InfoHub Logo

Taqyryby: Gazdalǵan sýsynnyń zıany. Koka - kola
Maqsaty: Gazdalǵan sýsynnyń adam aǵzasyna jáne onyń atqaratyn qyzmetine tikeleı áseri bar ekendigi jóninde óskeleń urpaqqa nasıhattaý.
Mindetteri:
• Koka - kola sýsynynyń shyǵý joldary, onyń quramy men zıandylyǵy týraly túsinik berý;
• Koka - kolanyń turmystyq jaǵdaıda jáne ómirde qandaı zattardy tazalap, nendeı zıan keltiretin erekshe tustaryn tanytý.
Zertteý jumysyna qoldanǵan ádis - tásilderim:
• Suraq - jaýap
• Taldaý
• Pikirlesý
Jobanyń jospary:
1. Kirispe
1. 1. Gazdalǵan sýsyn túrleri
1. 2. Koka – kolanyń syr sıpaty
• Negizgi bólim
2. 1 Koka - kola sýsynynyń shyǵý tarıhy
2. 2 Koka - kolanyń saǵat boıynsha aǵzaǵa áseri
2. 3 Koka - koladan paıda bolatyn aýrý túrleri
2. 4 Koka – kolanyń qyzyq tustary
• Qorytyndy
• Usynystar
1 Kirispe

Mı qaınatar ystyqta ańqasy keýip shólirkegen jurt neshe túrli quty - qalbyrlardaǵy sýlardy satyp alyp jatady. «Koka - Kola», «Fanta», «Spraıt», «Maksı chaı», «Lıbella», «Neksı chaı» deısiz be, tolyp tur. Buryn - sońdy aty belgisiz «sý jańa» sýsyndar qanshama? Ol qaıdan shyqqan, qalaı jasalǵan, baýyrǵa áser etip, búırekti syzdatyp, asqazan aýrýyn qozdyrmaı ma, bul máselege bas qatyryp jatqan halyq joq, shóli qansa boldy. Ásirese, balalar jaǵy boıaǵyshtar men stabılızator, konservanttar, emúlgatorlar qosylyp jasalǵan osyndaı qyzyldy - jasyldy sýsyndarǵa tym qumar.
Sonymen, bular qandaı sýsyndar? Shól qandyram dep júrip densaýlyǵymyzdy búldirip alyp júrmeımiz be? Bul týraly mamandar ne deıdi eken? Batys Qazaqstan oblystyq saraptama jáne sertıfıkasıalaý ulttyq ortalyǵy AQ - nyń qyzmet jáne taǵamnyń sáıkes kelýi jáne maquldanýy bóliminiń jetekshi mamany Galına Kapýstınadan ózimizdi mazalaǵan suraqtarǵa jaýap tapqandaı boldyq.
– Salqyndatylǵan alkogólsiz sýsyndardyń quramy týraly ne bilemiz?
– Nege ekeni belgisiz, osyndaı alkogólsiz sýsyndardy kópshilik shyryn dep jıi qatelesedi. Bular eshqandaı da shyryn emes. Bul – sý, sıntetıkalyq aromatızator, táttilegishter, boıaǵyshtar, ıaǵnı osy tórt quramnan jasalǵan jasandy dúnıeler. Neshe túrli jarnamalarda bul sýsyndardyń «esh zıany joq» dep jaqaýratqanmen, báribir bulardyń adam aǵzasyna zıandy ekeni daýsyz. Mundaı sýsyndardy balalarǵa múldem berýge bolmaıdy

Elimizde keń qoldanysqa ıe bolǵan «Koka - kola», «Pepsı» sýsyndarynyń adam aǵzasyna qanshalyqty zıan keltiretini týraly ǵalamtorda jarıalanǵan derekterdi alǵa tarta otyryp, Amerıka Qurama Shtattarynyń ǵalymdary bul sýsyndardy jasaýǵa paıdalanatyn karameldiń negizinde jasalǵan boıaǵyshtar qaterli isiktiń damýyna sebep bolatyndyǵyn aıtty depýtat.
Atap aıtqanda, bul zattar ókpe - baýyrdyń, qalqansha bezdiń qaterli isigine jáne leıkomıaǵa ákelip soqtyrady eken. Qaýipti qospa «Koka - kola» kompanıasynyń 5 túrli óniminde aıtarlyqtaı mólsherde tabylǵan».
Taǵy bir qyzyǵy, taǵamdardyń zat tańbasynda (etıketka) densaýlyqqa qaýipti dep kórsetilmegen. Qant ornyna qoldanylýshy zat – aspartamanyń taǵam quramynda bary da jazylmaǵan kórinedi. Aǵzaǵa túsken bul qyshqyl metıldik spırtti qurap, ol qaterli isikke aparyp soqtyratyn formaldegıdke (kanserogenge) aınalatyndyǵy bertinde anyqtalǵan.
Biz sóz etip otyrǵan máseleni Reseı Federasıasy tutynýshylar quqyǵyn qorǵaý uıymy áldeqashan sezip, «Koka - Kola Laıt» sýsynyn satýǵa tyıym salý jóninde sotqa júgingen.
Jan shoshyrlyq mynadaı habar taratylǵaly biraz boldy. «Koka - kolanyń» keremet «qasıetin» túısingen keı adamdar máshıneniń radıotoryn jýýǵa, trýbalardy tottan tazartýǵa paıdalanady eken. Tájirıbe jasaǵandardyń aıtýynsha, «nátıje» jaman emes tárizdi. Kez kelgen datty «julyp» alyp, aınadaı jaltyratyp qoıatyn «qyzmetin» aıtsańshy.

1. 1. Gazdalǵan ttátti sýsyndar túri
1. 2. Koka - kalanyń syr – sıpaty
2. 1. Koka - kola sýsynynyń shyǵý tarıhy
2. 2. Koka - kolanyń saǵat boıynsha aǵzaǵa áseri
2. 4. Koka - koladan paıda bolatyn aýrý túrleri
2. 6. Koka - kolanyń qyzyǵy

İİİ. Qorytyndy
Túrkıada onyń jasalý jolyn bilgennen - aq kolanyń ákelýine múlde tyıym salyndy. Bul sýsyndy AQSH - tyń soltústik shtattarynda jol polısıasy avarıadan keıingi asfálttaǵy qandy jýyp ketirý úshin qoldanady eken. Kolanyń quramyna fosfor qyshqyly kiredi, al ol tyrnaqty túgelimen eritip jibere alady. Eger bul sýsynǵa bir tilim etti salyp jiberse, 2 kúnnen keıin ol tipti joq bolyp ketedi. Eger kola adam tyrnaǵyn, shıki etti, kıimdegi, tipti asfálttaǵy daqtardy ketire alatyndaı kúshi bar bolsa (bárimiz de jaqsy bilemiz, keremet myqty hımıkat - qospalarsyz ol múmkin emes), endeshe ol adam aǵzasyna engennen keıin ne qylmaq?!
"Coca - Cola" dep atalý sebebi de jaıshylyq emes. Onyń logotıpin kerisinshe jazyp oqyǵanda, arabsha maǵyna beretin mańyzdy sózder jasyrylǵan. Onyń aýdarmasy: "La Mohammed = Mýhammeda joq, La Mecca = Mekkı joq" bolǵan. Endeshe, áli esiń barda, baýyrym, haram sýdy ishpe...