InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby:«Aral teńiziniń ekologıalyq ahýaly»
Sabaqtyń negizgi maqsaty: Biz osy jaıynda óz oı - pikirimizben tarazyǵa salyp kóreıik.
Sabaqtyń tıpi: dástúrli emes
Sabaqtyń túri: pikir saıys
Sabaq barysy:
Úı tapsyrmasy:»Qorshaǵan ortanyń ekologıasyn baqylaý» izdenis jumystary

I. Uıymdastyrý kezeńi
Oqýshylar topqa bólinedi:
«Parasat» toby (Jaqtaýshy)
«Aqıqat» toby (Dattaýshy)

Saıysymyzdyń erejelerimen bólimderimen tanystyryp óteıin.
Saıysymyzdyń bólimderi:
İ. Kirispe
1. Eki fraksıada úsh spıkerden bolady.
2. Eki fraksıanyń spıkerleri ózderin, (keısin, rezolúsıasyn, defınısıasyn, krıterııin, dálelderin) tanystyrady.
İİ. Negizgi bólim
1. Negizgi kezeń bunda spıkerler dáleldemelermen) mysaldar, statısıkalyq málimettermen tanystyrady.
2. Eki fraksıanyń usynystarymen qosymshalary.
3. Eki fraksıa bir - birine suraq qoıady.
İİİ. Qorytyndy
1. Sarapshylar ózderiniń saraptamalaryn aıtady.
2. Qorytyndy.

Saıysymyzdyń erejesi:
1. Bos aıtys, tartystan aýlaq bolý
2. Qarsylasyńdy qorqytýǵa áýes bolma
3. Mysqyl suraqtar qoıýǵa bolmaıdy.
4. Qarma - qarsy suraqtarǵa berilgen ýaqytty tıimdi paıdalaný.
5. Qosymsha qoıylatyn suraqtarǵa daıyn bolý shart.

Saıysymyzdy bastamas buryn jerebe taratylyp qaı fraksıanyń birinshi bastaıtyny belgili bolady. Áńgimemizge arqaý bolý úshin biz aldymen «Aral ekologıasy» beınekórinisine kezek bereıik.
Júrgizýshi: Kórinisti kórip tamashaladyńyzdar. Endeshe birinshi bólimge kezek bereıik. Tanystyrý Ýaqyttaryńyz - 1 - mınýt

