InfoHub Logo

Taldyqorǵan gýmanıtarlyq - tehnıkalyq
kolejiniń oqytýshy B. Á. Samalbaeva

Informatıka
Sabaqtyń taqyryby: Internet jelisi
Sabaqtyń túri: Tájirıbelik sabaq
Sabaqtyń tıpi: Aralas sabaq
Bilimdilik: Bilim alýshylarǵa ınternet jelisi týraly jalpy teorıalyq bilim berý, kórsetý, zerthanalyq tapsyrmalardy oryndaý;
Damytýshylyq: Logıkalyq oılaý qabiletin, este saqtaý qabiletin, oı - órisin jáne kompúterlik jelilermen jumys jasaý daǵdylaryn damytý;
Tárbıelik: «EEM - operatory» sheberhanasynda tártip jáne tehnıka qaýipsizdigin saqtaýǵa, kompútermen uqypty, durys jumys jasaýǵa jáne uıymshyldyqqa, yntymaqty bolýǵa, ózara kómek qolyn soza bilýge tárbıeleý.
Sabaqqa qoldanylatyn ádebıetter: G. Á. Japarova «Informatıka negizderi» oqýlyǵy, E. Q. Balapanov «Jańa ınformasıalyq tehnologıalar» - 30 sabaq
Sabaqta qoldanylatyn kórnekilikter men qural - jabdyqtar: Kompúter, ınterbelsendi taqta, jergilikti jelimen jumys isteý, zerthanalyq tapsyrmalar.

Sabaqty júrgizý kezeńderi
İ. Uıymdastyrý kezeńi (2 mın)
a) Stýdenttermen sálemdesý, túgendeý;
b) Stýdentterdiń sabaqqa daıyndyǵyn tekserý;
v) Stýdentterdiń nazaryn sabaqqa aýdarý.

İİ. Ótken materıaldy qaıtalaý (5 mın)
 HTML gıpertekstik tilin qaı jyly jáne kim usynǵan?
 HTML qujatynyń negizgi qurylymy jáne qandaı tegter qoldanylady?
 HTML qujatyn qandaı baǵdarlamaǵa júkteımiz?
 Qandaı braýzerdiń kómegimen ashylady?


,

---

, ,, nemese , , tegteri qaıda qoldanylady?
 Syrtqy jáne ishki silteme degenimiz ne?

İİİ. Jańa taqyrypty baıandaý (60 mın)
Internet jelisi - mıllıondaǵan kompúterlerdi bir alyp jelige biriktiretin, aqparatqa sheksiz qol jetkizý jáne túrli amaldarmen qatynas jasaý múmkindigin usynatyn dúnıe júzindegi eń úlken ǵalamdyq jeli.
Internet 1960 jyldary AQSH - ta dúnıege keldi.

Internet – kompúterlik jelilerdi biriktiretin aýqymdy jeli.
Baılanys arnalary:
 kabeldik
 talshyqty - optıkalyq
 spýtnıktik radıobaılanys

Internet qalaı paıda boldy?
1958 AQSH - ta ARPA - nyń qurylýy (Advanced Research Project Agency).
1960 - jyldar ARPANet kompúterlik jelisiniń jobasy
• jeliniń ortalyǵy joq – ómirsheńdik;
• jańa jelini qosqanda ony qaıta jasaýdyń qajeti joq;
• jeliler bir - birimen arnaıy toraptar - shlúzdar arqyly baılanystyrylady;
1968 4 kompúterden turatyn kompúterlik jeliniń jańa tıpi.
1972 Jeli 50 ýnıversıtet pen laboratorıany biriktirdi.
1974 TCP/IP aqparatty tasymaldaý protokoly jasap shyǵaryldy
Internet múmkindikteri (qyzmet túrleri, servıs)
 WWW (World Wide Web) – gıpermátindik qujattar.
Gıpermátin – árbir sózi nemese sóz tirkesi basqa qujatqa silteme bola alatyn mátindi aıtady.
Gıpermedıa – ishinde mátin, sýret, dybys, vıdeo bolatyn aktıvti siltemelerden turatyn qujattar.
 Elektrondy poshta (e - mail)
 FTP (faıldardy tasymaldaý)
 Forýmdar (jańalyqtar toptamasy, konferensıalar, telekonferensıalar)
 Jańalyqtarǵa jazylý
 İzdeý júıeleri
 Chattar (chat – áńgime - dúken qurý)
 Naqty mezgilde sóılesý
 ICQ (I Seek You) – jeke nemese top túrinde sóılesý, faıldarmen almasý
 Internet - telefon
 Skype + kolonkalar + mıkrofon
Internet protokoldary
Protokol – kompúterlik jeliler arasynda aqparat tasymaldaýdy anyqtaıtyn kelisimder men erejeler jıyntyǵy.
TCP/IP protokoly (1974)
 TCP (Transmission Control Protocol)
 faıl ólshemi 1, 5 Kb - tan aspaıtyn paketterge bólinedi
 paketter bir - birinen táýelsiz túrde jetkiziledi
 belgilengen jerge jetkizilgen soń osy paketter bir faılǵa jınaqtalady
 IP (Internet Protocol)
 paketterdiń eń tıimdi qozǵalys marshrýtyn anyqtaıdy
 HTTP (HyperText Transfer Protocol) – WWW qyzmeti
 FTP (File Transfer Protocol) – FTP qyzmeti
 SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) – elektrondy poshtanyń habarlamalaryn jóneltý
 POP3 (Post Office Protocol) – elektrondy poshtanyń habarlamalaryn qabyldaý (paróldi bilý qajet)

