InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Jaryq dıfraksıasy
Synyby: 11
Sabaq maqsaty:
Bilimdilik: tájirıbeler jasaý arqyly dıfraksıa qubylysyn túsindirý, tabıǵat qubylystarynyń zańdylyqtaryn kóre bilýge jáne qorytyndy jasaı bilýge úıretý.
Tárbıelik: ǵylymı kózqarasty qalyptastyrý jáne ǵalym ómirine qurmetpen qaraýǵa tárbıeleý.
Damytýshylyq: alǵan bilimderin is júzinde qoldana bilý daǵdysyn, oılaý, este saqtaý qabiletin damytý.
Sabaq tıpi: jańa bilimdi habarlaý sabaǵy.
Sabaq ádisteri: sóz jáne praktıkalyq, esep shyǵarý
Qajetti qural - jabdyqtar: qyzdyrý shamy, jińishke sańylaýlary bar plasına, dıskiler, túrli sańylaýlary bar karton qaǵazdary.

Sabaq barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
İİ. Bilimdi tekserý kezeńi
A. Sapalyq esepter shyǵarý
№ 4. 3. 8
Jaýaby: Ár túrli núktelerdegi qabyrshaqtyń qalyńdyǵy ár túrli bolýynan. Bettiń joǵarǵy jáne tómengi qabatynan shaǵylǵan sáýlelerdiń jol aıyrymy jarty tolqynnyń jup sanyna teń bolsa aq jolaq, jol aıyrymy jarty tolqynnyń taq sanyna teń bolsa qara jolaq paıda bolady.
№ 4. 3. 9
Jaýaby: Qabyrshaqtyń qalyńdyǵy ár túrli bolýymen túsindirýge bolady. Tolqyn uzyndyǵy ár túrli jaryq qabyrshaq betine túskende spektrge bólinedi.

Á. Test
1. Tolqyn degenimiz
A. Ózara baılanysyp terbeletin materıalyq núkteler jıyntyǵy
V. Terbelistiń ortada taralý prosesi
S. Terbelmeli júıeniń jumys isteýi
2. Paıda bolý tabıǵatyna qaraı tolqyndar qansha topqa bólinedi?
A. 2
V. 7
S. 5
3. Qýma mehanıkalyq tolqyndardyń taralý ortasy qandaı?
A. Suıyqtarda
V. Qatty, suıyq, gaz
S. Qatty
4. Kóldeneń mehanıkalyq tolqyndardyń taralý ortasy qandaı?
A. Tek gazdarda
V. Qatty, suıyq, gaz
S. Qatty
5. Serpimdi ortada tolqyn taralǵan kezde energıa jáne zat tasymaly bola ma?
A. Zat tasymaldanady, energıa tasymaldanbaıdy
V. Zat ta, energıa da tasymaldanady.
S. Zat tasymaldanbaıdy, energıa tasymaldanady.
6. Tolqyn uzyndyǵyna jáne jıiligine baılanysty elektromagnıttik tolqyndar qansha topqa bólinedi?
A. 5
V. 7
S. 6
7. Kogerentti tolqyndar degenimiz
A. Tolqyn uzyndyǵy men jıiligi birdeı
V. Tolqyn jıiligi men fazalary birdeı
S. Amplıtýdalary men fazalary birdeı
8. Energıanyń azaıýyna sáıkes keletin núkte
A. Maksımým
V. Maksımým jáne mınımým
S. Mınımým
9. Interferensıa degenimiz
A. Birneshe tolqyndardyń qabattasýy kezinde keńistiktiń ár núktesinde qorytqy terbelister amplıtýdasy ýaqyt boıynsha turaqty bolý qubylysy.
V. Tek eki tolqyndardyń qabattasýy kezinde terbelis fazalarynyń birdeı bolýy.
S. Birneshe tolqyndardyń qabattasýy.
10. Dıfraksıa degenimiz
A. Túsken jáne shaǵylǵan sáýleniń qabattasýy.
V. Tolqynnyń túzý syzyq boıymen taralýy.
S. Tolqynnyń tosqaýyldy oraǵytyp ótýi.
Test jaýaptary
1. A 2. A 3. V 4. S 5. S 6. V 7. V 8. S 9. A 10. S

B. Sandyq esep shyǵarý
Qyzyl tústi sáýle tolqyny 700 mkm tolqyn uzyndyǵymen aýada taraıdy. Osy tústiń sýdaǵy tolqyn uzyndyǵy nege teń? Aýanyń syný kórsetkishi 1, sýdyń syný kórsetkishi 1, 33 - ke teń.

İİİ. Maqsat qoıý kezeńi
İÚ. Jańa sabaqty túsindirý kezeńi
A. Jaryq dıfraksıasy degenimiz ne?
Jaryq dıfraksıasy degenimiz jaryqtyń túzý syzyq boıymen taralýynan aýytqýyn nemese jaryqtyń tosqaýyldy oraǵytyp ótýin aıtady. Jaryq dıfraksıasyn 1665 jyly Italıa fızıgi Franchesko Grımaldı ashty. Jaryq dıfraksıa qubylysyn Gúıgens pen Frenel túsindirdi. Gúıgens - Frenel prınsıpi boıynsha kez kelgen ýaqyt mezetindegi tolqyndyq bet degenimiz aınalyp ótetin ekinshi rettik tolqyndardyń jaı ǵana ózi emes, olardyń ınterferensıalarynyń nátıjesi.