Geografıa sabaǵynda AKT-ny paıdalaný týraly reflektıvti esep
Uıǵyr aýdany, Shonjy selosy, №5 OM
Azıev Kýdrát Narımanovıch
Geografıa sabaǵynda AKT-ny paıdalaný týraly reflektıvti esep.
Aqparattyq-kommýnıkasıalyq tehnologıalardyń (AKT) damýy bilimdi baǵalaý jáne paıdalaný júıesin de ýaqtyly ózgertip otyrýdy talap etedi. Osyǵan baılanysty bilim berýde qoldanylatyn ádis-tásilder, ádistemeler, tehnologıalar jańartylyp otyrady. Mysal úshin Ulybrıtanıada muǵalim mamandyǵyn tańdap alǵan búgingi jastardyń, ózderiniń bolashaq oqýshylary sıaqty, jetkilikti dárejede sandyq saýaty bar, sebebi ol ómir jaǵdaılarynyń barlyq aspektilerinde jańa tehnologıanyń bar múmkindikterin paıdalana otyryp, sandyq tehnologıalarmen únemi ózara árekettesetin urpaq ókiline jatady.
AKT oqýshylarǵa ǵylymı uǵymdardy túsindirýdi jáne olardyń qabyldaýyn, túsinýin jeńildetýge múmkindik berip, muǵalimderge sabaq berýde kómektesetin mańyzdy qural bolyp otyr. Sondyqtan oqytý barysynda osy tehnologıalardy oılanyp qoldanýdy qajet etedi. (nusqaýlyq 61 bet)
Men kýrstyń 1-betpe-bet kezeńinde, qashyqtyqtan oqý kezindegi zertteý barysynda nusqaýlyqty oqyp alǵan bilimime súıenip, AKT-syn paıdalana otyryp, óz aldymǵa tómendegi maqsatty qoıdym:
«Geografıa sabaqtarynda aqparattyq tehnologıany paıdalaný arqyly oqýshylardyń synı turǵydan oılaý, óz betinshe izdenimpazdyqpen jan – jaqty bilim jınaqtaý qabiletterin damytý, óz jumystaryna ózindik synı kózben baǵa berýge daǵdylandyrý. Aqparattyq tehnologıany oqý prosesine engizý jaǵdaıynda tujyrymdamalyq negizin jasaqtaý jáne júıeleý; oqýshynyń shyǵarmashylyq, ıntellektýaldyq qabiletin damytý, óz bilimin ómirde paıdalanýyn bilý; kompúter men jumys isteý, logıkalyq oılaý, jan – jaqty bilim alý, este saqtaý qabiletin damytý»
Men, mekteptegi qashyqtyqtan oqý kezindegi tájirıbemde nusqaýlyqty oqý barysynda AKT engizgen kezde, teorıalyq jáne tájirıbelik bilimderdiń
birtutastyǵy olardy oılanyp qoldanýdy qamtamasyz etedi, al bul oqý jáne oqytý úderisterin jaqsartýǵa jaǵdaı jasaıtyn bolady. Sabaqta teorıalyq jáne tájirıbelik bilimderdi qoldanǵan kezde, anyqtaýshy faktor bilim berý úrdisiniń mazmuny, ádistemesi, tehnologıasy salasyndaǵy bilimniń qalyptasqandyǵy bolyp tabylady ekendigin túsindim.
Tehnologıalyq qurylǵylar salasyndaǵy jetkilikti habardarlyqty da, olardy basqarý úshin qajetti daǵdylarǵa ıe bolýdy da meńzeıdi.
Sandyq tehnologıalarǵa qatysty alǵanda osy bilimder operasıalyq júıeler jáne kompúterlik aparattyq quraldardy bilýdi, sondaı-aq mátinderdi terý men túzetýge, elektrondy kesteler qurýǵa múmkindik beretin baǵdarlamalyq quraldardyń standartty jıyntyǵyn, braýzerler men elektrondy poshtany paıdalana alý qabileti bolyp tabylady.(nusqaýlyq 64 bet)
Tehnologıalyq bilim synypta AKT-ni qoldaný jónindegi bilimderdi qamtıdy.
Mekteptegitehnologıalarǵamynalarjatady:
• Teledıdar baǵdarlamalary;
• Sandyq teledıdar;
• Internet/ WWW;
• Uıaly telefon;
• Utqyr qondyrǵylar;
• Kompúter / noýtbýk. (nusqaýlyq 65 bet)
Men geografıa sabaqtarynda AKT-ny paıdalaný arqyly oqýshylardyń bilim sapasyn, bilimge degen yntasyn, izdenimpazdyq qasıetin, quzyrettiligin artatyna, jan-jaqty izdenimpazdyqpen óz betinshe bilim alýyna sendim.
Sol maqsatta men tájirıbemde ınterbelsendi taqta, elektrondy oqýlyq, ǵalamtor, uıaly telefon júıesin paıdalanyp kórdim.
Eski ádisti salystyrǵanda oqýshylarǵa shynymen de AKT-ny paıdalaný óte tıimdi eken. Mysaly retinde aıtsam ınterbelsendi taqtanyń barlyq múmkindikterin paıdalansaq, oqýshynyń qyzyǵýshylyǵyn arttyrady. Taqta arqyly kartamen jumys kezinde Qoryqtar taqyrybyn ótken kezde «saıahat sabaǵy» ár aıaldamaǵa belgiler qoıý, ol jerdegi flora, faýna sýretterin alyp qoıý, belgileý t.s.s múmkindikterin paıdalanýǵa bolady.
Interbelsendi taqta múmkindigin paıdalanyp, oıyn arqyly oqytýǵa bolady. Óz tájirıbemde pazyl jınaý, ıaǵnı kartany kesip, almastyryp, qaıtadan jınaý.
Elektrondy oqýlyqpen jumystyń jasaýdyń múmkindikteri kóp. Elektrondy oqýlyqtaryndaǵy tapsyrmalardy oryndaý, test jumystary, kartamen jumys, beınefılmderdi kórý arqyly oqýshylardyń óz betinshe bilim alýǵa yntasyn, qyzyǵýshylyǵyn baıqadym.
Men «PINACLE», «VIDEOSTUDIO» baǵdarlamalary arqyly 8 synypta ótilgen «Qoryqtar» taqyrybyna ár túrli anımasıalardy, effektterdi paıdalanyp, beıne rolık jasadym. Beıne rolıkty mıkrofon arqyly qoryqtar týraly maǵlumatty daýys retinde engizdim.
Ǵalam tormen jumys – taqyrypqa baılanysty materıaldardy taýyp, olardy toppen talqylaý júrgizý oqýshylardyń jan-jaqty óz betinshe synı turǵydan oılap, bilim alýǵa, dıalogtik qabiletin arttyrýǵa daǵdylandyrady eken.
Mektebimde ǵalamtor tek qana bir kompúterde bolǵandyqtan oqýshylarym uıaly telefon arqyly «Opera Mini», «Opera Mobile» Java baǵdarlamasy arqyly «Google» izdeý saıtynan «Vıkıpedıadan» maǵlumattardy alyp, taldaý jumysy júrgizdi.
Nusqaýlyqtaǵy 68 bettegi «wiki betin jaratylystaný ǵylymdarynyń sabaqtarynda paıdalaný» mysalyn paıdalanyp tómendegi jumysty atqaryp kórdim.
Sabaq bastalǵanǵa deıin men bes oqýshydan turatyn topty uıymdastyrdym. Men oqýshylardy tek olardyń qabiletterin ǵana emes, tulǵalyq erekshelikterin negizge ala otyryp, eń tıimdi kombınasıalar jasaıtyndaı etip toptastyrýǵa tyrystym. Tutastyń bólshekterin qalaı bólýge bolady degen sıaqty naqty taqyryp boıynsha ártúrli aqparat kózderinen turatyn jeti túrli wiki betterin jasadym. Aqparat durys, durys emes nemese jartylaı aıaqtalmaǵan bolýy múmkin edi jáne de bul oqýshylar úshin bastapqy materıal bolatyn.
