Ǵabıt Músirepov «Ulpan» romany, keıipkerler beınesi
Qazaq ádebıeti 9 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Ǵ. Músirepov «Ulpan» romany, keıipkerler beınesi
Sabaqtyń maqsaty:
bilimdilik: romandaǵy keıipkerler beınesin ashý arqyly oqýshylarǵa romannyń mazmunyn, ıdeıasyn, taqyrybyn uǵyndyrý; «Ulpan» romanynyń qazaq prozasynyń ishindegi ana beınesin jasaýdaǵy shoqtyǵy bıik óner týyndysy ekenin tanytý.
damytýshylyq oqýshylardyń tanymdyq qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, shyǵarmashylyqqa baýlý, basty keıipkerler ómirde bolǵandyǵyn, onyń tarıhı tıptik obrazdaryn ózara keńese otyryp, jeke jáne toptyq júıede talqylaý jumysyna úıretý, oqýshylardy problemalyq suraqtardy sheshýge baýlyp, logıkalyq oılaý qabiletin, sóıleý mádenıetin, ádebı tilin damytý.
tárbıelik asyldyń synyǵyndaı ardaqty, kıeli tarıhı adamdardyń beınesin tanı bilýge baýlý, Ulpan ananyń boıyndaǵy jaqsy qasıetterdi dáripteı otyryp, úlgi etý, meırimdilikke, anany súıýge, oqýshylardy adamdyq rýhanı qasıetterdi qadirleýge tárbıeleý.
Sabaqta qoldanylatyn ádis - tásilder: dıalogtik ádis, suraq,,,, jaýap, toptastyrý, salystyrý, “Mozaıka” ádisi, “Detalqos” ádisi, “Ádebı kókpar” oıyny, semantıkalyq karta, kýbızm tásili, “Venn dıagramsy” t. b.
Sabaqtyń kórnekiligi: taqyrypqa saı ádebı kitaptar, referattar, plakattar, slaıdtar, sózjumbaqtar, kýbık, t. b.
Sabaqtyń túri: shyǵarmashylyq - izdenis sabaǵy
Sabaqtyń tıpi: jańa bilimdi bekitý
Pánaralyq baılanys: tarıh, geografıa
Sabaqtyń barysy:
I Uıymdastyrý kezeńi
1. Oqýshylarmen sálemdesý, kezekshi málimetin tyńdaý, synyp tazalyǵyna kóńil bólý, oqýshylardyń sabaqqa daıyndyǵyn tekserý, nazarlaryn sabaqqa aýdarý.
2. Kirispe: Óresi bıik óner ıesi, ádebıetke 20 - jyldardyń ekinshi jartysynda kelgen jazýshy Ǵabıt Mahmutuly Músirepovtyń qalamynan týǵan birneshe shyǵarmalarymen, mazmunymen, taqyrybymen tanysyp keldik.
Ǵ. Músirepov óz shyǵarmashylyǵynda aıaýly, asyl, qasıetti analar obrazyn beıneleýge erekshe nazar aýdarǵan sýretker jazýshy. Ǵ. Músirepovtyń shyǵarmalary qandaı taqyryptarǵa arnalady?
Jaýap: Otan, týǵan jer, ónidiris, tabıǵat, mahabbat, erlik.
Ana, áıel taqyrybynda: “Ólimdi jeńgen ana”, «Er ana», Aqlıma, «Ananyń anasy», «Ulpan», «Ananyń arashasy».
«Ulpan» romanyn qysqasha qaıtalaý maqsatynda «Detal qos» oıynyn júrgizý. (Ulpan....)
“Mozaıka” ádisi boıynsha oqýshylarǵa jasyrynǵan sýretti durys qurastyrý arqyly óz toptaryn tabý, top erejesimen tanystyrý. (“Eseneı” jáne “Ulpan” toby) Búgingi sabaq taqyrybymen tanystyryp, «Ulpan» romanyndaǵy keıipkerlerdi taldap, kim ekenderin tanıtynymyzdy eskertemin.
Qandaı keıipkerlerdi bilemiz? (Ulpan, Eseneı, Emenaly, Artyqbaı, túrkpen Músirep, ańshy Músirep, Torsan, Shynar, Jáýke, Nesibeli, Bijiken, t. b.)
II Úı tapsyrmasyn tekserý
“Ulpan” romanyn oqý, sújettik jospar qurý.
Sújettik jospar:
1. Qalyń Kereı - Ýaqtyń bıligin qolynda ustaǵan - Eseneı men Artyqbaı batyrdyń dostyǵy, Eseneıdiń Artyqbaıdyń úıine kelýi.
2. Ulpandy qutqarýy.
3. Ulpandy aıttyrýy.
4. Toı qamy, Eseneıdiń bılik qurýy.
5. El qaryzyn óteýi.
6. Orys úıine kelýi, tirshilik beınesi.
7. Eseneıdiń qulaýy, Ulpannyń Aqnar atanýy, aınalasy on - on bes jylda Ulpan dúıim eldi bıleıtin aqyldy ana bolady.
8. Qorlyqqa shydaı almaǵan – Ulpan.
9. Ulpannyń qarǵysyna ushyraǵan - Torsan
«Ulpan» romany 3 bólimnen, 24 taraýdan turady. «Ulpan» romanynda negizgi qosalqy, úlkendi kishili toqsanǵa jýyq keıipker bar. Shyǵarmanyń oqıǵasy XIX ǵasyrda qazaq dalasynda bolǵan tarıhı shyndyqtarǵa negizdelgen. Romannyń Ulpan, Eseneı, Músirep, tárizdi keıipkerleri ómirde bolǵan adamdar. Romannyń atyna laıyq, onyń eń basty keıipkeri - Ulpan. Ulpan - romantıkalyq harakter. Ulpandaı tarıhı adam ómiriniń tarıhı shyndyǵyn jazýshy asqan dáldikpen sýrettep, óz ortasynan oqshaý shyqqan adam ekenin kórsetip, qaharmandyq qasıetterimen árleıdi. Batyrdyń erke qyzy shańyraqtyń berekesi, úıdiń kıesi bolyp, joqty bar, azdy kóp etip otyrady. On saýsaǵynan óner tamǵan Nesibeli ananyń uıada bergen tárbıesiniń arqasynda Ulpanǵa tek Eseneı ǵana emes, búkil el qyzyǵyp, súısingen. «Ulpan» romanyn jazýdan buryn jazýshy 1941 jyly Qyzyljardan Qojabaı kóliniń mańyndaǵy Lebáji temirjol stansıasyna alyp keledi. Osy stansıa Sıban zıratynyń mańynan ótken eken. Sol kezde zırat aralap júrip Isahmet moldaǵa kezdesedi… Qazirde bul “Ulpan” stansıasy dep atalady eken. 1974 jyly roman dúnıege keledi. Romanda 100 jyldyq turmys sýretteledi.
Negizgi oqıǵa jelisi: Ulpannyń aqyldylyǵy arqasynda búkil Sıban eliniń el qataryna qosylýy. Ulpannyń eren eńbegi, aqyldy jomarttyǵynyń arqasynda el anasy atanyp, dúnıeden baqytsyz bolyp ótýi.
III Jańa sabaq
A) Jańa sabaqty órbitýge kýbızm tásilin qoldanamyn. Oqýshynyń kózqarasy men óz pikirin qorǵaý sheberligi esepke alynady.
1. Sýretteńiz: romanǵa satylaı keshendi taldaý jasa
(Shyǵarmany satylaı keshendi taldaý:
Shyǵarmanyń aty: «Ulpan» romany
Shyǵarmanyń avtory. Ǵ. Músirepov
Shyǵarmanyń taqyryby: HİH ǵasyrda qazaq dalasynda bolǵan tarıhı shyndyqtar sýretteledi.
Ideıasy: qazaq áıelderiniń boıyndaǵy parasattylyq pen kóregendikti, meıirimdilik pen shydamdylyqty, jaryna, eline degen súıispenshilikti, urpaq tárbıesin bekem ustanǵan asyl analardy dáriptegen.
Janry: proza (roman)
2. Salystyryńyz: 20 - jyldarda jazylǵan ana, áıel beınesi kórinetin shyǵarmalar men «Ulpan» romanyn salystyryńyz. (M. Áýezovtiń «Abaı joly» romanyndaǵy Uljan ana men Ulpan beıneleriniń erekshelikteri men ortaq qasıetin anyqtaý.
