InfoHub Logo

Janýarlar dúnıesin qorǵaý
(Tárbıe saǵaty)
Maqsaty: Jer betinde joıylyp bara jatqan janýarlar álemi týraly túsinik berý. Adam ómirindegi tabıǵattyń mańyzy, ondaǵy baılyq jan – janýarlardy qadirlep – qasterlep qorǵaýǵa jáne keıingi urpaqqa ata – babamyzdyń ushqan qus, júgirgen ań, jybyrlaǵan jándiginiń berekesin ketirmeı qorǵaǵanyn uqtyrý jáne óz úlesin qosýyna yqpal etý.
Sahnanyń bezendirilýi: «Qyzyl kitapqa» engen jan – janýarlardyń sýretteri, tyıym sózder.

İ júrgizýshi: Halyq danalyǵynda halqymyzdyń tabıǵatqa janashyrlyq qasıetin óte kóp nárselerinen baıqaýǵa bolady. Tabıǵatqa adam áreketiniń áseri erekshe. Adam tabıǵatta sharýashylyqtyń qaı túrimen aınalyssa da ósimdikter men janýarlarǵa áser etpeı qoımaıdy.

İİ júrgizýshi: Jol salý, úı turǵyzý, munaı – gaz qubyrlaryn salǵanda da jerdi qazyp, ormandardy kesedi. Mundaı jaǵdaıda ósimdikter ǵana emes, ań, qus, jándikter de óz tirshilik ortasynan ajyraıdy.

İ júrgizýshi: Búgingi kúni janýarlardyń belgili bir túrlerin zańsyz atýdyń, aýlaýdyń saldarynan quryp ketý qaýpi týyndap otyr. Mysaly, qazaq jerinde erte zamanda josyp júretin jabaıy túıeler, qulan, tarpań, ný qamystarda meken etetin jolbarystardan qazir tuqym da qalmaǵan.

İİ júrgizýshi: Dalamyzda, taýlarymyzda top – tobymen, úıirimen júretin arqar, buǵy, qaraquıryq, orman sýsary, aq tyrna, qundyz, dýadaq, t. b. janýarlardy ońaılyqpen izdep tabý qıynǵa soǵady.
Oqýshylar:
Jylan
Sonshalyqty alańdar
Bolmasa da zor tipti
Erte kezde adamdar
Jylandardan qorqypty.
Asa qymbat ol deıtin
Ýymen – aq shamaly.
Kóp keseldi emdeıtin
Dári alynar baǵaly.

Qoıan
Aq qoıan – aý, aq qoıan,
Saýysqannan saq qoıan.
Qasha berseń qalyńǵa,
«Qorqaǵym» dep at qoıam.
Ósimdikter álemi
Janýarlar álemi

İ júrgizýshi: Tabıǵat – adamnyń ejelden bergi tirshilik etip kelgen ortasy jáne máńgilik mekeni. Elimizdiń tabıǵat baılyǵyn óz qalpynda saqtaý, ósimdikter men janýarlardy qamqorlyqqa alý, sanyn molaıtý, sý qustary mamyrlaıtyn jáne qystaıtyn oryndar men balyq ýyldyryq shashatyn ózen – kólderdi qorǵaý - búkilhalyqtyq is.
Jumbaq ájeı: Meniń kishkentaı dostarym, qurmetti oqýshylar, kim tapqyr, kimniń oıy júırik, qıalymyzdy ushtap jumbaqtar saıysyn bastaımyz. Sheshýin jyldam tapqan qatysýshylarǵa syılyǵym bar.

Jumbaqtar sheshý
Tátti kórse bas salar,
Aınymaıdy baladan
Úp - úlken bop jasqanar
Kip-kishkentaı aradan (...)

Belesten shapqan besti at,
Búkir kelgen jelisti at,
Beıǵam eldi izdeıdi,
Maldan kúder úzbeıdi? (...)