Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 3 kún buryn)
Ǵalı Ormanov "Ana"
Maqsaty: 1. Jaqsylyq ataýlynyń barlyǵy kúnniń nurynan, ananyń meıiriminen taraıtynyn uǵyndyrý, ana eńbegin qadirleı bilý, balanyń ana aldyndaǵy paryzyn óteýge, túsindirýge, qadirleýge tárbıeleý.
2. Anasyn súıý arqyly eline, jerine degen súıispenshiligin arttyrý.
3. Oqý daǵdysyn qalyptastyrý jáne jetildirý, baılanystyryp sóıleýin damytý, ózindik oı-pikirin aıta bilýge baýlý.
Kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, prezentasıa.

Sabaqtyń barysy
I. Uıymdastyrý bólimi
Muǵalim Balalar (hormen)
- Árbir adam?-Týysym, dosym, juraǵat.
- Árbir sabaq?-Úırený, uǵý, ulaǵat.
- Árbir isiń?-Tirlik, tirek, adamdyq.
- Árbir sóziń?-SHyndyq, birlik, adaldyq.

- Olaı bolsa, balalar, búgingi sabaǵymyzdy bastaımyz.
- Biz búgingi sabaǵymyzda 4 topqa bólinemiz. Ol úshin qazir myna oıynshyq jumyrtqalardan bir-birden alyp, ishinen shyqqan táttilerdiń túsi boıynsha topqa bólinemiz. (Oqýshylardy topqa bólý)
I top «Alǵyrlar»
II top « Oıshyldar»
III top «Tapqyrlar»
IV top « Bilimdiler»

- Endeshe, toptyń erejelerin eske túsireıik.
1. Sabaqta tynysh otyrý.
2. Bir-birimizdi durys tyńdaý.
3. Toppen jumys júrgizý.
4. Sabaqty muqıat tyńdaý.

II. Úı tapsyrmasyn tekserý.
V. Sýhomlınskıı «Aq shash» mátini boıynsha toptarǵa bir-birine suraq qoıǵyzý.
a) «Ananyń kóńili balada, Balanyń kóńili dalada» degen maqaldyń áńgimege qandaı qatysy bar?
á) Mátindegi keıipkerler kimder?
b) Sizder osy mátinnen qandaı oı túıdińizder?
v) Ana týraly qandaı maqal-mátel bilesizder?

- Mine balalar biz mátindi taldap, suraqtar arqyly qoryttyq.
- Olaı bolsa. qazir biz ár top «Ana kim?» degen suraq boıynsha poster jasaımyz. Bolǵan soń ár top óz jumysyn qorǵaıdy. Interaktıvti taqtadan sýret kórsetý.

III. Jańa sabaq.
- Endeshe, bizdiń búgingi sabaǵymyzda ana týraly, ıaǵnı Ǵalı Ormanovtyń «Ana» óleńimen tanysamyz.
Dápterimizdi ashamyz,
Salaqtyqtan qashamyz
Kórkem etip jazamyz.
(kúnniń jadyn, taqyrypty jazdyrý)
1. Avtor týraly aıtý.
Ǵanı Ormanov 1907 jyly ómirge kelip, 1978 jyly ómirden ótti.

2. Óleńdi mánerlep oqyp berý.
3. Oqýshylarǵa oqytý.
4. Óleńdegi qyzyl túspen erekshelengen sózderdi terip oqytý.
5. Osy sózderdi paıdalanyp óz anamyzǵa bir sózben tilek jazamyz.
(jazǵandaryn oqytý).

IV. Sergitý sáti.
Farıza Ońǵarsynovanyń «Aq mamam» ánin tyńdatý.

V. Toppen jumys.
- Qazir ár top 1 shýmaqtan analarymyzǵa arnap óleń shyǵaramyz nemese myna óleń jolyn aıaqtaımyz.
-------------------- baramyz,
-------------------- salamyz.
-------------------- syılaımyz,
-------------------- tyńdaımyz.
(oqýshylardyń jumysyn taldaý)
Stıker arqyly bir-birine baǵalatý.

VI. Sabaqty qorytý.
- Mine, balalar, jańa ózderiń de analaryńa óleń arnadyńdar. Sol sıaqty kóptegen aǵa-apalarymyz, atalarymyz ózderiniń analaryna arnap óleńder jazǵan.

Ana-árbir adamnyń eń jaqyn janashyry, qamqorshysy, qadirlisi, janyn da aıamaǵan ardaqtysy.
Ana-júrek, júrekti qudirette!
Ana-tirek, tirekti qurmette!
Ana-shyńyń, shyńyńa saǵynyp jet!
Ana-kúniń, kúnińe tabynyp ót!
Rasynda da, adamnyń ádeptiligimen jan dúnıeniń sulýlyǵy, eń aldymen balaǵa aq sútinen, ana júreginiń jylýynan daryǵan. Boıymyzdaǵy eń jaqsy qasıetter bizge aldymen anadan taraıdy. Osyndaı qasıetterdiń biri-daryndylyq Shámshi aǵamyzǵa anasynan daryǵan eken.
Shámshiniń ákesi on saýsaǵynan óner tamǵan usta, zerger bolǵanymen ánshilikke áýestigi joq edi.
Shámshi «tabıǵı darynymnyń ana sútimen kelgenine qýanbasam, renjimeımin» deıtin.
Shámshi kompozıtor ataǵy shyqqan kezde, anasy aıyqpaıtyn aýrýǵa ushyraıdy. Óziniń o dúnıelik ekenin sezgen anasy Almatydan Shámshini shaqyrtyp:
- Balam, men ómirden jas kettim demeımin, nemere súıip, kelin kórýdi qudaı buıyrtpapty. Taǵdyr solaı, qaıteıin! Bar tileýim, sen aman bol! Dúnıege kelgen ániń aıtylmaı jatyp úzilmesin, uzaqqa ketsin! Baqytty bol, balam! – dep aq batasyn beredi.

Anasynyń aq lebizin estigen Shámshi ózin sábıdeı sezinedi. Oılap qarasa, anasy oǵan álemniń jaryǵyn syılapty, dalanyń eń ásem gúlin jınapty, mol dúnıeniń jannatyn usynypty!
O, ana! Ana! Bul ómirdegi óziniń eń jaqyn, asyl adam bar ma eken?!

- Ana, qaryzdarmyn saǵan... qaryzdarmyn, ana! Seniń basyńa kesene, ǵımarat ornatam dep aıta almaımyn, biraq men maǵan ánniń eń asylyn, eń náziginen eshqashan umyt bolmaıtyn eskertkish qaldyramyn. Ol eshqashanda umytylmaıdy, deıdi. Bul 1957 jyly bolatyn, Shámshi óziniń sózin 1961 jyly oryndaıdy. Osy jyly onyń «Ana týraly jyr» degen áni dúnıege keldi. Bul án sol kezdegi qazaq sovet mýzykasyndaǵy ana týraly jazylǵan tuńǵysh án edi. Bul án – ana aldyndaǵy eshqashan ótelmeıtin boryshyn sezingen balanyń egile tógilgen kóz jasy edi. Bul án – eseıgen er júrek ulannyń bul ómirdiń teńizin adal keshýge bergen anty edi. Bul analar týraly gımn edi.

- Endeshe, balalar, osy ándi bárimiz qosylyp aıtaıyq.
«Ana týraly jyr» sózi Ǵafý Qaıyrbekovtiki, áni Shámshi Qaldaıaqovtiki

VII. Baǵalaý
Balalarǵa búgingi sabaqtan alǵan áserlerin aıttyrý.
Toptarǵa bir-birin baǵalatý.

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama