InfoHub Logo

Radıasıa, temperatýra, vakým – bular ǵaryshta adam tap bolatyn qaýipterdiń az bóligi ǵana. Ǵarysh apparattary jańa tehnologıalarmen jabdyqtalǵan, biraq olar 100 % qaýipsizdikti qamtamasyz ete ala ma?

Biz ǵaryshta ushý men zymyrandar týraly eń qyzyqty derekterdi iriktedik, olardy tómende oqı alasyzdar.

Jer sharynyń ǵaryshta bolyp kórgen birinshi tirshilik ıesi – «Laıka» esimdi ıt. Aıtýly oqıǵa 1957 jyldyń qarashasynda bolǵan, alaıda, ókinishke qaraı, ıt zymyranda otteginiń jetispeýshiliginen ólip qaldy.

Jerden eń qashyq aımaqta «Apolon-13» ǵaryshkerleri boldy – 400187 shaqyrym. Áıelderden Ketrın Sallıvan Jerden 531 shaqyrym qashyqtyqta boldy. Ol 1990 jyly ǵaryshqa ushqan bolatyn.

Valerıı Rúmın – ǵaryshta eń kóp ýaqyt bolǵan ǵaryshker. Ol kemede 362 kún ómir súrip, osy ýaqyt boıynda ǵalamshardy 5750 ret aınaldy. Onyń ushyp ótken qashyqtyǵy 241 mıllıon shaqyrym, bul Marsqa ushyp baryp, qaıta ushyp kelgenmen birdeı aralyq.

Eń kóp astronavt bolyp ǵaryshqa ushý oqıǵasy 1985 jyly tirkeldi. «Chelendjer» kemesiniń bortynda 8 adam boldy, olardyń biri – áıel.

Zamanaýı apparattar sekýndyna 4,5 shaqyrym jyldamdyqpen qozǵalady.

«Jerdiń» 228 astronavtynyń arasynda eń egde tartqany Gordon Karl, ol 58 jasynda 1985 jyly «Chelendjer» bortynda saıahatqa attanǵan.

«Energıa» ǵarysh júıesi orbıtaǵa 1987 jyldyń mamyrynda Baıqońyr aılaǵynan ushyryldy. Onyń jalpy salmaǵy 2400 tonnany qurady. Zymyran salmaǵy 140 tonna bolatyn qajetti júkti orbıtaǵa shyǵara alady. Onyń dıametri 16 metr, bıiktigi 59 metr. Júıege aıtarlyqtaı ózgerister engizildi jáne endi ol alty jyldamdatqyshpen qamtamasyz etildi, onyń ústine salmaǵy 180 tonna bolatyn júkti orbıtaǵa shyǵarýǵa múmkindik beretin joǵarǵy satymen de jabdyqtaldy.

Orbıtaǵa shyǵarylǵan eń jeńil ǵarysh apparaty – «Eksplorer-49» spýtnıgi, onyń salmaǵy 200 keli, al antenasynyń uzyndyǵy 415 metrge deıin jetken.  

---