Wiki betterinde top ishinde talqylaýǵa túrtki bolatyn «bastapqy materıaldyń» belgili bir mólsheri boldy. Ártúrli top úshin túrli mólsherdegi materıaldy tańdaýyma barlyq oqýshylar úshin tapsyrmalar spektrin qamtamasyz etý sebep boldy. Al bir topqa eń qıyn tapsyrma berildi, olarǵa eshqandaı materıal berilmeı, tek taza paraq pen ataýy berildi.
Oqýshylardy wiki-di paıdalanýǵa tartýdy qamtamasyz etý
Bul oqýshylar toby úshin sabaqta wiki-di paıdalaný jańalyq boldy. Biz aldyńǵy sabaqta «Vıkıpedıa» degen ne ekenin túsinýge birneshe mınýt qana bóldik, biraq taqyryp tolyq ashylǵan joq. Oqýshylardy tartý jáne olardy áreketterge qatystyrý úshin, olarda bireýdiń jumysyn ózgertýge jáne ony óziniń túsinigimen aýystyrýǵa jetkilikti senimdiligi bolýy tıis.
Jumystyń bul túrin paıdalanýǵa úırengen synyp, keıin bir-biriniń jumysyn emin-erkin túzete jáne jaqsarta alý múmkindigine ıe boldy. Meniń oıymsha bul olardyń wiki-di durys paıdalanýyn damytýǵa kómektesti.
Osy ýaqytta meniń baıqaǵanym oqýshylar bir – birine kómekteskende sóıleý mádenıetiniń damýyna, seriktesiniń oımen sanasyp, qundy ekenin túsindi.
Sabaqtyń uıymdastyrý, qorytý kezderinde reflektıvtik beıne rolıkter kórý arqyly, sabaqtyń taqyrybyn anyqtaý, pysyqtaý, elektrondy test, elektrondy kartochkalar arqyly qorytyndy shyǵarý, óte qolaıly jáne tıimdi boldy.
AKT-ny engizý kezinde meniń tásilderime kóptegen ózgerister paıda bolǵanyn baıqadym:
Keshe Búgin
• Kitapta qansha bar bolsa, sonsha jáne muǵalim qansha aıtsa, sonsha bilý
• Muǵalim oqýshyǵa bilim beredi
• Oqýshylardyń aqparat kózderin tańdaýy shekteýli
• Oqýshylar bir-birinen jazbany jasyrady jáne muǵalimge ǵana oqýǵa bolady
• Neni bilýdi jáne neni eske saqtaýdy sheshý
• Muǵalim oqýshylardy aqparatty baǵalaýǵa, tańdaýǵa, uıymdastyrýǵa jáne saqtaýǵa kómektesedi
• Oqýshylar jeke tańdaý jasaıdy dep kútiledi
• Oqýshylar óz jumystaryn redaksıalaý jáne tekserý kezinde pikir almasady
Budan keıin óz sabaqtarymda aqparattyq kommýnıkatıvtik tehnologıasyn paıdalaný arqyly oqýshylardyń synı turǵydan oılaý, óz betinshe jan-jaqty bilim alýǵa baǵyt-baǵdar berýdi maqsat qoıdym. Ol úshin men ózim jan-jaqty bilimimdi jetildirýim kerek.
Men sabaqtarymda tek qana AKT-ny paıdalanyp qana shektelip qoımaı, «Synı turǵydan oılaý», «Bilim alýdaǵy jańa tásilder», «Bilim berý úshin baǵalaý jáne oqýdy baǵalaý», «Talantty jáne daryndy balalardy oqytý», «Bilim berýdegi basqarý jáne kóshbasshylyq» modýlderdi paıdalandym. Meniń oıymsha, osy 7 modýldi jumys barysynda qoldaný óte tıimdi bolady. Osy modýlderdi paıdalana otyryp ár adam óz maqsatyna jetedi dep oılaımyn.
