InfoHub Logo

№1 Sabaq jospary
Psıhologıa
Sabaqtyń taqyryby: Jas erekshelik psıhologıasyna kirispe.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Jas erekshelik psıhologıasynyń damý tarıhymen tanystyrý. Jas erekshelik psıhologıasynyń tarmaqtarymen zertteý ádisterin túsindirý.
Damytýshylyq: Oqýshylardyń psıhologıa týraly bilimderin damytý. Jas erekshelik psıhologıasynyń basqa ǵylymdar men baılanysyn túsindirý.
Tárbıelik: Oqýshylardyń jaýapkershilikke tárbıeleý. Ár jas kezeńdegi balalardyń psıhologıasyna saı tárbıeleý.
Sabaqtyń tıpi: Jańa sabaq.
Sabaqtyń ádis - tásilderi: túsindirý, slaıd, suraq - jaýap, kartochka.
Pán aralyq baılanys: Psıhologıa, anatomıa, fızıologıa.
Paıdalanǵan ádebıetter: Beısenbekova G. B., Moldabaeva R. A.,
Nurǵalıeva S. A Jas erekshelik psıhologıaly. Oqý quraly.- Qaraǵandy
«Aq Nur», 2012.- 187 bet.

Sabaqtyń barysy men mazmuny.
İ kezeń. Uıymdastyrý kezeńi. 3 mın
İİ kezeń. Úı tapsyrmasyn tekserý 20 mın
İİİ kezeń. Jańa bilimdi meńgerý kezeńi. 30mın
İV kezeń. Sergitý sáti. 5mın
V kezeń. Jańa sabaqty bekitý. 15mın
Vİ kezeń. Baǵalaý. 5mın
Vİİ kezeń. Úı tapsyrmasy 2mın

I. Uıymdastyrý kezeńi.
- Eki jaqty sálemdesý.
- Túgendeý.
- Aýdıtorıanyń sabaqqa daıyndyǵyn tekserý.
İİ kezeń. Úı tapsyrmasyn suraý.
İİİ kezeń. Jańa bilimdi meńgerý kezeńi.
Kirispe sóz:
Otbasynda ártúrli jastaǵy balalar tárbıelenedi. Sondyqtan ár ata - ananyń, otbasy músheleriniń tárbıe men bilim berý júıesinde balalardyń jas kezeńderin eske alýy qajetti sharttardyń biri.
Sońǵy jyldar ishinde búkil dúnıe júziniń ǵalymdary jas kezeńi máselesine asa zor kóńil bólýde.
Zertteý málimetteri bul másele jóninde áli de bolsa biryńǵaı kózqarastyń joq ekendigin kórsetedi. Pedagog - ǵalymdar balalardy tárbıe jáne bilim beretin júıeniń satylary boıynsha jas kezeńderine bóledi. Mysaly, bóbek jasyndaǵy balalar, mektep jasyna deıingi balalar, mektep jasyndaǵy balalar.
1. Dáristiń josparymen tanystyrý:
a) Jas erekshelik psıhologıasyna kirispe
b) Jas erekshelik psıhologıasynyń paıda bolýy
v) Jas erekshelik psıhologıasynyń tarmaqtary
Jas erekshelik psıhologıasy - adam psıhıkasynyń damýy jáne onyń jas turǵysynan ár túrli kezeńderdegi erekshelikterin zertteıtin psıhologıa salasy.
Onyń zertteıtin páni - adam psıhıkasynyń jas erekshelik dınamıkasy, damý ústindegi adamnyń psıhıkalyq prosesteri men psıhologıalyq prosesteri men psıhologıalyq qasıetteriniń ontogenezi.
Jas erekshelik psıhologıasy psıhıkalyq prosesterdiń jas erekshelikterin, bilimdi ıgerýdiń jasqa laıyqty múmkindikterin, jeke adamnyń damýynyń jetekshi faktorlaryn zertteıdi.

Jas erekshelik psıhologıasynyń negizgi uǵymdary:
Jańarystar (jetistikter)- naqty kezeńdegi múmkindikteriniń alǵashqy jáne osy jastaǵylarynyń basqalardyń erekshelinýindegi jeke bastyń jáne psıhıkalyq prosesterdiń sapalyq ózgeristeri.
Áleýmettik damý jaǵdaılary - ár kezeńdegi psıhıkalyq damýǵa áser etetin syrtqy jaǵdaılar.
Daǵdarys - bir kezeńnen ekinshi kezeńge sekirmeli túrde ótý.
Jetekshi is - áreket belgili bir kezeńdegi adamnyń psıhıkalyq damýynyń sıpatyn anyqtaıtyn is - áreket.
Jas erekshelik psıhologıasynyń mindetteri.
 Balalardyń derbes ereksheligin qarastyrý.
 Psıhıkalyq damýdy jas kezeńderge bólý.
 Psıhologıalyq dıagnostıkalyq ádisterin jańartý.