Ǵabıt Músirepov «Ulpan» romany, keıipkerler beınesi. júkteý
Sabaqtyń taqyryby: Ǵ. Músirepov «Ulpan» romany, keıipkerler beınesi
Sabaqtyń maqsaty:
bilimdilik: romandaǵy keıipkerler beınesin ashý arqyly oqýshylarǵa romannyń mazmunyn, ıdeıasyn, taqyrybyn uǵyndyrý; «Ulpan» romanynyń qazaq prozasynyń ishindegi ana beınesin jasaýdaǵy shoqtyǵy bıik óner týyndysy ekenin tanytý.
damytýshylyq oqýshylardyń tanymdyq qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, shyǵarmashylyqqa baýlý, basty keıipkerler ómirde bolǵandyǵyn, onyń tarıhı tıptik obrazdaryn ózara keńese otyryp, jeke jáne toptyq júıede talqylaý jumysyna úıretý, oqýshylardy problemalyq suraqtardy sheshýge baýlyp, logıkalyq oılaý qabiletin, sóıleý mádenıetin, ádebı tilin damytý.
tárbıelik asyldyń synyǵyndaı ardaqty, kıeli tarıhı adamdardyń beınesin tanı bilýge baýlý, Ulpan ananyń boıyndaǵy jaqsy qasıetterdi dáripteı otyryp, úlgi etý, meırimdilikke, anany súıýge, oqýshylardy adamdyq rýhanı qasıetterdi qadirleýge tárbıeleý.
Sabaqta qoldanylatyn ádis - tásilder: dıalogtik ádis, suraq,,,, jaýap, toptastyrý, salystyrý, “Mozaıka” ádisi, “Detalqos” ádisi, “Ádebı kókpar” oıyny, semantıkalyq karta, kýbızm tásili, “Venn dıagramsy” t. b.
Sabaqtyń kórnekiligi: taqyrypqa saı ádebı kitaptar, referattar, plakattar, slaıdtar, sózjumbaqtar, kýbık, t. b.
Sabaqtyń túri: shyǵarmashylyq - izdenis sabaǵy
Sabaqtyń tıpi: jańa bilimdi bekitý
Pánaralyq baılanys: tarıh, geografıa
Sabaqtyń barysy:
I Uıymdastyrý kezeńi
1. Oqýshylarmen sálemdesý, kezekshi málimetin tyńdaý, synyp tazalyǵyna kóńil bólý, oqýshylardyń sabaqqa daıyndyǵyn tekserý, nazarlaryn sabaqqa aýdarý.
2. Kirispe: Óresi bıik óner ıesi, ádebıetke 20 - jyldardyń ekinshi jartysynda kelgen jazýshy Ǵabıt Mahmutuly Músirepovtyń qalamynan týǵan birneshe shyǵarmalarymen, mazmunymen, taqyrybymen tanysyp keldik.
Ǵ. Músirepov óz shyǵarmashylyǵynda aıaýly, asyl, qasıetti analar obrazyn beıneleýge erekshe nazar aýdarǵan sýretker jazýshy. Ǵ. Músirepovtyń shyǵarmalary qandaı taqyryptarǵa arnalady?
Jaýap: Otan, týǵan jer, ónidiris, tabıǵat, mahabbat, erlik.
Ana, áıel taqyrybynda: “Ólimdi jeńgen ana”, «Er ana», Aqlıma, «Ananyń anasy», «Ulpan», «Ananyń arashasy».
«Ulpan» romanyn qysqasha qaıtalaý maqsatynda «Detal qos» oıynyn júrgizý. (Ulpan....)
“Mozaıka” ádisi boıynsha oqýshylarǵa jasyrynǵan sýretti durys qurastyrý arqyly óz toptaryn tabý, top erejesimen tanystyrý. (“Eseneı” jáne “Ulpan” toby) Búgingi sabaq taqyrybymen tanystyryp, «Ulpan» romanyndaǵy keıipkerlerdi taldap, kim ekenderin tanıtynymyzdy eskertemin.
Qandaı keıipkerlerdi bilemiz? (Ulpan, Eseneı, Emenaly, Artyqbaı, túrkpen Músirep, ańshy Músirep, Torsan, Shynar, Jáýke, Nesibeli, Bijiken, t. b.)
II Úı tapsyrmasyn tekserý
“Ulpan” romanyn oqý, sújettik jospar qurý.
Sújettik jospar:
1. Qalyń Kereı - Ýaqtyń bıligin qolynda ustaǵan - Eseneı men Artyqbaı batyrdyń dostyǵy, Eseneıdiń Artyqbaıdyń úıine kelýi.
2. Ulpandy qutqarýy.
3. Ulpandy aıttyrýy.
4. Toı qamy, Eseneıdiń bılik qurýy.
5. El qaryzyn óteýi.
6. Orys úıine kelýi, tirshilik beınesi.
7. Eseneıdiń qulaýy, Ulpannyń Aqnar atanýy, aınalasy on - on bes jylda Ulpan dúıim eldi bıleıtin aqyldy ana bolady.
8. Qorlyqqa shydaı almaǵan – Ulpan.
9. Ulpannyń qarǵysyna ushyraǵan - Torsan
«Ulpan» romany 3 bólimnen, 24 taraýdan turady. «Ulpan» romanynda negizgi qosalqy, úlkendi kishili toqsanǵa jýyq keıipker bar. Shyǵarmanyń oqıǵasy XIX ǵasyrda qazaq dalasynda bolǵan tarıhı shyndyqtarǵa negizdelgen. Romannyń Ulpan, Eseneı, Músirep, tárizdi keıipkerleri ómirde bolǵan adamdar. Romannyń atyna laıyq, onyń eń basty keıipkeri - Ulpan. Ulpan - romantıkalyq harakter. Ulpandaı tarıhı adam ómiriniń tarıhı shyndyǵyn jazýshy asqan dáldikpen sýrettep, óz ortasynan oqshaý shyqqan adam ekenin kórsetip, qaharmandyq qasıetterimen árleıdi. Batyrdyń erke qyzy shańyraqtyń berekesi, úıdiń kıesi bolyp, joqty bar, azdy kóp etip otyrady. On saýsaǵynan óner tamǵan Nesibeli ananyń uıada bergen tárbıesiniń arqasynda Ulpanǵa tek Eseneı ǵana emes, búkil el qyzyǵyp, súısingen. «Ulpan» romanyn jazýdan buryn jazýshy 1941 jyly Qyzyljardan Qojabaı kóliniń mańyndaǵy Lebáji temirjol stansıasyna alyp keledi. Osy stansıa Sıban zıratynyń mańynan ótken eken. Sol kezde zırat aralap júrip Isahmet moldaǵa kezdesedi… Qazirde bul “Ulpan” stansıasy dep atalady eken. 1974 jyly roman dúnıege keledi. Romanda 100 jyldyq turmys sýretteledi.
Negizgi oqıǵa jelisi: Ulpannyń aqyldylyǵy arqasynda búkil Sıban eliniń el qataryna qosylýy. Ulpannyń eren eńbegi, aqyldy jomarttyǵynyń arqasynda el anasy atanyp, dúnıeden baqytsyz bolyp ótýi.
III Jańa sabaq
A) Jańa sabaqty órbitýge kýbızm tásilin qoldanamyn. Oqýshynyń kózqarasy men óz pikirin qorǵaý sheberligi esepke alynady.
1. Sýretteńiz: romanǵa satylaı keshendi taldaý jasa
(Shyǵarmany satylaı keshendi taldaý:
Shyǵarmanyń aty: «Ulpan» romany
Shyǵarmanyń avtory. Ǵ. Músirepov
Shyǵarmanyń taqyryby: HİH ǵasyrda qazaq dalasynda bolǵan tarıhı shyndyqtar sýretteledi.
Ideıasy: qazaq áıelderiniń boıyndaǵy parasattylyq pen kóregendikti, meıirimdilik pen shydamdylyqty, jaryna, eline degen súıispenshilikti, urpaq tárbıesin bekem ustanǵan asyl analardy dáriptegen.
Janry: proza (roman)
2. Salystyryńyz: 20 - jyldarda jazylǵan ana, áıel beınesi kórinetin shyǵarmalar men «Ulpan» romanyn salystyryńyz. (M. Áýezovtiń «Abaı joly» romanyndaǵy Uljan ana men Ulpan beıneleriniń erekshelikteri men ortaq qasıetin anyqtaý.
Ǵabıt Músirepov «Ulpan» romany, keıipkerler beınesi. júkteý
You Might Also Like
-
Alǵys aıtý – bul eń aldymen elimizde tynyshtyq pen úndestik jáne óz ara senimdilik pen qurmet kórsetý ıaǵnı kúrdeli zamanda ıyq tirese birge eńserip, qysqa merzim ishinde sol baıaǵy seniń jan dúnıeńdeg...