Júrgizýshi: Qarsylastar ózderin tanystyryp bolǵan syńaıly, endi negizgi kezeńge kezek bersek deımiz. Oqýshylar bul kezeńde óz pikirlerin aıtady, olardy dáleldeıdi, kerekti faktiler, mysaldar, statısıkalyq málimetter keltiredi. Jaqtaýshy men qarsy dattaýshy toptardyń spıkerleri ár dálel boıynsha kezekpen - kezek sóıleıdi. Ýaqyttaryńyz shekteýli - 2 mınýt.
«Parasat» jaqtaýshy fraksıasy toby sóz kezegi sizderde.
Bizdiń rezolúsıamyz (ıaǵnı qararymyz): «Qazaqstanǵa ınternetti damytýymyz qajet jáne agenttiń óz alar orny bar»
Defınısıamyz (ıaǵnı anyqtaýymyz boıynsha): Internettegi saıt betterin jabýǵa bolmaıdy. Qaıta bilim alý úshin jańa zaman talabyna saı kóterý kerek.
Krıterııimiz(ıaǵnı durys belgisi): Bilimderińizdi tolyqtyrmaǵan ár kún siz úshin tekke ketken jáne endi qaıtyp oralmaıtyn kún dep esepteńiz.
Júrgizýshi: Dáleldeńiz.
Dáleldeıtin bolsaq:
1. Internettiń ár saıty tyń jańalyqtarǵa toly, agent eshqashan qunyn joımaıdy.
2. Internetke kirý mádenıettiliktiń negizi. Saıt betterin jańartý kerek, agent alys - jaqyn adamdardyń bir - birimen tanysýyn, hat almasýyn, oı bólisýine qajet birden - bir jańa tehnologıa.
3. Internetpen baılanysyn toqtatqan adam oılaýdy da toqtatady.
Júrgizýshi: Qarsy jaq – dattaýshy «Aqıqat» toby fraksıa músheleri kezek sizderde.
Qarsy - dattaýshy fraksıasy;
Bizdiń rezalúsıamyz ( ıaǵnı qararymyz): «Oqýshylarǵa ınternetpen baılanys jasaýǵa belgili bir ýaqyt berý kerek, agent qajet emes»
Defınısıamyz(ıaǵnı anyqtaýymyz boıynsha): Qazir bilim alatyn aqparat kózderi kóp. Mysaly: burynǵa ata - babalarymyz kitap jáne kitaphanamen de jańalyq ashyp, ǵylym kókjıegin keńeıtken.
Krıterııimiz(ıaǵnı durys belgisi); Qazaqstanda ınternettegi saıt betterin azaıtyp, basqa da jańa tehnologıanyń negizderi arqyly bilimdi molaıtýǵa bolady.
Júrgizýshi: Dáleldeńiz.
Biz dáleldi úsh túrde qarastyramyz:
1. Internet pen agent oqýshylardyń sanasyn ýlap, oılaý qabiletterin toqyraýǵa ushyratady.
2. Internette jamandy jaqsy aqparattardyń kózi kóp, solardy retimen ornalastyrý kerek.
3. Agent qazirgi jas óspirim oqýshylardyń sanasyn ýlap, oılaý qabiletterin joǵaltyp, qaıǵyly da qasiretti jaǵdaılarǵa dýshar bolyp otyr.
Júrgizýshi: Eki fraksıa spıkerleri óz oılaryn tolyq jetkize bildi dep oılaımyn. Endi usynystaryńyz bar ma? Qarsy jaq usynysyńyz bar ma? Ýaqytyńyz - 3 mınýt
Qarsy jaq: Usynysy:
Júrgizýshi: «Parasat toby» jaqtaýshy jaq usynystaryńyz bar ma?
Jaqtaýshy jaq ýaqytyńyz – 3 mınýt.

Usynys: Aral ekologıasy – shóleıt aýdandarda sýdy kóp qajet etetin óndiristerdi ornalastyrýdaǵy strategıalyq qatelikterdiń nátıjesinde paıda bolǵan ekologıalyq jaǵdaı. 1961 jylǵa deıin Aral teńiziniń kóp jyldyq ortasha deńgeıi 53 abs. m, ortasha aýmaǵy 66, 1 km², kól. 1062 km3 bolǵan. Ózenderdiń teńizge quıylý mólsheriniń kemýi, teńizdiń sý deńgeıiniń azaıýyna, onyń 2 - ge bólinýine ákep soqtyrdy. Endi ol Úlken Aral jáne Kishi Aral bolyp atalady (1992 j.). Bul 2 kóldiń arasyn bólip turǵan qurǵaq jerdiń aýdany jyldan - jylǵa ulǵaıýda. Aral teńiziniń tartylýy jáne ońtústik endikte sýǵarmaly egindik jerlerdiń kóbeıýi qýat, jylý, ylǵal almasýynyń tapshylyǵy sol óńirdiń ekologıasyn jáne landshafty men aýa raıyn ózgertti. 1970 j. Aral teńizine quıylatyn ózen sýynyń kól. 7 – 11 km3 - ge deıin azaısa, al 1980 j. teńizge quıatyn ózen sýlary múldem sarqyldy. Sý tazartýdyń jáne birneshe ret paıdalanǵan sýlardyń shyǵyny shóldi jerlerdi jaramsyz batpaq shalshyqqa aınaldyrdy. Ǵaryshtantúsirilgen sýretterdi taldaǵanda 1985 j. tabıǵı kóldiń sany 28 (aýmaǵy 287, 48 km²), antropogendik kóldiń sany 195 (aýmaǵy 6421, 71 km²), al qoldan jasalǵan Saryqamys jáne Arnasaı kólderiniń sý qorynyń kól. 55 km3 boldy.

Jambyl oblysy, Baızaq aýdany,
Sarykemer aýyly Qazaqstannyń 40 jyldyǵy atyndaǵy
orta mektebiniń "Jas ekolog" seksıasynyń muǵalimi
Jannazarov Nurlybek Temirbekuly