Azıev Kýdrát Narımanovıch
Geografıa sabaǵynda AKT-ny paıdalaný týraly reflektıvti esep.
Aqparattyq-kommýnıkasıalyq tehnologıalardyń (AKT) damýy bilimdi baǵalaý jáne paıdalaný júıesin de ýaqtyly ózgertip otyrýdy talap etedi. Osyǵan baılanysty bilim berýde qoldanylatyn ádis-tásilder, ádistemeler, tehnologıalar jańartylyp otyrady. Mysal úshin Ulybrıtanıada muǵalim mamandyǵyn tańdap alǵan búgingi jastardyń, ózderiniń bolashaq oqýshylary sıaqty, jetkilikti dárejede sandyq saýaty bar, sebebi ol ómir jaǵdaılarynyń barlyq aspektilerinde jańa tehnologıanyń bar múmkindikterin paıdalana otyryp, sandyq tehnologıalarmen únemi ózara árekettesetin urpaq ókiline jatady.
AKT oqýshylarǵa ǵylymı uǵymdardy túsindirýdi jáne olardyń qabyldaýyn, túsinýin jeńildetýge múmkindik berip, muǵalimderge sabaq berýde kómektesetin mańyzdy qural bolyp otyr. Sondyqtan oqytý barysynda osy tehnologıalardy oılanyp qoldanýdy qajet etedi. (nusqaýlyq 61 bet)
Men kýrstyń 1-betpe-bet kezeńinde, qashyqtyqtan oqý kezindegi zertteý barysynda nusqaýlyqty oqyp alǵan bilimime súıenip, AKT-syn paıdalana otyryp, óz aldymǵa tómendegi maqsatty qoıdym:
«Geografıa sabaqtarynda aqparattyq tehnologıany paıdalaný arqyly oqýshylardyń synı turǵydan oılaý, óz betinshe izdenimpazdyqpen jan – jaqty bilim jınaqtaý qabiletterin damytý, óz jumystaryna ózindik synı kózben baǵa berýge daǵdylandyrý. Aqparattyq tehnologıany oqý prosesine engizý jaǵdaıynda tujyrymdamalyq negizin jasaqtaý jáne júıeleý; oqýshynyń shyǵarmashylyq, ıntellektýaldyq qabiletin damytý, óz bilimin ómirde paıdalanýyn bilý; kompúter men jumys isteý, logıkalyq oılaý, jan – jaqty bilim alý, este saqtaý qabiletin damytý»
Men, mekteptegi qashyqtyqtan oqý kezindegi tájirıbemde nusqaýlyqty oqý barysynda AKT engizgen kezde, teorıalyq jáne tájirıbelik bilimderdiń
birtutastyǵy olardy oılanyp qoldanýdy qamtamasyz etedi, al bul oqý jáne oqytý úderisterin jaqsartýǵa jaǵdaı jasaıtyn bolady. Sabaqta teorıalyq jáne tájirıbelik bilimderdi qoldanǵan kezde, anyqtaýshy faktor bilim berý úrdisiniń mazmuny, ádistemesi, tehnologıasy salasyndaǵy bilimniń qalyptasqandyǵy bolyp tabylady ekendigin túsindim.
Tehnologıalyq qurylǵylar salasyndaǵy jetkilikti habardarlyqty da, olardy basqarý úshin qajetti daǵdylarǵa ıe bolýdy da meńzeıdi.
Sandyq tehnologıalarǵa qatysty alǵanda osy bilimder operasıalyq júıeler jáne kompúterlik aparattyq quraldardy bilýdi, sondaı-aq mátinderdi terý men túzetýge, elektrondy kesteler qurýǵa múmkindik beretin baǵdarlamalyq quraldardyń standartty jıyntyǵyn, braýzerler men elektrondy poshtany paıdalana alý qabileti bolyp tabylady.(nusqaýlyq 64 bet)
Tehnologıalyq bilim synypta AKT-ni qoldaný jónindegi bilimderdi qamtıdy.
