Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 6 kún buryn)
Globýstyń gradýs tory
Dúnıetaný 4 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Globýstyń gradýs tory
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylarǵa globýstyń gradýs tory jaıly maǵlumat berý. Qorshaǵan ortany qorǵaı bilýge tárbıeleý
Oqýshylardyń tanym deńgeıin arttyrý.
Sabaqtyń tıpi: jańa materıaldy meńgertý
Sabaqtyń túri: tanymdyq sabaq
Sabaqtyń ádisi: toppen jumys, suraq - jaýap, túsindirý
Sabaqtyń kórnekiligi: oqýlyq, globýs, karta, ınteraktıvti taqta
Pánaralyq baılanys: ana tili, matematıka

Sabaqtyń barysy:
I. Psıhologıalyq daıyndyq
Ana, bala, qala, dala aınala
Shóbi jupar, sýy káýsar saı – sala
Aı menen kún, juldyz, aspan tabıǵat
Búkil álem amanbysyń jamaǵat!

Qyzyǵýshylyqty oıatý
Synyp oqýshylaryn topqa bólý
I top «JER»
II top «KÚN»
III top «AI»

Eske túsirý. Úı tapsyrmasyn tekserý.
Úıge berilgen tapsyrma. Jer shar tárizdi dene. Globýs - jerdiń dál úlgisi
«Jer» tobynyń tapsyrmasy
Qazaqstan Respýblıkasy qaı materıkte ornalasqan?
«Kún» tobynyń tapsyrmasy
Jerdiń shar tárizdes ekendigine qandaı dálelder bar?
«Aı» tobynyń tapsyrmasy
Globýstan nemese jarty sharlar kartasynan materıkter men muhıttardy tap jáne ata.

IV. Jańa sabaq:
Oı qozǵaý.
Tájirıbe.
1. Globýstyń betine bormen belgi salyńdar. Biliginen bir aınaldyryp ótińder. Sonda neni kórdińizder?
2. Globýs biliginiń ushtary bekitilgen betine shyǵatyn astyńǵy jáne ústińgi núktesin syzyp baıqap kórińder. Neni baıqadyń?

Aqparattandyrý:
Jer sharynyń joramal biligi betine shyǵatyn jerlerdegi núkteler polúster dep atalady. Jer sharynda eki polús bar. Olar soltústik jáne ońtústik polúster. Jer óz biliginen aınalǵanda onyń polústeri aınalmaı, ornynda qalady. Polúster globýsta jáne jarty sharlar kartasynda núkte túrinde belgilenedi. Globýsta polústerden birdeı qashyqtyqta ekvator syzyǵy júrgiziledi (latynsha ekvator - teńeıtkish degen sóz).

Ekvator. Ekvator syzyǵy Jerdi teń eki jarty sharǵa - soltústik jáne ońtústik jarty sharǵa bóledi. Jer ekvatorynyń uzyndyǵy 40 000 km. Ekvatorǵa qatarlastyra belgili bir qashyqtyq saıyn júrgizilgen syzyqtar paralelder dep atalady (grekshe paralel - qatar júrýshi degen sóz). Olar batys - shyǵys baǵytyn kórsetedi. Paralel sheńberiniń uzyndyǵy ekvatordan polústerge qaraı júrgen saıyn qysqara beredi. Bul aıtylǵandardan basqa, soltústik jáne ońtústik polústerdiń arasyn qosatyn sheńber túrindegi syzyqtar bar. Olar:

Merıdıandar. Latyn tilinen aýdarǵanda merıdıan túskilik degen maǵynany beredi. Óıtkeni tal tústegi kóleńke sol jerdegi jergilikti merıdıan baǵytyna sáıkes keledi. Merıdıan soltústik - ońtústik baǵytty kórsetedi. Jer sharynyń kez kelgen núktesi arqyly sansyz kóp merıdıan júrgizýge bolady. Solardyń biri halyqaralyq kelisim boıynsha bastapqy merıdıan retinde qabyldanǵan. Ol Ulybrıtanıanyń astanasy London qalasynyń mańymen ótedi. Bastapqy merıdıan sheńberi Jerdi batys jáne shyǵys jarty sharlarǵa bólip turady. Belgili bir gradýs saıyn júrgizilgen paralelder men merıdıandar globýstyń betin tor kózderge bóledi. Ony globýstyń gradýs tory dep ataı

Sergitý sáti.
Bekitý
Oqýshy qyzmeti
Oqýlyqpen jumys. Tizbektep oqytý

Sózdikpen jumys. Latynsha ekvator - teńeıtkish degen sóz. Grekshe paralel - qatar júrýshi degen sóz. Latyn tilinen aýdarǵanda merıdıan – «túskilik» degen maǵynany bildiredi.

İzdendirý
«Jer» toby
Globýstan polústerdi, ekvator, paralel jáne merıdıan syzyqtaryn taýyp kórset.
«Kún» toby
Merıdıan jáne paralel syzyqtarynyń neshe gradýs saıyn júrgizilgenin anyqta. «Aı» toby
Jarty sharlar kartasynan polústerdi, ekvator, paralel jáne merıdıan syzyqtaryn taýyp kórset.

Blıs týrnır.
Jer toby
1. Jer sharynda neshe polús bar?
2. Jer óz biliginen aınalǵanda onyń polústeri aınalama?
3. Polúster globýsta nemese jarty sharlar kartasynda qalaı beınelenedi?

Aı toby
1. Ekvator sózi qandaı maǵyna beredi?
2. Jerdi teń eki jarty sharǵa bóletin qandaı syzyq?
3. Jer ekvatorynyń uzyndyǵy qansha kılometr?
Kún toby
1. Ekvatorǵa qatarlastyra belgili bir qashyqtyq saıyn júrgizilgen syzyqtar ne dep atalady?
2. Paralel qandaı maǵynany bildiredi?
3. Paralel qandaı baǵyttardy kórsetedi?

Shyǵarmashylyq tapsyrma:
Ár top óz ataýlaryna baılanysty oı tolǵaý jazý kerek.

Refleksıa
Búgingi sabaqtan qandaı áser aldyń?
Neni úırendiń?
Shaǵyn topta jumys istegen unaı ma?

Baǵalaý
Úıge tapsyrma
1. Globýstyń gradýs tory.
2. Ózderiń turatyn jerdegi merıdıannyń baǵytyn anyqtaý

Atyraý oblysy,
Jylyoı aýdany, Qulsary qalasy
№19 jalpy orta bilim beretin mektep
Baspaeva Gúlshat Maqsotqyzy

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama