Jappaı joıý qarýynan áskerı qyzmetshilerdi qorǵaý jáne olardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý.Jalpy áskerlik qorǵanysh tolymy
Sabaqtyń taqyryby: Jappaı joıý qarýynan áskerı qyzmetshilerdi qorǵaý jáne olardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý. Jalpy áskerlik qorǵanysh tolymy.
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylarǵa jalpy áskerı qorǵanysh tolymyn qoldanýdy úıretý. AÁD pánine oqýshylardyń qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, áskerı – patrıottyq, ultjandylyq, Qazaqstandyq patrıotızmge tárbıelep baýlý,
Damytýshylyq: óz is - áreketiniń durys oryndalýyn, psıhologıalyq turaqtylyqty qalyptastyrý.
Tárbıelik: janyndaǵy adamdarǵa kómek berýge, eljandylyqqa, qyraǵylyqqa, tapqyrlyqqa tárbıeleý, Otansúıgishtikke, Qarýly Kúshine degen sezimdi arttyrý, áskerı tártipke úıretý.
Kórnekilik quraldar: AÁD oqýlyǵy, plakattar, JÁQT.
Sabaqtyń barysy:
a) Uıymdastyrý kezeńi – 3 mın. Vzvod komandıri oqýshylardy sapqa turǵyzady, oqytýshyǵa raport beredi, amandasý, túgendeý, oqýshylardyń syrt kórinisin tekserý.
á) Ótilgen taqyrypty suraý kezeńi – 8 mın.
Qaýipsizdikti qamtamasyz etý sharalary qalaı jetildiriledi?
- Zaqymdalǵan aımaq kenetten jasalǵanda qaýipsizdikti qamtamasyz etý úshin ne isteý kerek.
- Súzgish gaztumyldyryqtar týraly aıtyp berińder.
- Tumyldyryqtyń qajetti ólshemi qalaı tańdalady?
b) Negizgi bólim – 22 mın. Jappaı joıý qarýynan áskerı qyzmetshilerdi qorǵaý jáne olardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý. Jeke qorǵaný quraldary (jalpy áskerı qorǵanysh tolymy)
Jalpy áskerlik qorǵanysh tolymy.
Jalpy áskerı qorǵanysh tolym (JÁQT) tumyldyryqpen birge áskerdiń barlyq túrleriniń jeke quramyn ýlaǵysh zattardan, sondaı - aq ásker kıimi, aıaq kıimi jáne jabdyqtardyń radıoaktıvti zattar jáne bıologıalyq quraldarmen zaqymdanýdan qorǵaný úshin qoldanylady
Onyń quramyna qorǵanysh plashy, qorǵanysh shulyǵy, jáne qorǵanysh qolǵaby kiredi.
Jalpy áskerı qurama qorǵanysh kostúmi (JÁQQK) zıandy sáýlege shaldyǵý jáne ıadrolyq jarylystyń radıoaktıvti shańynan, ýlaǵysh zattardyń býlary men aerozoldardan qorǵanýǵa arnalǵan.
Onyń quramyna kýrtka, shalbar, qorǵanysh ishki kıimi, bas kıim, dýlyǵanyń ishinen kıetin toqymaly bas kıim kiredi.
JÁQQK tabeldik JÁQT - nan óz konstrýksıasy men qol bilezigin qorǵaý úshin otqa qarsy dymqyl jeńdi qorǵanysh ish kıimniń bolýymen erekshelenedi.
Qarsylas jappaı joıý qarýyn qoldanýmen urys áreketterin júrgizý kezinde jeke qorǵaný quraldary úsh jaǵdaıda bolýy múmkin: «joryqtyq», «daıyn», «urystyq».
«Joryqtyq» jaǵdaıda qorǵanysh plashyn jabdyq ústine qapshyqqa salyp arqada tasymaldanady, qapshyq joq kezde qorǵanysh plashy jınalǵan túrde ıyqtan asyra tastalynyp beldikke bekitilgen túrde arqada tasymaldanady.
«Daıyn» jaǵdaıda qapshyqtar joq jaǵdaıda plashty jazylǵan túrde arqada tasýǵa bolady.
«Urystyq» jaǵdaıda plashty jeńge kıilgen jamylǵy retinde nemese kombınezon retinde kıýge bolady.
JÁQT kıý tásilderi:
- qarýdy jerge qoıý nemese bir zatqa súıeý kerek;
- gaztumyldyryq pen sómkeni, jabdyq pen bas kıimdi sheship jerge qoıý kerek;
- kıteldi shalbarǵa jınaý kerek;
- qorǵanysh shulyǵyn kıý kerek;
- plashty jeńge kıgizý kerek;
- qapshyqtaǵy jartylaı saqınadan taspa ushtaryn bosatyp, plash artynyń etegimen olardy saqınaǵa engizip bekitý kerek;
- aıylbasqa ustaǵyshty ortadaǵy aıylbasqa plashtyń aldymen oń, sodan soń sol etegimen qadap, bekitkishpen bekitý kerek.
- aıylbasqa plash etekterin sol jaq etegi sol aıaqty, al oń jaq etegi oń aıaqty jabatyndaı etip qadaý kerek; ortalyq aıylbastan tómen ornalasqan eki aıylbasqa ustaǵyshtaryn bekitkishtermen bekitý kerek;
- plashtyń búıirli beldikshelerin aldyn ala tize astymen aıaqtarǵa aınaldyryp aıylbasqa qadaý kerek;
- eki ústińgi ustaǵyshty qaldyryp, plash óńirin qadaý kerek;
- plash ústinen jabdyq pen gaztumyldyryq kıgizý kerek;
- gaztumyldyryqty «urystyq» jaǵdaıǵa keltirý kerek;
- dýlyǵanyń ishinen kıetin bas kıimdi, al sodan keıin kúláparany kıý kerek;
- plashtyń qalǵan ustaǵyshtary men kúlápara beldikshelerin qadaý kerek;
- qolǵap kıý kerek; qarýdy alý kerek.
Gaztumyldyryqty kıý ýaqyty – 10sekýndtan aspaý kerek, tumyldyryqty kıý ýaqyty – 14sekýnd.
Ashyq jerde qorǵanysh plashy men gaztumyldyryqty kıý – 4mınýt,
Búrkemeler men mashınalarda – 6 mınýt.
Kombınezondy kıý ýaqyty – 6 - 12 mınýt.
Jalpy áskerı qorǵanysh tolymyn sheshý tásilderi:
- jabdyqty sheshý kerek;
- bekitkishterdi sheship, plash etegi men qorǵanysh shulyǵy beldikshelerin aǵytý kerek;
- búıirli beldikshelerdi sheshý kerek;
- plashtyń óńirin sheshý kerek;
- kúláparany sheshý jáne ony arqaǵa ysyrý;
- jeńniń beldikshelerin sheshý;
- qoldy jeńnen shyǵaryp alyp, bir ýaqytta qolǵapty sheshý kerek;
- plash taspalaryn (toqyma baýlaryn) sheshý kerek;
- plashty artqa qaraı syrtqy jaǵymen tómen túsirý kerek;
- jeldetilgen jaqqa baryp, gaztumyldyryqty sheshý kerek.
Jamylǵy retindegi qorǵanysh plashyn qarsylas kenetten ýlaǵysh zattar men bıologıalyq quraldardy qoldaný kezinde nemese radıoaktıvti jaýyn - shashyn kezinde paıdalanady.
Bólimshe komandırleri jergilikti jerdiń zaqymdanýyna, jeke qurammen oryndalatyn tapsyrma sıpatyna, meteorologıalyq jaǵdaılarmen basqa da faktorlarǵa baılanysty qorǵanysh quraldardy paıdalanýdyń jónin anyqtaıdy.
Eger radıasıalyq jáne hımıalyq barlaý aspaptarynyń kórsetkishteri boıynsha zaqymdaný qaýipi belgilenbegen kezde qorǵanysh quraldardy sheshý bólimshe komandıriniń buıryǵy boıynsha aıqyndalady.
v) Qorytyndy bólim – 12 mın.
Suraqtar men tapsyrmalar:
- JÁQT ne úshin qoldanylady?
- JÁQT qandaı jaǵdaıda bolýy múmkin?
- JÁQT kıý tásilderin oryndańdar.