Mekteptegitehnologıalarǵamynalarjatady:
• Teledıdar baǵdarlamalary;
• Sandyq teledıdar;
• Internet/ WWW;
• Uıaly telefon;
• Utqyr qondyrǵylar;
• Kompúter / noýtbýk. (nusqaýlyq 65 bet)
Men geografıa sabaqtarynda AKT-ny paıdalaný arqyly oqýshylardyń bilim sapasyn, bilimge degen yntasyn, izdenimpazdyq qasıetin, quzyrettiligin artatyna, jan-jaqty izdenimpazdyqpen óz betinshe bilim alýyna sendim.
Sol maqsatta men tájirıbemde ınterbelsendi taqta, elektrondy oqýlyq, ǵalamtor, uıaly telefon júıesin paıdalanyp kórdim.
Eski ádisti salystyrǵanda oqýshylarǵa shynymen de AKT-ny paıdalaný óte tıimdi eken. Mysaly retinde aıtsam ınterbelsendi taqtanyń barlyq múmkindikterin paıdalansaq, oqýshynyń qyzyǵýshylyǵyn arttyrady. Taqta arqyly kartamen jumys kezinde Qoryqtar taqyrybyn ótken kezde «saıahat sabaǵy» ár aıaldamaǵa belgiler qoıý, ol jerdegi flora, faýna sýretterin alyp qoıý, belgileý t.s.s múmkindikterin paıdalanýǵa bolady.
Interbelsendi taqta múmkindigin paıdalanyp, oıyn arqyly oqytýǵa bolady. Óz tájirıbemde pazyl jınaý, ıaǵnı kartany kesip, almastyryp, qaıtadan jınaý.
Elektrondy oqýlyqpen jumystyń jasaýdyń múmkindikteri kóp. Elektrondy oqýlyqtaryndaǵy tapsyrmalardy oryndaý, test jumystary, kartamen jumys, beınefılmderdi kórý arqyly oqýshylardyń óz betinshe bilim alýǵa yntasyn, qyzyǵýshylyǵyn baıqadym.
Men «PINACLE», «VIDEOSTUDIO» baǵdarlamalary arqyly 8 synypta ótilgen «Qoryqtar» taqyrybyna ár túrli anımasıalardy, effektterdi paıdalanyp, beıne rolık jasadym. Beıne rolıkty mıkrofon arqyly qoryqtar týraly maǵlumatty daýys retinde engizdim.
Ǵalam tormen jumys – taqyrypqa baılanysty materıaldardy taýyp, olardy toppen talqylaý júrgizý oqýshylardyń jan-jaqty óz betinshe synı turǵydan oılap, bilim alýǵa, dıalogtik qabiletin arttyrýǵa daǵdylandyrady eken.
Mektebimde ǵalamtor tek qana bir kompúterde bolǵandyqtan oqýshylarym uıaly telefon arqyly «Opera Mini», «Opera Mobile» Java baǵdarlamasy arqyly «Google» izdeý saıtynan «Vıkıpedıadan» maǵlumattardy alyp, taldaý jumysy júrgizdi.
Nusqaýlyqtaǵy 68 bettegi «wiki betin jaratylystaný ǵylymdarynyń sabaqtarynda paıdalaný» mysalyn paıdalanyp tómendegi jumysty atqaryp kórdim.
Sabaq bastalǵanǵa deıin men bes oqýshydan turatyn topty uıymdastyrdym. Men oqýshylardy tek olardyń qabiletterin ǵana emes, tulǵalyq erekshelikterin negizge ala otyryp, eń tıimdi kombınasıalar jasaıtyndaı etip toptastyrýǵa tyrystym. Tutastyń bólshekterin qalaı bólýge bolady degen sıaqty naqty taqyryp boıynsha ártúrli aqparat kózderinen turatyn jeti túrli wiki betterin jasadym. Aqparat durys, durys emes nemese jartylaı aıaqtalmaǵan bolýy múmkin edi jáne de bul oqýshylar úshin bastapqy materıal bolatyn.