1 - deńgeıli domender (domendik aımaqtar)
Uıym túri ------------------------------------ El aty
. com komersıalyq uıymdar -----------. ru Reseı
. edu bilim berý ----------------------------. ua Ýkraına
. gov AQSH úkimeti --------------------------. by Belorýssıa
. mil AQSH - tyń áskerı uıymdary ------. uk Ulybrıtanıa
. org,. net ár túrli uıymdar --------------. it Italıa
. info aqparattyq saıttar -----------------. jp Japonıa
. biz bıznes ---------------------------------. cn Qytaı

Adresterdiń túrlenýi
DNS (Domain Name Service) – domendik adresterdi IP - adresterge túrlendiretin domendik attar qyzmeti.

 www. google. com saıtynyń IP - adresin alý úshin DNS serverine suranys jiberý
 jaýap kútý
 alynǵan 66. 102. 9. 47 IP - adresi boıynsha Web - paraqqa suranys jiberý
Qujattyń Internettegi adresi
URL (Uniform Resource Locator) – qujattyń Internettegi ámbebap adresi.
WWW qyzmeti
WWW (World Wide Web) – derekterdi gıpermátin túrinde tasymaldaý qyzmeti.
Gıpermátin – basqa qujattarǵa silteme jasaıtyn mátin.
Gıpermedıa – quramynda basqa qujattarǵa silteme jasaıtyn mátin, sýret, dybys, vıdeosy bar qujat.
Braýzer (broýzer, browser) – Web - paraqtardy ekranda kórýge arnalǵan programma:
 Mosaic (1993 - 1995), Illınoıs ýnıversıteti, SSHA
 Netscape Navigator ( 1995 - ten 2002 jylǵa deıin)
 Internet Explorer (6. 0,. 7. 0 versıalary), Windows quramynda, 70%
 Mozilla FireFox (2. 0 versıasy), http://www. mozilla. org, 15%
 Opera (9. 0 versıasy), http://www. opera. com, 15%

Elektrondy poshta (e - mail) - Internettiń asa mańyzdy aqparatty resýrsi bolyp tabylady. Elektrondyq komýnıkasıalardyń jappaı kópshilik quraly bolatyndyǵyna qosa, ol arqyly halyqaralyq kompúterlik eki ondyǵynan habarlar qabyldaýǵa ne jiberýge bolady. Elektrondyq poshta kóp jaǵynan kádimgi poshta qyzmetine uqsas. Elektrondyq poshtanyń eń eleýli ereksheligi – onyń jyldamdyǵy. Gınnes rekordtar kitabynyń (2013) málimetine sáıkes kúnine 294 mıllıard e - mail jiberiledi.

İzdeý júıeleri
Indekster – ınternetti únemi baqylaı otyryp, derekter bazasyn toltyryp otyratyn robot - programmalar.

IV. Jańa taqyrypty bekitý (10 mın)
Internet jelisinen aqparat tabý jáne ony kórsetý.

V. Sabaqty qorytyndylaý (10 mın)
 Internet jelisi degenimiz ne?
 Internet jilisine qalaı qosylamyz?
 Symsyz baılanys degen ne jáne olarǵa neler jatady?
 Internet jelisi qalaı paıda boldy?
 Internet jelisi múmkindikterin (qyzmet túrleri, servıs) ata?
 Internet jelisi protokoldary degenimiz ne?
 IP - adres jáne domendik adres degen ne?
 WWW (World Wide Web) - diń qyzmeti qandaı?
 Elektrondy poshta (e - mail) jáne onyń habarlamasy degenimiz ne?
 İzdeý júıesi degen ne jáne qandaı tanymal izdeý júılerin bilesińder?
 Internet - telefon degen ne?

VI. Belsendi stýdentterdi baǵalaý (2 mın)
Sabaqqa belsene qatysyp otyrǵan bilim alýshylardy baǵalaý, jumys oryndaryn retke keltirý.
VII. Úı tapsyrmasy (1 mın)
E. Q. Balapanov «Jańa ınformasıalyq tehnologıalar» - 30 sabaq,
356 - 373 betterdi oqyp kelý.

Tolyq nusqasyn júkteý