- JÁQT sheshý tásilderin oryndańdar.
Úı tapsyrmasy:
Oqýshylardyń bilimin baǵalaý.
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylarǵa jalpy áskerı qorǵanysh tolymyn qoldanýdy úıretý. AÁD pánine oqýshylardyń qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, áskerı – patrıottyq, ultjandylyq, Qazaqstandyq patrıotızmge tárbıelep baýlý,
Damytýshylyq: óz is - áreketiniń durys oryndalýyn, psıhologıalyq turaqtylyqty qalyptastyrý.
Tárbıelik: janyndaǵy adamdarǵa kómek berýge, eljandylyqqa, qyraǵylyqqa, tapqyrlyqqa tárbıeleý, Otansúıgishtikke, Qarýly Kúshine degen sezimdi arttyrý, áskerı tártipke úıretý.
Kórnekilik quraldar: AÁD oqýlyǵy, plakattar, JÁQT.
Sabaqtyń barysy:
a) Uıymdastyrý kezeńi – 3 mın. Vzvod komandıri oqýshylardy sapqa turǵyzady, oqytýshyǵa raport beredi, amandasý, túgendeý, oqýshylardyń syrt kórinisin tekserý.
á) Ótilgen taqyrypty suraý kezeńi – 8 mın.
Qaýipsizdikti qamtamasyz etý sharalary qalaı jetildiriledi?
- Zaqymdalǵan aımaq kenetten jasalǵanda qaýipsizdikti qamtamasyz etý úshin ne isteý kerek.
- Súzgish gaztumyldyryqtar týraly aıtyp berińder.
- Tumyldyryqtyń qajetti ólshemi qalaı tańdalady?
b) Negizgi bólim – 22 mın. Jappaı joıý qarýynan áskerı qyzmetshilerdi qorǵaý jáne olardyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý. Jeke qorǵaný quraldary (jalpy áskerı qorǵanysh tolymy)
Jalpy áskerlik qorǵanysh tolymy.
Jalpy áskerı qorǵanysh tolym (JÁQT) tumyldyryqpen birge áskerdiń barlyq túrleriniń jeke quramyn ýlaǵysh zattardan, sondaı - aq ásker kıimi, aıaq kıimi jáne jabdyqtardyń radıoaktıvti zattar jáne bıologıalyq quraldarmen zaqymdanýdan qorǵaný úshin qoldanylady
Onyń quramyna qorǵanysh plashy, qorǵanysh shulyǵy, jáne qorǵanysh qolǵaby kiredi.
Jalpy áskerı qurama qorǵanysh kostúmi (JÁQQK) zıandy sáýlege shaldyǵý jáne ıadrolyq jarylystyń radıoaktıvti shańynan, ýlaǵysh zattardyń býlary men aerozoldardan qorǵanýǵa arnalǵan.
Onyń quramyna kýrtka, shalbar, qorǵanysh ishki kıimi, bas kıim, dýlyǵanyń ishinen kıetin toqymaly bas kıim kiredi.
JÁQQK tabeldik JÁQT - nan óz konstrýksıasy men qol bilezigin qorǵaý úshin otqa qarsy dymqyl jeńdi qorǵanysh ish kıimniń bolýymen erekshelenedi.
Qarsylas jappaı joıý qarýyn qoldanýmen urys áreketterin júrgizý kezinde jeke qorǵaný quraldary úsh jaǵdaıda bolýy múmkin: «joryqtyq», «daıyn», «urystyq».
«Joryqtyq» jaǵdaıda qorǵanysh plashyn jabdyq ústine qapshyqqa salyp arqada tasymaldanady, qapshyq joq kezde qorǵanysh plashy jınalǵan túrde ıyqtan asyra tastalynyp beldikke bekitilgen túrde arqada tasymaldanady.
«Daıyn» jaǵdaıda qapshyqtar joq jaǵdaıda plashty jazylǵan túrde arqada tasýǵa bolady.
«Urystyq» jaǵdaıda plashty jeńge kıilgen jamylǵy retinde nemese kombınezon retinde kıýge bolady.
