrý.
Jaýaby: elektr, dınamıka, elektrık, elektron, atom, om, anod, katot, ıon, ıondar, dene, metr, dınamometr, t. b.
2. Tushpara. (kórermenderge suraq)
1. Nútonnyń 1687 jyly búkil álemdik tartylys zańynyń ashýyna sebep bolǵan ne? Jaýaby: alma
2. Qosarlap jegilgen at – arbamen Jantileý 25 shaqyrym jol júrdi. Onyń ár aty neshe shaqyrym júrdi.
Jaýaby: 25 shaqyrym
3. Qaı kezde aspan jerden tómen turady?
Jaýaby: Sáýlesin sýdan kórgende.
4. Baqtıardyń 4 uly, olardyń árqaısysynyń týǵan qaryndasy bar. Baqtıardyń neshe balasy bar?
Jaýaby: 5 balasy
4. Manty. (sáıkestikti taǵaıynda)
Fızıkalyq shama Formalalar Ólshem birligi
1 Ýaqyt ------------------- A -------- A Kg/m ³
2 Jyldamdyq ---------- B ------- υ=s/t B Metr
3 Massa ------------------- V ------- m ₁υ ₁=υ ₂m₂ V Sekýnd
4 Kúsh ---------------------- G -------- G Metr
5 Kólem ------------------ D -------- V=abc D m/s
6 Aýdan ------------------- E -------- s=ab E m ²
7 Oryn aýystyrý ------ J ------- J kg
8 Jol ---------------------- Z -------- s=υt Z m ³
9 Tyǵyzdyq ------------- I--------- ρ=m/V I N
Ekinshi taǵam
1. Fızkalyq palaý (suraqtar)
1. Fızıka pániniń qoǵamdaǵy alatyn orny qandaı?
2. Eger sen fızıka pániniń muǵalimi bolsań, fızıka sabaǵyn qalaı etip ótkizer ediń?
2. Laǵman ( tájirıbe kórsetý)
1. Ár qaısysymyz shyrpynyń 6 dánin alamyz. Spıchkanyń uzyndyǵyna teń bolatyn teń qabyrǵaly tórt úshburysh jasaý kerek. İske sát!!!
3. Jel, qum jáne sý.
Qum sýdan áldeqaıda aýyr bolǵanymen, nelikten jel sýdan góri ony joǵary kótere alady?
4. Kotlet ( qımyl qozǵalys arqyly sıtýasıadan shyǵý)
1. Teń áreketti kúshti qımyl qozǵalys arqyly sıpattaý.
Tapsyrma1:
1. Bir túzýdiń boıymen bir baǵytqa baǵyttalǵan kúshti
F = F ₁+F ₂.
2. Bir túzýdiń boıymen qarama - qarsy jaqqa baǵyttalǵan kúshti
F = F ₁ - F ₂.
Tapsyrma2:
Zat kúıleri. Qatty denelerdiń molekýlalarynyń ornalasý tártibin is-qımyl arqyly kórsetińder. (suıyq, gaz)
Sýsyndar
1. Fızıkalyq kokteıl (jumbaq, fızıkalyq maǵynasyn ashý)
1. Altyn teńge ketedi,
Kúmis teńge keledi?
(Kún men aı, tabıǵı jaryq)
1. Tabanyma baıladym
Qos aıaqpen aıdadym.
(Shańǵy – syrǵanaý, úıkelis kúshi)
2. Jyldyń tórt mezgilinde
Mazasyzdanady ol nege?
(Jel – sýyq aýa men ystyq aýanyń almasýy. Dıfýzıa)
3. Otqa janbas, sýǵa batpas.
(Muz – zattyń qatty kúıi)
1. Shaı ( Suraq, anyqtama, ólshem birlik)
Tapsyrma – 1:
1. Qysymnyń anyqtamasy, formýlasy, ólshem birligi?
Jaýaby: Qysym - b±l betke túsirilgen kúshtiń sol betiniń aýdanyna ќatynasyna teń fızıkalyq shama:
Mundaǵy
r — qysym, F — qysym kúshi, S — aýdan.
Ólshem birligi: Paskal
2. Úıkelis kúshi degenimiz ne? Onyń qandaı túrlerin bilesińder, aıyrmashylyǵy qandaı?
Jaýaby: Bir deneniń ekinshi bir deniń ústimen qozǵalǵanda paıda bolatyn kúshti – úıkelis kúshi dep ataımyz.
Túrleri: domalaý; syrǵanaý, tynyshtyq úıkelisi
Tapsypma – 2:
1. Tok kúshi degenimiz ne, ólshem birligi, anyqtamasy, formýlasy
Jaýaby: tok kúshi – ótkizgishtiń kóldenen qımasy arqyly bir orynnan ekinshi bir orynǵa oryn aýystyrǵan zarádtiń sol ýaqyt aralyǵyna qatynasyn aıtamyz. - tok kúshi.
HBJ - de tok kúshiniń ólshem birligi 1amper.
2. Jylý berilýdiń neshe túri bar? Qandaı, anyqtamasy?
Jaýaby: - konveksıa;
- Sáýle shyǵarý;
- jylýótkizgishtik;
3. Aıran ( ǵalymdar, qandaı zań ashqany)
● Isakk Núton
● Gýk
● Paskal
● Torrıchelı
● Vólt
● Amper Andre Marı.
● G. Om
İİİ. Qorytyndy. Jeńgen topty anyqtaý.
Qatysqandaryńyzǵa rahmet! Kelesi kezdeskenshe, saý bolyńyzdar!
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
-
(«Matematıka - ǵylymdardyń patshasy» atty matematıka onkúndiginde ótkizilgen ashyq sabaq)
-
Taqyryby: Word mátindik prosesory. Mátindik qujatty pishimdeý. Pishimdeý rejımderi.