Wiki betterinde top ishinde talqylaýǵa túrtki bolatyn «bastapqy materıaldyń» belgili bir mólsheri boldy. Ártúrli top úshin túrli mólsherdegi materıaldy tańdaýyma barlyq oqýshylar úshin tapsyrmalar spektrin qamtamasyz etý sebep boldy. Al bir topqa eń qıyn tapsyrma berildi, olarǵa eshqandaı materıal berilmeı, tek taza paraq pen ataýy berildi.
Oqýshylardy wiki-di paıdalanýǵa tartýdy qamtamasyz etý
Bul oqýshylar toby úshin sabaqta wiki-di paıdalaný jańalyq boldy. Biz aldyńǵy sabaqta «Vıkıpedıa» degen ne ekenin túsinýge birneshe mınýt qana bóldik, biraq taqyryp tolyq ashylǵan joq. Oqýshylardy tartý jáne olardy áreketterge qatystyrý úshin, olarda bireýdiń jumysyn ózgertýge jáne ony óziniń túsinigimen aýystyrýǵa jetkilikti senimdiligi bolýy tıis.
Jumystyń bul túrin paıdalanýǵa úırengen synyp, keıin bir-biriniń jumysyn emin-erkin túzete jáne jaqsarta alý múmkindigine ıe boldy. Meniń oıymsha bul olardyń wiki-di durys paıdalanýyn damytýǵa kómektesti.
Osy ýaqytta meniń baıqaǵanym oqýshylar bir – birine kómekteskende sóıleý mádenıetiniń damýyna, seriktesiniń oımen sanasyp, qundy ekenin túsindi.
Sabaqtyń uıymdastyrý, qorytý kezderinde reflektıvtik beıne rolıkter kórý arqyly, sabaqtyń taqyrybyn anyqtaý, pysyqtaý, elektrondy test, elektrondy kartochkalar arqyly qorytyndy shyǵarý, óte qolaıly jáne tıimdi boldy.
AKT-ny engizý kezinde meniń tásilderime kóptegen ózgerister paıda bolǵanyn baıqadym:
Keshe Búgin
• Kitapta qansha bar bolsa, sonsha jáne muǵalim qansha aıtsa, sonsha bilý
• Muǵalim oqýshyǵa bilim beredi
• Oqýshylardyń aqparat kózderin tańdaýy shekteýli
• Oqýshylar bir-birinen jazbany jasyrady jáne muǵalimge ǵana oqýǵa bolady
• Neni bilýdi jáne neni eske saqtaýdy sheshý
• Muǵalim oqýshylardy aqparatty baǵalaýǵa, tańdaýǵa, uıymdastyrýǵa jáne saqtaýǵa kómektesedi
• Oqýshylar jeke tańdaý jasaıdy dep kútiledi
• Oqýshylar óz jumystaryn redaksıalaý jáne tekserý kezinde pikir almasady
Budan keıin óz sabaqtarymda aqparattyq kommýnıkatıvtik tehnologıasyn paıdalaný arqyly oqýshylardyń synı turǵydan oılaý, óz betinshe jan-jaqty bilim alýǵa baǵyt-baǵdar berýdi maqsat qoıdym. Ol úshin men ózim jan-jaqty bilimimdi jetildirýim kerek.
Men sabaqtarymda tek qana AKT-ny paıdalanyp qana shektelip qoımaı, «Synı turǵydan oılaý», «Bilim alýdaǵy jańa tásilder», «Bilim berý úshin baǵalaý jáne oqýdy baǵalaý», «Talantty jáne daryndy balalardy oqytý», «Bilim berýdegi basqarý jáne kóshbasshylyq» modýlderdi paıdalandym. Meniń oıymsha, osy 7 modýldi jumys barysynda qoldaný óte tıimdi bolady. Osy modýlderdi paıdalana otyryp ár adam óz maqsatyna jetedi dep oılaımyn.
You Might Also Like