JÁQT kıý tásilderi:
- qarýdy jerge qoıý nemese bir zatqa súıeý kerek;
- gaztumyldyryq pen sómkeni, jabdyq pen bas kıimdi sheship jerge qoıý kerek;
- kıteldi shalbarǵa jınaý kerek;
- qorǵanysh shulyǵyn kıý kerek;
- plashty jeńge kıgizý kerek;
- qapshyqtaǵy jartylaı saqınadan taspa ushtaryn bosatyp, plash artynyń etegimen olardy saqınaǵa engizip bekitý kerek;
- aıylbasqa ustaǵyshty ortadaǵy aıylbasqa plashtyń aldymen oń, sodan soń sol etegimen qadap, bekitkishpen bekitý kerek.
- aıylbasqa plash etekterin sol jaq etegi sol aıaqty, al oń jaq etegi oń aıaqty jabatyndaı etip qadaý kerek; ortalyq aıylbastan tómen ornalasqan eki aıylbasqa ustaǵyshtaryn bekitkishtermen bekitý kerek;
- plashtyń búıirli beldikshelerin aldyn ala tize astymen aıaqtarǵa aınaldyryp aıylbasqa qadaý kerek;
- eki ústińgi ustaǵyshty qaldyryp, plash óńirin qadaý kerek;
- plash ústinen jabdyq pen gaztumyldyryq kıgizý kerek;
- gaztumyldyryqty «urystyq» jaǵdaıǵa keltirý kerek;
- dýlyǵanyń ishinen kıetin bas kıimdi, al sodan keıin kúláparany kıý kerek;
- plashtyń qalǵan ustaǵyshtary men kúlápara beldikshelerin qadaý kerek;
- qolǵap kıý kerek; qarýdy alý kerek.
Gaztumyldyryqty kıý ýaqyty – 10sekýndtan aspaý kerek, tumyldyryqty kıý ýaqyty – 14sekýnd.
Ashyq jerde qorǵanysh plashy men gaztumyldyryqty kıý – 4mınýt,
Búrkemeler men mashınalarda – 6 mınýt.
Kombınezondy kıý ýaqyty – 6 - 12 mınýt.
Jalpy áskerı qorǵanysh tolymyn sheshý tásilderi:
- jabdyqty sheshý kerek;
- bekitkishterdi sheship, plash etegi men qorǵanysh shulyǵy beldikshelerin aǵytý kerek;
- búıirli beldikshelerdi sheshý kerek;
- plashtyń óńirin sheshý kerek;
- kúláparany sheshý jáne ony arqaǵa ysyrý;
- jeńniń beldikshelerin sheshý;
- qoldy jeńnen shyǵaryp alyp, bir ýaqytta qolǵapty sheshý kerek;
- plash taspalaryn (toqyma baýlaryn) sheshý kerek;
- plashty artqa qaraı syrtqy jaǵymen tómen túsirý kerek;
- jeldetilgen jaqqa baryp, gaztumyldyryqty sheshý kerek.
Jamylǵy retindegi qorǵanysh plashyn qarsylas kenetten ýlaǵysh zattar men bıologıalyq quraldardy qoldaný kezinde nemese radıoaktıvti jaýyn - shashyn kezinde paıdalanady.
Bólimshe komandırleri jergilikti jerdiń zaqymdanýyna, jeke qurammen oryndalatyn tapsyrma sıpatyna, meteorologıalyq jaǵdaılarmen basqa da faktorlarǵa baılanysty qorǵanysh quraldardy paıdalanýdyń jónin anyqtaıdy.
Eger radıasıalyq jáne hımıalyq barlaý aspaptarynyń kórsetkishteri boıynsha zaqymdaný qaýipi belgilenbegen kezde qorǵanysh quraldardy sheshý bólimshe komandıriniń buıryǵy boıynsha aıqyndalady.
v) Qorytyndy bólim – 12 mın.
Suraqtar men tapsyrmalar:
- JÁQT ne úshin qoldanylady?
- JÁQT qandaı jaǵdaıda bolýy múmkin?
- JÁQT kıý tásilderin oryndańdar.
- JÁQT sheshý tásilderin oryndańdar.
Úı tapsyrmasy:
Oqýshylardyń bilimin baǵalaý.
You Might Also Like