Jas erekshelik psıhologıasynyń damý tarıhy. XIX ǵasyrdyń ortasyna deıin balalar psıhologıasy jalpy psıhologıadan bólinbeı keldi. Keıin XIX ǵasyrdyń ekinshi jartysynda psıhologıa salasyna genetıkalyq ıdeıanyń enýimen baılanysty. Ch. Darvınniń evolúsıalyq ıdeıalarynyń aıtarlyqtaı yqpaly tıdi. Olar psıhıkalyq damýdyń qaınar kózderi bolyp problemasyna zeıin aýdartty. Jas erekshelik psıhologıasy máselelerin ǵylymdy kúrdeli eńbekterimen baıytqan belgili sovettik psıholog - ǵalymdar B. G. Ananev, I. I. Bojovıch, P. Ia. Galperın, V. V. Davydov, A. V. Zaporojes, L. V. Zankov, N. A. Menchınskaıa nátıjeli zerttedi jáne zerttep keledi.
Jaserekshelik psıhologıasynyń basqa ǵylymdarmen baılanysy: anatomıa, fızıologıa, fılosofıa, jalpy psıhologıa.
Jalpy psıhologıa - barlyq psıhologıalyq ǵylymdardyń teorıalyq negizi. Jalpy psıhologıa - psıhıka damýynyń jalpy zańdylyqtaryn, onyń zertteý ádisterin, teorıalyq prınsıpterin jáne onyń ǵylymı uǵymdarynyń qalyptasý júıesin zertteıdi.
Anatomıa jáne fızıologıa - bala dene qurlysynyń ár jasqa qaraı nyǵaıyp ósýi, organdardyń atqaratyn qyzmetin ár jasta túrlishe ózgeristerge ushyraý sebepterin kórsetedi.
Fılosofıa - barlyq ǵylymdardyń ádisnamalyq negizi. Fılosofıa barlyq ǵylymdar eskeretin ortaq zańdylyqtardy ashady. (qarama - qaıshylyq, damýdyń sekirmeligi zańdylyǵy)
Jas erekshelik psıhologıasynyń eń tyǵyz baılanysatyn ǵylymy pedagogıka bolǵandyqtan - zertteıtin obektisi bir, ıaǵnı bala, jetkinshek, jasóspirim.
Jas erekshelik psıhologıasynyń tarmaqtary.
 Mektep jasyna deıingi balalar psıhologıasy (týǵannan 6 - 7 jas)
 Bastaýysh synyp oqýshylar psıhologıasy (10 - 11 - 14 - 15 jas)
 Balǵyn jastyq psıhologıasy(15 - 18)
 Eresekter psıhologıasy(21 - 35, 35 - 60)
 Qarttar psıhologıasy (60 - 75, 75 - 90)

Jas erekshelik psıhologıasynyń zertteý ádisterin paıdalaný erekshelikteri. Kez - kelgen ǵylym negizgi faktorlardy zertteýden turady. Faktorlardy taýyp, anyqtaýǵa kómektesetin tásilderdi ǵylymı ádister dep atalady.
Baqylaý ádisi jas erekshelik psıhologıasyndaǵy zertteýlerde keńinen qoldanylady. Baqylaý zertteýdiń tek tıisti obektilerine qaraý emes, ádeıi maqsat qoıyp balanyń tıisti minez - qulqyn tekserý. Bul keıde kesindi retinde júrgiziledi. Kesindi deıtin sebebi baqylaý úzdiksiz júrgizilmeıdi, kerek degen mezgilde (az ýaqyt ishinde) júrgiziledi.
Baıqaý ádisi dep tańdamaly jáne josparly túrde adamnyń psıhıkalyq áreketterin úırenshikti jaǵdaılarda zerttep jáne psıhıkalyq áreketterdiń aǵymyna eshbir ózgerister engizbeı sıpattaýdy aıtamyz.
Bul ádis boıynsha zertteýshi adam zerttelýshiniń áreketterin syrttaı baqylap jazyp otyrady. Ony júrgizý sharttary josparlap alý, maqsat qoıý, júıeli túrde júrgizip otyrý, kezdeısoq bolmaı baıqaýdy qalaı júrgizý kerektigin aldyn ala belgilep alý jáne oǵan qorytyndy berý. Baıqaý ádisi jappa jáne ishinara bolyp bólinedi.
Jas erekshelik psıhologıasyna kirispe júkteý